Celem badań była ocena trwałości i stabilności udziału 8 odmian Lolium perenne L. w runi pastwiskowej i łąkowej w warunkach gleb torfowo-murszowych. Badania prowadzono w latach 1996-2005 w Sosnowicy (w rejonie Kanału Wieprz-Krzna). Ruń mieszanek pastwiskowych wypasana była przez bydło rasy mięsnej Limousine (4-5 rotacji), a łąkowych koszona (3 odrosty). Użytkowanie pastwiskowe stymulowało większy udział badanych odmian w porównaniu z użytkowaniem kośnym. W okresie zimowym 2002/2003 odnotowano przemarznięcie i znaczne ograniczenie udziału L. perenne w runi pierwszego odrostu, ale jednocześnie szybką regenerację tego gatunku w kolejnych latach użytkowania.
Zbadano i opisano plonowanie pszenicy ozimej w łanie o zróżnicowanym zagęszczeniu roślin, uprawianej w warunkach wczesnego i o 2 tygodnie późniejszego terminu siewu. Wykazano, że zwartość kłosów pszenicy ozimej gwarantującą plon ziarna na poziomie 72,9 dt z ha można uzyskać już przy wysiewie 240 kiełkujących ziarniaków na m2. W latach o dobrych warunkach wilgotnościowych wiosną nawet siewy rzadkie (120 i 240 ziaren na m2) – poprzez dobrą krzewistość produktywną – zapewniają duże plony ziarna. W warunkach posusznych wiosną korzystniejsze dla plonu są siewy gęste (480, 600 ziarniaków). Siew wykonany 24 września zapewniał najwyższe plony. Przyspieszenie terminu o 10-14 dni wpływało na zwiększenie zwartości kłosów w łanie i liczby ziaren w kłosie, sprzyjało obniżce masy 1000 ziarniaków i silniejszemu porażeniu roślin przez Septorianodorum Berk., czego efektem była obniżka plonu.
Rozkład drewna w przyrodzie wywołany jest głównie przez grzyby „białej zgnilizny” z klasy Basidiomycetes, do których należy Phanerochaete chrysosporium. Celem pracy było zbadanie produkcji enzymów ksylanolitycznych w hodowli P. chrysosporium w pożywce mineralnej Czapeka z dodatkiem słomy lub otrąb pszennych. Wyniki badań wykazały, że P. chrysosporium wytwarza enzymy ksylanolityczne (endo-1,4-β -ksylanazę i β-ksylozydazę) w pożywce hodowlanej z dodatkiem obu substratów. Aktywność endo-1,4-β -ksylanazy i β-ksylozydazy zależy od temperatury i jest najwyższa odpowiednio w 70 i 60oC. Maksymalną aktywność obu enzymów stwierdzono w odczynie kwaśnym, pH = 4,6.
Zbadano zdolność sześciu szczepów z rodzaju Pseudomonas wyizolowanych z ryzosfery pszenicy do produkcji piowerdyny (pyoverdin). Badane szczepy wykazywały zróżnicowany poziom produkcji tego sideroforu w zależności od warunków hodowli. Wykazano, że syntetyzowały one największą ilość piowerdyny w 72. godzinie hodowli i w temperaturze 20-25°C, na bezżelazowej bursztynianowej pożywce. Synteza piowerdyny u wszystkich badanych szczepów podlegała silnej represji po dodaniu do podłoża hodowlanego jonów żelaza (III). Jony wapnia, kadmu i magnezu w niewielkim stopniu stymulowały syntezę badanego sideroforu, natomiast jony cynku i ołowiu obniżały jej poziom. Wzbogacenie podłoża hodowlanego w jony kobaltu całkowicie zahamowało syntezę sideroforów i wzrost bakterii.
EFEKTYWNOŚĆ PRODUKCYJNA WODY ZUŻYTEJ W PRODUKCJI BIOMASY WYBRANYCH GATUNKÓW TRAW
Autor
Halina Lipińska
Strony
45–56
Słowa kluczowe
efektywność produkcyjna wody, ewapotranspiracja rzeczywista, lizymetry, mieszanki traw, plony, poziom wody gruntowej
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Przedmiotem badań była ocena efektywności produkcyjnej wody badanych gatunków traw w warunkach zróżnicowanego poziomu wody gruntowej i składu gatunkowego mieszanki traw. Efektywność produkcyjną wody określono w oparciu o wyniki badań lizymetrycznych prowadzonych w latach 2001-2003. Do badań wybrano obiekty z Poa pratensis, Phleum pratense i Lolium perenne w siewie czystym i mieszanki P. pratensis z Ph. pratense oraz P. pratensis z L. perenne. Trawy rozwijały sięw warunkach stałego poziomu wody gruntowej 50 i 90 cm. Na wszystkich obiektach stosowano jednakowy poziom nawożenia mineralnego. Przedstawione wyniki dowodzą, że średnia za okres wegetacyjny efektywność produkcyjna wody w warunkach Sosnowicy wahała się od 1,6 do 3,2 g s.m.· m-2·dm-3 wody i była zróżnicowana w zależności od składu botanicznego runi i poziomu wody gruntowej. Przy niższym (90 cm) poziomie wody gruntowej najwyższą efektywnością odznaczały się zbiorowiska dwugatunkowe, natomiast w warunkach wyższego poziomu (50 cm do lustra wody) –P. pratensis i jej mieszanka z Ph. pratense. Najmniej efektywnie woda była wykorzystywana przez ruń L. perenne. Utrzymywanie wysokiego poziomu wody gruntowej powodowało zmniejszenie efektywności produkcyjnej wody. Stwierdzono istotne zależności pomiędzy wysokością plonu a efektywnością produkcyjną wody.
ELEMENTY METEOROLOGICZNE KSZTAŁTUJĄCE WILGOTNOŚĆ GLEBY W OKRESACH ROZWOJOWYCH ŻYTA I ZIEMNIAKA
Autor
Jadwiga Nidzgorska-Lencewicz
Strony
57–64
Słowa kluczowe
wilgotność gleby, elementy meteorologiczne, żyto, ziemniak, fenofazy
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem pracy było określenie wpływu ważniejszych elementów meteorolo-gicznych na kształtowanie się wilgotności gleby lekkiej pod uprawami żyta i ziemniaka w poszczególnych okresach ich rozwoju. Podstawę analizy stanowiły dobowe wyniki wilgotności gleby pod uprawami żyta i ziemniaka oraz wartości elementów meteorologicznych z lat 2001-2003, pochodzące ze Stacji Agrometeorologicznej w Lipkach koło Stargardu Szczecińskiego. Stwierdzono, że warunki pogodowe w większym stopniu determinowały wilgotność gleby pod uprawą żyta niż ziemniaka. Możliwości opisu wilgotności gleby tymi samymi elementami meteorologicznymi zmieniały się także w zależności od etapu rozwoju uprawianej rośliny. Największy wpływ elementów meteorologicznych na dobową zmienność wilgotności gleby pod uprawą żyta zaznaczył się w fenofazie kwitnienie – dojrzałość mleczna, a pod uprawą ziemniaka w fenofazie wschody – kwitnienie.
PLONOWANIE FASOLI ZWYKŁEJ (Phaseolus vulgaris L.) W ZALEŻNOŚCI OD INTENSYWNOŚCI TECHNOLOGII UPRAWY CZ. I. WYSOKOŚĆ I JAKOŚĆ PLONU NASION ORAZ ICH AGROTECHNICZNE UWARUNKOWANIA
Autor
Janusz Prusiński
Strony
65–76
Słowa kluczowe
fasola zwykła, technologie uprawy, plon nasion, skład chemiczny nasion
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Ścisłe doświadczenie polowe w układzie split – plot wykonano w gospodarstwie rolnym w miejscowości Bodzanówek (gmina Choceń, województwo kujawsko- -pomorskie) w latach 2001-2003. Czynnik I stanowiły cztery technologie uprawy: I – ekstensywna, II – integrowana, III – umiarkowanie intensywna i IV – intensywna, w których badano plonowanie trzech odmian fasoli zwykłej – Igołomska, Narew i Avanti. Plon nasion fasoli wzrastał istotnie do poziomu technologii umiarkowanie intensywnej; w technologii integrowanej fasola plonowała na poziomie 83% plonów z technologii umiarkowanie intensywnej i 76% z technologii intensywnej. Wraz ze wzrostem nawożenia i dokarmiania dolistnego N obserwowano zwiększanie plonowania fasoli, zwłaszcza w umiarkowanych warunkach wilgotnościowych w okresie rozwoju generatywnego roślin. Odmiany Igołomska i Avanti plonowały istotnie wyżej niż Narew. Zawartość azotanów w nasionach ulegała zmniejszaniu wraz ze wzrostem opadów w okresie rozwoju generatywnego i przekraczała nieznacznie dopuszczalną normę w technologiach intensywnych. Występowanie antraknozy i bakteriozy najskuteczniej ograniczyły zabiegi wykonane w technologii intensywnej, przy czym najmniej grzybów na nasionach stwierdzono w technologii integrowanej i umiarkowanie intensywnej.
PLONOWANIE FASOLI ZWYKŁEJ (Phaseolus vulgaris L.) W ZALEŻNOŚCI OD INTENSYWNOŚCI TECHNOLOGII UPRAWY CZ. II. ROLNICZA I EKONOMICZNA OCENA ZASTOSOWANYCH TECHNOLOGII
Autor
Janusz Prusiński
Strony
77–88
Słowa kluczowe
fasola zwykła, technologie uprawy, rolnicza i ekonomiczna ocena technologii
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Największe bezwzględne i względne przyrosty plonów i wartości strukturalnych elementów plonowania stwierdzono po zwiększeniu intensywności uprawy fasoli z poziomu technologii ekstensywnej do integrowanej. Obsada strąków na 1 m2 miała największy udział w zwiększaniu plonu nasion fasoli w miarę intensyfikacji technologii uprawy. Wraz ze zwiększaniem dawek N i natężeniem innych zabiegów agrotechnicznych w miarę intensyfikacji technologii uprawy fasoli notowano zmniejszenie efektywności rolniczej i fizjologicznej N; wykorzystanie N z nawozów zastosowanych w uprawie fasoli na nasiona wynosiło 77%. Zwiększenie intensywności technologii uprawy fasoli powodowało też wzrost wartości jej plonu, kosztów bezpośrednich i nadwyżki bezpośredniej, wyrażonych w PLN. Największy przyrost nadwyżki bezpośredniej, wynoszący średnio dla odmian 64%, uzyskano po zwiększeniu intensywności uprawy fasoli z poziomu technologii ekstensywnej do integrowanej; dalsza intensyfikacja uprawy fasoli przyniosła znacznie mniejszy przyrost nadwyżki bezpośredniej. Analiza marginalna kosztów wskazuje na ekonomicznie uzasadnione zwiększanie zaangażowania przemysłowych środków produkcji do poziomu technologii umiarkowanie intensywnej.
W latach 2003-2005 w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Pawłowice, należącym do Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, przeprowadzono badania mające na celu ocenę plonowania koniczyny perskiej i życicy westerwoldzkiej wysiewanych w siewie czystym i mieszanym, w zależności od nawożenia azotem. Plonowanie tych gatunków porównywano z plonowaniem jednokośnej mieszanki zbożowo- -strączkowej pszenżyta z grochem, zbieranej w fazie dojrzałości mlecznej pszenżyta. Polowa zdolność wschodów była niższa w porównaniu z planowaną ilością wysiewu, wahała się w zakresie od 41 do 77%. Średnio z trzech lat badań uzyskano od 5,62 (życica westerwoldzka w czystym siewie) do 8,25 t s.m. z ha (mieszanka pszenżyta z grochem). Nawożenie azotem korzystnie wpłynęło na plon suchej masy, a najlepszy efekt (wzrost o 63%) uzyskano dla życicy w czystym siewie. Nawożenie koniczyny w czystym siewie oraz mieszanki pszenżyta z grochem było mało efektywne, a przyrost plonu wynosił od 13 do 19%. Jednokośna mieszanka pszenżyta z grochem może być alternatywą dla jednorocznych mieszanek motylkowo-trawiastych ze względu na wyższy plon suchej masy i niższe koszty zbioru.
WPŁYW PRZEDPLONÓW NA PLON I JAKOŚĆ ZIARNA PSZENICY OZIMEJ
Autor
Andrzej Woźniak
Strony
99–106
Słowa kluczowe
jakość ziarna, plon, przedplon, pszenica ozima
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W latach 2003-2005 oceniano plonowanie i cechy jakościowe ziarna pszenicy ozimej odmiany Korweta. Odmiana ta najlepiej plonowała po grochu siewnym, niżej – o 10,1-10,7% – po ziemniaku i 1-krotnym wysiewie po sobie, zaś najniżej (o 19,3-24,9%) po 2- i 3-krotnym wysiewie po sobie. Przedplony pszenicy różnicowały również cechy jakościowe ziarna. Największą ilość białka ogółem i glutenu mokrego oraz wartość wskaźnika sedymentacji Zeleny’ego stwierdzono po ziemniaku, pszenicy wysiewanej 3-krotnie po sobie i po grochu siewnym. Liczbę opadania, gęstość ziarna oraz wyrównanie różnicowały jedynie warunki pogodowe w analizowanych latach badań. Plon pszenicy był ujemne skorelowany z zawartością białka i glutenu w ziarnie oraz dodatnio z gęstością i wyrównaniem. Zawartość białka ogółem była dodatnio skorelowana z zawartością glutenu i wskaźnikiem sedymentacji Zeleny`ego.
ZAWARTOŚĆ BIAŁKA OGÓLNEGO I WŁAŚCIWEGO W BULWACH ZIEMNIAKA W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBÓW UPRAWY ROLI I ODCHWASZCZANIA
Autor
Marek Gugała, Krystyna Zarzecka
Strony
107–115
Słowa kluczowe
białko ogólne, białko właściwe, herbicydy, systemy uprawy roli, ziemniak
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Wyniki badań oparto na doświadczeniu polowym przeprowadzonym w latach 2002-2004. Celem pracy było określenie wpływu sposobów uprawy roli i sposobów odchwaszczania z zastosowaniem herbicydów na zawartość białka ogólnego i właściwego w bulwach ziemniaka jadalnego. Herbicydy zastosowane w pielęgnacji podwyższały istotnie zawartość białka ogólnego i właściwego w porównaniu z bulwami z obiektu kontrolnego. Analiza statystyczna wykazała również istotny wpływ sposobów uprawy roli i warunków pogodowych w latach prowadzenia badań na omawiane cechy.