Celem badań było stwierdzenie czy wyciągi olejowe uzyskane z roślin należących do 22 wybranych gatunków zawierają substancje ograniczające żerowanie chrząszczy Hylobius abietis na pędach Pinus sylvestris. Badania wykonano w warunkach laboratoryjnych. Wykazano statystycznie istotne zmniejszenie wielkości uszkodzeń na gałązkach sosnowych traktowanych wyciągiem olejowym z liści Lycopersicon esculentum. Natomiast wyciągi z liści Papaver rhoeas i Junlans regia zwiększały żerowanie chrząszczy szeliniaka sosnowca.
Badania wykonano w środkowozachodniej Polsce, w drzewostanach sosny zwyczajnej w wieku 25-36 lat. Liczebność larw Hylobius abietis określono na pniakach pozostałych po ściętych drzewach sosny w ośmiu drzewostanach. Stwierdzono, że na pniakach znajdujących się na szlakach zrywkowych liczebność larw szeliniaka była istotnie większa niż na pniakach znajdujących się poza szlakami.
W 52 drzewostanach Pinus sylvestris porównano dwie metody określania liczebności foliofagicznych owadów zimujących w ściółce leśnej. Stwierdzono, że metoda polegająca na pomiarze w drzewostanie liczebności owadów na 10 małych poletkach nie jest wyraźnie lepsza od metody polegającej na pomiarze liczebności pod koroną jednego drzewa.
CHRZĄSZCZE KUSAKOWATE (COLEOPTERA, STAPHYLINIDAE) JAKO ELEMENT MONITORINGU EKOSYSTEMÓW LEŚNYCH KARKONOSKIEGO PARKU NARODOWEGO CZĘŚĆ I. ASPEKT JESIENNY
Autor
Andrzej Mazur, Dawid Tkocz, Mariusz Urban
Strony
21–44
Słowa kluczowe
monitoring ekologiczny, ekosystemy leśne, Karkonoski Park Narodowy, Coleoptera, Staphylinidae
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W latach 2002 i 2003 w okresie jesiennym z 630 kołowych powierzchni monitoringowych leżących na obszarze ekosystemów leśnych Karkonoskiego Parku Narodowego pobrano próby ściółki z powierzchni 0,04 (w 2002 roku) i 0,16 m2 (w 2003 roku) w celu rozpoznania składu gatunkowego epigeicznych zgrupowań kusakowatych i ich charakterystyki zoocenologicznej. Chrząszcze kusakowate w liczbie 136 osobników stwierdzono w 87 próbach. Zaliczono je do 32 taksonów. Przeprowadzono analizy wyróżnionych zgrupowań Staphylinidae za pomocą wskaźników zoocenologicznych (stałości i dominacji występowania, bogactwa gatunkowego Margalefa, różnorodności gatunkowej Shanonna-Weavera, wierności zgrupowania, wskaźnika Bohača i wartości ekologicznej zgrupowania) dla obwodów ochronnych Karkonoskiego Parku Narodowego oraz regla dolnego i górnego. Stwierdzono, że gatunkami dominującymi są Othius subuliformis Steph., Geostiba circellaris (Grav.) i Amischa analis (Grav.). W zgrupowaniach Staphylinidae występujących w lasach regla dolnego wyróżniono 16 taksonów i stwierdzono wyraźną dominację Othius subuliformis i Geostiba circellaris. Zgrupowania Staphylinidae występujące w strefie regla górnego składają się z 26 taksonów i wykazują strukturę dominacyjną charakterystyczną dla niezakłóconych systemów ekologicznych z wysoką frekwencją Othius subuliformis, Amischa analis i Geostiba circellaris.
CHRZĄSZCZE KUSAKOWATE (COLEOPTERA, STAPHYLINIDAE) JAKO ELEMENT MONITORINGU EKOSYSTEMÓW LEŚNYCH KARKONOSKIEGO PARKU NARODOWEGO CZĘŚĆ II. ASPEKT WIOSENNY I PODSUMOWANIE
Autor
Andrzej Mazur, Agata Skoczek
Strony
45–63
Słowa kluczowe
monitoring ekologiczny, ekosystemy leśne, Karkonoski Park Narodowy, Coleoptera, Staphylinidae
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W czasie prac z zakresu urządzania lasu metodą matematyczno-statystyczną na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego założono 630 powierzchni kołowych rozmieszczonych na planie siatki o bokach 200 × 300 m. Wiosną i wczesnym latem 2004 roku ze środków tych powierzchni pobrano próby ściółki w celu określenia składu gatunkowego zgrupowań chrząszczy kusakowatych (Staphylinidae) oraz ich charakterystyki zoocenologicznej. W próbach stwierdzono 83 chrząszcze zaliczane do 22 taksonów. Wyróżnione zgrupowania przeanalizowano za pomocą wskaźników zoocenologicznych dla lasów regla dolnego i górnego. Stwierdzono, że gatunkami dominującymi są Geostiba circellaris (Grav.), Atheta tibialis (Heer) oraz Amischa analis (Grav.) i Othius subuliformis Steph. W zgrupowaniach regla dolnego wyróżniono osiem taksonów z wyraźną dominacją Geostiba circellaris. Wiosenne zgrupowania Staphylinidae regla górnego składają się z 21 taksonów i wykazują strukturę dominacyjną charakterystyczną dla niezakłóconych systemów ekologicznych z wysoką frekwencją Atheta tibialis i Amischa analis.
ZDOLNOŚĆ WZROSTU, ZASIEDLENIA I ROZKŁADU DREWNA IZOLATU FLAMMULINA VELUTIPES IN VITRO
Autor
Łukasz Miłkowski, Piotr Łakomy
Strony
65–77
Słowa kluczowe
Flammulina velutipes, wzrost in vitro, zasiedlenie drewna in vitro, rozkład drewna in vitro
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem badań było określenie właściwości izolatu F. velutipes, a w szczególności zdolności wzrostu, zasiedlania i rozkładu drewna bukowego, brzozowego i dębowego w trzech temperaturach 4°C, 15°C i 22°C in vitro. Grzybnia saprotrofa rozpoczynała wzrost już po dniu od inokulacji w temperaturze 15°C i 22°C. Średni dzienny przyrost grzybni wynosił 2,2 mm w temperaturze 4°C, 6,7 mm w 15°C i 6 mm w 22°C. Grzybnia rozpoczynała zasiedlanie drewna po czterech dniach od inokulacji. Najintensywniej izolat F. velutipes zasiedlał drewno bukowe w temperaturze 22°C. Izolat F. velutipes rozkładał drewno brzozowe i bukowe w takim samym stopniu w temperaturach 15°C i 22°C, zarówno po trzech, jak i sześciu miesiącach inkubacji. Średnia utrata ciężaru próbek drewna po trzech miesiącach wynosiła od 1,66% dla drewna dębowego inkubowanego w temperaturze 4°C do 8,96% dla drewna brzozowego inkubowanego w temperaturze 22°C, natomiast po sześciu miesiącach utrata ciężaru próbek drewna wynosiła odpowiednio od 5,44% do 15,45%. Najsłabiej badany izolat saprotrofa rozkładał drewno dębowe niezależnie od temperatury i czasu inkubacji. Właściwości tego izolatu co do tempa zasiedlania drewna pniakowego i jego zdolności konkurowania z innymi grzybami środowiska leśnego powinny być sprawdzone w badaniach terenowych.
BIOMASA RĘBNEGO DRZEWOSTANU SOSNOWEGO ROSNĄCEGO NA SIEDLISKU BORU MIESZANEGO ŚWIEŻEGO
Autor
Stanisław Gałązka, Roman Gornowicz, Zenon Pilarek
Strony
79–85
Słowa kluczowe
biomasa drzew, sosna zwyczajna
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące biomasy drzewostanu wyrosłego na siedlisku boru mieszanego świeżego. Dokładna znajomość danych dotyczących masy poszczególnych elementów drzewa może być przyczynkiem do prowadzenia innych badań, np. związanych z określeniem biomasy jako bazy surowcowej czy ustaleniem ilości pierwiastków odżywczych wycofywanych z lasu wraz pozyskiwanym surowcem. Przeprowadzone badania wykazały, że na tym siedlisku całkowita masa naziemna sosen wyniosła ponad 264 500 kg/ha, z czego największy udział przypadał na drewno strzały (około 212 t/ha), a najmniejszy na grubsze gałęzie (o średnicy powyżej 4 cm). Przeprowadzone badania wilgotności pozwoliły ustalić masę poszczególnych części drzewa w stanie suchym. Struktura procentowa jest zbliżona do struktury mas w stanie świeżym. Największą różnicę stwierdzono w wypadku kory – jest jej o 2% więcej w porównaniu z masą w stanie świeżym.
OCENA DOKŁADNOŚCI „TABLIC PRZYROSTU MIĄŻSZOŚCI DLA SOSNY” ALBERTA DUDKA W DRZEWOSTANACH SOSNOWYCH LZD MUROWANA GOŚLINA
Autor
Mieczysław Turski
Strony
87–97
Słowa kluczowe
przyrost miąższości, tablice, dokładność, sosna
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy podjęto próbę oceny dokładności „Tablic przyrostu miąższości dla sosny” Alberta Dudka w drzewostanach sosnowych w wieku 35, 50 i 88 lat, pochodzących z LZD Murowana Goślina. W drzewostanie 35-letnim najmniejszy wtórny błąd procentowy określania bieżącego przyrostu miąższości drzewostanu za 5-letni okres przyrostowy uzyskano, stosując IV wariant tablic (–2,69%), a za okres 10-letni z wykorzystaniem I wariantu (1,62%). W drzewostanie 50-letnim dla krótszego okresu przyrostowego był to wariant II (–2,21%), a dla dłuższego – V wariant (–7,94%). W najstarszym drzewostanie to odpowiednio III (12,60%) i IV (–6,77%) wariant tablic. Stosując wariant II, IV i V tablic, w analizowanych drzewostanach ustalono bieżący przyrost miąższości w stopniach grubości. Niezależnie od zastosowanego wariantu tablic (w poszczególnych stopniach grubości) uzyskano błędy zarówno dodatnie, jak i ujemne, a największe błędy (wartości bezwzględne) wystąpiły dla drzew pochodzących z najniższych i najwyższych stopni grubości. W większości przypadków dokładność określania bieżącego przyrostu miąższości badanych drzewostanów za pomocą tablic była zgodna z dokładnością, którą przewidywał ich autor. Wariant V tablic pozwala na najdokładniejsze określenie przyrostu miąższości drzewostanu, niezależnie od jego wieku i długości okresu przyrostowego.
ZRÓŻNICOWANIE MASY CIAŁA I JAKOŚCI POROŻA U SAMCÓW SARNY EUROPEJSKIEJ (CAPREOLUS CAPREOLUS L.) W POŁUDNIOWEJ POLSCE NA PRZYKŁADZIE OKOLIC KRAKOWA
Autor
Tadeusz Kubacki, Dariusz Kulak, Marek Wajdzik
Strony
99–112
Słowa kluczowe
sarna europejska, jakość osobnicza, okolice Krakowa, masa ciała, wymiary czaszek i poroża
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przeprowadzono ocenę porównawczą samców sarny europejskiej (Capreolus capreolus L.) bytujących w czterech zróżnicowanych pod względem fizyczno-geograficznym i klimatycznym rejonach okolic Krakowa (rys. 1). Jako kryterium oceny jakości osobniczej rogaczy przyjęto: masę tuszy, wymiary i masę czaszek oraz wymiary i formę poroża. Najniższą jakość osobniczą stwierdzono u saren bytujących w rejonie Jurajskich Parków Krajobrazowych, a najwyższą u kozłów z Wyżyny Miechowskiej i Płaskowyżu Proszowickiego. Dowiedziono, iż pod względem wymiarów czaszek sarny bytujące w regionie krakowskim nie ustępują najlepszym polskim populacjom tego gatunku.
Grzybnia Daedalea quercina (L.): Fr. została przebadana in vitro pod kątem jej zdolności do rozkładu drewna 25 gatunków drzew krajowych, introdukowanych i egzotycznych. Określono laboratoryjnie zakres preferencji troficznych tego gatunku grzyba oraz oceniono tempo rozkładania przez niego próbek drewna poszczególnych gatunków drzew.