JAKOŚĆ SUROWCA ŚWIERKOWEGO Z DRZEW ZRÓŻNICOWANYCH GRUBOŚCIOWO Z TERENU BESKIDÓW
Autor
Anna Barszcz, Krzysztof Michalec
Strony
5–15
Słowa kluczowe
surowiec świerkowy, drzewa grubsze i cieńsze, wady drewna
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Postępujący proces starzenia się drzewostanów w Polsce i w Europie pozwala prognozować wzrost podaży drewna o dużych dymensjach. W pracy porównano wybrane cechy jakościowe drewna drzew o dużych pierśnicach (równych lub większych od 40 cm) z cechami drewna drzew cieńszych, na przykładzie świerka pospolitego z terenu Beskidów. Grupa świerków grubszych (pierśnice 40 cm i większe) charakteryzowała się większą liczbą sztuk z wadami drewna, w tym z sękami otwartymi i symptomami zarośniętych sęków, natomiast w porównaniu z drzewami cieńszymi mniejszą liczbą drzew z martwicami, zgniliznami i krzywiznami. Bezwzględny rozmiar zgnilizny na przekroju poprzecznym pnia był większy u drzew grubszych. Charakteryzowały się też one mniejszą średnią szerokością przyrostów rocznych. Porównywane grupy nie różniły się istotnie wysokością położenia pierwszych wad na pniach drzew.
ANALIZA SKUTECZNOŚCI ROZDRABNIANIA POZOSTAŁOŚCI ZRĘBOWYCH ROZDRABNIACZEM MERI CRUSHER MJ 2,3 DT
Autor
Karol Chlebowski
Strony
17–23
Słowa kluczowe
pozostałości zrębowe, rozdrabniacz, skuteczność rozdrabniania
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Artykuł przedstawia skuteczność procesu rozdrabniania pozostającej na zrębie arbomasy. W przeprowadzonych badaniach poddano analizie rozdrabniacz Meri Crusher MJ 2,3 DT, który został zagregatowany z ciągnikiem klasy 1,4 marki Crystal. W celu ustalenia rzeczywistej skuteczności rozdrobnienia, pomiary wykonano przed i po utylizacji pozostałości zrębowych. Przeprowadzona analiza wykazała, iż spadek wymiarów pozostałości zrębowych był większy w zakresie ich długości niż średnicy. Uzyskany wynik rozdrabniania arbomasy okazał się zadowalający z punktu widzenia możliwości późniejszego mechanicznego przygotowania powierzchni do odnowień.
ZMIANY WYSOKOŚCI PIĘCIOLETNIEJ UPRAWY SOSNOWEJ W ZALEŻNOŚCI OD ZAGOSPODAROWANIA POZOSTAŁOŚCI ZRĘBOWYCH I PRZYGOTOWANIA GLEBY
Autor
Stanisław Gałązka, Roman Gornowicz, Zenon Pilarek
Strony
25–31
Słowa kluczowe
wysokość uprawy, sosna zwyczajna, przygotowanie gleby, pozostałości zrębowe
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Przeprowadzone badania dotyczyły wpływu zastosowania różnych metod zagospodarowania pozostałości zrębowych i sposobów przygotowania gleby na zmiany wysokości pięcioletniej uprawy sosnowej. Na wysokość uprawy wpływają istotnie zarówno metody zagospodarowania pozostałości, jak i sposoby przygotowania gleby. Spośród pięciu zastosowanych metod postępowania z pozostałościami zrębowymi najkorzystniejsze okazały się metody polegające na rozdrobnieniu pozostałości zrębowych i zmieszaniu ich z wierzchnią warstwą gleby mineralnej oraz na pozostawieniu resztek pozrębowych w całości na powierzchni. Z kolei najlepszym sposobem przygotowania gleby pod względem wysokości uprawy było wyoranie bruzd pługiem dwuodkładnicowym z jednoczesnym ich spulchnieniem pogłębiaczem.
Na przeżywalność pięcioletniej uprawy sosnowej istotny wpływ mają sposoby przygotowania gleby i zastosowane metody zagospodarowania pozostałości zrębowych. Największą przeżywalność sosny stwierdzono na uprawie założonej na powierzchniach z pozostawionymi resztkami pozrębowymi, niezależnie od sposobu traktowania tych resztek. Istotnie mniejszą przeżywalność sosny odnotowano na powierzchniach, na których spalono gałęzie z igliwiem bądź też usunięto pozostałości zrębowe z powierzchni. Z kolei najlepszym sposobem przygotowania gleby pod względem przeżywalności uprawy okazało się naoranie wałków pługofrezarką. Wyoranie bruzd pługami LPz-75 i U-162 spowodowało, że przeżywalność sosny była istotnie mniejsza.
JAKOŚĆ BYKÓW JELENIA SZLACHETNEGO (CERVUS ELAPHUS) BYTUJĄCEGO W BORACH TUCHOLSKICH
Autor
Andrzej Gugołek, Vladimir Hanzal, Paweł Janiszewski, Magdalena Kowalska1
Strony
41–49
Słowa kluczowe
jeleń szlachetny, masa tuszy, masa poroża, forma poroża
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem prowadzonych badań było scharakteryzowanie byków jelenia szlachetnego bytującego w Borach Tucholskich na podstawie masy ich tuszy oraz masy i formy poroża. Stwierdzono, że średnia masa tuszy analizowanych byków w okresie badawczym wyniosła 95,78 kg, przy średniej masie ich poroża 2,05 kg. Najczęstszymi formami poroża u badanych samców były ósmaki (33,28%) oraz szpicaki (21,43%). Średnia masa tuszy byków w poszczególnych klasach wiekowych wyniosła w I klasie wieku – 89,65 kg, II klasie – 120,29 kg, a w III klasie – 136,62 kg. Masa poroża w poszczególnych klasach wiekowych wynosiła odpowiednio: 1,66 kg, 3,55 kg i 5,90 kg.
Obserwacje prowadzono w latach 2002, 2003 i 2004 w litych drzewostanach sosnowych w wieku od 41 do 80 lat, w których założono łącznie osiem par powierzchni próbnych, po jednej z III i IV klasy wieku. Powierzchnię tworzyło zawsze 25 drzew wybranych z drzewostanu głównego, dla których oceniano defoliację oraz trzy cechy koron: stan aparatu asymilacyjnego (cecha A), przyrost wysokości (cecha B) i żywotność pędów (cecha C). Zebrane dane pogrupowano dla każdej z powierzchni i klas wieku, a następnie obliczono dla nich podstawowe statystyki opisowe defoliacji. Porównano różnice pomiędzy przeciętnymi defoliacjami i punktami oceny kompleksowej za pomocą błędu standardowego różnicy dwóch średnich (dla P = 0,95). Analiza dotyczyła każdej z powierzchni i ogółem danej klasy wieku w trzech okresach badawczych (lata 2002-2003, 2003-2004 i 2002-2004) oraz par powierzchni i klas wieku w kolejnych trzech latach obserwacji (2002, 2003 i 2004). Stwierdzono, że w Nadleśnictwie Lubin w latach 2002- -2004 stan drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na poszczególnych powierzchniach, wyrażony średnią defoliacją i oceną kompleksową ich koron, był dynamiczny i ulegał statystycznie istotnym zmianom (tab. 3 i 7). Średnia defoliacja koron drzew drzewostanów młodszych była mniejsza w kolejnych trzech latach obserwacji od średniej defoliacji koron drzewostanów starszych, jednak tylko w 50% przypadków była to różnica statystycznie istotna (tab. 4). Średnia liczba punktów oceny kompleksowej w kolejnych trzech latach obserwacji była niższa w 62,5% dla drzewostanów III klasy wieku i w każdym z przypadków była to różnica statystycznie istotna (tab. 8). Uzyskane wyniki potwierdzają, że ocena uszkodzeń drzewostanów sosnowych w toku prac urządzeniowych powinna być wykonywana częściej niż co 10 lat.
MIĄŻSZOŚĆ I UDZIAŁ DREWNA MŁODOCIANEGO, DOJRZEWAJĄCEGO ORAZ DOJRZAŁEGO W STRZAŁACH ŚWIERKA POSPOLITEGO (PICEA ABIES [L.] KARST) WYROSŁEGO W WARUNKACH SIEDLISKA LASU MIESZANEGO GÓRSKIEGO (LMG)
Autor
Grzegorz Kupczyk, Krzysztof Lubieński, Marcin Nawrot, Witold Pazdrowski, Marek Szymański
Praca obrazuje zależności zachodzące pomiędzy wiekiem drzew, pozycją biosocjalną a miąższością i udziałem drewna młodocianego, dojrzewającego i dojrzałego. Obiektem badań były drzewostany świerkowe reprezentujące II, III oraz IV klasę wieku, wyrosłe w warunkach lasu mieszanego górskiego. Strefy drewna młodocianego, dojrzewającego oraz dojrzałego zostały wyznaczone na podstawie stosunku szerokości strefy drewna późnego do wczesnego w przyrostach rocznych. Drewno tworzone w ulistnionych łodygach i w bliskości aparatu asymilacyjnego wykazuje odmienną strukturę i charakter od drewna powstającego w częściach od niego oddalonych. Z tego względu wyróżniamy drewno młodociane oraz dojrzałe. Najogólniej mówiąc, drewno młodociane jest nierozerwalnie związane z silnym wpływem aparatu asymilacyjnego, czyli z ugałęzioną częścią drzew. Drewno młodociane występuje w każdym drzewie i jest z punktu praktycznego wykorzystania drewna elementem niepożądanym, ograniczającym możliwości wykorzystania surowca drzewnego.
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY ŻYWOTNOŚCIĄ POLSKICH PROWENIENCJI BUKA (FAGUS SYLVATICA L.) I DĘBU (QUERCUS ROBUR L.) A SKŁADEM CHEMICZNYM ICH DREWNA
Autor
Piotr Koczoń, Danuta Nicewicz, Andrzej Szczepkowski
Strony
77–88
Słowa kluczowe
buk zwyczajny, dąb szypułkowy, lignina, Polska, widma IR, skład chemiczny drewna, witalność drzew, zamieranie
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Przeprowadzono badania składu chemicznego drewna bukowego (Fagus sylvatica L.) i dębowego (Quercus robur L.) z drzew witalnych i uszkodzonych. Zarejestrowano i przeanalizowano widma IR ligniny wyodrębnionej z próbek badanego drewna. Żywotność drzew określono na podstawie struktury ugałęzienia górnej części korony według klasyfikacji Roloffa [1989]. Drewno bukowe pozyskane z drzew w wieku 80-145 lat pochodziło z Pomorza i Karpat. Drewno dębowe z drzew w wieku 84-147 lat pochodziło z Podlasia i Wielkopolski. Badane drewno wyrobiono z odziomkowej części kłód. Skład chemiczny drewna, zarówno bukowego, jak i dębowego, pochodzącego z drzew różniących się stopniem żywotności był bardzo zbliżony. Nie zauważono wpływu pochodzenia geograficznego drewna bukowego i dębowego na jego skład chemiczny. Analiza widm IR ligniny z próbek drewna dębowego w zależności od witalności drzew i pochodzenia geograficznego nie wykazała istotnych różnic. Zauważono pewne zróżnicowanie widm IR ligniny w próbkach drewna bukowego w zależności od witalności drzew.
WYSTĘPOWANIE HETEROBASIDION ANNOSUM (FR.) BREF. W KORZENIACH POWALONYCH DRZEW W DRZEWOSTANACH SOSNOWYCH ROSNĄCYCH NA GRUNTACH POROLNYCH NADLEŚNICTWA DOŚWIADCZALNEGO ZIELONKA
Drzewa porażone przez hubę korzeni są bardziej podatne na skutki silnych wiatrów. W styczniu 2007 roku wichura, która przeszła m.in. nad Nadleśnictwem Doświadczalnym Zielonka wyrządziła spore straty w drzewostanach. W pracy postanowiono sprawdzić czy korzenie wywróconych drzew były zasiedlone przez Heterobasidion annosum. Stwierdzono obecność zgnilizny w 83% korzeni, a obecność patogena w 53%.