TRANSFORMACJE MIKROBIOLOGICZNE WYBRANYCH SUBSTRATÓW STEROIDOWYCH SZEREGU C18: 19-NORTESTOSTERONU I JEGO 17α-ALKILO- I ETINYLOPOCHODNYCH W KULTURZE ABSIDIA COERULEA
Badany był przebieg transformacji substratów steroidowych szeregu C18: 19-nortestosteronu i jego 17α-alkilo- i etinylopochodnych w kulturze Absidiacoerulea 93. Główną obserwowaną reakcją była hydroksylacja. Stwierdzono, że kierunek przebiegu reakcji uzależniony jest od struktury substratu. Nie podstawiony na atomie węgla C17 grupą alkilową lub etinylową 19-nortestosteron transformowany był do 15α-hydroksy-pochodnej. Z kolei w obecności grupy 17α-alkilowej: metylowej lub etylowej obserwowano głównie tworzenie 7α-hydroksypochodnych. W przypadku substratów steroidowych zawierających na atomie węgla C17 grupę 17α-etinylową reakcja w kulturze Absidiacoerulea przebiega w znacznie mniejszym stopniu lub nie zachodzi. Obok reakcji hydroksylacji obserwowano reakcję wprowadzenia wiązania podwójnego C6-C7.
Odpadowy glicerol z produkcji biodiesla, zawierający 350 g∙dm-3 glicerolu, zastosowano jako substrat w procesie biosyntezy kwasu cytrynowego przez mutanta octanowego Y. lipolytica Wratislavia AWG7 w hodowli fed-batch. W czasie 140 h procesu użyty w badaniach szczep produkował 133,4 g∙dm-3 kwasu cytrynowego i 2,7 g∙dm-3 kwasu izocytrynowego z szybkością produkcji i wydajnością kwasu cytrynowego, odpowiednio 0,95 g·dm-3h-1 i 0,67 g∙g-1.Stężenie całkowite pozostałych kwasów organicznych: kwasu jabłkowego, α-ketoglutarowego i fumarowego nie przekraczało 6 g∙dm-3. Ponadto, w hodowli stwierdzono obecność polioli, takich jak erytrytol i mannitol, których stężenie na końcu procesu wynosiło odpowiednio 9,8 i 2,7 g∙dm-3.
Przedmiotem badań była ocena zdolności biosyntezy zewnątrzkomórkowych enzymów proteolitycznych i lipolitycznych przez pięć szczepów drożdży Yarrowia lipolytica: JII1a, JII1b, JII1c, PII6a, PII6b wyizolowanych z polskich serów pleśniowych. Po 48 godzinach ich hodowli na podłożach zawierających różne źródła węgla i azotu oznaczano zarówno wzrost drożdży, jak i aktywność wytwarzanych przez nie proteaz wobec kazeiny w pH 7,5 i hemoglobiny w pH 3,0 oraz lipaz wobec tributyryny i oleju maślanego. W zależności od zastosowanego w podłożu hodowlanym źródła węgla i azotu stwierdzono istotne zróżnicowanie w poziomie wzrostu badanych szczepów drożdży. Wszystkie szczepy Y. lipolytica w hodowlach na podłożu zawierającym glukozę i kazeinę, odpowiednio jako źródło węgla i azotu, osiągały wzrost w granicach 1,5–2,1 ∙ 108 kom ∙ mL-1. Wprowadzenie w miejsce glukozy olejów roślinnych spowodowało obniżenie liczby ich komórek w podłożu hodowlanym. Podobny efekt wywołała substytucja kazeiny prostszymi źródłami azotu oraz innymi białkami. Wyjątek stanowił szczep JII1c, którego populacja niezależnie od wprowadzonego do medium źródła azotu wykazywała zbliżoną liczebność. Zmiana składu podłoża wpływała także na biosyntezę enzymów hydrolitycznych u drożdży. Dodatek glukozy sprzyjał zakwaszeniu środowiska, co stymulowało produkcję zewnątrzkomórkowej proteinazy aspartylowej. Wyższy poziom biosyntezy tej proteinazy obserwowano również w obecności białek serwatkowych w podłożu. Zastosowanie natomiast oliwy z oliwek prowadziło do alkalizacji podłoża hodowlanego i intensyfikacji syntezy proteinazy serynowej. Oliwa z oliwek oraz pozostałe oleje roślinne dynamizowały także produkcję enzymów lipolitycznych.