Badania przeprowadzono na 292 kozach, rasy białej uszlachetnionej, hodowanych w Polsce. U tych kóz wykonano pomiary wymienia w: 60., 150. i w 240. dniu pierwszej laktacji, na 1-2 godziny przed dojeniem. Mierzono: objętość wymienia, długość podstawy, szerokość, głębokość, półobwód pionowy, obwód poziomy, odległość od stanowiska, długość strzyka, średnicę strzyka i rozstaw strzyków. Obliczono wskaźniki korelacji prostoliniowych między poszczególnymi wymiarami wymienia oraz między nimi a dzienną wydajnością mleka. Badania wykazały, że w trakcie pierwszej laktacji zmniejszają się wymiary wymienia i strzyków, a zwiększa się odległość wymienia od podłoża. Między cechami morfologicznymi wymienia występują silne korelacje prostoliniowe, szczególnie między objętością a obwodem poziomym, półobwodem pionowym, szerokością i głębokością wymienia oraz między obwodem poziomym a szerokością i półobwodem pionowym. Z dzienną wydajnością mleka wysoko skorelowane były objętość wymienia i cechy morfologiczne ją określające (szerokość, obwód poziomy i półobwód pionowy).
TRAWIENIE WYBRANYCH SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH W MIESZANKACH O RÓŻNEJ KONCENTRACJI WŁÓKNA PRZEZ DZIKI, ŚWINIODZIKI I ŚWINIE
Autor
Bogusław Fuchs, Rafał Leroch, Anna Szuba-Trznadel
Strony
13–20
Słowa kluczowe
strawność, dziki, świniodziki, świnie
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem przeprowadzonych badań było określenie u świń, dzików i świniodzików przebiegu trawienia wybranych składników pokarmowych, przy różnych koncentracjach włókna w dawce. Mieszanka I, traktowana jako kontrolna, charakteryzowała się koncentracją włókna surowego na poziomie 4%. W mieszankach II i III zwiększono udział włókna surowego do około 5 i 7%. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że wzrost poziomu włókna w dawce ponad 5% we wszystkich grupach zwierząt w sposób liniowy zmniejszył wykorzystanie wszystkich składników pokarmowych, szczególnie strawności białka. Uzyskane wyniki wskazują także, że w miarę wzrostu koncentracji włókna ogólnego w mieszankach obserwowano spadek strawności NDF i ADF we wszystkich grupach zwierząt. Frakcja włókna NDF była lepiej trawiona niż ADF we wszystkich grupach zwierząt.
ANALIZA ZALEŻNOŚCI MIĘDZY POLIMORFIZMEM GENU RECEPTORA RYANODINY (RYR1) A WYBRANYMI CECHAMI NASIENIA KNURÓW RASY POLSKIEJ BIAŁEJ ZWISŁOUCHEJ
Autor
Andrzej Dybus, Marek Kmieć, Arkadiusz Terman, Heliodor Wierzbicki, Joanna Ziemak
Strony
21–28
Słowa kluczowe
polimorfizm genu, knury, cechy nasienia, receptor ryanodiny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badaniami objęto 41 knurów rasy polskiej białej zwisłouchej użytkowanych rozpłodowo w Stacji Hodowli i Unasieniania Zwierząt. W okresie użytkowania pobrano i oceniono 3388 ejakulatów wykorzystanych do inseminacji loch na terenie działania Stacji. Metodą PCR-RFLP określono częstość występowania mutacji 1843C→T w genie RYR1 odpowiedzialnej za wrażliwość świń na stres. W badanym stadzie knurów genotyp RYR1NRYR1N występował z częstością 0,7317, genotyp RYR1NRYR1n z częstością 0,2683, natomiast genotypu RYR1nRYR1n (zwierzęta wrażliwe na stres) nie stwierdzono. Analizowano zależności między genotypami RYR1 (RYR1NRYR1N i RYR1NRYR1n) a cechami ilościowymi i jakościowymi nasienia takimi jak: objętość ejakulatu, koncentracja plemników, procent plemników żywych, liczba plemników w dawce inseminacyjnej oraz liczba dawek inseminacyjnych. Analiza zależności między genotypami RYR1 a badanymi cechami nasienia knurów wykazała wyraźną, statystycznie istotną (p ≤ 0,01) wyższość knurów z genotypem RYR1NRYR1N nad knurami z genotypami RYR1NRYR1n w zakresie objętości ejakulatów, odsetka plemników żywych, liczby plemników żywych w ejakulacie oraz liczby uzyskiwanych dawek inseminacyjnych.
KSZTAŁTOWANIE SIĘ PRZEMIAN NUKLEOTYDÓW ORAZ CECH JAKOŚCI RZEŹNEJ I HISTOLOGICZNEJ MIĘSA MIESZAŃCÓW Z BUHAJAMI RAS MIĘSNYCH UBIJANYCH PRZY RÓŻNEJ MASIE CIAŁA
Autor
Zygmunt Litwińczuk, Krzysztof Młynek
Strony
29–34
Słowa kluczowe
bydło, masa ubojowa, mieszańce towarowe, przemiany nukleotydów
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Analizowano wpływ masy ubojowej oraz płci zwierząt na wybrane cechy rzeźne, cechy fizykochemiczne i histologiczne mięśnia Semimembranosus 105 opasów. Wzrost masy ubojowej wpływał korzystnie na poprawę cech związanych z wartością rzeźną buhajków i jałówek. Wpływał na zmniejszenie wartości R oraz kwasowości mięsa. Badany mięsień Semimembranosus cięższych opasów miał obniżoną zdolność wiązania wody luźnej i zwiększoną zawartość tłuszczu, suchej masy, a także wyższą ocenę marmurkowatości. U jałówek, pomimo mniejszych wartości, stwierdzano podobne jak u buhajków tendencje kształtowania się cech. Wraz ze wzrostem masy ubojowej zwiększała się średnica włókien mięśniowych, które u buhajków były najgrubsze.
WPŁYW RÓŻNEGO ŹRÓDŁA I POZIOMU WŁÓKNA SUROWEGO W MIESZANKACH NA DŁUGOŚĆ I POJEMNOŚĆ PRZEWODU POKARMOWEGO ŚWIŃ UBIJANYCH W WIEKU 90 I 180 DNI ŻYCIA
Autor
Bogusław Fuchs, Rafał Leroch, Anna Szuba-Trznadel
Strony
35–46
Słowa kluczowe
warchlaki, żywienie, włókno, narząd trawienny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem przeprowadzonych badań było wyjaśnienie, czy podawanie podczas odchowu mieszanek pełnoporcjowych różnych poziomów i rodzajów włókna, spowoduje u dorosłych tuczników różnice w proporcjach narządów układu pokarmowego. Materiał doświadczalny stanowiło 90 wieprzków w wieku 28 dni, odsadzonych od loch, przy średniej masie ciała około 7 kg. Zwierzęta rozdzielono do trzech grup doświadczalnych – po 30 osobników w każdej. Świnie z grupy I, traktowanej jako kontrolna (K), żywiono mieszanką standardową o 4-procentowej koncentracji włókna. Zwierzętom z grup II i III podwyższono koncentrację włókna w paszy do 7%. W grupie II (ST) poziom ten osiągnięto przez zastosowanie 10-20% suszu z traw, zwierzętom z grupy III (OP) dodano do paszy 23-36% otrąb pszennych. W 90. dniu życia ubito po 5 warchlaków z każdej grupy i od każdego zwierzęcia wypreparowano cały przewód pokarmowy, mierząc go wg metodyki podanej przez Horszczaruka. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że za pomocą różnych rodzajów włókna można sterować rozwojem narządu pokarmowego. Dodatek suszu z traw do mieszanek dla warchlaków wywarł istotny wpływ na dwukrotny wzrost objętości jelita grubego i ślepego, w porównaniu z grupą kontrolną. Uzyskane wyniki wskazują też, że stosowanie otrąb pszennych w mieszankach w ilości 36% wywarło negatywny wpływ na proporcje przewodu trawiennego. Zwierzęta z tej grupy charakteryzowały się o 3 m krótszym jelitem cienkim i o 1 l mniej pojemnym niż z grupy kontrolnej i otrzymującej susz z traw.
W przeprowadzonych badaniach porównano budowę przewodów trawiennych świń, dzików i świniodzików. Materiał doświadczalny stanowiły 3 dziki, w tym samym wieku, charakteryzujące się taką samą masą ciała (40 kg, pełną dojrzałością fizjologiczną), jak również 5 świń i 5 świniodzików płci męskiej o pełnej dojrzałości fizjologicznej i średniej masie ciała 100 kg. Pomiary przewodu pokarmowego zwierząt doświadczalnych przeprowadzono według metodyki przyjętej przez Horszczaruka. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono u świń lepsze wykształcenie tej części przewodu pokarmowego, w której zachodzi wydajniejsze trawienie enzymatyczne niż bakteryjne. Uzyskane wyniki wskazują, że u dzików i świniodzików najlepiej rozwinięte są te odcinki, w których odbywają się procesy fermentacyjne. Długość jelita cienkiego u świń stanowiła około 83% całkowitej długości przewodu pokarmowego. U dzików udział ten był mniejszy o 11%, zaś u świniodzików jelito cienkie stanowiło 79% całkowitej długości przewodu pokarmowego. Uzyskane wyniki wskazują zróżnicowanie w ukształtowaniu się proporcji między poszczególnymi odcinkami przewodu pokarmowego w badanych grupach zwierząt.
SZACOWANIE MASY CIAŁA KRÓW CZARNO-BIAŁYCH NA PODSTAWIE WYMIARÓW CIAŁA I OCENY KONDYCJI
Autor
Zenon Nogalski
Strony
55–64
Słowa kluczowe
bydło mleczne, szacowanie masy ciała, ocena kondycji, równania regresji wielokrotnej
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem badań było opracowanie równań regresji wielokrotnej do szacowania masy ciała krów na podstawie pomiarów zoometrycznych i oceny kondycji. Badania dotyczyły 318 krów, będących w laktacjach od pierwszej do czwartej. Do szacowania masy ciała krów na podstawie pomiarów ciała i oceny kondycji wyprowadzono równanie Y = 6,043X1 + 3,129X4 + 20,876X8 – 882,756, a średni błąd szacowania wynosił dla pierwiastek + 1,8 kg, dla wieloródek – 2,6 kg. Cechy niezależne: X1 – obwód klatki piersiowej; X4 – szerokość miednicy w guzach biodrowych; X8 – wartość oceny kondycji. Najwyższą dokładność szacowania masy ciała na podstawie wymiarów ciała i kondycji, niezależnie od wieku krów i zastosowanego równania uzyskano dla krów o genotypie „25-75% hf”. Niewielkie średnie różnice między masą faktyczną a szacowaną wskazują, że proponowane równania mogą być zastosowane w praktyce do określania masy ciała krów.
PORÓWNANIE SKŁADU CHEMICZNEGO I PROFILU KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W TŁUSZCZU ŚRÓDMIĘŚNIOWYM MIĘSA KOŹLĘCEGO I JAGNIĘCEGO
Autor
Roman Niedziółka, Krystyna Pieniak-Lendzion, Wiesław Szeliga
Strony
65–70
Słowa kluczowe
koźlęta, jagnięta, mięso, kwasy tłuszczowe
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badaniami objęto koziołki rasy białej uszlachetnionej i tryczki polskiej owcy nizinnej zabite w wieku 160 dni. W tkance mięśniowej oznaczono podstawowy skład chemiczny, a metodą chromatografii gazowej określono zawartość kwasów tłuszczowych w tłuszczu śródmięśniowym mięśni tych zwierząt. Skład kwasów tłuszczowych oznaczono metodą chromatografii gazowej na aparacie CHROM 5 (kolumna szklana, spiralna, o długości 2,5 m). Tkanka mięśniowa koźląt zawierała istotnie mniej tłuszczu (w procentach) oraz odznaczała się ogólnie korzystniejszym profilem kwasów tłuszczowych – wyższym stosunkiem kwasów tłuszczowych nienasyconych do nasyconych, co może wskazywać na większą wartość dietetyczną mięsa koźlęcego niż jagnięcego.
CHARAKTERYSTYKA OGIERÓW ORAZ ICH WYKORZYSTANIE ROZPŁODOWE W STADZIE OGIERÓW BOGUSŁAWICE W LATACH 1975-1999
Autor
Anna Kęszka, Ryszard Pikuła
Strony
71–76
Słowa kluczowe
konie, ogiery, pokrój, wykorzystanie rozpłodowe
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badaniami objęto ogiery będące w latach 1975-1999 na etacie Stada Ogierów (SO) w Bogusławicach. Na podstawie badań stwierdzono, że następuje systematyczny spadek liczby ogierów będących na etacie w SO Bogusławice. Od 1995 roku jedynie ogiery rasy szlachetnej półkrwi zanotowały wzrost liczby etatów. Odnośnie do cech pokroju stwierdzono wzrost wysokości w kłębie ogierów, niezależnie od ich rasy. Ogiery zimnokrwiste były intensywniej wykorzystywane rozpłodowo niż ogiery gorącokrwiste. Wystąpiły statystycznie istotne różnice między liczbą pokrytych klaczy przez ogiery, w zależności od ich typu i rejonu stacjonowania (województwa).
OCENA WARTOŚCI HODOWLANEJ BUHAJÓW NA PODSTAWIE CODZIENNYCH UDOJÓW
Autor
Wojciech Piotr, Zbigniew Sobek
Strony
77–82
Słowa kluczowe
ocena buhajów, codzienne udoje
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Określono wartość hodowlaną buhajów na podstawie wydajności ich córek. W badaniach wykorzystano wydajności mleczne otrzymane z codziennych udojów z hali udojowej w stadzie krów mieszańców cb z dużym dolewem hf w Czerwonej Wsi. Przeprowadzono ocenę wydajności otrzymanych z codziennych udojów dla 100 i 200 dni od daty wycielenia. Oszacowania dla obu wydajności były bardzo zbliżone. Przeprowadzono również ocenę wydajności dla 100 i 200 dni od daty wycielenia otrzymanych z systemu Ferma. Oceny te różnią się między sobą. Oceny otrzymane z danych o codziennych udojach są porównywalne z rankingiem wydajności. Niewielka rozbieżność ocen między otrzymanymi dla 100 i 200 codziennych udojów wynika prawdopodobnie z małej liczebności próby. Można jednak postawić wniosek, że wyniki oceny otrzymane z danych o codziennych udojach dla okresu 100 dni od daty wycielenia mogą być w pełni użyteczne jako jeden z elementów oceny buhaja.
UŻYTKOWOŚĆ MLECZNA I CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA KRÓW DAJĄCYCH MLEKO O OKREŚLONEJ RÓŻNICY MIĘDZY ZAWARTOŚCIĄ TŁUSZCZU I BIAŁKA
Autor
Anna Sawa
Strony
83–92
Słowa kluczowe
krowy, mleko, białko, tłuszcz
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badania przeprowadzono na 52 495 krowach mieszańcach ras czarno-białej i holsztyńsko-fryzyjskiej, należących do populacji aktywnej w rejonie byłych województw: bydgoskiego, toruńskiego i włocławskiego, wycielonych w 1999 i 2000 roku (laktacja ≥ 200 dni). Na podstawie wyników testu χ2 stwierdzono istotne zróżnicowanie częstotliwości występowania krów o określonej różnicy między zawartością tłuszczu i białka w mleku. Przeciętny udział krów „białkowych”, w których mleku zawartość białka była równa lub wyższa od zawartości tłuszczu wynosił 1,07%; ich udział zwiększał się wraz z kolejnymi laktacjami, wraz z zaawansowaniem krzyżowania wypierającego rasą hf i liczebnością stada. Odwrotnie było w przypadku częstotliwości występowania krów, w których mleku różnica między zawartością tłuszczu i białka była niekorzystna z hodowlanego punktu widzenia – przekraczała 1%. Wielkość różnicy między zawartością tłuszczu i białka różnicowała na korzyść krów „białkowych” wydajność mleka i białka w laktacji, a także stosunek białka do tłuszczu.