Wpływ okrywania gleby i roślin włókniną polipropylenową na wielkość i jakość plonu sałaty łodygowej (Lactuca sativa L. var. augustana Irish)
Autor
Ewa Rekowska
Strony
3–11
Słowa kluczowe
sałata łodygowa, włóknina, plon, jakość
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem prowadzonych badań była ocena efektywności stosowania osłon z włókniny polipropylenowej w uprawie sałaty łodygowej. Nasiona odmiany ‘Karola‘ wysiano do szklarni nieogrzewanej w połowie marca. Rozsadę sadzono w 3 dekadzie kwietnia, w rozstawie 40 × 30 cm. Zgodnie z założeniami metodyki część roślin uprawiano na glebie ściółkowanej czarną włókniną, część roślin okrywano przezroczystą włókniną oraz sadzono na polu bez osłon (obiekt kontrolny). Rośliny uprawiano na glebie ściółkowanej czarną włókniną, część roślin okrywano przezroczystą włókniną oraz sadzono na polu bez osłon (obiekt kontrolny). Stwierdzono istotny wpływ okrywania roślin włókniną PP-17 na wielkość i jakość plonu sałaty łodygowej. W tym przypadku uzyskano przyśpieszenie zbioru (średnio o 4 dni) oraz wzrost plonu handlowego łodyg o 20,9% w porównaniu z uprawą na polu odkrytym. Stwierdzono również istotnie większą niż w uprawie na polu odkrytym masę jednostkową i średnicę jadalnych łodyg oraz większą zawartość suchej masy, a także cukrów ogółem, w tym cukrów redukujących. Ściółkowanie gleby czarną włókniną nie wpłynęło w sposób istotny na wielkość oraz jakość plonu sałaty łodygowej w porównaniu z obiektami kontrolnymi (pole odkryte).
Wpływ terminu uprawy oraz rozsawy roślin na plonowanie endywii (Cichorium endivia L.)
Autor
Barbara Jurga-Szlempo, Ewa Rekowska
Strony
13–21
Słowa kluczowe
eskariola, uprawa polowa, zagęszczenie roślin, wielkość i jakość plonu
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Streszczenie: W latach 2006–2008 przeprowadzono doświadczenie, w którym oceniono plonowanie endywii włoskiej odmiany ‘Blonda a cuor pleno’ (z grupy eskariola) uprawianej w warunkach Pomorza Zachodniego. W badaniach porównywano cztery terminy uprawy endywii (z wysiewu nasion 10, 20 i 30.06 oraz 10.07). Stosowano dwie rozstawy roślin: 40 × 25 i 40 × 35 cm. Istotnie największy plon rozet liściowych zebrano z wysiewu nasion 30.06. Stosowanie wysiewu nasion 10.06 przyczyniło się natomiast do uzyskania rozet o największej masie jednostkowej. Z tego terminu uprawy uzyskano jednak mniejszy plon handlowy z powodu przedwczesnego tworzenia organów generatywnych pod wpływem długiego dnia. Wykazano istotnie większy plon rozet o największej masie i średnicy z sadzenia rozsady 40 × 25 cm.
rzodkiewka, dawka i forma azotu, plonowanie, jakość plonu
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Rzodkiewka jest warzywem o krótkim okresie wegetacji, uprawianym zarówno w polu, jak i pod osłonami. Krótki okres wegetacji i słabo rozwinięty system korzeniowy rzodkiewki sprawia, że wymaga ona dużej ilości łatwo dostępnych składników pokarmowych w glebie i mimo że jest rośliną o małych wymaganiach pokarmowych, jej potrzeby nawozowe są klasyfikowane jako duże. Szczególną uwagę należy zwrócić na nawożenie azotem z powodu jego wpływu na jakość i ilość plonu. W latach 2006–2008 przeprowadzono doświadczenia polowe z dwoma odmianami rzodkiewki – Treto F1 i Wernar F1, uprawianymi na zbiór jesienny. Oceniano wpływ zróżnicowanych dawek azotu zapewniających uzyskanie zasobności gleby przed siewem nasion, na poziomie: 50, 100 i 150 mg N·dm-3 oraz 4 nawozy różniące się formą azotu: saletra amonowa 34% N – [NH4NO3], saletra wapniowa 15,5% N – [Ca(NO3)2·H2O], siarczan amonu 20,0% N – [(NH4)2SO4], ENTEC 26% N – [NH4NO3+(NH4)2SO4 + 0,8% DNPP. Najwyższy plon handlowy rzodkiewki odmiany Treto F1 zapewniło użycie saletry amonowej, która w porównaniu z saletrą wapniową, siarczanem amonu i nawozem ENTEC 26 zapewniła uzyskanie najwyższych plonów zgrubień. W przypadku odmiany Wernar F1 wpływ rodzaju nawozu azotowego na plon handlowy był z reguły nieistotny. Niezależnie od rodzaju zastosowanego nawozu azotowego zwiększenie koncentracji tego składnika w glebie z 50 do 100 mg N·dm-3 powodowało istotny wzrostu plonu handlowego rzodkiewki. Przy zawartości 150 mg N·dm-3 plon ten utrzymywał się na podobnym poziomie jak przy 100 mg N·dm-3. Zawartość azotanów w zgrubieniach rzodkiewki wzrastała wraz ze zwiększaniem koncentracji azotu w glebie, ale nie przekraczała dopuszczalnych norm. Rośliny nawożone siarczanem amonu i nawozem ENTEC 26 zawierały istotnie mniejsze ilości azotanów w częściach jadalnych w porównaniu z nawożonymi saletrą amonową i saletrą wapniową.
Wpływ hydrolizatu białka zwierzęcego na liczbę i jakość sadzonek truskawki odmiany ‘Elsanta’
Autor
Barbara Frąszczak, Alina Kałużewicz, Mikołaj Knaflewski, Włodzimierz Krzesiński, Jolanta Lisiecka, Tomasz Spiżewski
Strony
31–40
Słowa kluczowe
Fragaria × ananassa, biostymulator, rozmnażanie
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W ostatnich latach obserwuje się rosnące zainteresowanie wykorzystaniem biostymulatorów w uprawach rolniczych i ogrodniczych. Badania nad truskawką dotyczą przede wszystkim określenia wpływu biostymulatorów na wzrost i plonowanie roślin. Niewiele jest natomiast prac dokumentujących wpływ (lub jego brak) na wzrost i produktywność roślin matecznych. Celem prezentowanych badań było określenie wpływu biostymulatora opartego na hydrolizacie białka zwierzęcego na liczbę, długość i średnicę rozłogów oraz na liczbę sadzonek rozłogowych truskawki, średnicę ich korony, świeżą masę oraz liczbę liści. Badania zostały przeprowadzone w latach 2006–2007 w nieogrzewanej szklarni. Rośliny mateczne truskawki odmiany ‘Elsanta’ były uprawiane w workach polipropylenowych wypełnionych susbstratem torfowym (3 rośliny/worek). Worki z roślinami umieszczono na rynnach na wysokości 165 cm. Odległość między rynnami wynosiła 120 cm. Doświadczenie założono w układzie bloków losowych w czterech powtórzeniach, po trzy rośliny w każdym powtórzeniu. Zastosowanie biostymulatora nie miało istotnego wpływu na liczbę, długość i średnicę rozłogów wytworzonych przez rośliny mateczne truskawki. Zastosowany biostymulator nie wpłynął również na liczbę sadzonek rozłogowych, średnicę ich korony oraz liczbę liści. Istotnie mniejszą świeżą masę sadzonek miały rośliny traktowane biostymulatorem. Stwierdzono istotne różnice w liczbie i jakości rozłogów oraz sadzonek pomiędzy porównywanymi latami badań. Różnice te mogły być spowodowane wystąpieniem mączniaka.
Wpływ terminu siewu na zawartość karotenoidów i kwasu L-askorbinowego w dyni makaronowej (Cucurbita pepo L.)
Autor
Halina Mioduszewska, Wanda Wadas
Strony
41–48
Słowa kluczowe
dynia makaronowa, termin siewu, odmiana, skład chemiczny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Głównym źródłem karotenu i kwasu askorbinowego są warzywa. Zawartość karotenu i kwasu askorbinowego w warzywach zależy od gatunku i odmiany, ale ulega zmianom pod wpływem warunków środowiska i czynników agrotechnicznych. Badano wpływ terminu siewu (5, 15 i 25 maja) na zawartość karotenoidów i kwasu L-askorbinowego w owocach dwóch odmian dyni makaronowej (‘Makaronowa Warszawska’ i ‘Pyza’). Owoce zbierano w fazie pełnej dojrzałości, od początku września do początku października. Zawartość związków karotenoidowych ogółem w owocach była większa przy siewie 5 maja niż przy siewie 15 i 25 maja, natomiast zawartość β-karotenu nie różniła się istotnie. Termin siewu nie miał wpływu na zawartość kwasu L-askorbinowego w owocach. Owoce odmiany ‘Makaronowa Warszawska’ zawierały więcej karotenoidów ogółem i β-karotenu niż odmiany ‘Pyza’, natomiast zawartość kwasu Laskorbinowego w owocach obu odmian nie różniła się istotnie. Niższa temperatura powietrza i większa ilość opadów w okresie wegetacji dyni makaronowej powodowały zwiększenie zawartości β-karotenu.
Wpływ roślin międzyplonowych i zróżnicowanej uprawy roli na plon i wartość odżywczą korzeni skorzonery (Scorzonera hispanica L.)
Autor
Mirosław Konopiński
Strony
49–59
Słowa kluczowe
skorzonera, rośliny międzyplonowe, termin orki, redliny, inulina, białko
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Intensyfikacja upraw roślinnych jest bezpośrednim powodem pogorszenia właściwości gleb oraz warunków wzrostu i rozwoju roślin. W trosce o poprawę żyzności i struktury gleby do agrotechniki roślin ogrodniczych wprowadza się uprawę konserwującą, która ogranicza procesy degradacji środowiska glebowego. Doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 2006–2008, na glebie płowej o nietrwałej strukturze. Rośliną doświadczalną była skorzonera (Scorzonera hispanica L.) odmiany ‘Duplex’. W badaniach uwzględniono trzy rośliny międzyplonowe: wykę siewną, facelię błękitną i owies; dwa sposoby przedsiewnej uprawy roli: a) zespół uprawek przedsiewnych, siew roślin międzyplonowych (II dekada sierpnia), orka przedzimowa i wymieszanie zielonej masy z glebą, b) zespół uprawek przedsiewnych, siew roślin międzyplonowych (II dekada sierpnia), orka wiosenna i wymieszanie masy roślinnej z glebą oraz dwie metody uprawy roślin: na redlinach i na płask. Wykazano istotnie korzystny wpływ wiosennego wymieszania międzyplonów z glebą, uprawy skorzonery na redlinach i mulczowania gleby owsem na plon korzeni ogółem. Badane czynniki doświadczenia nie miały natomiast istotnego wpływu na zawartość inuliny, białka i suchej masy w korzeniu skorzonery. Najkorzystniejszą kombinacją uprawową pod względem produktywności inuliny była uprawa skorzonery na redlinach po wiosennym wymieszaniu z glebą mulczu z owsa.
W uprawach bezglebowych wełna mineralna jest najbardziej popularnym i wydajnym podłożem, ale naukowcy próbują do praktyki ogrodniczej wprowadzać także inne podłoża. Obecnie w warunkach szklarniowych rozprzestrzenia się uprawa pomidora cherry, a szczepienie może być zabiegiem pozwalającym uzyskać wysokie plonowanie odmian. W latach 2008 i 2009 uprawiano dwie odmiany pomidora: ‘Dasher’ –odmianę typu cherry o czerwonej skórce i ‘Organza’ –o żółtej skórce. Połowę roślin szczepiono na podkładce Maxifort F1. Pomidory uprawiano na podłożach organicznych, takich jak włókno kokosowe i włókno drzewne oraz na wełnie mineralnej. Szczepienie zwiększyło plonowanie pomidora cherry, szczególnie uprawianego na matach z włókna kokosowego i z włókna drzewnego. Szczepione rośliny odmiany ‘Dasher’ produkowały znacznie więcej owoców niż nieszczepione. U odmiany ‘Organza’, jako wynik szczepienia, obserwowano zwiększenie masy owoców. Szczepione rośliny odmiany ‘Organza’ miały istotnie mniej owoców z BER w porównaniu z nieszczepionymi. Odmiana ‘Dasher’ zdecydowanie słabiej plonowała niż ‘Organza’. ‘Dasher‘ produkowała wyższy plon na początku okresu owocowania. Plonowanie odmiany ‘Organza’ było bardzo wyrównane w ciągu całego okresu zbiorów. Najwyższy plon wczesny u obu odmian zebrano z roślin szczepionych i uprawianych na matach z włókna drzewnego. Uzyskane wyniki potwierdzają przydatność zastosowanych w doświadczeniu podłoży – włókna kokosowego i włókna drzewnego w bezglebowej uprawie pomidora.
Ocena genetycznego uwarunkowania niektórych cech ilościowych, odziedziczalności i korelacji u truskawki (Fragaria × ananassa Duch.)
Autor
Jacek Gawroński
Strony
71–76
Słowa kluczowe
krzyżowanie dialleliczne, współczynnik korelacji, odziedziczalność, cechy ilościowe
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Materiał badawczy stanowiły mieszańce pierwszego pokolenia (F1) pochodzące z krzyżowań przeprowadzonych pomiędzy czterema odmianami truskawki: ‘Calypso’, Evita’, ‘Ostara’, ‘Selva’ i ‘Senga Sengana’. Krzyżowania przeprowadzono w kompletnym układzie dialleliczym według pierwszej metody Griffinga. Analizie poddano 8 cech ilościowych truskawki, takich jak: termin zakwitania roślin i dojrzewania owoców, liczbę kwiatostanów i kwiatów w kwiatostanie, liczbę koron, owoców, a także plon owoców i średnią masę pojedynczego owocu. Uzyskane wyniki wskazują na nieaddytywne oddziaływanie genów na większość analizowanych cech poza terminem dojrzewania, dla którego istotne były efekty addytywnego działania genów. W większości przypadków wartości współczynnika odziedziczalności sensu lato były wysokie, natomiast współczynnika sensu stricte niskie. Plon owoców był istotnie dodatnio skorelowany z liczbą owoców, kwiatostanów i koron.
Hierarchiczny model krzyżowań w ocenie dziedziczenia cech ilościowych truskawki (Fragaria × ananassa Duch.)
Autor
Jacek Gawroński, Jerzy Hortyński
Strony
77–82
Słowa kluczowe
współczynnik korelacji, odziedziczalność, hierarchiczny układ krzyżowania, cechy ilościowe
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem badań było przeprowadzenie oceny sposobu genetycznej kontroli, odziedziczalności i korelacji niektórych cech ilościowych na podstawie hierarchicznego układu krzyżowania. W doświadczeniu zastosowano dwa układy klasyfikacji krzyżowania. Pierwszy sklasyfikowano nadrzędnie według form ojcowskich (5♂ ×4♀), natomiast drugi według form matecznych (10♀ ×3♂). Dla większości badanych cech ich genetyczne uwarunkowanie okazało się podobne niezależnie od zastosowanej klasyfikacji krzyżowania. Tylko w przypadku plonu owoców sposób genetycznej kontroli okazał się odmienny w układzie ojcowskim niż matecznym. Addytywne działanie genów okazało się istotne w dziedziczeniu terminu zakwitania roślin, podczas gdy nieaddytywne dotyczyło liczby rozłogów. Wysokie wartości współczynnika odziedziczalności w szerokim zakresie uzyskane dla większości cech wskazują na wysoki poziom ich genetycznej kontroli.
Wpływ poziomów potasu i rodzaju nawozów potasowych na plonowanie oraz stan odżywienia jabłoni makroelementami i chlorem po wejściu drzew w okres owocowania
Autor
Ewelina Gudarowska, Andrzej Komosa, Adam Szewczuk
Strony
83–94
Słowa kluczowe
chlorki, siarczany, azotany, sady, analiza gleby, analiza rośliny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Doświadczenie założono wiosną 1999 r. na glebie płowej wytworzonej z glin lekkich zwałowych. Drzewa odmiany Golden Delicious na podkładce M.26 posadzono w rozstawie 3,5 × 1,2 m (2381 drzew·ha-1). Pierwszym czynnikiem badań było zróżnicowane nawożenie potasem w celu uzyskania poziomów: 12, 16 i 20 mg K 100 g-1 s.m. gleby, oznaczonego metodą uniwersalną. Drugim był rodzaj nawozów potasowych: chlorek potasu (sól potasowa 60%), siarczan potasu i saletra potasowa. Corocznie wykonywano analizy gleby i liści na zawartość makroelementów i chloru. Nawożenie potasem z zastosowaniem chlorku potasu, siarczanu potasu i saletry potasowej zwiększało zawartość przyswajalnego potasu w warstwie ornej (0–20 cm) i podornej (20–20 cm) gleby sadu jabłoniowego. Wzrost zawartości przyswajalnego potasu od 12 do 20 mg K∙100 g-1 s.m. gleby na skutek nawożenia chlorkiem potasu, siarczanem potasu i saletrą potasową zwiększał pH (w H2O) gleby w warstwie ornej i podornej, w wyniku wzrostu zawartości przyswajalnego wapnia. Alkalizujący wpływ, uznawanych za fizjologicznie zakwaszające nawozy, siarczanu potasu i chlorku potasu, wystąpił na glebach obojętnych i zasadowych [pH (w H2O) powyżej 6,90]. Wzrastające nawożenie potasem z zastosowaniem chlorku potasu, siarczanu potasu i saletry potasowej zwiększało zawartość siarczanów w warstwie ornej i podornej gleby oraz chlorków w warstwie podornej. Obniżający wpływ nawożenia potasem na zawartość przyswajalnego magnezu zaznaczył się tylko w warstwie podornej w wyniku stosowania saletry potasowej. Nie stwierdzono natomiast wpływu nawożenia potasem na zawartość przyswajalnego azotu i fosforu w glebie. Na skutek stosowania wysokich dawek saletry potasowej dla uzyskania poziomu 20 mg K·100 g-1 s.m. gleby, zwiększało się zasolenie gleby (EC), zarówno w warstwie ornej, jak i podornej. Efekt ten nie wystąpił przy stosowaniu chlorku potasu i siarczanu potasu. Nie stwierdzono wpływu wzrastającego nawożenia potasem i stosowanych nawozów potasowych na zawartość azotu, fosforu, potasu, wapnia, magnezu, siarki i chloru w liściach jabłoni odmiany Golden Delicious. Stan odżywienia jabłoni azotem był optymalny (przy nawożeniu KCl i K2SO4) lub wysoki (przy KNO3). W wyniku stosowaniu badanych nawozów potasowych stwierdzono optymalny stan odżywienia fosforem, potasem, wapniem i chlorem oraz wysoki magnezem. Wzrost zawartość potasu w glebie oraz stosowane nawozy potasowe nie miały wpływu na plonowanie jabłoni odmiany Golden Delicious po wejściu drzew w okres pełnego owocowania.
Plonowanie i skład chemiczny truskawki odmiany 'Honeoye' w zależności od rodzaju podłoża i dawki azotu
Autor
Krzysztof Bartnik, Katarzyna Dzida, Zbigniew Jarosz
Strony
95–104
Słowa kluczowe
uprawa bezglebowa, podłoża organiczne, nawożenie azotem, skład chemiczny roślin
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Uprawa truskawki pod osłonami w podłożach pozwala wyeliminować stosowanie kosztownego i szkodliwego dla środowiska odkażania gleby, a jednocześnie gwarantuje uzyskanie większego i lepszego jakościowo plonu w porównaniu z tradycyjnymi uprawami gruntowymi. W latach 2005–2006 przeprowadzono badania mające na celu określenie wpływu trzech rodzajów podłoża (torf, torf zmieszany z kompostowaną korą sosnową w proporcji 1 : 1, torf zmieszany z kompostowanymi trocinami sosnowymi w proporcji 1 : 1) oraz zróżnicowanej dawki azotu (140 lub 210 mg N·dm-3) na plonowanie, skład chemiczny liści oraz owoców truskawki (Fragaria × ananasa Duch.) odmiany 'Honeoye' uprawianej w nieogrzewanym tunelu foliowym. Wielkość plonu ogólnego i handlowego owoców truskawki uprawianej w torfie oraz w torfie z korą sosnową nie różniła się istotnie. Mniejszy plon ogólny (407,1 g·roślina-1) i handlowy (264,6 g·roślina-1) owoców odnotowano przy uprawie roślin w torfie zmieszanym z trocinami sosnowymi. Rośliny uprawiane w torfie zmieszanym z trocinami wydały owoce o istotnie mniejszej masie jednostkowej w porównaniu z roślinami rosnącymi w pozostałych podłożach. W badaniach nie wykazano istotnego wpływu zróżnicowanego nawożenia azotem na plonowanie truskawki. W liściach roślin nawożonych azotem w dawce 200 mg N·dm-3 stwierdzono istotnie więcej azotu oraz mniej wapnia w porównaniu z roślinami nawożonymi mniejszą dawką tego składnika. W owocach truskawki nawożonej większą dawką azotu odnotowano istotnie więcej azotanów (V), azotu ogółem i potasu oraz mniej suchej masy, ekstraktu i wapnia w porównaniu z owocami zebranymi z roślin nawożonych azotem w dawce 140 mg N·dm-3.
Wpływ nawożenia azotem wiśni na zawartość składników w glebie i liściach
Autor
Eugeniusz Pacholak, Krzysztof Rutkowski, Zofia Zydlik
Strony
105–112
Słowa kluczowe
wiśnia, nawożenie, zawartość składników, gleba, liście
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem badań przeprowadzonych w latach 2002–2009 było określenie wpływu nawożenia azotem na zawartość składników mineralnych w liściach wiśni odmiany ‘Łutówka’ typ IR2 i zmian przyswajalnych składników w glebie w warstwie ornej i podornej. Drzewa wysadzono wiosną w rozstawie 4 × 1,3 m (1920 drzew ∙ ha-1) w sadach z 2001 i 2002 r. oraz 4 × 2 m (1250 drzew ∙ ha-1) w sadzie założonym w 1999 r. Sady zostały założone na tym samym polu na glebie płowej właściwej, wytworzonej z glin lekkich zwałowych. Wiosną 2002 r. w każdym z sadów zastosowano nawożenie azotem w następujących dawkach: 0, 60 i 120 kg ∙ ha-1. Badania wykazały, że stosowane przez wiele lat nawożenie zróżnicowanymi dawkami azotu wpływało na zmianę właściwości chemicznych gleby w porównaniu z analizą wyjściową z 2002 r. Zawartość przyswajalnego fosforu i potasu zarówno w warstwie ornej, jak i podornej uległa wyraźnemu obniżeniu. Natomiast zawartość przyswajalnego magnezu obniżała się w mniejszym stopniu, a w sadzie z 2002 r. stwierdzono nawet wzrost. Należy jednak podkreślić, że pomimo upływu lat zawartość fosforu i magnezu w porównaniu z liczbami granicznymi była na poziomie wysokim, a potasu optymalnym lub wysokim przy pH w granicach 5,7 do 6,6. Analizując zawartość składników ogólnych w liściach, stwierdzono, że zarówno nawożenie azotem, jak i wiek drzew miał istotny wpływ na ich zawartość. Generalizując, nawożenie azotowe wpływało na wzrost zawartości azotu i magnezu, a obniżało zawartość potasu i wapnia.
Wpływ wieloletniej uprawy jabłoni i stosowania replantacji na właściwości gleby. Część I. Właściwości biochemiczne gleby
Autor
Eugeniusz Pacholak, Katarzyna Styła, Zofia Zydlik
Strony
113–122
Słowa kluczowe
replantacja, aktywność enzymów w glebie, IAA, węgiel organiczny ogółem, węgiel organiczny rozpuszczalny w wodzie
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badania przeprowadzono w sadzie doświadczalnym w latach 2008–2009. Jabłonie odmiany Topaz posadzono na pięciu „stanowiskach glebowych”: 1 – bezpośrednio w rzędach wykarczowanego sadu jabłoniowego, 2 – w pasach ugoru herbicydowego wykarczowanego sadu jabłoniowego, 3 – w pasach murawy wykarczowanego sadu jabłoniowego, 4 – na stanowisku z czteroletnia przerwą w uprawie jabłoni, bez zabiegów przygotowawczych i 5 – glebie po uprawach rolniczych – nowina. W trakcie realizacji badań dokonano oceny właściwości biochemicznych gleby na podstawie oceny aktywności enzymów: dehydrogenaz, proteaz, fosfatazy kwaśnej i ureazy, zawartości IAA, zawartości węgla organicznego ogółem i węgla organicznego rozpuszczalnego w wodzie. Badania wykazały istotny wpływ stanowiska glebowego i terminu pobierania prób na właściwości biochemiczne gleby wyrażone aktywnością enzymatyczną. Aktywność trzech badanych enzymów była istotnie niższa na stanowisku 1 w porównaniu z glebą na stanowisku 5. Również w przypadku kwasu indolilo-3-octowego najniższą jego zawartość stwierdzono w glebie z kombinacji 1, a najwyższą w glebie z kombinacji 3. Wcześniejszy sposób użytkowania gleby miał również istotny wpływ na zawartość materii organicznej w glebie. Zawartość węgla organicznego ogółem i węgla organicznego rozpuszczalnego w wodzie była istotnie niższa w glebie z kombinacji 5. Aktywność enzymatyczna i zawartość węgla organicznego była najwyższa w terminie jesiennym, a najniższa w okresie letnim.
Wpływ wieloletniej uprawy jabłoni i stosowania replantacji na właściwości gleby. Część II. Zawartość składników mineralnych w glebie i w liściach
Autor
Eugeniusz Pacholak, Katarzyna Styła, Zofia Zydlik
Strony
123–130
Słowa kluczowe
replantacja, składniki mineralne, gleba, liście
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badania przeprowadzono w sadzie doświadczalnym w latach 2008–2009. Jabłonie odmiany Topaz posadzono na pięciu „stanowiskach glebowych”: 1 – bezpośrednio w rzędach wykarczowanego sadu jabłoniowego, 2 – w pasach ugoru herbicydowego wykarczowanego sadu jabłoniowego, 3 – w pasach murawy wykarczowanego sadu jabłoniowego, 4 – na stanowisku z czteroletnia przerwą w uprawie jabłoni, bez zabiegów przygotowawczych i 5 – glebie po uprawach rolniczych – nowina. W trakcie realizacji badań dokonano oceny składu mineralnego gleby (P, K, Mg), zbadano zawartość azotu ogólnego i określono odczyn gleby. W celu poznania stanu odżywienia drzew wykonano ocenę składu mineralnego liści (N, P, K, Mg i Ca). Otrzymane wyniki wskazują, że zawartość składników mineralnych w glebie była zależna od wcześniejszego sposobu użytkowania gleby jak też warstwy, z której została pobrana. Najwyższą zawartość stwierdzono w glebie sadu posadzonego na stanowisku wcześniej użytkowanym rolniczo. Zawartość azotu ogólnego w glebie była istotnie zróżnicowana w zależności od stanowiska glebowego, na którym posadzono jabłonie oraz od terminu pobierania prób. W okresie letnim zawartość azotu ogólnego w glebie była najniższa. Stanowisko glebowe i zawartość składników mineralnych w glebie miały wpływ na skład mineralny liści jabłoni odmiany Topaz.
Różnicowanie elementów trachealnych oraz zmiany morfogenetyczne w kalusie pochodzącym z zarodków papryki (Capsicum annuum L.)
Autor
Andrzej Gatz, Tomasz Kowalski
Strony
131–146
Słowa kluczowe
kalus papryki, różnicowanie elementów trachealnych, regulatory wzrostu, morfologia, sacharoza, warunki świetlne
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Elementy trachealne pojawiają się już we wczesnych etapach organogenezy in vitro i poprzedzają powstanie merystemoidów i primordiów pędowych, które następnie rozwijają się w pędy. Proces ten może być zatem ważnym wskaźnikiem, określającym potencjalne zdolności organogenne eksplantatów. Celem pracy było zbadanie wpływu auksyny (IAA), cytokininy (BAP), sacharozy oraz warunków świetlnych (światło z 16-h fotoperiodem, ciemność) na różnicowanie de novo elementów trachealnych (ET) w kalusie pochodzącym z dojrzałych zarodków papryki odmiany Bryza. Ponadto określono zdolność do proliferacji komórek kalusa i jego zmiany morfologiczne. ET różnicowały się w formie pojedynczych komórek, nieregularnych skupień, pasm i wirów wyłącznie z siatkowatymi i jamkowatymi zgrubieniami ściany wtórnej, przy czym najczęściej występowały skupienia. Cytokinina zastosowana pojedynczo i w kombinacji z auksyną stymulowała najefektywniej ksylogenezę zarówno pod względem częstotliwości, jak i liczebności komórek ET w skupieniach. Najliczniej formujące się ET w skupieniu odnotowano w przypadku kombinacji 0,1 mg·dm-3 IAA + 0,1 mg·dm-3 BAP na świetle. Gładka powierzchnia, duża spójność komórek, zielona barwa to cechy morfologiczne kalusa, towarzyszące efektywnemu formowaniu ET.
W nowoczesnej produkcji ogrodniczej zwraca się uwagę na stworzenie roślinom optymalnych warunków wzrostu i rozwoju w celu poprawy ich plonowania. Takie zadanie mają do spełnienia między innymi nowoczesne nawozy organiczno-mineralne. W pracy oceniono wpływ preparatów Aminoplant, Goëmar BM 86 oraz Goëmar Goteo na wzrost, rozwój, plonowanie i jakość wybranych ziół z rodziny jasnotowatych. Zastosowane preparaty nie wpłynęły istotnie na wysokość roślin i liczbę pędów u bazylii pospolitej i majeranku ogrodowego oraz istotnie u mięty pieprzowej. Zawartość olejku eterycznego w zielu majeranku ogrodowego i mięty pieprzowej była niższa u roślin podlewanych badanymi nawozami w porównaniu z kontrolą, u bazylii pospolitej wyraźnie mniej tego składnika było tylko w zielu roślin podlanych preparatem Goëmar Goteo w porównaniu z zielem zebranym z poletek kontrolnych oraz podlanych Aminoplantem i Goëmar BM 86. Najwięcej polifenoli ogółem zawierało ziele bazylii zebrane z poletek podlanych preparatem Goëmar BM 86, najmniej z poletek podlanych preparatem Goëmar Goteo. Najwyższą średnią zawartością związków flawonoidowych w zielu mięty charakteryzowały się rośliny zebrane z poletek kontrolnych.
Efektywność zapylania trzmiela ziemnego (Bombus terrestris) w uprawie ogórka polowego (Cucumis sativus L.)
Autor
Ryszard Drajski, Janina Gajc-Wolska, Katarzyna Kowalczyk, Jarosław Mikas
Strony
159–169
Słowa kluczowe
termin sadzenia, zapylanie, plon, jakość owoców, cechy fizyczne, skład chemiczny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Streszczenie: Wielkość plonu ogórka zależy nie tylko od odmiany i warunków agrotechnicznych, ale także od odpowiedniego zapylenia kwiatów. Celem pracy było zbadanie efektywności trzmieli w uprawie ogórka polowego na plonowanie, parametry fizyczne i skład chemiczny owoców. Do badań wzięto dwie odmiany ogórka polowego Pavlina F1 i Natasia F1 firmy Seminis. Doświadczenie założono jako trzyczynnikowe (1 – kombinacja, 2 – termin sadzenia, 3 – odmiana) w czterech powtórzeniach. Do uprawy ogórka wprowadzono dwukrotnie trzmiele z firmy Koppert. Dokonano oceny plonu handlowego, określono liczbę kwiatów i owoców oraz cechy fizyczne i chemiczne owoców. Plon handlowy owoców z kombinacji z trzmielami był na zbliżonym poziomie z plonem handlowym owoców z kombinacji kontrolnej przy istotnie większej liczbie owoców w tej kombinacji. Plon owoców pierwszego wyboru był na porównywalnym poziomie w obu kombinacjach przy istotnie większej liczbie owoców w kombinacji kontrolnej. Wyższą jędrnością i lepszą jakością charakteryzowały się owoce z kombinacji z trzmielami niż owoce z kombinacji kontrolnej. Wyższą zawartość azotanów wykazano w owocach pochodzących z kombinacji kontrolnej oraz w owocach z drugiego i trzeciego terminu uprawy. Większą zawartość fosforu stwierdzono w owocach z kombinacji z trzmielami, w pierwszym i trzecim terminie uprawy i w owocach odmiany Pavlina F1.
Capsicum, kapsaicyna, kapsaicynoidy, oleożywice, GC, MS
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Streszczenie: Owoce papryki ostrej zawierają grupę związków chemicznych (alkaloidów) nazywanych kapsaicynoidami, które odpowiadają za ostry i piekący smak gatunku Capsicum. Celem badań było określenie składu chemicznego ekstraktów i zawartości kapsaicynoidów w owocach dwóch odmian papryki ostrej ‘Adorno’ i ‘Etna’, uprawianych w północno-zachodniej Polsce w 2009 r. Kapsaicynoidy ekstrahowano z wysuszonych owoców papryki ostrej rozpuszczalnikami (aceton i heksan). W analizie ekstraktów wykorzystano GC/MS. Analiza wykazała, że głównymi składnikami ekstraktów są kapsaicyna, dihydrokapsaicyna i wanililoamid kwasu pelargonowego.
Wpływ jakości podkładek i zrazów na wzrost i jakość uzyskanych krzewów dwóch odmian róż z grupy wielkokwiatowych. Część I. Parametry wzrostu krzewów
Autor
Jerzy Hetman, Marta Joanna Monder
Strony
185–195
Słowa kluczowe
Słowa kluczowe: Rosa × hybrida,okulizacja, jakość, podkładka, zraz, Rosa multiflora
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W latach 1999–2001 na podkładce Rosa multiflora Rhunb., typ bezkolcowy, wyboru I (szyjka korzeniowa Ø= 4–6 mm), II (szyjka korzeniowa Ø= 3–4 mm) i III (szyjka korzeniowa Ø= 2–3 mm), okulizowano oczka dwóch odmian z grupy wielkokwiatowych, ‘Casanova’ i ‘Korlingo’, pobieranych ze zrazów o trzech różnych grubościach (grube Ø= 6–8 mm; średnie Ø= 4–6 mm; cienkie Ø= 2–4 mm). Największą masę miały krzewy okulizowane na podkładkach I wyboru w porównaniu z masą krzewów uzyskanych przy okulizacji podkładek II i III wyboru. Krzewy otrzymane przy okulizacji podkładek I i II wyboru były wyższe niż uzyskane przy okulizacji podkładek III wyboru. Krzewy o największej masie i wysokości uzyskano z oczek pochodzących ze zrazów średniej grubości, a najniższe i o najmniejszej masie – ze zrazów cienkich. Jakość podkładek i zrazów nie wpłynęła na liczbę pędów I rzędu u badanych odmian. Masa i wysokość krzewów były większe u ‘Casanova’ niż u ‘Korlingo.
Wpływ jakości podkładek i zrazów na wzrost i jakość uzyskanych krzewów dwóch odmian róż z grupy wielkokwiatowych. Część II. Jakość krzewów
Autor
Jerzy Hetman, Marta Joanna Monder
Strony
197–206
Słowa kluczowe
Rosa × hybryda, okulizacja, jakość, podkładka, zraz, Rosa multiflora
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Oczka dwóch odmian róż z grupy wielkokwiatowych ‘Casanova’ i ‘Korlingo’ pobierano ze zrazów o trzech różnych grubościach: (grube Ø = 6–8 mm; średnie Ø = 4–6 mm; cienkie Ø = 2–4 mm), okulizowano na podkładce Rosa multiflora Rhunb., typ bezkolcowy, wyboru I (szyjka korzeniowa Ø = 4–6 mm), II (szyjka korzeniowa Ø = 3–4 mm) i III (szyjka korzeniowa Ø = 2–3 mm. Najwięcej krzewów uzyskano przy okulizacji podkładek I wyboru, najmniej – III wyboru. Najwięcej krzewów wyboru I otrzymano przy okulizacji podkładek I i II wyboru oczkami ze zrazów grubych. Najmniej krzewów I wyboru uzyskano po okulizacji podkładek wyboru III. System korzeniowy najlepszej jakości miały krzewy pochodzące z okulizacji podkładek I i II wyboru. Jakość zrazów nie miała wpływu na jakość i liczbę uzyskanych krzewów.
Dokarmianie dolistne jest skutecznym sposobem dostarczenia roślinom składników pokarmowych, znacznie szybszym od doglebowego. Efektywność tego zabiegu może wynikać z szybkości wnikania i przemieszczania w roślinie zastosowanych składników pokarmowych. Celem niniejszych badań była ocena wpływu dolistnego stosowania azotu na plon świeżego i powietrznie suchego ziela bazylii odmian: ‘Kasia’, ‘Wala’, ‘Genua Star’ oraz ‘Opal’ uprawianej w nieogrzewanym tunelu foliowym. Dokarmianie dolistne bazylii wykonano, dozując 0,5% roztwór mocznika do całkowitego zwilżenia powierzchni blaszki liściowej. Wykazano wpływ odmiany oraz dokarmiania dolistnego mocznikiem na plon i skład chemiczny ziela bazylii. Największą koncentracją azotu ogółem, potasu, wapnia i białka, ale również azotanów charakteryzowały się rośliny odmiany ‘Opal’. Spośród odmian zielonolistnych największą świeżą masą ziela odznaczała się odmiana ‘Genua Star’. Aplikacja azotu zwiększała masę i plon świeżego ziela oraz powodowała zwiększenie koncentracji N-NO3 i N-NH4, K, Ca w porównaniu z kontrolą.