BADANIE RUCHÓW PIONOWYCH OBSZARÓW WARSZAWY I OKOLIC
Autor
Stanisław Margański, Tomasz Olszak, Edwin Wierzbicki
Strony
5–20
Słowa kluczowe
niwelacja precyzyjna, geodynamika, ruch punktów
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W omawianym opracowaniu podjęto zadanie wyznaczenia ruchów pionowych obszaru Warszawy i najbliższych okolic na podstawie wyników pomiarów krajowej sieci niwelacji precyzyjnej I klasy, wykonanych w ramach II, III i IV kampanii niwelacyjnej. Jako że badany fragment krajowej sieci wysokościowej stanowi sieć wiszącą, nie dowiązaną do jakiegokolwiek poziomu odniesienia w sposób bezpośredni, wyznaczone tutaj wartości ruchów pionowych mają charakter względny i opisują jedynie wewnętrzne deformacje obiektu. Mimo to, jak się okazuje, już jako takie stanowią solidne podłoże do prowadzenia analiz i interpretacji pod kątem działania czynników fizycznych. Przedmiotem badań ruchów pionowych był fragment krajowej podstawowej sieci wysokościowej obejmujący teren Warszawy wraz z terenami przyległymi. Granice badanego obszaru, o rozpiętości około 100 km, stanowiły linie niwelacyjne łączące miejscowości Sochaczew, Wyszogród, Płońsk, Pułtusk, Wyszków, Niegów, Mińsk Mazowiecki, Stara Wieś, Góra Kalwaria, Grójec, Mszczonów. W opracowaniu przedstawiono omówienie materiału źródłowego, algorytm i wyniki poszukiwania bazy punktów odniesienia oraz zarys interpretacji przyczyn otrzymanych ruchów pionowych. Wyniki, przedstawione w postaci map ruchów pionowych, wskazują istotne (rzędu kilku milimetrów na rok) przemieszczenia punktów. Tło tych przemieszczeń wskazuje ich głównie endogeniczny charakter, ale w wynikach widać również echo lokalizacji badanego obszaru w sąsiedztwie strefy T-T. Przedstawiono także analizę przemieszczeń w kontekście stabilizacji znaków wysokościowych, wykazując, że charakter otrzymanych zmian wysokości wyraźnie koresponduje z typem stabilizacji znaków.
WYKORZYSTANIE WIRTUALNYCH STACJI SYSTEMU ASG-EUPOS DO WYZNACZANIA WYSOKOŚCI W STATYCZNYCH POMIARACH GPS
Autor
Karol Dawidowicz
Strony
21–34
Słowa kluczowe
ASG-EUPOS, VRS, pomiary statyczne
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Obserwacje GNSS realizowane na sieciach stacji permanentnych przekształciły się obecnie w złożone systemy oferujące poza postprocessingiem również korekty przesyłane w czasie rzeczywistym, a także tworzenie obserwacji wirtualnych. Przykładem takiego systemu jest uruchomiona w czerwcu 2008 r. polska aktywna sieć geodezyjna ASG EUPOS. Dla użytkowników przeznaczono trzy serwisy udostępniania poprawek w czasie rzeczywistym oraz dwa serwisy do postprocessingu. Powszechnie wiadomo, że pomiary realizowane w czasie rzeczywistym charakteryzują się z reguły niższą dokładnością niż pomiary statyczne oraz że dokładność wyznaczenia wysokości jest niższa niż pozycji poziomej punktu. Dokładność pomiarów statycznych natomiast uzależniona jest m.in. od długości wektorów, długości sesji obserwacyjnej czy od rodzaju wykorzystanych odbiorników (L1 bądź L1/L2). W pracy poddano analizie sposoby wyznaczenia wysokości z pomiarów statycznych GPS, w kontekście możliwości technicznych systemu ASG-EUPOS oraz niektórych zaleceń do takich pomiarów. Szczególną uwagę zwrócono na możliwość wykorzystania do takich wyznaczeń obserwacji z Wirtualnych Stacji Referencyjnych (VRS – Virtual Reference Station). Przeprowadzone analizy wykazały, że procedura wyznaczenia wysokości punktów z wykorzystaniem VRS może pozwolić na znaczne skrócenie długości sesji obserwacyjnej oraz poprawę dokładności w stosunku do wyników uzyskanych z serwisu POZGEO. Dodatkowo, ze względu na krótkie wektory między stacją wirtualną a wyznaczanymi punktami, dokładność ta nie jest uwarunkowana wykorzystanym w czasie pomiaru typem odbiornika (L1 bądź L1/L2).
W procesie wytwarzania oraz kontroli elementów maszyn w czasie eksploatacji istotnym jest zachowanie warunków geometrycznych ujętych w projektach technicznych oraz w normach. Od właściwego usytuowania w przestrzeni podzespołów maszyn zależy jakość finalnego produktu. W przypadku znacznych gabarytów maszyn stosowanie metod warsztatowych ma ograniczony zakres, natomiast wykorzystanie znanych z literatury i praktyki zaawansowanych systemów pomiarowych nie zawsze jest uzasadnione ekonomicznie. Współcześnie elementy techniki optoelektronicznej, przy ogólnej dostępności, umożliwiają budowę aparatury wspomagającej precyzyjne pomiary geodezyjne i warsztatowe maszyn. W pracy przedstawiono wyniki pomiarów prostoliniowości w płaszczyźnie pionowej i poziomej prowadnic tokarki z zastosowaniem techniki optoelektronicznej. Do prac pomiarowych użyto prototypowego przyrządu, tworzącego zestaw pomiarowy umożliwiający opracowanie wyników i przedstawienie ich w postaci zestawień tabelarycznych i wykresów. W skład zestawu pomiarowego wchodzą: laser emitujący wiązkę laserową o barwie czerwonej, odbiornik pomiarowy z kamerą CCD oraz przenośny komputer. Otrzymane podczas badań eksperymentalnych wyniki potwierdziły możliwość uzyskania wysokich dokładności pomiarów. Średnie błędy pomiarów kształtowały się na poziomie setnych części milimetra (±0,017 mm). Zaprezentowana metoda i aparatura pomiarowa mogą być stosowane z powodzeniem przy długości celowych od wartości bliskiej 0 m do wartości kilkunastu metrów.