GMINY O NIEKORZYSTNYCH WARUNKACH GOSPODAROWANIA NA OBSZARACH PARKÓW KRAJOBRAZOWYCH WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
Autor
Stanisław Dzienia, Stanisław Pużyński, Eleonora Wrzesińska
Strony
5–11
Słowa kluczowe
klasyfikacja funkcjonalna, obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania, parki krajobrazowe, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Klasyfikacja funkcjonalna gmin o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), położonych na obszarach parków krajobrazowych województwa zachodniopomorskiego, wykazała, że spośród 10 analizowanych wskaźników największe różnice pomiędzy gminami dotyczyły obsady zwierząt gospodarskich na 100 ha użytków rolnych, gęstości zaludnienia, odsetka gospodarstw nieprowadzących działalności rolniczej oraz udziału użytków rolnych i lasów w powierzchni ogólnej. Spośród wyodrębnionych trzech grup gmin najkorzystniejsze warunki do produkcji rolniczej stwierdzono w gminach tworzących grupę C (Barwice, Dobrzany, Połczyn-Zdrój i Węgorzyno). W pozostałych gminach grupy A i B należy preferować rozwój turystyki wiejskiej i agroturystyki oraz innych form pozarolniczej działalności.
OCENA WPŁYWU GĘSTOŚCI SIEWU NA ZACHWASZCZENIE I PLONOWANIE TRZECH ODMIAN PSZENICY JAREJ
Autor
Małgorzata Haliniarz, Jan Kapeluszny
Strony
13–25
Słowa kluczowe
chwasty krótkotrwałe, chwasty wieloletnie, łan pszenicy, masa chwastów, obsada kłosów, skład gatunkowy chwastów
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem pracy była ocena ilościowych wskaźników zachwaszczenia łanu oraz plonowania trzech odmian pszenicy jarej, wysiewanych w obsadzie 500 i 800 ziarniaków na 1 m2. Badania prowadzono w latach 2006-2009 na glebie płowej wytworzonej z lessu. Czynnikami badawczymi były trzy, zróżnicowane pod względem morfologicznym odmiany pszenicy jarej: Nawra, Zadra i Korynta oraz dwie gęstości ich wysiewu 500 i 800 ziaren na 1 m2. Ocenę wpływu czynników badawczych na występujące w łanie chwasty przeprowadzano w obiektach bez herbicydów. Stan zachwaszczenia łanu metodą ilościowo-wagową oceniono przed zbiorem pszenicy jarej. Ilościowe wskaźniki zachwaszczenia były istotnie modyfikowane przez gęstość siewu pszenicy jarej. Zwiększenie ilości wysiewu z 500 do 800 ziaren na 1 m2 wpłynęło na obniżenie o 22% liczby chwastów i o 27% ich powietrznie suchej masy. Spośród ocenianych odmian zadowalającą konkurencyjność względem chwastów wykazały odmiany Korynta i Zadra, zwłaszcza w warunkach zwiększonej gęstości wysiewu (800 ziaren·m-2). Statystycznie nie wykazano różnic w plonowaniu ani pomiędzy odmianami, ani w zależności od gęstości siewu.
POZIOM TECHNOLOGII A PLONOWANIE OZIMEGO JĘCZMIENIA BROWARNEGO
Autor
Bogdan Dubis, Anna Hłasko-Nasalska, Dariusz Załuski
Strony
27–41
Słowa kluczowe
gęstość siewu, nawożenie N, ochrona przed chorobami, odmiana Corbie, regulacja wzrostu, termin siewu
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem badań było określenie związku pomiędzy czynnikami agrotechnicznymi a wydajnością browarnego jęczmienia ozimego odmiany Corbie. Omówiono plon ziarna i jego składowe. Źródłem wyników był eksperyment polowy zlokalizowany w ZPD „Bałcyny Sp. z o.o.” koło Ostródy, w korzystnych pogodowo dla jęczmienia ozimego latach 2006-2008. Zastosowano układ frakcyjny typu 35-2(IV) w dwóch powtórzeniach po 27 kombinacji w każdym, w którym jednocześnie testowano 5 czynników (A, B, C, D, E) na trzech poziomach (0, 1, 2). Wykazano bardzo dużą, choć zmienną w latach wydajność jęczmienia ozimego odmiany Corbie na glebie kompleksu pszennego dobrego. W czasie badań rośliny tej odmiany zimowały dobrze, w niewielkim stopniu wylegały, a ich porażenie przez choroby grzybowe było małe. Związek wydajności z poziomem technologii był mniejszy niż zakładano w hipotezie roboczej. Najwyższe plony ziarna zapewniał wysiew jęczmienia w terminie najwcześniejszym (9-11 września), w ilości 450 szt. ziarniaków·m-2 z wiosennym nawożeniem N w dawce 60 kg N·ha-1. Były to obiekty chronione zaprawą i 2 zabiegami fungicydowymi w czasie wegetacji oraz traktowane regulatorem Retar 480 SL.
KOLORYSTYKA MURAW TRAWNIKOWYCH W ASPEKCIE ZASTOSOWANEGO HYDROŻELU I NAWOZÓW MINERALNYCH
Autor
Wiesław Czeluściński, Jolanta Jankowska, Kazimierz Jankowski
Strony
43–52
Słowa kluczowe
intensywność zieleni, mieszanki trawnikowe, trawnik, życica trwała
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem pracy było określenie wpływu hydrożelu i nawozów mineralnych na kolorystykę muraw trawnikowych. Doświadczenie trawnikowe prowadzono w latach 2002-2004 na poletkach doświadczalnych Katedry Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach w układzie losowanych bloków, o powierzchni poletka 4 m2, w czterech powtórzeniach. Zastoso- wano następujące czynniki badawcze: rodzaj mieszanki trawnikowej: Wembley (M1), Parkowa (M2), Relax (M3), Półcień (M4); rodzaj podłoża: z dodatkiem hydrożelu Aqua- Gel P4 (H), bez dodatku hydrożelu Aqua-Gel P4 (BH) oraz rodzaj nawozu: Pokon (N1), Trawovit Komplet (N2), Azofoska (N3), nawóz autorski (N4). W każdym roku badań oceniano kolorystkę trawników według metodyki COBORU [Domański 1992]. Stosowano 9o skalę bonitacyjną, w której 9 oznaczało najwyższą wartość cechy. Kolo- rystyka badanych muraw trawnikowych w dużym stopniu zależała od przebiegu warun- ków meteorologicznych, a zwłaszcza od rozkładu temperatury i ilości opadów (stwier- dzono zróżnicowane zabarwienie muraw w poszczególnych miesiącach kolejnych okresów wegetacyjnych). Najbardziej intensywnym zielonym zabarwieniem odznaczała się mieszanka Wembley (M1) z 80% udziałem życicy trwałej. W miarę zmniejszania się procentowego udziału życicy trwałej w mieszankach, niezależnie od rodzaju podłoża, pogarszała się kolorystyka muraw aż do uzyskania barwy trawiastozielonej. W kolejnych latach badań intensywność zabarwienia badanych mieszanek trawnikowych ulegała nieznacznemu pogorszeniu – od zieleni brunatnozielonej (ok. 8o) do czystej (ok. 6o). Stosowanie hydrożelu i nawozu autorskiego w niewielkim stopniu poprawiało kolorystykę trawników. Pozostałe nawozy nie miały wpływu na barwę murawy.
WPŁYW JESIENNEGO TERMINU SIEWU NA PRZEZIMOWANIE MIESZAŃCOWEJ I KONWENCJONALNEJ ODMIANY RZEPAKU OZIMEGO
Autor
Lina Marija Butkevičienė, Zita Kriaučiūnienė, Rita Pupalienė, Rimantas Velička
Strony
53–66
Słowa kluczowe
cechy biometryczne roślin, przezimowanie, rzepak ozimy, skład chemiczny, termin siewu
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2009-2010 w Stacji Doświadczalnej Litewskiego Uniwersytetu Rolniczego (54°53’ N; 23°50’ E). Zastoso- wano różne terminy siewu dla dwóch odmian rzepaku ozimego (Brassica napus L. spp. oleifera biennis Metzg.). Celem badań była ocena wpływu terminu siewu dwóch odmian rzepaku ozimego na wartość parametrów biometrycznych w stadium rozety, skład chemiczny jesienią przed przezimowaniem, zmiany składu chemicznego w okresie jesienno-zimowym i przezimowanie. Termin siewu znacząco wpłynął na wszystkie badane cechy. Według parametrów biometrycznych, składu chemicznego liści i pąków wierzchoł-kowych, rzepak ozimy zasiany w terminie od 30 sierpnia do 5 września był lepiej przygotowany do przezimowania i w konsekwencji przezimował najlepiej. Wzrost w okresie przygotowania do przezimowania był bardziej intensywny, zmiany składu chemicznego w ciągu zimowania były korzystniejsze oraz przezimowanie mieszańcowej odmiany rzepaku ozimego Kronos było lepsze niż tradycyjnej odmiany rzepaku ozimego Sunday.
PORÓWNANIE ODMIAN ZIEMNIAKA JADALNEGO Z WYKORZYSTANIEM NIEKTÓRYCH METOD ANALIZY WIELOWYMIAROWEJ
Autor
Antoni Bombik, Katarzyna Rymuza
Strony
67–77
Słowa kluczowe
analiza interprofilowa, analiza skupień, skrobia ziemniaka, witamina C
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W eksperymencie przeprowadzonym w latach 1999-2001 badano plonowanie oraz cechy jakościowe bulw trzech odmian ziemniaka: Aster, Muza i Ania. Oznaczono plon bulw ogółem i plon skrobi. Z cech jakościowych określono: zawartość skrobi, zawartość suchej masy oraz zawartość witaminy C. Analizę danych oparto na metodach wielowymiarowych, tj. na analizie interprofilowej oraz analizie skupień. Wykazano, że metody te pozwalają na porównanie odmian ziemniaka jadalnego pod względem ich jakości, w przypadku, gdy analizowanych jest wiele cech jednocześnie. Analiza profilowa wykazała, że najbardziej podobne były odmiany: Aster i Muza z sezonu wegetacyjnego 1999 i 2001 oraz odmiany: Muza i Ania z 2000 roku. Analiza skupień wykazała natomiast podobieństwo odmian Muza i Aster w roku 1999 i 2000 oraz odmian Ania i Aster w 2001 roku.
WYKORZYSTANIE METODY ANALIZY SKŁADOWYCH GŁÓWNYCH DO OCENY CECH PSZENICY JAREJ
Autor
Antoni Bombik, Katarzyna Rymuza, Elżbieta Turska, Grażyna Wielogórska
Strony
79–90
Słowa kluczowe
metody wielowymiarowe, plon ziarna, pszenica jara, siew bezpośredni, uprawa gleby
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W badaniach dokonano analizy zróżnicowania cech pszenicy jarej w zależności od systemu uprawy. Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2004-2006 w Rolniczej Stacji Doświadczalnej Zawady, należącej do Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Uzyskane wartości współczynników korelacji dowodzą, że współzależność pomiędzy cechami pszenicy zależy od systemu uprawy. Zastosowana metoda analizy składowych głównych (PCA) pozwoliła na kompleksową ocenę współzależności cech. Umożliwiła jednocześnie zredukowanie siedmiu pierwotnych cech do trzech nowych zmiennych, które przenosiły ponad 75% informacji danych wejściowych uzyskanych dla siewu bezpośredniego i prawie 80% dla uprawy tradycyjnej. Najsilniejszą moc dyskryminacyjną, różnicującą badane obiekty, wykazały masa tysiąca ziaren i plon ziarna.
Badania z uprawą Dactylis glomerata L. (odmiana Borna), Festuca pratensis Huds. (odmiana Ureus) i Lolium perenne L. (odmiana Inka) przeprowadzono w wazonach, w 4 powtórzeniach, w Katedrze Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni. Do każdego z wazonu wysiano 8 nasion jednego z badanych gatunków. Po skiełkowaniu ziarniaków, gdy siewki osiągnęły fazę 2-3 liści, dokonano selekcji negatywnej, usuwając po 4 najsłabsze rośliny i wprowadzono czynniki doświadczalne w postaci następujących kombinacji nawozowych: kontrola – bez nawożenia, NPK – nawożenie mineralne, UG – użyźniacz glebowy, UG + NPK – łączone dawki jak dla kombinacji NPK i UG. Doświadczenie prowadzono w latach 2008-2010. Oceniano następujące cechy: plon biomasy nadziemnej (g s.m.· wazon-1) i indeks zieloności liścia (SPAD). Wszystkie badane gatunki traw reagowały na zastosowane w eksperymencie nawożenie. Jednak istotnie najwyższe plony uzyskano na poletkach zasilanych mineralnie w połączeniu z użyźniaczem glebowym (średnio 96,97 g s.m.· wazon-1). Największa ilość barwnika chlorofilowego wystąpiła w roślinach zasilanych użyźniaczem glebowym i połączeniem użyźniacza z nawożeniem mineralnym.
W pracy przedstawiono wyniki trzyletniego doświadczenia polowego przeprowadzonego w latach 2006-2008 w Stacji Dydaktyczno-Badawczej Uniwersytetu Rzeszowskiego w Krasnem koło Rzeszowa. Analizowano plon, jego komponenty i skład chemiczny 4 rodów jęczmienia w porównaniu do odmiany Rastik. Przeprowadzone analizy statystyczne wykazały, iż w rejonie Podkarpacia istnieją korzystne warunki do uprawy jęczmienia nieoplewionego. Spośród badanych rodów pod względem plonowania najbardziej przydatne do uprawy w tym rejonie Polski okazały się STH 6263, STH 6290, STH 4731 i odmiana Rastik. Najwięcej białka zawierało ziarno rodu STH 6263, a tłuszczu ziarno odmiany Rastik. Cechy użytkowe ocenianych rodów jęczmienia świadczą o powolnym postępie hodowlanym w grupie odmian nieoplewionych.
W doświadczeniu polowym realizowanym w latach 2002-2004 oceniano wpływ wsiewek międzyplonowych życicy wielokwiatowej i koniczyny czerwonej oraz stanowisk w płodozmianach z 25, 50 i 75% udziałem jęczmienia jarego na jego zdrowotność. Oznaczono również skład mikroorganizmów zasiedlających podstawę źdźbła jęczmienia. Wykazano, że wsiewki nie miały wpływu na zróżnicowanie stopnia porażenia jęczmienia przez patogeny plamistości siatkowej, fuzariozy kłosów oraz fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła. Powodowały jednak nasilone występowanie mączniaka prawdziwego oraz rynchosporiozy. Rdza pojawiła się tylko na jęczmieniu uprawianym bez wsiewek. Na jęczmieniu z wsiewkami, uprawianym po pszenicy jarej, obserwowano nasilony rozwój plamistości siatkowej, a po ziemniaku – rynchosporiozy. W uprawie czystej największe nasilenie plamistości siatkowej, mącznika prawdziwego, rdzy i pasiastości liści stwierdzono w płodozmianie z 75% udziałem jęczmienia. Płodozmian ten sprzyjał także rozwojowi chorób podstawy źdźbła. Nie stwierdzono wpływu sposobu siewu i stanowiska w płodozmianie na liczebność drobnoustrojów zasiedlających podstawę źdźbła jęczmienia jarego.
Celem badań była ocena wpływu poziomu agrotechniki na jakość browarną ziarna jęczmienia ozimego z wykorzystaniem układu frakcyjnego typu 35-2(IV). Poddano analizie parametry jakościowe słodu i ziarna jęczmienia browarnego. Analizę cech doświadczalnych oparto o model liniowy. W przypadku odrzucenia hipotezy zerowej (H0) zastosowano test wielokrotnych porównań SNK przy poziomie istotności P = 0,05. Wykazano, iż parametry jakościowe słodu z jęczmienia ozimego to cechy typowo odmianowe, które w niewielkim stopniu modyfikować można za pomocą różnego poziomu agrotechniki. Jedynym czynnikiem agrotechnicznym, który istotnie wpływał na parametry jakościowe słodu uzyskanego z ziarna jęczmienia ozimego, było nawożenie azotem. Wraz ze wzrostem poziomu nawożenia azotowego istotnie pogarszała się ekstraktywność i liczba Kolbacha, a poprawiała wartość siły diastatycznej.