Streszczenie: Podjęto badania nad kontrolowaną hydrolizą skrobi ziemniaczanej w celu wytworzenia maltodekstryn o równoważniku glukozowym DE = 3-12. Do procesu hydrolizy stosowano skrobię ziemniaczaną autoklawowaną i ekstrudowaną oraz α-amylazy bakteryjne (Termamyl S i BAN 480L) i pleśniowe (Fungamyl 800L). Wyznaczono czas reakcji pozwalający na uzyskanie maltodekstryn o DE: 3, 5, 8 i 12. Stwierdzono, że skład oligosacharydów był determinowany głównie przez rodzaj użytego enzymu. Największe stężenie wysoko spolimeryzowanych oligosacharydów uzyskano stosując preparaty BAN 480L i Termamyl S.
Streszczenie: W hydrolizatach skrobiowych, w wyniku działania termostabilną alfa-amylazą na skrobię (ziemniaczaną, kukurydzianą, tapiokową), wykonywano pomiar wartości współczynnika glukozowego, składu węglowodanowego, lepkości i szybkości filtracji. Różnice podatności badanych skrobi na działanie Termamylu 120 LS są niewielkie (mniej niż 2 DE). Skład węglowodanowy hydrolizatów o zbliżonym DE, uzyskanych z różnych skrobi, jest podobny. Lepkość hydrolizatów otrzymywanych z mieszaniny skrobi tapiokowej i kukurydzianej jest bliska lepkości hydrolizatów uzyskanych ze skrobi ziemniaczanej.
WPŁYW AGLOMERACJI NA WŁAŚCIWOŚCI OGÓLNE WIELOSKŁADNIKOWEJ ŻYWNOŚCI W PROSZKU
Autor
Jolanta Kowalska, Andrzej Lenart
Strony
27–36
Słowa kluczowe
kakao, proszki spożywcze, instant, aglomeracja
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem pracy była analiza wpływu aglomeracji na właściwości ogólne żywności w proszku. Materiał do badań stanowiły następujące produkty: cukier, kakao, maltodekstryna i mleko. Sporządzano z nich mieszaniny zawierające 20% kakao, 0-80% cukru, 0-80% maltodekstryny oraz 0-80% mleka w proszku, które poddawano aglomeracji. Analiza właściwości ogólnych dotyczyła zmiany składu granulometrycznego, zawartości i aktywności wody, gęstości nasypowej luźnej i utrzęsionej, sypkości, kąta zsypu z różnych powierzchni, kąta nasypu, a także właściwości rekonstytucyjnych – zwilżalności i rozpuszczalności składników, ich mieszanin oraz aglomeratów. Analiza właściwości ogólnych wykazała duże zróżnicowanie składu granulometrycznego i gęstości nasypowej badanych mieszanin, co miało wpływ na sypkość i zwilżalność. Aglomeracja wpłynęła na właściwości ogólne mieszanin, a stopień wpływu uzależniony był od ich składu. Najlepsze wyniki uzyskano dla mieszaniny i aglomeratu o składzie 20% kakao + 80% cukru.
WŁAŚCIWOŚCI PŁYNIĘCIA WYBRANYCH SPOŻYWCZYCH MATERIAŁÓW SYPKICH
Autor
Ewa Domian, Łukasz Milczarski
Strony
37–46
Słowa kluczowe
funkcja płynięcia, test ścinania, białko sojowe, serwatka w proszku
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy badano właściwości płynięcia wybranych sypkich materiałów spożywczych w teście jednoosiowego ścinania według procedury pomiarowej zgodnej z teorią Jenike, przy czterech poziomach naprężenia konsolidującego z zakresu 6 ÷ 16 kPa. Pomiary wykonano dla dwóch rodzajów preparatów białka sojowego oraz dla dwóch rodzajów serwatki w proszku. Dla każdego rodzaju materiału wyznaczono parametry plastycznego płynięcia takie, jak kohezja, kąt tarcia wewnętrznego, wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie, funkcja płynięcia. Test jednoosiowego ścinania wykazał diametralnie różne właściwości mechaniczne preparatów sojowych i serwatki w proszku. Preparaty sojowe w proszku określono jako słabo kohezyjne, łatwo płynące. Preparaty serwatkowe są proszkami kohezyjnymi, trudno płynącymi.
Celem pracy było uzyskanie „napoju słodowego” zawierającego żywe kultury bakterii fermentacji mlekowej z gatunku Lactobacillusplantarum oraz określenie przeżywalności tych bakterii w trakcie 2-miesięcznego przechowywania w temperaturze 22ºC i 6ºC. Po zakończeniu okresu przechowywania stwierdzono liczbę komórek bakterii w przedziale 107-108 jtk/cm3, czyli na poziomie wyższym niż minimalna ilość bakterii mlekowych wymaganych dla produktów probiotycznych. Zaobserwowano m. in. obniżenie wartości pH z 3,97 do 3,46 i 3,28 w zależności od temperatury przechowywania oraz wzrost kwasowości ogólnej z 0,14 do 0,27 i 0,60 g/100 cm3 produktu. Po okresie przechowywania (i w trakcie) stwierdzono dobrą jakość sensoryczną kwasu słodowego.
Celem badań było wyznaczenie parametrów termodynamicznych reakcji kopigmentacji trzech wybranych antocyjanów z dwoma kopigmentami: kwasem kwercetyno-5’-sulfonowym (QSA) i flawonami otrzymanymi z kłącza tarczycy bajkalskiej. Określono również wpływ pH, temperatury i rodzaju kopigmentu na wielkość efektu kopigmentacji. Interakcje pomiędzy badanymi związkami badano metodą spektrofotometryczną. Przeprowadzone badania wykazały wpływ pH i temperatury na efekt kopigmentacji. Ujemne zmiany entropii, ΔS, która jest miarą uporządkowania układu, potwierdzają fakt, że w ustalonych w pracy warunkach tworzy się kompleks pomiędzy cząsteczką antocyjanu i kopigmentu. Otrzymane wyniki wskazują, że QSA tworzy bardziej stabilne kompleksy w porównaniu z flawonami tarczycy. Porównanie uzyskanych wielkości parametrów termodynamicznych reakcji kopigmentacji antocyjanów z QSA z odpowiednimi tworzonymi z udziałem flawonów wskazuje, że utworzone kompleksy antocyjan – QSA charakteryzują się wyższą stabilnością, ale niższym powinowactwem i uporządkowaniem systemu. Ujemne wartości wszystkich parametrów termodynamicznych dowodzą, że reakcja kopigmentacji jest procesem egzotermicznym i spontanicznym, a temperatura jest głównym parametrem wpływającym na ten proces.
BADANIA WŁAŚCIWOŚCI REOLOGICZNYCH ORAZ OCENY SENSORYCZNEJ MODELOWEGO WYROBU MIĘSNO-OWSIANEGO O WALORACH DIETETYCZNYCH
Autor
Zbigniew J. Dolatowski, Sylwia Pisarek, Dariusz M. Stasiak
Strony
67–75
Słowa kluczowe
wyrób dietetyczny, mięso, owies, właściwości reologiczne, ocena sensoryczna
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki badań właściwości reologicznych i sensorycznych modelowego wyrobu mięsno-tłuszczowego wyprodukowanego z mięsa wołowego i tłuszczu wieprzowego (1:1) z dodatkiem (5, 10, 15 lub 20%) ziarna owsa po obróbce hydrotermicznej (90 min; 80ºC; woda, 2-procentowy roztwór NaCl lub 2-procentowy roztwór żelatyny). Właściwości reologiczne wyrobu badano metodą dwukrotnej deformacji próbek. Stwierdzono istotny statystycznie wpływ sposobu przygotowania ziarna (rodzaj roztworu) oraz wielkości dodatku na wszystkie badane parametry oceny wyrobu. Najwyższe noty w ocenie organoleptycznej uzyskał wyrób z 5-10-procentowym dodatkiem ziarna owsa. Struktura wyrobów na przekroju, barwa oraz ich konsystencja były akceptowalne. Wyroby zawierające 15-20% owsa w składzie surowcowym wyrobu mięsnego uzyskiwały niższe oceny cech organoleptycznych.
W pracy przedstawiono wyniki badań nad ubytkami masy tusz wieprzowych podczas poubojowego wychładzania, w zależności od stopnia ich umięśnienia i masy. Otrzymane wyniki wykazują, że ubytki masy podczas poubojowego wychładzania są największe dla tusz o najmniejszej masie i największym umięśnieniu, natomiast są znacznie mniejsze dla tusz o większej masie oraz mniejszym umięśnieniu, ale większym otłuszczeniu, co zostało potwierdzone metodami statystycznymi. Zastosowany system dwustopniowego wychładzania tusz wieprzowych pozwala na bardzo dobre ich wychłodzenie, czego dowodem jest średnia temperatura równa 4,14ºC, osiągana wewnątrz szynek po 24 godzinach wychładzania.
W pracy badano wpływ dodatków funkcjonalnych (κ karagenu, izolatu białka sojowego i błonnika pszennego) na właściwości technologiczne i fizykochemiczne niskotłuszczowych kiełbas drobno rozdrobnionych typu parówka. Zastosowano dwie wielkości dodatku κ karagenu (0,5% i 0,6% w stosunku do masy farszu) oraz w wybranych wariantach 2-procentowy dodatek izolatu białka sojowego lub 1-procentowy błonnika pszennego. Zastąpienie 0,5-procentowego dodatku κ karagenu łącznym dodatkiem 0,6% κ karagenu i 2% izolatu białka sojowego powodowało istotne statystycznie zmniejszenie ubytków masy kiełbas podczas przechowywania w warunkach chłodniczych. Stosowanie dodatku izolatu białka sojowego oraz błonnika pszennego do farszów zawierających κ karagen nie powodowało znacznego polepszenia jakości sensorycznej kiełbas drobno rozdrobnionych. Nie zaobserwowano też różnic pomiędzy właściwościami produktów z dodatkiem izolatu białka sojowego i błonnika pszennego.
Celem pracy było określenie wpływu jodku potasu na zmiany ilościowe i jakościowe tiaminy podczas obróbki cieplnej (gotowania) i przechowywania pulpetów z mięsa indyczego. Stwierdzono, że gotowanie przyczyniło się do wystąpienia 50% ubytków tiaminy ogólnej. Przechowywanie chłodnicze zwiększyło ubytki o około 18%, podczas gdy zastosowanie temperatury –18ºC przez 30 dni spowodowało straty tiaminy ogólnej rzędu 10%. Dodatek soli jodowanej jodkiem potasu przyczynił się do zwiększenia ubytków zarówno tiaminy wolnej, jak i związanej podczas obróbki cieplnej i przechowywania o około 6%. Zastosowanie zarówno preparatu kolagenu impregnowanego jodkiem potasu, jak i mieszaniny preparatu kolagenu z solą jodowaną spowodowało ograniczenie ubytków do 2%.
Prowadzono hodowle wyizolowanych wcześniej niskoproteazowych mutantów i szczepu wyjściowego w obecności nowych induktorów produkcji celulaz – laktulozy i kwasu laktobionowego zmieszanych z laktozą w stosunku 1:1. Dziewięć spośród dziesięciu testowanych podczas hodowli okresowych niskoproteazowych mutantów wykazywało niższe uzdolnienia do produkcjii proteaz niż szczep rodzicielski M-7. Wartości aktywności enzymatycznej (celulolityczne, ksylanolityczne i beta-galaktozydazy) filtratów pohodowlanych oznaczane podczas hodowli w obecności mieszanin kwasu laktobionowego i laktozy były wyższe w porównaniu z laktulozą i laktozą. Testowany podczas hodowli ciągłej niskoproteazowy mutant Mp5 charakteryzował się dużą odpornością na zmiany temperatury. Aktywności FPU filtratów pohodowlanych były stabilne w szerokim zakresie temperatury hodowli (26-34ºC). Dodatkowo w pracy przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat zależności między proteazami i innymi enzymami cieczy pohodowlanych u wybranych grzybów strzępkowych. Opisano również sposoby zabezpieczenia białek heterologicznych i homologicznych, produkowanych przez grzyby i bakterie przed enzymatycznym rozkładem przez proteazy.
Porównano wybrane cechy 10 odmian jabłek oraz ich jakość po zastosowaniu procesu minimalnego przetwarzania. Wśród badanych odmian najwolniej ciemniejącym miąższem odznaczały się odmiany ‘Elstar’ i ‘Szampion’. Miąższ tych odmian charakteryzował się najwyższymi wartościami jasności barwy L*. Nasączanie próżniowe plastrów stosowanym roztworem skutecznie hamowało brązowienie enzymatyczne we wszystkich odmianach jabłek, jednak powodowało zdecydowane pogorszenie tekstury plastrów owocu.
W pracy badano wpływ kąpieli w wodzie utlenionej na jakość selera korzeniowego w postaci wiórków pakowanych w atmosferze modyfikowanej. Stwierdzono, że moczenie w H2O2 oraz pakowanie w atmosferze modyfikowanej zawierającej CO2 spowodowało poprawę jasności L*, cech sensorycznych oraz jakości mikrobiologicznej wiórków selera w porównaniu z próbami moczonymi w wodzie destylowanej, pakowanymi w atmosferze powietrza. Najbardziej efektywna w hamowaniu wzrostu mikroflory wiórków okazała się atmosfera zawierająca 10% CO2, 2% O2 i N2 do 100%.
BADANIE JAKOŚCI PRÓB CZIPSÓW ZIEMNIACZANYCH POCHODZĄCYCH Z SIECI HANDLOWEJ
Autor
Monika Grzeszczuk, Barbara Wójcik-Stopczyńska
Strony
139–147
Słowa kluczowe
czipsy ziemniaczane, cechy fizykochemiczne, stan mikrobiologiczny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem pracy była ocena cech organoleptycznych, fizykochemicznych oraz stanu mikrobiologicznego czipsów ziemniaczanych. Materiał badawczy stanowiły próby reprezentujące 32 partie czipsów czterech krajowych producentów, które zakupiono w sklepach detalicznych w Szczecinie. Przeprowadzone badania wykazały, że w większości prób udział czipsów pokruszonych i wadliwych w stosunku do masy netto produktu w opakowaniu był nadmierny. Średnia ocena punktowa organoleptycznych cech czipsów z poszczególnych zakładów zawierała się w przedziale 3,74-4,21, a występujące różnice między średnimi były statystycznie istotne. We wszystkich próbach czipsów zawartość H2O, NaCl i tłuszczu odpowiadała wymaganiom normy. Jednak w części prób (15%), w wyekstrahowanym tłuszczu stwierdzono nadmierny poziom liczby kwasowej (> 1,0) i/lub nadtlenkowej (> 3,0). Z wyjątkiem zawartości H2O, średni poziom zawartości soli, tłuszczu oraz liczby kwasowej i nadtlenkowej w czipsach poszczególnych producentów nie różnił się istotnie. Wszystkie oceniane czipsy odznaczały się dobrą jakością mikrobiologiczną.