warunki hydrodynamiczne, intensywność turbulencji, siedliska rzeczne
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Praca przedstawia ocenę warunków hydrodynamicznych na wybranym odcinku rzeki Skawy, gdzie stwierdzono występowanie tarlisk ryb. Badany odcinek charakteryzuje się zmiennym spadkiem i zmienną morfologią oraz zróżnicowaniem lokalnym prędkości i intensywności turbulencji. Przeprowadzono pomiary geodezyjne profilu podłużnego i profili poprzecznych koryta oraz składu granulometrycznego rumowiska. Wykonano również pomiary prędkości przepływu wody ADV (Acoustic Doppler Velocimeter) na trzech stanowiskach: przed bystrzem, na bystrzu i poniżej niego. Wyniki pomiarów posłużyły do obliczenia naprężeń stycznych w korycie, rozkładów prędkości oraz rozkładów intensywności turbulencji. Dzięki tym badaniom zidentyfikowano typy siedlisk metodą MEM (Mesohabitat Evaluation Model). Według tej metody przepływy w strefie stanowisk przed bystrzem i na bystrzu sklasyfikowano jako normalne, natomiast na stanowisku poniżej bystrza jako przepływ szybki. Stwierdzenie na dwóch siedliskach przepływu normalnego pokazuje, że przyjęte kryterium w postaci szerokiego zakresu wartości naprężeń stycznych obejmującego dwa rzędy wielkości nie uwzględnia wystarczająco zmian warunków hydrodynamicznych uzyskanych w badaniach.
MODELOWANIE FIZYCZNE I NUMERYCZNE PRZEPŁYWU WODY W PRZEPŁAWCE BIOLOGICZNEJ
Autor
Leszek Książek, Małgorzata Leja, Ewelina Pilch, Andrzej Strużyński
Strony
17–30
Słowa kluczowe
warunki siedliskowe dla ryb, trzy składowe prędkości, podobieństwo zjawisk
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki modelowania numerycznego warunków przepływu wody w przepławkach biologicznych w formie kanału stanowiącego obejście budowli hydrotechnicznej naśladującego naturalny strumień, z funkcją kanału tarłowego. Wyniki modelowania porównano z wynikami pomiarów laboratoryjnych rozkładu prędkości w różnych typach siedlisk występujących w naturalnych strumieniach, od przepływu spokojnego do przepływu szybkiego. Uzyskano rozkłady trzech składowych prędkości vx, vy i vz w charakterystycznych punktach profilu podłużnego i przekroju poprzecznego: (1) na zbystrzeniu, (2) w strefie oraz (3) poza strefą turbulencji dla różnych konfiguracji dna i wielkości rumowiska. Wielkości te posłużyły do wyznaczenia profili prędkości, prędkości średnich oraz charakterystyki lokalnych warunków przepływu. Podjęto próbę przeniesienia wyników uzyskanych przy użyciu modelu fizycznego na obiekty rzeczywiste z wykorzystaniem teorii podobieństwa zjawisk fizycznych.
KSZTAŁTOWANIE SIĘ WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCHI CHEMICZNYCH OSADÓW ZBIORNIKA ROŻNOWSKIEGO Z MOŻLIWOŚCIĄ ZASTOSOWANIA ICH DO REKULTYWACJI
Autor
Tomasz Komornicki, Janusz Miczyński, Krystyna Oleksynowa
Strony
31–50
Słowa kluczowe
osady, Zbiornik Rożnowski, właściwości fizyczne, właściwości chemiczne, rekultywacja
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących celowości eksploatacji osadów zgromadzonych w Zbiorniku Rożnowskim. Z trzech wykopów i wierceń pobrano próbki osadów, oznaczając następnie ich właściwości fizyczne i chemiczne. Celem owych badań było określenie przydatności osadów do wzrostu roślin oraz przypuszczalnego ciężaru metra sześciennego materiału do transportu, a także zawartości pierwiastków szkodliwych w osadach.
Parkom w miastach przypisuje się głównie rolę wypoczynkowo-rekreacyjną; nie bez znaczenia jest również funkcja, jaką pełnią w strukturze ekologicznej. Priorytetem w utrzymaniu parków są ich walory kulturowe, substancja historyczna oraz kondycja dendroflory. Niemal całkowicie zaniedbuje się warstwę runa, która jak wykazały przeprowadzone w Lublinie badania, niezależnie od wielkości i położenia ma w większości charakter synantropijny, a podejmowane działania pielęgnacyjne nie poprawiają walorów zarówno przyrodniczych, jak i estetycznych. W runie parków Lublina odnaleziono 174 gatunki, ale tylko w dwóch (Saski, Akademicki) ich liczba przekroczyła 100 gatunków. Wśród zbiorowisk roślinnych dominują murawy deptane lub formy przejściowe zbliżone do łąkowych, synantropijnych oraz okrajkowych. Wyraźnie brakuje nawiązań runa parkowego do zbiorowisk leśnych.
ZRÓŻNICOWANIE FLORYSTYCZNO—FITOSOCJOLOGICZNE TRAWNIKÓW MIEJSKICH LUBLINA
Autor
Ewa Trzaskowska
Strony
61–70
Słowa kluczowe
trawniki, flora, roślinność synantropijna, Lublin
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Trawniki zakładane w miastach wzbogacają się z czasem o gatunki pojawiające się spontanicznie. Aby określić zróżnicowanie tych muraw, wykonano badania fitosocjologiczne. Wśród trawników wyróżniono trzy grupy: osiedlowe, przyuliczne i parkowe różniły się one składem gatunkowym oraz występującymi zbiorowiskami. W runie odnaleziono aż 224 gatunki, w tym 53 na trawnikach osiedlowych, 190 na przyulicznych i 105 w parkach. Pomimo trudności z przyporządkowaniem występujących na trawnikach zespołów do jednostek fitosocjologicznych wyróżniono 9 zbiorowisk należących do zespołów synantropijnych i muraw deptanych. Zróżnicowanie muraw trawnikowych zależne jest od siedliska, zajmowanej powierzchni oraz oddziaływania człowieka (pielęgnacji i deptania). Duże zróżnicowanie jest korzystne pod względem ekologicznym i estetycznym.