ROZWÓJ REGIONALNY Z WYKORZYSTANIEM ODNAWIALNEJ ENERGII
Autor
Zoltán Birkner, Kornél Németh, Erzsébet Péter, Miklós Weisz
Strony
5–12
Słowa kluczowe
elektrociepłownie, zużycie wiór drzewnych, zdecentralizowana podaż energii, rozwój regionalny.
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Większość krajów europejskich przychylnie odnosi się do wykorzystania odnawialnej energii – przede wszystkim biomasy – na cele energetyczne. Produkty uboczne jako źródła energii stały się bardziej wartościowe, rozpoczęto produkcję roślin na cele energetyczne. Roczne zużycie gazu na Węgrzech wynosi około 15 miliardów m3, kraj importuje około 11–12 m3 gazu rocznie, co generuje koszty w wysokości 1000 miliardów HUF (3,7 miliardów EUR). W skali kraju można byłoby oszczędzić znaczącą kwotę, jeżeli w celu zmniejszenia importu gazu podjęte zostałyby działania zmierzające do wykorzystania lokalnych zasobów energii i modernizacji energetycznej budynków. Rozwiązaniem tego problemu może być stworzenie zdecentralizowanej opartej na biomasie podaży energii (lokalne wytwarzanie energii na małą skalę w wielu miejscach). Wysokowydajne instalacje do spalania wiór drzewnych są odpowiednie dla dużych odbiorców energii (np. osiedla, instytucje publiczne, budynki przemysłowe i rolnicze), podczas gdy systemy spalania peletów i brykietów są idealne dla małych odbiorców oraz gospodarstw domowych. Autorzy artykułu dokonują analizy społecznych i ekonomicznych aspektów wdrożenia lokalnego systemu ogrzewania opartego na spalaniu wiór drzewnych bazując na przykładach takich ciepłowni funkcjonujących na Węgrzech.
PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY I HANDEL Z KRAJAMI BRIC W BUŁGARII
Autor
Dimitar Blagoev, Diana Kopeva, Nikolay Sterev
Strony
13–24
Słowa kluczowe
przemysł spożywczy, handel, Bułgaria, kraje BRIC
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Produkcja żywności i napojów jest atrakcyjnym i wiodącym sektorem bułgarskiego przemysłu. Bułgarski przemysł żywnościowy jest tradycyjnie zorientowany pro-eksportowo. Największymi importerami bułgarskiej żywności i napojów są Brazylia, Rosja, Chiny i Indie. Systematyczny wzrost relacji handlowych z krajami BRIC ma znaczący wpływ na dynamikę tego sektora. Celem artykułu jest analiza dynamiki przemysłu spożywczego w Bułgarii i rola stosunków handlowych z państwami BRIC. Bilans handlu zagranicznego Bułgarii z krajami BRIC jest ujemny. W celu przezwyciężenia negatywnego trendu w tym sektorze jest niezbędna poprawa konkurencyjności produkcji poprzez standaryzację i jakość oraz rozwój eksportu na rynki niszowe.
POZYCJA EKONOMICZNA SEKTORA MSP W UNII EUROPEJSKIEJ Z PUNKTU WIDZENIA WYDAJNOŚCI PRACY I RENTOWNOŚCI
Autor
Zbigniew Gołaś
Strony
25–38
Słowa kluczowe
mikroprzedsiębiorstwa, małe przedsiębiorstwa, średnie przedsiębiorstwa, sektor MSP, wydajność pracy, rentowność, Unia Europejska, analiza regresji
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W artykule zaprezentowano wyniki analizy wydajności pracy i rentowności w mikro, małych oraz średnich przedsiębiorstwach krajów UE. Analizę przeprowadzono na podstawie danych Komisji Europejskiej ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu z 2008 roku. Według wyników analizy regresji do najważniejszych czynników kształtujących rentowność MSP należą: produktywność nakładów, pracochłonność produkcji, udział wartości dodanej w przychodach oraz koszty pracy. Natomiast do najważniejszych czynników kształtujących wydajność pracy w sektorze MSP należą: uzbrojenie pracy oraz udział wartości dodanej i wartości produkcji w przychodach.
PROCESY DOSTOSOWAWCZE GOSPODARSTW ROLNYCH W POLSCE DO ZMIAN W OTOCZENIU (STUDIUM PRZYPADKU JEDNEGO GOSPODARSTWA ROLNEGO)
Autor
Barbara Gradziuk, Grzegorz Kłyż
Strony
39–50
Słowa kluczowe
zmiany w otoczeniu, przedsiębiorcy rolni, procesy dostosowawcze, gospodarstwo rolne
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W opracowaniu przedstawiono wyniki badań dotyczących procesów dostosowawczych gospodarstw rolnych do wymogów gospodarki rynkowej. Tendencje zmian przeanalizowano na podstawie studium jednego gospodarstwa rolnego. Właściciel analizowanej jednostki w latach 2005–2010 dokonał znaczących zmian w zasobach czynników produkcji. Wykazał dużą skłonność do koncentracji ziemi. Systematycznie inwestował w sprzęt rolniczy oraz budynki i budowle, dostosowując ich zasoby do rosnącej powierzchni UR oraz zmian organizacyjnych i technologicznych. Ważną rolę w fi nansowaniu działalności odgrywały kapitały obce, zarówno kredyty preferencyjne, jak i fundusze UE. Analiza zachowań rolnika pozwala zaliczyć go do grupy najbardziej dynamicznych przedsiębiorców rolnych, prowadzących gospodarstwa posiadające wystarczające zasoby aby sprostać konkurencji i utrzymać się na rynku. Potrafi ą oni działać strategicznie, właściwie łącząc potencjał wewnętrzny z szansami, jakie niesie zmieniające się otoczenie. Są świadomi, że podstawowym warunkiem, pozwalającym utrzymać się na konkurencyjnym rynku jest dokonywanie zmian.
Autorzy podjęli próbę analizy stabilności strategii inwestycyjnych polskich otwartych funduszy inwestycyjnych lokujących aktywa na rynkach globalnych. Badania objęły lata 2006–2010, czyli również okres kryzysu finansowego. Analizę przeprowadzono metodami statystycznymi wykorzystującymi linię regresji, współczynnik korelacji rangowej Spearmana oraz tablicę kontyngencji. Wszystkie trzy metody oparte są na współczynnikach alfa w liniach charakterystycznych funduszy traktowanych jako miary aktywnej polityki inwestycyjnej zarządzających. Na cele pracy autorzy skonstruowali czynnik rynkowy oparty na indeksach największych giełd. Uzyskane wyniki porównano z tymi, które otrzymano wcześniej dla rynku polskiego i funduszy akcyjnych.
SYSTEM ROLNICZYCH RENT STRUKTURALNYCH W POLSCE PO ROKU 2000 NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH POWIATÓW WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO I MAZOWIECKIEGO
Autor
Roman Kisiel, Anna Lech, Kamila Zawierucha
Strony
61–72
Słowa kluczowe
gospodarstwa rolne, instrumenty polityki rolnej, renty strukturalne
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem pracy było dokonanie oceny funkcjonowania w Polsce systemu rolniczych rent strukturalnych (na podstawie danych wtórnych pochodzących z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi) oraz procesu ubiegania się o rentę strukturalną z punktu widzenia beneficjentów (badania własne). Badaniem ankietowym objęto 59 gospodarstw rolnych woj. warmińsko-mazurskiego i 26 gospodarstw powiatu ciechanowskiego (woj. mazowieckie).
Niniejszy artykuł zawiera analizę pojęcia przedsiębiorczości w kontekście prowadzenia działalności agroturystycznej. Autorka bazując na wynikach badań empirycznych przeprowadzonych wśród rodzinnych gospodarstw agroturystycznych w powiecie międzychodzkim (woj. wielkopolskie) nakreśla możliwy proces transformacji rodzinnych gospodarstw agroturystycznych w podmioty gospodarcze świadczące usługi agroturystyczne. Definiuje przy tym rodzinne gospodarstwo agroturystyczne jako gospodarstwo rolne, które świadczy usługi agroturystyczne w ramach ubocznego zajęcia zarobkowego i nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług dla turystów. W artykule znajduje się także potwierdzenie stawianej tezy, że rodzinne gospodarstwa agroturystyczne tworzą specyfi czną grupę „podmiotów”, które wykazują podobieństwa w sferze strategii personalnej i sukcesji, struktury i kultury organizacyjnej.
W artykule zaprezentowano podstawowe przesłanki oraz szczególne uwarunkowania pomiaru kapitału intelektualnego w gospodarstwach rolnych. Omówiono założenia pomiaru oraz konstrukcję metody badawczej. Zaprezentowano twierdzenia opisujące poszczególne składowe kapitału intelektualnego tj. kapitał ludzki, organizacyjny i rynkowy. Scharakteryzowano w obrębie każdego z nich kwestie o wiodącym znaczeniu. Wskazano też na zakorzenienie kapitału intelektualnego w środowisku lokalnym oraz jego związek z szeroko rozumianą problematyką jakości kapitału ludzkiego obszarów wiejskich.
STOSOWANE STRATEGIE CENOWE PRODUCENTÓW PAST DO ZĘBÓW NA POLSKIM RYNKU KOSMETYCZNYM
Autor
Paulina Malinowska, Anna Zielińska-Chmielewska
Strony
97–107
Słowa kluczowe
cena, strategie cenowe, pasty do zębów, rynek kosmetyczny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem niniejszego artykułu była analiza średnich cen past do zębów podzielonych na 8 grup cenowych: a) odświeżające, b) wybielające, c) ziołowe, d) dla zębów wrażliwych, e) przeciwpróchnicze, f) o kompleksowym działaniu, g) chroniące dziąsła h) przeznaczone dla dzieci. Wszystkie analizowane produkty są oferowane przez 14 krajowych i zagranicznych producentów działających na polskim rynku kosmetycznym. Polski rynek kosmetyczny jest rynkiem dużym, mało chłonnym, podzielonym pomiędzy konkurentów walczących o utrzymanie dotychczasowych oraz co jest bardzo trudne, pozyskanie nowych klientów. Silna konkurencja pozytywnie wpływa na dużą różnorodność oferowanych produktów. Krajowi konsumenci stawiają wysokie wymagania względem jakości past do zębów, jak również wykazują duże przywiązanie do zakupywanych i używanych past. Stąd też, głównym powodem powstania niniejszego artykułu była ocena wykorzystania strategii cenowych przez zagranicznych producentów past do zębów dostępnych na polskim rynku kosmetycznym. Wyniki analizy wskazują, że do podstawowych strategii zalicza się: strategię penetracji cenowej, strategię lidera straty, strategię przywództwa cenowego, strategię psychologicznej ceny oraz strategię zakupu wielopaku.
ZNACZENIE INTENSYWNOŚCI RELACJI ROLNIKÓW Z OTOCZENIEM INSTYTUCJONALNYM W PROCESIE ROZWOJU GOSPODARSTW ROLNYCH
Autor
Andrzej Mantaj, Artur Ostromęcki, Dariusz Zając
Strony
109–122
Słowa kluczowe
rolnicy, otoczenie instytucjonalne rolnictwa, rozwój gospodarstw rolnych
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem artykułu jest ocena znaczenia stopnia intensywności relacji rolników z otoczeniem instytucjonalnym w procesie rozwoju gospodarstw rolnych. Materiał źródłowy stanowią wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w 2007 roku wśród rolników, właścicieli gospodarstw rolnych z regionu południowo-wschodniej Polski, tj. z trzech województw: świętokrzyskiego, małopolskiego i podkarpackiego. Przeprowadzone badania wykazały, że intensywność kontaktów rolników z otoczeniem instytucjonalnym jest bezpośrednio związana z zasobami, organizacją procesu produkcji i wynikami produkcyjnymi gospodarstw rolnych. Intensywne kontakty rolników z instytucjami ułatwiają dokonywanie zmian w gospodarstwach rolnych, przy wykorzystaniu wsparcia finansowego z Unii Europejskiej. Dotyczy to jednak głównie jednostek większych obszarowo i silniejszych ekonomicznie, co może prowadzić do większej polaryzacji gospodarstw w rozdrobnionym rolnictwie południowo-wschodniej Polski.
SYTUACJA EKONOMICZNA POLSKICH GOSPODARSTW SADOWNICZYCH W LATACH 1999–2009
Autor
Wojciech Pizło
Strony
123–134
Słowa kluczowe
ogrodnictwo, dochód rolniczy, sady, Polska
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W artykule przedstawiono ocenę sytuacji w polskich gospodarstwach sadowniczych. Wskazano na wzrastającą powierzchnię upraw owoców, sięgającą w 2009 r. 331 tys. ha. Zwrócono uwagę na dominację upraw jabłoni w strukturze odmianowej, a szczególnie takich odmian jak: Idared, Lobo, Cortland. W dalszej części artykułu przedstawiono, na podstawie zagregowanych danych FADN sytuację dochodową gospodarstw dysponujących uprawami trwałymi (w tym gospodarstw sadowniczych). Zwrócono uwagę na spadek przeciętnych dochodów rolniczych w tych gospodarstwach z 37 tys. zł w 2007 do 16 tys. zł w 2009 r. z uwagi na mniejszą wartość produkcji oraz wzrost kosztów ogółem. Wskazano ponad to, ze średnio dochody rolników posiadających uprawy trwałe były niższe niż dochody uzyskiwane w grupie gospodarstwo typie mieszanym.
Planowanie strategiczne należy do bardzo istotnych obszarów działania samorządu terytorialnego. Opracowane dokumenty strategiczne ułatwiają efektywne prowadzenie polityki rozwoju gminy. Do najczęściej przygotowywanych dokumentów planistycznych należą: strategie rozwoju, wieloletnie plany finansowe i inwestycyjne, plany rozwoju lokalnego oraz plany rozwoju miejscowości. W artykule wskazano na duże zróżnicowanie wśród gmin w zakresie implementacji narzędzi strategicznego zarządzania rozwojem. Podkreślono również, że dla zapewnienia użyteczności planów strategicznych dla kreowania lokalnego rozwoju ekonomicznego niezbędne jest uwzględnianie już na etapie ich przygotowywania konkretnych problemów, które mają być rozwiązane. Podstawą do formułowania planów strategicznych na poziomie gmin powinny być oddolne potrzeby/inicjatywy, a nie administracyjna konieczność ich posiadania.