DENDROFLORA ZABYTKOWEGO PARKU W ZŁAKOWIE (WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE)
Autor
Natalia Bordewicz, Dorota Wrońska-Pilarek
Strony
5–16
Słowa kluczowe
dendroflora, park zabytkowy, Złakowo
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Dendroflora parku w Złakowie liczy 36 taksonów. Zinwentaryzowano 1465 drzew. Na obszarze parku dominują gatunki związane ze zbiorowiskami żyznych lasów liściastych. Najliczniej występuje Carpinus betulus, do gatunków pospolitych należą także Fagus sylvatica, Fraxinus excelsior i Quercus robur. Za cenne uznano 203 drzewa, w tym 77 drzew o obwodach pomnikowych, 35 zbliżonych do pomnikowych oraz 91 drzew okazałych. Znaczne obwody najczęściej osiągają Carpinus betulus, Quercus robur, Fagus sylvatica, Alnus glutinosa, Fraxinus excelsior oraz Acer platanoides.
Celem pracy była analiza zróżnicowania genetycznego populacji Heterobasidion annosum s. s. w wybranych drzewostanach sosnowych z podsadzeniem buka zlokalizowanych w Nadleśnictwie Bolewice i Tuczno. W tym celu pobierano drewno pniakowe oraz korzeni i szyi korzeniowej porażonych buków. W laboratorium dokonano izolacji grzybni i identyfikacji patogena. Zróżnicowanie genetyczne populacji ustalono na podstawie testu somatycznej kompatybilności grzybni. Wykazano, że 36 buków (z 60 zamarłych) i 10 pniaków (z 11 analizowanych) było zasiedlonych przez H. annosum s. s. Na badanych powierzchniach stwierdzono 14 genotypów patogena. W Nadleśnictwie Tuczno na powierzchni 1 występowało sześć genotypów. Największy genotyp zasiedlał powierzchnię 84 m2 (sześć buków i cztery pniaki sosnowe), a najmniejszy zasiedlał system korzeniowy jednego buka (17-letniego). Na powierzchni 2 (Nadl. Tuczno) stwierdzono tylko trzy genotypy, a największy zasiedlał powierzchnię 66 m2 (sześć buków i dwa pniaki sosnowe). Na powierzchni 3 (Nadl. Bolewice) genotypy zasiedlały mniejszą powierzchnię w porównaniu z tymi stwierdzonymi w Nadleśnictwie Tuczno. Na tej powierzchni stwierdzono pięć genotypów, a największy zasiedlał powierzchnię 8 m2, natomiast najmniejszy tylko system korzeniowy pojedynczego buka (13-letniego). Badania przeprowadzone na wybranych powierzchniach w 2007 i 2008 roku pozwoliły na wyciągnięcie następujących wniosków: 1. Fagus sylvatica jest tak samo mocno porażony przez Heterobasidion annosum sensu stricto jak drzewa iglaste. 2. Zróżnicowanie genetyczne populacji patogena w badanych drzewostanach świadczy o dużym znaczeniu pniaków potrzebieżowych i zrębowych oraz zarodników podstawkowych w procesie zasiedlania drzewostanów sosnowych przez H. annosum s. s., mimo prowadzonej ochrony biologicznej.
FIZYKOCHEMICZNE WŁAŚCIWOŚCI ZRĘBKÓW SOSNOWYCH WYPRODUKOWANYCH Z POZOSTAŁOŚCI ZRĘBOWYCH
Autor
Krzysztof Jabłoński, Henryk Różański
Strony
25–29
Słowa kluczowe
pozostałości zrębowe, biomasa, wartość opałowa, popiół
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki badań nad określeniem ilości biomasy w postaci gałęzi i wierzchołków drzew tworzących pozostałości zrębowe, a następnie nad wartością opałową i wilgotnością uzyskanego surowca, a także składem popiołów uzyskanych ze spalenia zrębków w palenisku fluidalnym. Badania wykazały, że pozostałości zrębowe stanowią około 17% części nadziemnej drzew, co w przeliczeniu na powierzchnie 1 ha daje około 52,8 t/ha. Wartość opałowa uzyskanych zrębków zmniejszała się w miarę wzrostu długości okresu składowania zrębków i wynosiła dla zrębków świeżych – 7,8 MJ/kg, po czterech miesiącach – 12,9 MJ/kg, natomiast po ośmiu miesiącach – 16,2 MJ/kg. Popiół uzyskany ze spalenia zrębków w złożu fluidalnych cechował się znacznym udziałem procentowym krzemionki (62%), wynikającym z obecności piasku jako wypełniacza złoża. Udział CaO wynosił 6%, MgO – 2,8%, a Na 2 O – 0,4%.
OSIOWE I PROMIENIOWE ZRÓŻNICOWANIE UDZIAŁU BIELU I TWARDZIELI W PNIACH DĘBÓW SZYPUŁKOWYCH (QUERCUS ROBUR L.) A WYBRANE CECHY BIOMETRYCZNE DRZEW I ŻYZNOŚĆ SIEDLISKA
Autor
Witold Pazdrowski, Marek Szymański, Katarzyna Kaźmierczak, Marcin Nawrot, Krzysztof Mańka
Strony
31–45
Słowa kluczowe
warunki siedliskowe, las mieszany świeży, las świeży, klasyfikacja Krafta, drewno, surowiec drzewny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Praca jest próbą określenia zmienności udziału bielu i twardzieli w pniach dębów szypułkowych (Quercus robur L.) na przekroju poprzecznym oraz wzdłuż osi pnia. Drzewa poddane analizie wyrosły w warunkach lasu mieszanego świeżego oraz lasu świeżego i reprezentowały drzewostan główny według klasyfikacji biologicznej Krafta, w wieku 81-100 lat (V klasa wieku) oraz 101-120 lat (VI klasa wieku). Drzewa próbne wybrano zgodnie z założeniami dendrometrii – według metody Uricha (z równą liczbą drzew w stopniu grubości) na czterech powierzchniach badawczych (o areale 1 ha każda). Dla każdego drzewa modelowego oznaczonego na powierzchni pomierzono powierzchnię rzutu korony. Po ścięciu wykonano wszystkie niezbędne pomiary cech biometrycznych pni i żywej korony. Ze środków sekcji o długości 2 m wycięto krążki w celu pomiaru cech makrostruktury drewna oraz określenia objętości pierścienia bielu i walca twardzieli. Ponadto wycięto krążki z podstawy drzewa (miejsca ścięcia) oraz z pierśnicy (na wysokości 1,3 m). Opracowując wyniki, posługiwano się średnimi arytmetycznymi wartościami wyróżnionych stref określonymi dla pojedynczych krążków lub drzew. W toku prac stwierdzono nieregularność szerokości stref bielu i twardzieli w pniach dębów. Wykazano silną, dodatnią zależność pomiędzy objętością korony (jako objętość paraboloidy) i powierzchnią kołowego rzutu korony oraz powierzchnią bielu na przekroju poprzecznym. Niektóre współczynniki korelacji były nieistotne statystycznie. Rozpatrując indywidualnie klasy biosocjalne według Krafta, zaobserwowano dużą zmienność objętości bielu i twardzieli w pniach drzew. Ponadto wykazano zróżnicowanie w udziale bielu i twardzieli pomiędzy klasą wieku oraz stosunkowo niewielką zmienność pomiędzy siedliskowymi typami lasu.
EFEKTYWNOŚĆ PAKIETOWANIA I ZRĘBKOWANIA POZOSTAŁOŚCI ZRĘBOWYCH
Autor
Henryk Różański, Krzysztof Jabłoński
Strony
47–51
Słowa kluczowe
drewno energetyczne, zrębkowanie drewna, pakietowanie pozostałości zrębowych, koszty, biomasa
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono badania na temat pracochłonności i kosztów poniesionych na pozyskanie surowca energetycznego w postaci zrębków i pakietów wyprodukowanych z pozostałości. Badania prowadzono w rębnych drzewostanach sosnowych, zastosowano maszynowe technologie pozyskiwania i zrywki drewna. Udział pozostałości zrębowych w pozyskiwanej biomasie drzew określono na podstawie badań przeprowadzonych na trzech powierzchniach badawczych w rębnych drzewostanach sosnowych. W określeniu kosztów wykorzystano metodę ich obliczania z podziałem na koszty stałe i zmienne. Udział pozostałości zrębowych w całkowitej biomasie nadziemnych części drzew wynosił 15%. Pracochłonność pozyskiwania drewna energetycznego w technologii maszynowej ze zrębkowaniem pozostałości zrębowych wynosiła około 0,447 h/m3, przy koszcie ok. 53 zł/m3 zrębków. W technologii pozyskiwania surowca energetycznego w postaci pakietów wykonanych z pozostałości zrębowych pracochłonność wynosiła 0,481 h/m3 , a koszty kształtowały się na poziomie około 70 zł/m3.
WPŁYW ORGANIZACJI PRACY NA POZIOM WYDATKOWANEJ ENERGII I OBCIĄŻENIA STATYCZNE ROBOTNIKA W TRZEBIEŻY
Autor
Włodzimierz Stempski
Strony
53–60
Słowa kluczowe
pozyskiwanie drewna, trzebież, wysiłek fizyczny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy oceniono wydatek energetyczny i obciążenie statyczne operatora pilarki pozyskującego drewno w trzebieży drzewostanu sosnowego. Badaniami objęto dwa warianty technologiczne, różniące się organizacją pracy. W wariancie I wszystkie zabiegi technologiczne wykonywał jeden robotnik – operator pilarki, w wariancie II pracowało dwóch operatorów pilarek i pomocnik. Wydatek energetyczny określono na podstawie pomiaru wentylacji płuc, a obciążenie statyczne metodą OWAS. Uzyskane jednostkowe wydatki energetyczne netto operatora pilarki w wariantach przekraczały 20 kJ·min-1 i różniły się między sobą statystycznie istotnie. W obciążeniach statycznych w wariancie II stwierdzono większy udział pozycji niekorzystnie wpływających na układ mięśniowo-szkieletowy operatora.