Pozyskiwane podczas zrębkowania w lesie zrębki między innymi mogą być surowcem do produkcji płyt wiórowych i pilśniowych. Celem przeprowadzonych badań było określenie frakcyjności zrębków przemysłowych, uzyskanych z użyciem różnych typów maszyn zrębkujących, na podstawie pięciu klas frakcyjności. We wszystkich próbkach poddanych analizie najliczniej reprezentowana była frakcja o wymiarach 10-35 mm. We wszystkich badanych powierzchniach nie zaobserwowano różnic statystycznie istotnych pomiędzy frakcjami < 2 mm i > 50 mm. Wyniki uzyskane w badaniach odpowiadały obowiązującej w naszym kraju normie, określającej wymiar pozyskiwanych zrębków przemysłowych.
MIĄŻSZOŚĆ STRZAŁ I NADZIEMNA BIOMASA ZDREWNIAŁA DRZEWOSTANÓW JODŁY SZLACHETNEJ (ABIES PROCERA REHDER) W ARBORETUM W ROGOWIE (POLSKA)
Autor
Andrzej M. Jagodziński, Piotr Banaszczak
Strony
9–24
Słowa kluczowe
jodła szlachetna, struktura drzewostanu, miąższość strzał, biomasa, równania allometryczne
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badania wykonano w dwóch drzewostanach jodły szlachetnej (Abies procera Rehder), 39- i 43-letnim, rosnących w Arboretum SGGW w Rogowie (Polska). Celem badań było (1) określenie miąższości strzał w korze drzewostanów jodły szlachetnej rosnącej poza granicami naturalnego zasięgu występowania, (2) opracowanie równań allometrycznych służących do obliczania nadziemnej zdrewniałej biomasy jodeł oraz (3) obliczenie sumarycznej nadziemnej biomasy drzew z wykorzystaniem specyficznych równań allometrycznych i jej porównanie z biomasą obliczoną na podstawie równań allometrycznych opracowanych dla drzewostanów rosnących w granicach naturalnego zasięgu występowania jodły szlachetnej. Na podstawie uzyskanych danych wykazano, że średnia pierśnica drzew w młodszym drzewostanie wynosi 20,14 cm, natomiast w starszym 22,25 cm. Sumaryczne pole powierzchni przekroju pierśnicowego 39-letniego drzewostanu wynosi 49,01 m2·ha-1, a drzewostanu 43-letniego – 47,53 m2·ha-1. Miąższość strzał w korze 39-letniego drzewostanu wynosi 374,87 m3·ha-1, a drzewostanu 43-letniego – 356,24 m3·ha-1. Na podstawie równań allometrycznych, opracowanych w oparciu o 28 drzew modelowych, określono nadziemną biomasę zdrewniałą, która w młodszym drzewostanie wynosi 189 Mg·ha-1 , a w starszym – 184 Mg·ha-1 . Biomasa gałęzi stanowi w obu drzewostanach 19,9% sumarycznej nadziemnej biomasy zdrewniałej drzew. Sumaryczna nadziemna biomasa zdrewniała obliczona z wykorzystaniem równań allometrycznych opublikowanych przez Ter-Mikaeliana i Korzukhina [1997] wynosi 233 Mg·ha-1 i 228 Mg·ha-1 , odpowiednio dla 39- i 43-letniego drzewostanu jodły szlachetnej. Uzyskane wyniki wskazują, że sumaryczna nadziemna biomasa zdrewniała jest przeszacowana o ok. 23% w porównaniu z wynikami uzyskanymi na podstawie równań allometrycznych specyficznych dla badanych drzewostanów. Zastosowanie równań opublikowanych przez Ter-Mikaeliana i Korzukhina [1997] prowadzi do przeszacowania sumarycznej nadziemnej biomasy zdrewniałej oraz biomasy strzał przy jednoczesnym niedoszacowaniu biomasy gałęzi drzew modelowych.
ENERGOCHŁONNOŚĆ POZYSKIWANIA ZRĘBKÓW I PAKIETÓW Z POZOSTAŁOŚCI ZRĘBOWYCH
Autor
Henryk Różański, Krzysztof Jabłoński
Strony
25–30
Słowa kluczowe
pozostałości zrębowe, paliwa drzewne, zrębki drzewne, energochłonność
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono analizę energochłonności dwóch maszynowych technologii pozyskiwania drewna energetycznego. Obie technologie zostały wykorzystane do wyprodukowania paliwa drzewnego z pozostałości zrębowych. W jednej z nich skoncentrowano się na zrębkowaniu, w drugiej – na pakietowaniu pozostałości zrębowych. Analiza energochłonności obejmowała energię maszyn, wartość energetyczną zużytych paliw oraz wydatek energetyczny operatorów maszyn. Dominowała energia zawarta w paliwach zużytych przez maszyny, a jej udział w całkowitym zużyciu energii wynosił 75%. W analizie energii wykorzystanej w czasie wykonywania różnych operacji technologicznych wykazano, że operacja wywozu zrębków i pakietów na odległość 50 km była energochłonna najbardziej, a wartość energochłonności osiągnęła 100 MJ/m3. Obie technologie pozyskiwania drewna energetycznego, w postaci zarówno zrębków, jak i pakietów, charakteryzowały się podobnymi wartościami energochłonności, które wynosiły około 196 MJ na 1 m3 paliwa drzewnego.
Badaniami objęto piły łańcuchowe firmy Oregon o symbolu 21 BP. Jednostką napędową była pilarka Husqvarna 254 z 15" prowadnicą Oregon. Zastosowano pięć kątów nachylenia krawędzi tnącej ostrza poziomego: 20°, 25°, 30°, 35° i 40°. Pomiary wykonano podczas przerzynki kłód sosnowych, postępowano zgodnie z wymogami określonymi w PN-91/N-01352 [1991]. Dla każdego kąta nachylenia ostrza wykonano po 36 pomiarów (po 18 na uchwycie kabłąkowym i sterowniczym). W badaniach wykazano statystycznie istotne różnice w poziomie drgań mechanicznych w zależności od wielkości kąta nachylenia krawędzi tnącej ostrza poziomego. Różnice takie stwierdzono także między uchwytami pilarki i kierunkami pomiaru (oś x, y, z). Najmniejsze wartości przyspieszeń drgań odnotowano w przypadku pił ze skrajnymi wartościami kątów nachylenia ostrza (20° i 40°). Statystycznie istotny związek między wielkością kąta nachylenia ostrza a poziomem emitowanych drgań odnotowano na uchwycie kabłąkowym w kierunku pomiaru x i z, a na uchwycie sterowniczym na kierunku x i y.
Celem pracy było praktyczne sprawdzenie możliwości zastosowania GIS do projektowania wielowariantowych ścieżek edukacyjnych w lesie. Podjęto próbę opracowania systemu zarządzania informacjami przestrzennymi, który pozwala na komponowanie różnych wariantów ścieżek w konkretnym kompleksie leśnym. Jako obiekt badań wybrano Las Zwierzyniec, dawny park przydworski, położony w Nadleśnictwie Złotów. W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji terenowej na terenie kompleksu leśnego Zwierzyniec zlokalizowano 40 punktów edukacyjnych (tab. 1) oraz 113 odcinków dróg o łącznej długości ponad 13 km (tab. 2). Następnie wykonano klasyfikację punktów oraz dróg ze względu na ich atrakcyjność. Drogi podzielono na cztery kategorie ze względu na możliwy sposób poruszania się: 1) dostępne dla samochodów, 2) dostępne dla wózków inwalidzkich, 3) dostępne dla rowerów, 4) dostępne dla pieszych. Punktom przypisano kategorie tematyczne: K1 – las, K2 – rośliny, K3 – zwierzęta, K4 – geomorfologia, K5 – woda, K6 – zmiany sezonowe, K7 – miejsca historyczne, K8 – inne interesujące rzeczy. Wykorzystując wymienione elementy, zbudowano system informacji przestrzennej umożliwiający tworzenie wielu wariantów tras o różnorodnej tematyce. Wybrane warianty ścieżek mogą być na stałe oznaczone w lesie albo jedynie w przewodniku. Można też posłużyć się zawansowanymi technologiami informatycznymi i przebieg określonych wariantów ścieżek udostępnić zwiedzającym poprzez bezprzewodową sieć komputerową i elektroniczne urządzenia odbiorcze.