Podstawę badań stanowiły wyniki trzyletniego doświadczenia, realizowanego na czarnej ziemi zdegradowanej, klasy bonitacyjnej IIIb, o odczynie obojętnym i niskiej zasobności w przyswajalną siarkę. Uprawiano rzepak jary odmiany populacyjnej Star. Doświadczenie założono w układzie równoważnych bloków z dwoma czynnikami (n = 2): czynnikiem I rzędu były dawki azotu (w kg·ha-1: 0, 60, 120, 180), czynnikiem II rzędu – dawki siarki (w kg·ha-1: 0, 20, 60). Dodatkowym aspektem badań było zróżnicowanie sposobów i terminów stosowania siarki (przedsiewnie – doglebowo oraz pogłównie – dolistnie). Dla roślin nienawożonych siarką najbardziej efektywna plonotwórczo była dawka 120 kg N·ha-1, a dla roślin nienawożonych azotem – 20 kg S·ha-1. Aplikacja doglebowa siarki pozwoliła uzyskać wyższe przyrosty plonu nasion i białka niż jej zastosowanie dolistne. Uwzględnienie siarki w nawożeniu azotem pozwalało uzyskać istotnie wyższy plon nasion rzepaku jarego, a także zawartość i plon białka, zwłaszcza w warunkach doglebowego stosowania siarki.
OCENA EKONOMICZNA RÓŻNYCH SPOSOBÓW NAWOŻENIA ZIEMNIAKA DO PRZETWÓRSTWA PRZEMYSŁOWEGO
Autor
Bożena Bogucka, Tomasz Winnicki
Strony
15–24
Słowa kluczowe
koszty produkcji, nawożenie dolistne, ochrona przed chorobami, opłacalność produkcji, wartość produkcji, ziemniak skrobiowy
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy zaprezentowano obliczenia będące wynikami doświadczenia polowego związanego z wpływem zróżnicowanego nawożenia wybranych odmian ziemniaka do przetwórstwa przemysłowego. Zamieszczone zestawienia dotyczą badań nad odmianami: Adam, Pasja Pomorska i Ślęza, wykonanych w latach 2008-2010, prowadzonych w Stacji Doświadczalnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Bałcynach. Analizy ekonomicznej dokonano na podstawie zaplanowanych i zrealizowanych zabiegów oraz danych dotyczących rodzaju sprzętu technicznego, nakładów siły roboczej i pociągowej oraz nakładów materiałowych. Na podstawie eksperymentu stwierdzono, że badane odmiany ziemniaka skrobiowego bardzo różnie reagowały na nawożenie dolistne. Najlepiej plonowała odmiana Pasja Pomorska przy nawożeniu doglebowym 280 kg·ha-1 NPK (80 N, 80 P, 120 K) i dolistnym stosowaniu Basfoliaru 12-4-6 w ilości 8 dm3·ha-1. Biorąc pod uwagę relacje uzyskanych wyników do poniesionych kosztów, odmiana Ślęza charakteryzowała się najlepszym wskaźnikiem opłacalności, który przy każdym wariancie osiągał wartość ponad 2.0. Najkorzystniejszą z punktu widzenia racjonalności gospodarowania była kombinacja nawożenia na poziomie 420 kg·ha-1 NPK (120 N, 144 P, 156 K) oraz z zastosowaniem Basfoliaru 12-4-6 z Soluborem DF w ilości 4 + 1 dm3·ha-1. Uzyskano w tym przypadku najwyższy poziom wskaźnika opłacalności.
OCENA GLEBOWEGO BANKU NASION W DWÓCH SIEDLISKACH ŁĄK RAJGRASOWYCH W POLSCE CENTRALNEJ
Autor
Maria Janicka
Strony
25–38
Słowa kluczowe
Arrhenatheretum elatioris, łąki rajgrasowe, pionowe rozmieszczenie nasion w glebie, siedlisko priorytetowe 6510, skład gatunkowy, wielkość glebowego banku nasion
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Zarówno zbyt intensywne użytkowanie kośne lub pastwiskowe, jak i zaniechanie użytkowania prowadzą do ubożenia florystycznego zbiorowisk łąkowych. Ważną rolę w odtwarzaniu półnaturalnych łąk może spełniać glebowy bank diaspor. W Polsce badań z tego zakresu jest jednak niewiele, zwłaszcza w odniesieniu do łąk rajgrasowych. Celem badań była ocena wielkości i składu gatunkowego zapasu diaspor w wierzchniej warstwie gleby łąki rajgrasowej (Arrhenatheretum elatioris) oraz rozmieszczenia diaspor w czterech poziomach. Badania prowadzono w dwóch naturalnych siedliskach łąkowych: Arrhenatheretum elatioris (6510-1) i Poa pratensis – Festuca rubra (6510-2). Próby glebowe pobierano do głębokości 20 cm, a następnie podzielono na 4 poziomy: 0-5 cm, 5-10 cm, 10-15 cm i 15-20 cm. Wielkość i skład gatunkowy banku nasion w glebie określono metodą ekstrakcji nasion z prób glebowych. Liczba diaspor (nasion i owoców) w wierzchniej (0-20 cm) warstwie gleby wynosiła 56430 szt.·m-2 (Arrhenatheretum elatioris) i 118,510 seeds∙m-2 (Poa pratensis – Festuca rubra). W glebowym banku diaspor dominowały owoce i nasiona jednorocznych gatunków dwuliściennych (ponad 80%), były to głównie nasiona chwastów pól uprawnych lub roślin ruderalnych. O wielkości ocenianych glebowych zapasów diaspor decydowały przede wszystkim diaspory Chenopodium album. Diaspory tego gatunku oraz Stellaria media (L.) Vill. znajdowały się głównie w dwóch dolnych warstwach gleby (poniżej 10 cm). Niezależnie od siedliska, w glebowym zapasie diaspor bardzo mały udział stanowiły Poaceae i Fabaceae. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że przywrócenie znacznej różnorodności florystycznej łąk rajgrasowych (Arrhenatherion elatioris All.) wymaga wprowadzenia diaspor.
Celem badań było oznaczenie wpływu inokulacji ślazowca pensylwańskiego (Sida hermaphrodita [L.] Rusby) grzybem Sclerotinia sclerotiorum [Lib.] de Bary, wywołującym zgniliznę twardzikową, na zawartość i rozmieszczenie glinu, manganu i żelaza w pędach tej rośliny. Badania polowe prowadzono przez trzy lata (2011-2013) w warunkach glebowo-klimatycznych środkowozachodniej Polski. Inokulację przeprowadzono izolatami uzyskanymi z rzepaku i ślazowca; polegała ona na lekkim uszkodzeniu epidermy na łodydze i umieszczeniu w tym miejscu ziarna pszenicy przerośniętego grzybnią danego izolatu. W trakcie wegetacji roślin stwierdzano silne porażenie pędów ślazowca, powodujące zahamowanie wzrostu i rozwoju roślin. W fazie dojrzałości technologicznej z obiektów kontrolnych i inokulowanych pobrano pędy do analiz chemicznych. Zawartość badanych pierwiastków oznaczono w roztworach analitycznych uzyskanych z popiołu biomasy po jej mineralizacji „na sucho”, na spektrometrze ICP-OES. Zawartość i rozmieszczenie glinu, manganu i żelaza w pędach ślazowca była uzależniona od zdrowotności roślin oraz miejsca na łodydze. Najwięcej glinu stwierdzano w części inokulowanej, a najmniej w części wierzchołkowej, niezależnie od pochodzenia izolatu. W przypadku rozmieszczenia żelaza i manganu stwierdzono statystycznie istotny wpływ zastosowanego patogena; izolat ze ślazowca spowodował większe nagromadzenie manganu, ale mniejsze – żelaza. Wykonane badania wskazują na znaczny wpływ porażenia grzybem S. sclerotiorum na procesy fizjologiczne przebiegające w roślinach ślazowca pensylwańskiego. Osobniki z objawami zgnilizny twardzikowej tworzą biomasę o innych parametrach jakościowych.
WALIDACJA SANITARNO-HIGIENICZNA PROCESU FERMENTACJI BEZTLENOWEJ GNOJOWICY W OPARCIU O PRZEŻYWALNOŚĆ PAŁECZEK Salmonella SENFTENBERG (W775, H2S UJEMNE) ORAZ JAJ Ascaris suum
Autor
Zbigniew Paluszak, Krzysztof Skowron, Justyna Bauza-Kaszewska, Halina Olszewska, Magdalena Kroplewska
Przedmiotem badań była ocena skuteczności higienizacji gnojowicy świńskiej w procesie fermentacji metanowej. Podstawowym kryterium efektywności procesu było tempo inaktywacji pałeczek Salmonella Senftenberg (W775, H2S ujemne) oraz jaj Ascaris suum. Zawiesinę bakterii wprowadzano do gnojowicy wewnątrz mikrobiologicznych nośników typu FILTER-SANDWICH, natomiast jaja pasożytów – w specjalnych perlonowych nośnikach parazytologicznych. Uzyskane rezultaty wskazują, że w trakcie fermentacji beztlenowej gnojowicy nastąpiła szybka eliminacja zarówno pałeczek Salmonella Senftenberg (W775, H2S ujemne), jak i jaj Ascaris suum. Z przebiegu prostej regresji wynika, że pełna inaktywacja pałeczek Salmonella Senftenberg (W775, H2S ujemne) miała miejsce między 12. a 13. godziną procesu. Jaja Ascaris suum były całkowicie eliminowane po 4 godz. Wyniki badań pozwalają przypuszczać, że nawet w przypadku silnego skażenia materiału wsadowego technologia fermentacji beztlenowej gwarantuje uzyskanie produktu bezpiecznego pod względem mikrobiologicznym.
Celem badań była ocena wpływu nawadniania kilku odmian ziemniaka uprawianych w różnych regionach Polski na zawartość i plon skrobi. Eksperymenty polowe przeprowadzono w latach 2009-2011 w Stacjach Doświadczalnych Oceny Odmian. Analizowano trzy czynniki: technologie uprawy: (a) z nawadnianiem i (b) bez nawadniania – jako obiekt kontrolny; odmiany ziemniaka (Bellarosa, Cyprian, Owacja i Vineta) oraz trzy lokalizacje (Masłowice, Szczecin Dąbie, Węgrzce). Badania prowadzono metodą losowanych podbloków, w układzie zależnym, w trzech powtórzeniach. W doświadczeniu stosowano stałe nawożenie w wysokości: 100 kg N, 43,6 kg P i 124,5 kg K·ha-1. Zabiegi uprawowe i ochrony roślin prowadzono zgodnie z zasadami dobrej praktyki rolniczej. Nawadnianie stosowano przy spadku wilgotności w warstwie gleby 0-30 cm poniżej 70% polowej pojemności wodnej. Zbiór bulw wykonano w okresie ich pełnej dojrzałości fizjologicznej. W czasie zbioru oznaczono plon bulw oraz zawartość i plon skrobi. Uzyskane wyniki poddano analizie wariancji (ANOVA). Udowodniono istotny wpływ badanych czynników na zawartość i plon skrobi. W przypadku plonu skrobi istotne okazało się też współdziałanie lokalizacji doświadczenia i odmian, technologii z nawadnianiem i lokalizacji oraz lat badań i odmian.
W różnych regionach świata występują obszary o małej ilości opadów i dużych niedoborach wody w glebie dla polowej produkcji roślinnej. Przykładem takich obszarów jest region Kherson na Ukrainie i województwo kujawsko-pomorskie, a zwłaszcza Kujawy – w Polsce. Na Ukrainie w regionie Kherson znajduje się największy system nawadniający w Europie – Kakhovka. W 2015 roku pozwolił on na nawodnienie około 220 tys. ha użytków rolnych. Pewnym ograniczeniem wykorzystania tego systemu do zwiększania produktywności gleb jest jakość wody. W województwie kujawskopomorskim w Polsce, obejmującym około 1 mln ha użytków rolnych, bezpośrednie nawadnianie wykonywane jest na powierzchni około 12 tys. ha. Poprawy uwilgotnienia gleb upatruje się w zwiększeniu retencji wody w siedlisku poprzez ograniczenie jej odpływu.
Celem badań była ocena wpływu preparatu humusowego Humistar i/lub dolistnego nawozu potasowego Drakar na cechy biometryczne, przezimowanie oraz stan odżywienia oraz wielkość i jakość plonu rzepaku ozimego. Podstawą badań było jednoczynnikowe doświadczenie polowe prowadzone w latach 2006-2009 w Chrząstowie, na glebie brunatnej właściwej, o uziarnieniu gliny lekkiej, w układzie losowanych bloków, w czterech powtórzeniach. Oceniano następujące kombinacje: Humistar (12% kwasy huminowe i 3% kwasy fulwowe) aplikowany przedsiewnie, doglebowo, w dawce 40 dm3·ha-1; Drakar (25.7% K i 3% N) stosowany w fazie 6 liści (2 dm3·ha-1) oraz na początku opadania płatków (4 l∙ha-1); aplikację obu preparatów (Humistar + Drakar) oraz obiekt kontrolny. Wykazano, że aplikacja preparatu Drakar miała korzystny wpływ na plon nasion rzepaku. Zastosowanie tego nawozu zwiększyło indeks chlorofilu w jesieni oraz poprawiło przezimowanie w stosunku do obiektu kontrolnego tylko w przypadku wcześniejszej aplikacji preparatu Humistar. Potrzebne są dalsze badania oceny działania tych preparatów na glebach słabych, o niskiej zawartości materii organicznej i składników pokarmowych.