Wpływ podkładki na zawartość wapnia w różnych częściach jabłka
Autor
Jan M. Ben, Małgorzata Koszorz
Strony
3–10
Słowa kluczowe
podkładka, ‘Jonica’ odmiana, zawartość wapnia, części jabłka
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badania prowadzono w latach 1998–2000 na 6-letnich drzewach odmiany Jonagold, okulizowanych na podkładce M.9, M.26, P 2, P 22 i P 60. W latach 1998 i 1999 średnia zawartość wapnia w jabłkach była istotnie wyższa niż w roku 2000. Wysoką zawartość wapnia obserwowano w skórce jabłek, w każdym z badanych lat. Wpływ podkładki na poziom wapnia w części kielichowej, środkowej i szypułkowej jabłka zmieniał się, w zależności od sezonu wegetacyjnego. Jabłka pobrane z drzew okulizowanych na podkładce P 22 gromadziły najmniejszą ilość wapnia w analizowanych częściach.
Wpływ różnych metod skarlania na zawartość wapnia w różnych organach jabłoni
Autor
Maciej Gąstoł, Władysław Poniedziałek
Strony
11–19
Słowa kluczowe
Malus domestica, skład mineralny, podkładki, przeszczepianie kory, mikrowstawki
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badania prowadzono w latach 1996–1999 na drzewach jabłoni ‘Jonica’. Czynnikami skarlającymi drzewa były: podkładki (M.9 i P60), przeszczepione pierścienie kory odmiany (w położeniu polarnym i apolarnym), mikrowstawki (przeszczepione pierścienie kory z podkładki M.9, P22 lub M.27) oraz retardant (Paclobutrazol). Najwyższą średnią zawartość wapnia stwierdzono w korze drzew (1,53% s.m.), mniej w liściach (0,98% s.m.), a następnie w korzeniach (0,48% s.m.). Najmniej Ca zawierało drewno i owoce (odpowiednio 0,09% s.m. i 0,02% s.m.). W przypadku analizy liści nie stwierdzono zróżnicowania zawartości wapnia spowodowanego wpływem podkładki. Owoce pochodzące z drzew na podkładce P60 zawierały mniej Ca niż z drzew rosnących na M.9. Zastosowane wszczepy nie wpłynęły istotnie lub obniżyły zawartość wapnia. Wyjątkiem jest mikrowstawka P22, która zwiększyła akumulację tego pierwiastka w jabłkach we wszystkich latach badań. Nie stwierdzono istotnej zależności między zawartością wapnia w owocach i liściach; wartość współczynnika korelacji r wynosiła tylko 0,03 (α= 0,05, N = 64). Przeszczepienie kory i mikrowstawki ograniczyły akumulację wapnia w korzeniach, co było szczególnie widoczne w pierwszym roku badań.
Odżywianie azotem (N) stanowi główny czynnik kontrolujący wzrost i owocowanie drzew. W krajach UE oczekiwania społeczeństwa i decyzje polityczne wymuszają przyjęcie odnawialnych sposobów prowadzenia sadów. Wskazania odnośnie gospodarki azotem są nakierowane na zastosowanie nawozów w progowych dawkach, w celu zredukowania strat N. Wzrost efektywności obiegu N obecnego w sadzie stanowi podstawowy krok w kierunku ograniczenia zewnętrznego wkładu. Zastosowania izotopu 15N jako narzędzia doświadczalnego umożliwiło znaczny postęp w poznaniu przepływów azotu w obrębie drzew i w ogóle w sadzie. W pracy dyskutowane są przepływy N wewnątrz drzewa – pomiędzy latami i w obrębie roku (obieg korzenie–pędy–korzenie) oraz ich znaczenie dla cykli wzrostowych i reprodukcyjnych drzew owocowych.
Ocena systemu korzeniowego siewek czeremchy późnej (Padus serotina L.) w zależności od jakości nasion
Autor
Anna Bieniek, Zdzisław Kawecki
Strony
31–38
Słowa kluczowe
czeremcha późna, Padus serotina, jakość nasion, siewki, system korzeniowy
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Ocenę systemu korzeniowego siewek czeremchy późnej przeprowadzono we wrześniu 2002 r. w Zakładzie Dydaktyczno-Doświadczalnym UWM w Olsztynie. Nasiona, z których otrzymano badane siewki, wysiano do gruntu 2 października 2001 r. Do doświadczenia użyto następujących nasion: świeżych, wysianych do gruntu bezpośrednio po wydobyciu z owoców, podsuszonych oraz nasion wysianych miesiąc później od poprzedniego wariantu, a także nasion niedojrzałych fizjologicznie i całych owoców świeżych. Oceniano również system korzeniowy siewek z nasion przechowywanych 1 rok i 2 lata w otwartych lub zamkniętych słoikach „twist” w temperaturze pokojowej i w zamrażalniku. Największą liczbę siewek otrzymano z nasion przechowywanych 1 rok i 2 lata w zamrażalniku. Najmniejszy odsetek wschodów zanotowano z nasion wysianych miesiąc później oraz z całych owoców świeżych. W niniejszych badaniach najkorzystniejszy rozwój systemu korzeniowego obserwowano u siewek z nasion przechowywanych 2 lata w otwartym słoiku. Termin od zbioru do wysiewu nasion miał małe znaczenie. Siewki z nasion podsuszonych i późniejszego siewu charakteryzowały się najmniejszą masą systemu korzeniowego.
Badano całkowitą zawartość żelaza, miedzi i boru w liściach czterech odmian chryzantem w 12 cyklach uprawowych rozpoczynających się drugiego dnia każdego miesiąca roku: od stycznia do grudnia. Od momentu posadzenia, rośliny traktowano dniem krótkim. W okresach naturalnego długiego dnia stosowano zaciemnianie, uzyskując dzień 10,5-godzinny. Nie stosowano doświetlania roślin. Termin uprawy i związane z tym usłonecznienie istotnie wpłynęły na zawartość mikroskładników. Największą zawartość miedzi i boru stwierdzono w liściach chryzantem uprawianych w okresie niedoboru światła. Odwrotną zależność stwierdzono w przypadku żelaza.
Niektóre aspekty integrowanego odżywiania w sadach
Autor
Endre Szűcs
Strony
47–57
Słowa kluczowe
podstawy odżywiania, warunki środowiska, system nawożenia
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Na podstawie wieloletnich badań opracowano system integrowanego odżywiania roślin sadowniczych prowadzony w sadach z IPO. Nawożenie potasem i właściwy stosunek N/K mogą do pewnego stopnia zwiększyć odporność generatywnych organów drzew owocowych na mróz. Jednakże dobór właściwego stanowiska może mieć większe znaczenie niż nawożenie. Wzrost zawartości fosforu i potasu w glebie i w liściach jest często niewielki, w porównaniu z ilością tych składników dostarczonych w nawozach; jest to związane z ich wiązaniem w nawożonej warstwie gleby, a – w innych przypadkach – z wymywaniem ze strefy zalegania korzeni. Podstawowe właściwości gleby powinny być brane pod uwagę przy określaniu optymalnego poziomu fosforu lub potasu w glebie. Nadmiar minerałów wapiennych w glebie może być w pewnym stopniu, równoważony przez nawożenie potasem. Na glebach kwaśnych bardziej efektywne może być nawożenie NPK po zastosowaniu wapna, zwłaszcza dolomitowego.
Wpływ nawozów biologicznych i mineralnych zastosowanych do gleby na wzrost, plonowanie, skład biochemiczny owoców jabłoni ‘Charavnitsa’ oraz na niektóre właściwości agrochemiczne gleby
Autor
Nadezhda G. Kapichnikova, Natalya A. Mikhaĭlovskaya, Tamara V. Ryabtseva
Strony
59–67
Słowa kluczowe
jabłoń, wzrost, plon, nawozy, skład biochemiczny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W ciągu sześciu lat prowadzono badania nad wpływem nawożenia mineralnego i nawożenia preparatami biologicznymi na wzrost i owocowanie jabłoni odmiany Čaravnica na półkarłowej podkładce 57-545. Stwierdzono, że w wyniku zastosowania nawozów biologicznych – oddzielnie i kompleksowo oraz w kompleksie z nawozami mineralnymi – uległ wzmożeniu wzrost drzew, zwiększyła się średnia powierzchnia liści i ogólna powierzchnia liści na drzewach, a także zwiększył się średni ciężar owoców i poprawił ich skład chemiczny. Same nawozy mineralne nie miały wpływu na wzrost drzew i ich plonowanie. Zastosowanie różnego rodzaju nawozów nie miało wpływu na zawartość i skład barwników w liściach. Nawozy mineralne zwiększyły kwasowość gleby oraz spowodowały nieznaczny wzrost zawartości potasu, fosforu i próchnicy w glebie. Preparaty biologiczne obniżały w istotny sposób kwasowość gleby – do poziomu optymalnego dla jabłoni, a także zwiększały znacznie zawartość potasu, fosforu i próchnicy w glebie.
Drzewa, z których w latach 1999–2001 pobierano liście do analiz, zostały posadzone wiosną 1992 r. na glebie typu mada, silnie wiążącej potas. Jabłonie zaokulizowane na M.9 Emla, M.9 751, M.9 984 i P 60 rosły na poletkach nawadnianych i nienawadnianych, na których od 1980 r. stosowano zróżnicowane nawożenie potasem. Nawadnianie nie wpłynęło istotnie na zawartość makroelementów w liściach, jednak wystąpiła tendencja do wyższej zawartości K, a jednocześnie niższej Mg w liściach drzew nawadnianych. Nawożenie, niezależnie od dawki i sposobu stosowania nawozu, istotnie wpłynęło na odżywienie drzew K. Największą zawartość K w liściach drzew stwierdzono przy zastosowaniu 200 kg K2O·ha-1 corocznie lub 800 kg K2O·ha-1, co cztery lata. Ponadto, liście drzew nawożonych w ten sposób potasem wykazywały tendencję do wyższej zawartości P. Istotnie najwyższą zawartość Mg wykazywały liście drzew nienawożonych, a najniższą, liście drzew nawożonych 800 kg K2O·ha-1, co cztery lata. Nie wykazano jednoznacznej tendencji co do wpływu nawożenia K na zawartość Ca. Stwierdzono, że liście z drzew na P 60 zawierają więcej Ca, a mniej Mg, którego zawartość była wyższa w liściach drzew na podklonach M.9.
Różnice odmianowe w akumulacji kadmu i ołowiu przez sałatę (Lactuca sativa L.)
Autor
Joanna Kurdubska, Wojciech Tyksiński
Strony
77–83
Słowa kluczowe
kadm, ołów, sałata, odmiany
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Między odmianami sałaty stwierdzono zróżnicowaną zdolność do akumulacji metali. W uprawie jesiennej, w kombinacjach z dodatkiem ołowiu i kadmu, najmniej ołowiu gromadziły odmiany Agora, Regina i Bona, a najmniej kadmu stwierdzono u odmian Saba i Bona. Wiosną, najmniej ołowiu gromadziła Syrena, a najmniej kadmu wykazała odmiana Marta.
Zmiany w rozwoju i budowie korzeni rzodkiewki (Raphanus sativus L. var. radicula Pers.) w warunkach stresu glinowego
Autor
Agata Konarska
Strony
85–97
Słowa kluczowe
toksyczność glinu, rzodkiewka, korzeń, wzrost, morfologia i anatomia
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badano korzenie siewek rzodkiewki ‘Rowa’ (Raphanus sativus L. var. radicula Pers.) hodowanych w kulturach wodnych o pH 4,3. Glin zastosowano w stężeniach: 0, 10, 20 i 40 mg·dm-3 w formie AlCl3·6 H2O. W obecności glinu obserwowano inhibicję wzrostu elongacyjnego korzeni oraz zmiany w ich morfologii: brązowienie, wydłużanie się lub odpadanie czapeczki, zaginanie się szczytowego odcinka korzenia oraz spękania na jego powierzchni. Korzenie o znacznie powiększonej średnicy odznaczały się zmianą długości i układu stref korzeniowych: włośnikowej i korzeni bocznych oraz redukcją długości włośników. Obumieraniu tkanek obwodowej strefy korzenia towarzyszyło znaczne powiększenie rozmiarów komórek kory w wyniku ich hipertrofii.
Przedmiotem badań były saprotroficzne bakterie i grzyby wyizolowane z gleby po uprawie żyta jarego i wyki siewnej. Badania przeprowadzono w warunkach laboratoryjnych. Antagonistyczne oddziaływanie izolatów Bacillus spp., Pseudomonas spp., Trichoderma hamatum i Trichoderma koningii określano względem takich grzybów patogenicznych jak Alternaria alternata, Botrytis cinerea, Fusarium culmorum, F. oxysporum, F. solani, Phoma exigua var. exigua, Pythium irregulare, Rhizoctonia solani i Sclerotinia sclerotiorum. Na podstawie uzyskanych wyników okazało się, że największą aktywnością antagonistycznego działania wyróżniły się izolaty T. koningii, a najmniejszą T. hamatum. Spośród badanych izolatów bakterii słabszymi antagonistami okazały się Pseudomonas spp., niż Bacillus spp.
W latach 1998–2003, w Sadowniczej Stacji Badawczo Dydaktycznej w miejscowości Samotwór koło Wrocławia, przeprowadzono badania mające na celu ocenę wartości gospodarczej kilku nowych parchoodpornych odmian jabłoni uszlachetnionych na sześciu podkładkach. Badaniami objęto 2 odmiany polskie – Waleria i Sawa oraz 4 czeskie – Rosana, Rubinola, Rajka i Topaz. Jednoroczne okulanty na podkładkach M.9, P2, P60, P16, P22 i M.27 wysadzono wiosną 1998 r. w rozstawie 3,5×1,2 m. Na podstawie 6–letnich badań stwierdzono, że najsilniej rosły drzewa odmian Rubinola i Rajka (najniższe współczynniki plenności), natomiast najsłabiej Rosana (najwyższy współczynnik plenności). Najwyższą ocenę degustacyjną uzyskały jabłka ‘Rubinoli’. Największą przydatność do uprawy w sadach towarowych wykazały odmiany Sawa, Rubinola oraz Topaz. Najbardziej przydatne dla badanych odmian jabłoni okazały się podkładki M.9 oraz P60.
Ocena wzrostu i rozgałęziania się sześciu podkładek pod wiśnie i czereśnie
Autor
Piotr Baryła, Magdalena Kapłan
Strony
119–129
Słowa kluczowe
szkółka, wiśnia, podkładka, wzrost, rozgałęzianie
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W latach 1997-2000 w Gospodarstwie Doświadczalnym Felin Akademii Rolniczej w Lublinie, przeprowadzono badania mające na celu ocenę wzrostu i rozgałęziania się 6 podkładek wykorzystywanych w produkcji drzewek czereśni i wiśni. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że najsilniej rosły w szkółce podkładki F 12/1 i Colt, natomiast najsłabiej P-HL 6 i P-HL 84. Najlepszym rozgałęzianiem charakteryzowały się siewki antypki oraz podkładka P-HL 84. Największy procent przyjętych oczek wiśni odmiany ‘Łutówka’ stwierdzono na podkładkach wegetatywnych: F 12/1, P-HL 84 i P-HL 6.
W latach 2001–2003 na Wyżynie Sandomierskiej przeprowadzono badania mające na celu ocenę wpływu podkładki i wieku drzew na wzrost i plonowanie jabłoni odmiany Szampion okulizowanej na podkładce P60 i M.26. Stwierdzono, że w warunkach Wyżyny Sandomierskiej drzewa odmiany Szampion plonowały bardzo obficie (średnio 73–113 t/ha). Wysokość plonu zależała istotnie od podkładki (drzewa „sześcioletnie” na P60 plonowały istotnie lepiej niż na M.26) oraz od wieku drzew – drzewa na M.26 o 2 lata młodsze dawały istotnie niższy plon. Siła wzrostu, produktywność i masa owoców odmiany Szampion zależały od wieku badanych drzew. Udział owoców o średnicy powyżej 7.0 cm we wszystkich badanych kombinacjach przekraczał 80% i był największy u drzew na P60.
Celem pracy było określenie reakcji słonecznika (Helianthuus annuus L.) na nikiel, w zależności od stężenia i drogi wnikania metalu, tj. przez korzeń lub liść. Nikiel wprowadzano do pożywki (aplikacja dokorzeniowa) w ilościach: 0 (kontrola), 35, 100 lub 200 µM, natomiast aplikację dolistną wykonano, opryskując rośliny wodą (kontrola) lub roztworem zawierającym nikiel w stężeniu 5 lub 10 µM. Znacznie wyższą zawartością niklu w korzeniach i niższą w liściach charakteryzowały się rośliny traktowane niklem dokorzeniowo niż dolistnie. Niezależnie od sposobu wnikania, wzrastające stężenia niklu wpłynęły na istotny spadek parametrów fizjologicznej aktywności korzeni, tj. objętości, ogólnej i aktywnej powierzchni adsorpcyjnej oraz powierzchni 1 cm3, przy czym większy spadek wskaźników korzeni wykazano po dokorzeniowej niż dolistnej aplikacji metalu. Skażenie środowiska niklem powodowało również spadek koncentracji chlorofilu w liściach, przy czym dolistna aplikacja niklu, w przeciwieństwie do aplikacji dokorzeniowej wpłynęła na większy spadek chlorofilu b niż a. Większą wrażliwością na nikiel aplikowany dokorzeniowo mają liście starsze w porównaniu z liściami młodymi, natomiast organami odpornymi na nikiel aplikowany dolistnie są korzenie. Zawartość S-SO4 w słoneczniku zależała od drogi wnikania i stężenia niklu – aplikacja dolistna wpłynęła wyraźnie na wzrost koncentracji S-SO4 w liściach i korzeniach, natomiast aplikacja dokorzeniowa na zwiększenie zawartości S-SO4 szczególnie w korzeniach.
W doświadczeniu polowym badano wpływ dodatku Ekosorbu potasowego do czarnej ziemi i gleby piaszczystej na zawartość wody w glebach, przebieg wymiany gazowej w liściach i plonowanie roślin truskawki odmian Senga Sengana, Dukat, Kent i Elsanta. Uzyskane wyniki wykazały, że dodatek hydrożelu zwiększył w okresie wegetacyjnym zawartość wody w obu glebach, jednakże ten wpływ był średnio dwukrotnie większy w czarnej ziemi niż glebie piaszczystej. Najwyższą przewodność szparkową liści, transpirację i fotosyntezę wykazywały rośliny uprawiane w czarnej ziemi i glebie piaszczystej z dodatkiem 3 g dm-3 hydrożelu. Dodatek do obu gleb wyższej dawki hydrożelu wywierał niejednoznaczny wpływ na wartość analizowanych cech liści. Niezależnie jednak od dawki zastosowanego Ekosorbu średnia przewodność szparkowa liści, transpiracja i fotosynteza roślin wyrosłych w czarnej ziemi była od 1,8 do 2,9-krotnie wyższa niż w glebie piaszczystej. Najwyższy plon owoców na obu typach gleb wydały rośliny korzystające z dodatku 3 g dm-3 hydrożelu. Zastosowanie dawki 6 g dm-3 spowodowało obniżenie plonowania roślin. Najsłabiej na obu glebach zareagowała truskawka odmiany Elsanta.
Streszczenie: Badania przeprowadzono w latach 2001–2002. Ocenie poddano dwie odmiany borówki wysokiej: Bluecrop i Darrow. Analizy chemiczne dotyczące zawartości fitozwiązków w owocach wykonano w fazie dojrzałości zbiorczej. Stężenie antocyjanów oraz niskocząsteczkowych związków tiolowych było istotnie wyższe w owocach odmiany Darrow w porównaniu z odmianą Bluecrop, niezależnie od roku badań. Udział zredukowanego glutationu w jego całkowitej zawartości kształtował się na zbliżonym poziomie u obu ocenianych odmian. Przeciwnie, istotnie wyższą zawartością zredukowanego askorbinianu charakteryzowała się odmiana Bluecrop, ale tylko w pierwszym roku badań. Aktywność enzymów oksydacyjnych w dojrzałych owocach borówek była bardzo niska. Jakkolwiek przeciętnie, wyższą aktywnością reduktazy glutationowej charakteryzowała się odmiana Darrow, natomiast ekstrakt z owoców odmiany Bluecrop wykazywał wyższą aktywność katalazy. Ekstrakty z owoców odmiany Bluecrop nie wykazywały aktywności peroksydazy askorbinianowej. Owoce odmiany Darrow, które charakteryzowały się na ogół wyższym stężeniem antyoksydantów w pierwszym roku badań, w roku kolejnym poddano analizie w dwóch terminach: w połowie lipca i końcu sierpnia. Termin zbioru wpłynął istotnie na poziom fitozwiązków. W owocach zebranych w sierpniu stwierdzono niższą zawartość cysteiny, glutationu, związków fenolowych ogółem jak i flawonoli oraz antocyjanów w porównaniu do zbioru wcześniejszego. Poziom askorbinianu był zbliżony, niezależnie od terminu zbioru. Stwierdzono wyraźny wpływ sezonu wegetacyjnego na poziom analizowanych antyoksydantów, szczególnie dotyczyło to stężenia askorbinianu.