WPŁYW LICZBY KONTROLNYCH POWIERZCHNI PRÓBNYCH NA DOKŁADNOŚCI WYNIKÓW INWENTARYZACJI SYSTEMEM STATYSTYCZNO-MATEMATYCZNYM
Autor
Jan Banaś
Strony
5–12
Słowa kluczowe
błąd średni, las różnowiekowy, dokładność inwentaryzacji
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy analizowano wpływ liczby powierzchni próbnych na wielkość błędu średniego określenia: liczby drzew, zasobności oraz przyrostu miąższości w drzewostanach różnowiekowych. Badania przeprowadzono w 43 drzewostanach, w których założono 739 kontrolnych powierzchni próbnych. Stwierdzono, że aby uzyskać dokładność wyników inwentaryzacji dla drzewostanu na poziomie 20%, należy założyć co najmniej 8 powierzchni próbnych.
odpływ powierzchniowy, leśne drogi stokowe, zlewnia
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W opracowaniu poruszany jest problem odpływu powierzchniowego wody z leśnych gruntowych dróg stokowych. W lasach Beskidu Śląskiego, w zlewni całkowicie zalesionej, wybrano odcinki dróg, na których założono wodospusty i mierzono ilości spływającej wody. Przedstawiona jest metodyka pomiaru, cechy zlewni i wybranych odcinków drogi, wyniki pomiaru odpływu po powierzchni z wybranych odcinków dróg, a także wyniki symulacyjnego wyliczenia stosunku wielkości odpływu powierzchniowego z dróg w zlewni do opadu w zlewni (qdr P) oraz stosunku wielkości odpływu powierzchniowego z dróg w zlewni do odpływu ze zlewni (qdr Q). Dla opadu 2,1 mm uzyskano: qdr P = 0,42%, qdr Q = 8,92%, zaś dla opadu 9,8 mm qdr P = 0,93% oraz qdr Q = 100,13%.
SUBIEKTYWNA OCENA ZMĘCZENIA ROBOTNIKÓW LEŚNYCH NA PODSTAWIE KWESTIONARIUSZA JAPOŃSKIEGO
Autor
Witold Grzywiński, Ryszard Hołota
Strony
27–37
Słowa kluczowe
zmęczenie, metody subiektywne, kwestionariusz japoński, leśnictwo
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Ocena subiektywna jest prostą metodą wartościowania zmęczenia. Jest nią odpowiedź pracownika dotycząca poziomu obciążenia pracą na stanowisku roboczym. Do oceny zmęczenia robotników leśnych zastosowano kwestionariusz japoński, składający się z 30 pytań podzielonych na trzy grupy dolegliwości dotyczących aktywności, motywacji i zmęczenia fizycznego. Badaniami objęto pracowników na 30 stanowiskach roboczych, wykonujących różnorodne prace z zakresu hodowli, ochrony i użytkowania lasu. Robotnicy wypełnili kwestionariusz trzykrotnie w ciągu dnia roboczego: przed rozpoczęciem pracy, w trakcie głównej przerwy i bezpośrednio po zakończeniu pracy. Częstość objawów zmęczenia z grupy dotyczącej obniżenia aktywności zgłaszanych przez robotników przed rozpoczęciem pracy była niewielka i rosła w trakcie pracy, osiągając najwyższe wartości po jej zakończeniu. Symptomy obniżonej motywacji były zgłaszane przez pracowników sporadycznie, z wyjątkiem operatorów harwestera i forwardera, u których dominowały. Częstość występowania objawów zmęczenia (ABC) przed pracą wynosiła średnio 1,9%, w trakcie przerwy 8,5%, natomiast po zakończeniu pracy 13,1%. Najwyższą frekwencją i skalą nasilenia odznaczała się grupa symptomów zmęczenia fizycznego. Do najczęściej sygnalizowanych objawów należały: pragnienie, ból w plecach, usztywniona szyja i zesztywniae barki. Zdecydowanej większości prac towarzyszył typ zmęczenia C > A > B, charakterystyczny dla prac fizycznych. Wzór zmęczenia w postaci B > C > A, typowy dla prac umysłowych, dotyczył jedynie pracy operatorów wielooperacyjnych.
Pinus sylvestris, kultury in vitro, dojrzałe nasiona, organogeneza, regulatory wzrostu
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem badań było określenie wpływu składu pożywki i ilości roślinnych regulatorów wzrostu niezbędnych do inicjacji kiełkowania dojrzałych nasion Pinus sylvestris L. i namnażania w kulturach in vitro. Do inicjacji kiełkowania zastosowano pożywki: White’a, MS, połowę składników pokarmowych MS, B5 (według Gamborga), Tisserata oraz DCR. Wymienione kombinacje pożywek różniły się ilością cytokinin – BAP (0,25-4,0 mg·dm-3) i tidiazuronu – TDZ (0,05-1,0 mg·dm-3) oraz auksyny – IBA (0,5 mg·dm-3). Namnażanie zainicjonowanych do wzrostu siewek sosny prowadzono na pożywce DCR z różną ilością BAP (0,5 i 2 mg·dm-3) i TDZ (0,5 i 1 mg·dm-3). Próbą kontrolną były siewki sosny z pożywki DCR bez regulatorów wzrostu. Na podstawie otrzymanych wyników badań stwierdzono, że P. sylvestris, podobnie jak i inne gatunki sosny, jest obiektem trudnym do prowadzenia w kulturach in vitro. Najbardziej przydatną do inicjacji kiełkowania nasion sosny okazała się pożywka opracowana przez Tisserata bez regulatorów wzrostu.
OCENA PRZYDATNOŚCI INDEKSU TROFIZMU GLEB (ITGL) ORAZ EKOLOGICZNYCH LICZB WSKAŹNIKOWYCH W DIAGNOZIE SIEDLISK NA WYROBISKU PO KOPALNI PIASKU PODSADZKOWEGO
Celem pracy była wstępna ocena przydatności dwóch metod diagnozowania siedliska na rekultywowanych dla leśnictwa oraz pozostawionych procesowi sukcesji terenach wyrobiska kopalni piasku podsadzkowego „Szczakowa”, na podstawie cech glebowych ujętych w indeks trofizmu gleb ITGL, z uwzględnieniem głębokości występowania lustra wód gruntowych oraz wskaźników ekologicznych roślin naczyniowych, ujętych w siatkę siedlisk leśnych. Stwierdzono, że największą zgodność wyników otrzymano w badaniach powierzchni terenów nierekultywowanych ze zbiorowiskami z sukcesji spontanicznej. Stosowane dotychczas w tej kategorii terenów metody oparte na wartości wskaźnikowej roślin, tzw. metody fitosocjologiczne, okazały się słuszne.
WPŁYW ŚLIWY DOMOWEJ (PRUNUS DOMESTICA L.) NA ROZWÓJ GRABU POSPOLITEGO (CARPINUS BETULUS L.)
Autor
Irmina Maciejewska-Rutkowska, Paweł Rutkowski
Strony
57–62
Słowa kluczowe
Prunus domestica, Carpinus betulus, związki pomiędzy roślinami
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Praca przedstawia wyniki badań nad wpływem śliwy domowej (Prunus domestica) na wzrost i rozwój grabu pospolitego (Carpinus betulus). W latach 2003-2006 obserwowano żywopłot grabowy w miejscowości Gaj Mały (województwo wielkopolskie, gmina Obrzycko). W zasięgu koron drzew śliw zauważono wyraźne, ujemne oddziaływanie tego gatunku na okazy Carpinus betulus. Miały one najmniejsze średnice pni u ich nasady i jako pierwsze zrzucały liście jesienią.
ANALIZA WIELOCZYNNIKOWA WPŁYWU PARAMETRÓW STANU TECHNICZNEGO PILARKI SPALINOWEJ ORAZ PRZERZYNKI DREWNA NA WIELKOŚĆ EMITOWANYCH PRZEZ NIĄ DRGAŃ
Autor
Jan Skarżyński, Krzysztof Wójcik
Strony
63–72
Słowa kluczowe
pilarka spalinowa, stan techniczny, luz, łożysko, drgania
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Autorzy próbują znaleźć zależności funkcyjne pomiędzy zmieniającymi się parametrami stanu technicznego silnika pilarki spalinowej a wielkością drgań mierzonych na korpusie i uchwytach. Przedstawione badania mogą przyczynić się do poznania czynników intensyfikujących drgania oraz ułatwią opracowanie metody diagnozowania stanu technicznego pilarki za pomocą sygnałów wibroakustycznych. Autorzy starają się również wykazać, jaki wpływ na poziom drgań rejestrowanych na uchwytach pilarki ma oprócz silnika przerzynka drewna.
Pozyskiwanie drewna w Polsce odbywa się w sposób ręczno-maszynowy, co wiąże się z dużymi dynamicznymi obciążeniami przy pracy. Realizacja zabiegów pielęgnacyjnych w drzewostanach górskich, także w trzebieży, cechuje się zastosowaniem prostych i jednocześnie pracochłonnych technologii, często ujemnie wpływających na środowisko leśne. Celem pracy jest analiza poziomu wydatku energetycznego operatorów realizujących zadania pozyskaniowe w górskim drzewostanie świerkowym na terenie nadleśnictwa Nowy Targ. Badana technologia obejmowała realizację zabiegów trzebieży późnej z wykorzystaniem do zrywki w drzewostanie wciągarki linowej napędzanej silnikiem pilarki. Prace trzebieżowe wykonywały dwie osoby współpracujące na powierzchni roboczej. Uzyskane wyniki świadczą o istotnym zmniejszeniu wydatku energetycznego operatora pilarki z 24 kJ·min-1 do około 17,6 kJ·min-1. Zmniejszenie wydatku energetycznego podczas realizacji trzebieży iglastych, z zastosowaniem przenośnej wciągarki linowej zagregowanej z pilarką spalinową, wskazuje możliwości zwiększenia humanizacji prac operatorów leśnych, na poziomie technologii ręczno-maszynowego wykonawstwa prac.
NAJCENNIEJSZE ROŚLINY DRZEWIASTE LEŚNICTWA GORAJ (NADLEŚNICTWO KRUCZ, RDLP PIŁA)
Autor
Bartosz Kolenda, Maciej Strawa, Adam Szukała, Dorota Wrońska-Pilarek
Strony
81–90
Słowa kluczowe
pomnik przyrody, okazałe drzewa, leśnictwo Goraj
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Na terenie leśnictwa Goraj zinwentaryzowano 531 cennych okazów roślin drzewiastych z 48 taksonów i 20 rodzin. W tym 33 taksony rodzime oraz 15 obcego pochodzenia. Największy udział mają Fagus sylvatica,Carpinus betulus oraz Quercus robur. Większość pomierzonych roślin osiąga obwody 201-340 cm, dość znaczny udział mają okazy, które mierzą 121-180 cm. Stan zdrowotny niemal 87% badanych roślin jest bardzo dobry i dobry. Leśnictwo Goraj jest obszarem bardzo cennym pod względem dendrologicznym. Rosną tu 34 okazy objęte ochroną pomnikową, 157 okazów o obwodach pomnikowych i 296 okazów o obwodach zbliżonych do pomnikowych. W związku z tym aż 100 drzew i krzewów wytypowano do objęcia ochroną w formie pomników przyrody.
Badania przeprowadzono w latach 2001-2004, w 52 drzewostanach na terenie administrowanym przez 18 nadleśnictw. Na powierzchniach próbnych wielkości co najmniej 2500 m2 wykonano inwentaryzację drzewostanu. W celu dokonania pełnego opisu różnorodnych aspektów żywotności dębu wybrano 1560 trwale oznakowanych drzew, reprezentujących 6 krain przyrodniczo-leśnych. Szczegółowe pomiary i ocenę przeprowadzono w fazie ulistnionej i bezlistnej. Stwierdzono, że stan zdrowotny większości badanych drzewostanów dębowych budzi obawy dotyczące ich trwałości.
ROŚLINY NACZYNIOWE WCZESNOŚREDNIOWIECZNEGO GRODZISKA „POGANKA” KOŁO WABCZA NA ZIEMI CHEŁMIŃSKIEJ
Autor
Andrzej M. Jagodziński, Anna Sigiel, Dorota Wrońska-Pilarek
Strony
107–122
Słowa kluczowe
rośliny naczyniowe, ziemia chełmińska, grodzisko „Poganka”
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Na terenie grodziska „Poganka” zinwentaryzowano 155 taksonów roślin naczyniowych pochodzących z 51 rodzin, w tym 32 taksony roślin drzewiastych. Współczesna flora badanego grodziska nie wykazuje śladów mającej tu miejsce przed wiekami działalności człowieka. Gatunki rodzime zdecydowanie przeważają nad obcymi, niemal 70% stanowią gatunki mezo- i oligohemerobne, wskazujące na słaby stopień antropopresji. Najliczniej występują tu rośliny związane z ciepłolubnymi dąbrowami i mezofilnymi lasami liściastymi, zaroślami nitrofilnymi oraz roślinnością łąkową. Odnaleziono stanowiska 7 gatunków podlegających ochronie prawnej. W drzewostanach przeważają młode drzewa, jednak są też okazy ponadstuletnie. Zdaniem autorów, należałoby pozostawić badany obiekt naturalnym procesom sukcesji i prowadzić tu cyklicznie wieloletnie badania florystyczne i fitosocjologiczne, w celu obserwacji przemian jego flory i roślinności. „Poganka” jest regionalną atrakcją turystyczną i powinna być udostępniona zwiedzającym, poprzez wytyczenie w pobliżu grodziska szlaku turystycznego.
JAKOŚĆ SARNY EUROPEJSKIEJ (CAPREOLUS C. CAPREOLUS L.) ORAZ OCENA ZABIEGÓW HODOWLANO-ŁOWIECKICH REALIZOWANYCH W JEJ POPULACJI W NADLEŚNICTWACH POŁOŻONYCH W OKRĘGU OLSZTYŃSKIM PZŁ
Celem pracy było zaprezentowanie jakości osobniczej sarny europejskiej oraz ocena zabiegów hodowlano-łowieckich realizowanych w jej populacji w nadleśnictwach położonych w Okręgu Olsztyńskim PZŁ. Zgromadzone dane pochodzą z rocznych planów łowieckich (RPŁ) na sezon 2002/2003 oraz z oceny prawidłowości odstrzałów samców zwierzyny płowej za sezon łowiecki 2001/2002. Materiał statystyczny zebrano w odniesieniu do 203 obwodów łowieckich. Posłużył on do wyliczenia w ramach nadleśnictw wskaźników hodowlanych oraz parametrów jakości osobniczej sarny, w tym m.in. formy poroża, średniej masy tuszy i masy parostków brutto.
Celem pracy było sprawdzenie rzeczywistego oddziaływania drapieżników na stan zwierzyny drobnej w łowiskach Warmii i Mazur. Doświadczenie przeprowadzono na terenie Ośrodka Hodowli Zwierzyny w Załuskach Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w Olsztynie, który jest położony w Nadleśnictwie Nidzica. Obejmuje dwa obwody łowieckie o łącznej powierzchni 9638 ha. Na reprezentowanych terenach charakteryzujących łowiska wyznaczono łącznie 11 zróżnicowanych powierzchni próbnych, w których wyznaczono miejsca zakładania sztucznych gniazd. Wykonano trzy powtórzenia. Podczas kontroli gniazd wyłożonych w doświadczeniu I (po 21 dniach) zostały zniszczone wszystkie gniazda (143). W III doświadczeniu, już podczas kontroli po siedmiu dniach od wyłożenia jaj, wszystkie gniazda zostały zniszczone w całości. Wyniki przeprowadzonych badań świadczą o potencjalnie dużej presji drapieżników na populację zwierzyny drobnej.
SKUTECZNOŚĆ SEPARACYJNA APRETUROWANYCH HYDROFOBOWO WŁÓKNIN FILTRACYJNYCH WOBEC PYŁÓW DRZEWNYCH
Autor
Stanisław Dolny, Tomasz Rogoziński
Strony
145–153
Słowa kluczowe
pył drzewny, filtracja, włókniny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Odpylanie filtracyjne przebiega w bardzo zróżnicowanych warunkach. Podczas oczyszczania powietrza tą metodą należy każdorazowo indywidualnie określić parametry pracy filtra – przede wszystkim właściwie dobrać materiał włóknisty, na którym zachodzi separacja cząstek stałych ze strumienia nośnego. W odpylaczach dla pyłów drzewnych istotnym utrudnieniem dla przebiegu procesu separacyjnego pozostaje zawsze podwyższona wilgotność względna powietrza transportującego cząstki pyłowe. Zastosowanie w takich wypadkach włóknin o specjalnym wykończeniu powierzchni roboczej – apreturowanych hydrofobowo, wyraźnie podnosi skuteczność oczyszczania powietrza z pyłu drzewnego. Użycie włóknin standardowych, o budowie jednorodnej, powoduje odwrotną reakcję: skuteczność separacyjna maleje wraz ze wzrostem wilgotności strumienia nośnego.
WŁAŚCIWOŚCI PŁYT WIÓROWYCH ZAKLEJANYCH ŻYWICĄ FENOLOWO-FORMALDEHYDOWĄ MODYFIKOWANĄ ESTRAMI CZĘŚĆ C. WPŁYW RODZAJU ALKOHOLU TWORZĄCEGO ESTER NA MOŻLIWOŚĆ OBNIŻENIA TEMPERATURY PRASOWANIA PŁYT
Autor
Dorota Dziurka, Radosław Mirski, Janina Łęcka
Strony
155–161
Słowa kluczowe
żywica PF, płyta wiórowa, estry
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy zbadano wpływ modyfikacji żywicy fenolowej estrami kwasów organicznych takimi, jak octan etylu, butylu oraz pentylu, na możliwość obniżenia temperatury prasowania płyt wiórowych, wytwarzanych z użyciem zmodyfikowanej żywicy PF. Przeprowadzone badania wykazały, iż zastosowana modyfikacja żywicy fenolowej pozwala, w stosowanym zakresie temperatur prasowania, na wytworzenie płyt wiórowych o znacznie lepszych właściwościach mechanicznych. Należy podkreślić, iż w niższych temperaturach prasowania wpływ zastosowanej modyfikacji jest na tyle intensywny, że płyty prasowane w temp. 160°C uzyskują wartości porównywalne lub nawet wyższe niż płyty kontrolne prasowane w 180°C.
ZASTOSOWANIE MAKULATURY W PRODUKCJI PŁYT WIÓROWYCH
Autor
Piotr Borysiuk, Danuta Nicewicz, Jerzy Pawlicki, Aleksander Zado
Strony
163–171
Słowa kluczowe
płyty wiórowe, makulatura, recykling
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Wytworzono jednowarstwowe płyty wiórowe z dodatkiem cząstek z makulatury. Do wytwarzania płyt użyto dwóch rodzajów makulatury (mieszaną i mocną) oraz dwóch klejów (mocznikowo-formaldehydowego – UF i melaminowo-mocznikowo- formaldehydowego – MUF). Zbadano właściwości płyt (wytrzymałość na zginanie, moduł sprężystości, wytrzymałość na rozciąganie prostopadłe do powierzchni i spęcznienie na grubość po 24 h moczenia w wodzie). Stwierdzono, że makulatura może być stosowana jako uzupełniający dodatek w produkcji płyt wiórowych. Płyty miały wystarczające właściwości, jeśli maksymalna zawartość makulatury nie przekraczała 50% (z klejem MUF) oraz 30% (z klejem UF).
DOKŁADNOŚĆ WYKONANIA PASOWANIA POŁĄCZENIA CZOPOWEGO USTALONA NA PODSTAWIE ROZRZUTU WYMIARÓW W PRODUKCJI SERYJNEJ
Autor
Andrzej Krauss, Grzegorz Pinkowski, Wiesław Zakrzewski
Strony
173–183
Słowa kluczowe
gniazdo, czop, tolerancja, pasowanie
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Praca dotyczy wymiarowej dokładności obróbki. Przedmiotem badań była kontrola dokładności wykonania pasowania połączenia czopowego, wykonanego w warunkach przemysłowych, tolerowanego dwukierunkowo. Z przeprowadzonych pomiarów i obliczeń serii połączeń czopowych wykonanych z dwóch rodzajów drewna, olchowego i sosnowego, określono rodzaje i klasy pasowań długości gniazd z szerokością czopów (kierunek pasowania a) i dla tych samych elementów szerokości gniazd z grubością czopów (kierunek pasowania b). Na podstawie obserwacji, a następnie porównania wartości i położenia przedziałów zmienności wymiarów gniazd i czopów z ich tolerancjami dobrano odpowiednio rodzaje i klasy dla obydwóch kierunków pasowań (a i b). Dla kierunku a otrzymano zapis pasowania dla drewna olchowego H9l9, a sosnowego H7k8, zaś dla kierunku pasowania b otrzymano dla drewna olchowego H3h5, a sosnowego H3h4.