Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Agricultura
(Agronomia) 1 (2) 2002
Streszczenia
Wybierz numer

TytułOBSADA KŁOSÓW – PODSTAWOWY PARAMETR PLONOTWÓRCZY PSZENICY OZIMEJ (ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY)
AutorGrażyna Podolska, Sławomir Stankowski, Alicja Sułek
Strony5–14
Słowa kluczowepszenica ozima, obsada kłosów, czynniki agrotechniczne, budowa łanu, plonowanie
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przeanalizowano wpływ podstawowych czynników agrotechnicznych, takich jak: ilość wysianych nasion, sposób i termin siewu, nawożenie azotem oraz właściwości odmianowe, na kształtowanie obsady kłosów pszenicy ozimej jako komponentu plonu, który w głównej mierze decyduje o jego wielkości. Przedstawiono sposób prowadzenia łanu w zależności od występującej obsady roślin w celu uzyskania optymalnego zagęszczenia kłosów, a w rezultacie wysokiego plonu.
Pokaż

TytułKSZTAŁTOWANIE SIĘ WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCH GLEBY POD WPŁYWEM ZRÓŻNICOWANEGO SIEWU PSZENICY OZIMEJ W MONOKULTURZE CZ. I. OCENA W FAZIE TRZECH LIŚCI
AutorJózef Sowiński, Wiesław Wojciechowski
Strony15–23
Słowa kluczowepszenica ozima, właściwości fizyczne gleby, uprawa tradycyjna, siew bezpośredni w ściernisko, siew bezpośredni w mulcz
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań, przeprowadzonych w latach 1998-2000, było określenie wybranych właściwości fizycznych gleby po zastosowaniu trzech sposobów przedsiewnej uprawy pszenicy ozimej. Wykazano dużą zależność badanych cech od ilości opadów oraz sposobu uprawy przedsiewnej. Zastąpienie uprawy tradycyjnej siewem bezpośrednim wpłynęło na większe uwilgotnienie gleby, zmniejszenie porowatości ogólnej i kapilarnej oraz zwiększenie gęstości i zwięzłości warstwy ornej. Odmienne kształtowanie się tych właściwości gleby następowało w roku o zwiększonych opadach atmosferycznych.
Pokaż

TytułKSZTAŁTOWANIE SIĘ WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCH GLEBY POD WPŁYWEM ZRÓŻNICOWANEGO SIEWU PSZENICY OZIMEJ W MONOKULTURZE CZ. II. OCENA W FAZIE KWITNIENIA
AutorJózef Sowiński, Wiesław Wojciechowski
Strony25–32
Słowa kluczowepszenica ozima, właściwości fizyczne gleby, uprawa tradycyjna, siew bezpośredni w ściernisko, siew bezpośredni w mulcz
StreszczeniePokaż streszczenie
Właściwości fizyczne gleby określone w czasie kwitnienia pszenicy ozimej zależały od warunków pogodowych, zwłaszcza od ilości opadów. Wilgotność gleby w uprawie bezpłużnej i tradycyjnej była na zbliżonym poziomie. Niekorzystnie na tę cechę wpłynął natomiast siew pszenicy w mulcz z koniczyny białej, istotnie obniżając uwilgotnienie warstwy ornej, zwłaszcza w roku o mniejszych opadach atmosferycznych. Siew bezpośredni pszenicy, w porównaniu z uprawą tradycyjną, istotnie obniżył porowatość ogólną gleby, zwiększył jej porowatość kapilarną, gęstość objętościową oraz zwięzłość. Wysiew pszenicy w międzyplon kształtował natomiast porowatość ogólną i gęstość objętościową podobnie jak uprawa tradycyjna, a porowatość kapilarną – jak siew bezpłużny. Uprawa bez wykonania orki siewnej w warstwie 0-10 cm spowodowała zmniejszenie, a w warstwie 10-20 cm – wzrost zwięzłości warstwy ornej w porównaniu z wykazaną w uprawie tradycyjnej. Jeszcze większą zbitość głębszej warstwy spowodował wysiew pszenicy w mulcz z koniczyny białej, istotnie wyższą zarówno w stosunku do stwierdzonej w siewie tradycyjnym, jak i bezpośrednim.
Pokaż

TytułWPŁYW WZRASTAJĄCEGO NAWOŻENIA AZOTEM NA PRODUKTYWNOŚĆ I ZAWARTOŚĆ BIAŁKA W ZIARNIE JĘCZMIENIA OZIMEGO
AutorWojciech Cwojdziński, Edward Majcherczak
Strony33–42
Słowa kluczowejęczmień ozimy, nawożenie azotem, plon, ziarno, białko
StreszczeniePokaż streszczenie
W latach 1984-1994 w Stacji Badawczej ATR w Mochełku koło Bydgoszczy przeprowadzono doświadczenia polowe, których celem było prześledzenie wpływu nawożenia azotem na plon ziarna i białka jęczmienia ozimego. Badanym czynnikiem były 4 poziomy nawożenia azotem: 0, 60, 120 i 180 kg N·ha-1. Wzrastające – do poziomu 120 kg N·ha-1 – nawożenie azotem powodowało, średnio w czasie 10 lat badań, istotne przyrosty plonu ziarna i białka ogólnego oraz zawartości azotu ogólnego w ziarnie. Zastosowanie nawożenia azotem w wysokości 180 kg N·ha-1 – w odniesieniu do dawki 120 kg N·ha-1 – spowodowało: obniżenie plonu ziarna, załamanie się dynamiki przyrostu plonu białka ogólnego oraz wyraźny wzrost zawartości azotu ogólnego w ziarnie. Uzyskane wyniki badań wskazują, iż przebieg warunków pogodowych w kolejnych latach znacznie modyfikował wpływ zastosowanego nawożenia azotem na badane cechy jęczmienia ozimego.
Pokaż

TytułEFEKTY WAPNOWANIA, NAWOŻENIA AZOTEM I FOSFOREM GLEBY BARDZO KWAŚNEJ CZ. I. MINERALNE FRAKCJE I RUCHOME FORMY FOSFORU
AutorPrzemysław Tkaczyk
Strony43–55
Słowa kluczowenawożenie, azot, fosfor, wapnowanie, fosfor przyswajalny, fosfor mineralny
StreszczeniePokaż streszczenie
Doświadczenie wazonowe zostało założone na materiale glebowym, pobranym z warstwy ornej gleby bielicowej o składzie granulometrycznym piasku słabogliniastego. Gleba charakteryzowała się bardzo kwaśnym odczynem, niską zawartością fosforu przyswajalnego i bardzo niską zawartością przyswajalnych form magnezu i potasu. Przed założeniem doświadczenia połowa materiału glebowego była wapnowana CaCO3. Innym czynnikiem doświadczalnym było nawożenie azotem (NH4NO3) i fosforem (Ca(H2PO4)2 i Ca3(PO4)2). Wapnowanie, nawożenie azotem i fosforem wpływało na wzrost ilości fosforu przyswajalnego oraz zawartość mineralnych frakcji fosforu w glebie. Nawożenie superfosfatem wpływało na zwiększenie ilości fosforanów łatwo rozpuszczalnych i żelazowych, natomiast zawartość fosforanów wapniowych uzależniona była od nawożenia mączką fosforytową.
Pokaż

TytułEFEKTY WAPNOWANIA, NAWOŻENIA AZOTEM I FOSFOREM GLEBY BARDZO KWAŚNEJ CZ. II. POBRANIE ORAZ WYKORZYSTANIE FOSFORU PRZEZ JĘCZMIEŃ JARY
AutorPrzemysław Tkaczyk
Strony57–72
Słowa kluczowewapnowanie, nawożenie azotem, nawożenie fosforem, zawartość fosforu w roślinie, pobranie i wykorzystanie fosforu, jęczmień jary
StreszczeniePokaż streszczenie
W warunkach doświadczenia wazonowego wapnowanie gleby bardzo kwaśnej przyczyniło się do przyrostu plonu jęczmienia jarego. Rośliny rosnące na glebie kwaśnej gromadziły większą ilość fosforu zarówno w ziarnie, słomie i korzeniach niż zebrane z gleby wapnowanej. Wapnowanie oraz nawożenie azotem i fosforem przyczyniło się do lepszego pobrania oraz wykorzystania fosforu przez rośliny, które więcej tego składnika pobrały z superfosfatu potrójnego niż z mączki fosforytowej. Wykorzystanie fosforu było również większe z superfosfatu niż z mączki, niezależnie czy nawozy te zastosowano na glebę kwaśną czy wapnowaną.
Pokaż

TytułWPŁYW ZRÓŻNICOWANYCH PRZEDPLONÓW NA ZDROWOTNOŚĆ PODSTAWY ŹDŹBŁA ŻYTA OZIMEGO
AutorGrzegorz Lemańczyk, Piotr Wasilewski
Strony73–81
Słowa kluczoweprzedplon, grzyby, stan zdrowotny, mieszanki, podstawa źdźbła, żyto ozime
StreszczeniePokaż streszczenie
W latach 1997-1999 przeprowadzono badania nad zdrowotnością podstawy źdźbeł żyta ozimego uprawianego po zbożach jarych w czystym siewie, ich mieszankach oraz mieszankach z łubinem żółtym. Najsłabsze porażenie przez grzyby z rodzaju Fusarium stwierdzono po owsie, najsilniejsze – po jęczmieniu. Porażenie przez Pseudocercosporella herpotrichoides i Rhizoctonia spp. było najsłabsze po owsie i owsie z łubinem, najsilniejsze – po pszenżycie i owsie z pszenżytem. Wśród patogenów zasiedlających źdźbła pszenicy dominowały Fusarium spp., zwłaszcza F. avenaceum. Plon ziarna nie był istotnie zróżnicowany w zależności od przedplonu.
Pokaż

TytułPLON I JAKOŚĆ KUKURYDZY KISZONKOWEJ W ZALEŻNOŚCI OD ODMIAN I WYSOKOŚCI ŚCINANIA PODCZAS ZBIORU
AutorIreneusz Kowalik, Helena Kruczyńska, Tadeusz Michalski
Strony83–92
Słowa kluczowekukurydza kiszonkowa, wysokość cięcia, odmiany, jakość
StreszczeniePokaż streszczenie
Badania prowadzono w latach 1999-2000, na glebie średniej. Pięć odmian kukurydzy ścinano na dwóch wysokościach: 10-15 cm oraz 40 cm wyżej. Stwierdzono, że zwiększenie wysokości ścinania do około 55 cm wpłynęło na zmniejszenie plonów całych roślin o 16%, a w przeliczeniu na suchą masę – o 8,9%. Przy wysokim cięciu wartość surowca do kiszenia była lepsza; zaobserwowano zwiększenie zawartości suchej masy w całych roślinach o 3,1%, natomiast udziału kolb o 6,8% w świeżej masie i 5,2% w suchej masie. Mimo dużego zróżnicowania terminu dojrzewania, badane odmiany nie różniły się zasadniczo zawartością suchej masy w dniu zbioru. Wyraźne różnice stwierdzono natomiast w plonach suchej masy i udziale kolb: średnio-późne odmiany ‘Magister’ i ‘San’ dały wyższe plony i o korzystniejszej strukturze niż wczesna ‘Rasant’.
Pokaż

TytułPLON I JAKOŚĆ BURAKA CUKROWEGO W WARUNKACH ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA ORGANICZNEGO I MINERALNEGO
AutorDanuta Buraczyńska, Feliks Ceglarek
Strony93–105
Słowa kluczoweburak cukrowy, nawożenie organiczne, nawożenie mineralne, wschody, obsada, plon, jakość
StreszczeniePokaż streszczenie
W badaniach przeprowadzonych w latach 1992-1996 określono wpływ nawożenia organicznego (obornikiem, resztkami pożniwnymi i całą masą międzyplonów wsiewek) oraz mineralnego (0, 400, 600 kg NPK·ha-1) na wschody, obsadę, plony i jakość korzeni buraka cukrowego. Największy plon korzeni i liści otrzymano z kombinacji nawożonej całą masą lucerny chmielowej, a także mieszanką lucerny chmielowej z życicą wielokwiatową, natomiast cukru technologicznego – z obiektu nawożonego całą masą mieszanki lucerny chmielowej z życicą wielokwiatową, jak i obornikiem. Zwiększone nawożenie NPK powodowało wzrost plonu korzeni i liści oraz spadek obsady buraka i jakości korzeni. Nawożenie buraka cukrowego 400 kg NPK·ha-1 oddziaływało najkorzystniej na jego wschody i plon cukru technologicznego.
Pokaż

TytułPLONOWANIE I STRUKTURA UPRAWY ZIEMNIAKA W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM
AutorElżbieta Boligłowa, Kazimierz Klima
Strony107–118
Słowa kluczoweziemniak, województwo świętokrzyskie, plonowanie, struktura zasiewów, warunki przyrodnicze
StreszczeniePokaż streszczenie
Badania obejmujące okres 1990-1999 dotyczą plonowania ziemniaka, struktury jego uprawy oraz warunków przyrodniczych występujących w 102 gminach województwa świętokrzyskiego. Średni plon ziemniaka na tym obszarze wyniósł 15,2 t·ha-1 i był zbliżony do średniej krajowej. Plon bulw wzrastał wraz z poprawą warunków przyrodniczych, głównie glebowych. Niskie plony uzyskano w gminach o mało korzystnych i niekorzystnych warunkach przyrodniczych. Przeciętny udział ziemniaka w strukturze zasiewów roślin uprawianych na gruntach ornych wyniósł 17,5% i był większy o 6,34% w porównaniu ze średnią krajową. Poprawiające się warunki przyrodnicze produkcji rolniczej powodowały zmniejszenie areału uprawy ziemniaka. Koncentracja uprawy ziemniaka występowała w gminach o niskiej jakości gleb, leżących na północy województwa. Gminy te przy zachowaniu obecnego systemu dopłat i wyłączeń z użytkowania rolniczego gruntów w Unii Europejskiej, mogłyby liczyć na dotacje w zamian za wyłączenie części gruntów z produkcji rolniczej.
Pokaż

TytułWARTOŚĆ GOSPODARCZA WYBRANYCH ODMIAN GROCHU SIEWNEGO (PISUM SATIVUM L.) NA GLEBACH KOMPLEKSU ŻYTNIEGO BARDZO DOBREGO CZ. II. DŁUGOŚĆ ŁODYG I ICH WPŁYW NA NIEKTÓRE CECHY UŻYTKOWE
AutorJadwiga Andrzejewska, Wiesław Pilarczyk, Kazimierz Wiatr
Strony119–130
Słowa kluczowegroch, odmiany, długość łodygi, wyleganie, plon nasion
StreszczeniePokaż streszczenie
Badano wpływ warunków pogodowych na długość łodyg 10 odmian grochu siewnego i poszukiwano zależności pomiędzy długością łodyg a niektórymi cechami wartości gospodarczej. Wpływ warunków pogodowych na długość łodyg był znacznie wyraźniejszy w grupie odmian ogólnoużytkowych i pastewnych nasiennych niż nasienno--zielonkowych. Tylko w przypadku pojedynczych odmian występował związek pomiędzy długością łodyg a masą 1000 nasion i wyleganiem roślin. Najwyższym plonom nasion odmian ogólnoużytkowych sprzyjała długość łodyg 70-95 cm, a pastewnych nasiennych –90-110 cm.
Pokaż

TytułWPŁYW LICZBY POKOSÓW I ODMIAN RÓŻNEGO POCHODZENIA NA PLONOWANIE ORAZ JAKOŚĆ LUCERNY CZĘŚĆ I. PLON, JEGO STRUKTURA I WYDAJNOŚĆ BIAŁKA
AutorMarek Ćwintal, Mieczysław Wilczek
Strony131–140
Słowa kluczowelucerna, odmiany, pokosy, plony
StreszczeniePokaż streszczenie
W latach 1996-1998 przeprowadzono doświadczenie z odmianami lucerny różnego pochodzenia, zbieranymi 3- i 4-kośnie (kanadyjskimi: ‘Mohawk’ i ‘I Roqvois’, amerykańską: ‘Legend’ oraz polską: ‘Radius’), metodą split-plot. Największe plony suchej masy oraz białka ogólnego i właściwego wydały odmiany: ‘I Roqvois’ i ‘Radius’ (zbiór 3-kośny) oraz ‘I Roqvois’, ‘Mohawk’ i ‘Legend’ (zbiór 4-kośny). Uzyskane wyniki sugerują możliwość uprawy odmian ‘I Roqvois’ i ‘Mohawk’ oraz ‘Legend’ w południowo--wschodniej Polsce.
Pokaż

TytułWPŁYW LICZBY POKOSÓW I ODMIAN RÓŻNEGO POCHODZENIA NA PLONOWANIE ORAZ JAKOŚĆ LUCERNY CZĘŚĆ II. ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW ORGANICZNYCH I MINERALNYCH
AutorMarek Ćwintal, Mieczysław Wilczek
Strony141–152
Słowa kluczowelucerna, odmiany, pokosy, składniki organiczne i mineralne
StreszczeniePokaż streszczenie
W latach 1996-1998 prowadzono badania nad jakością odmian lucerny różnego pochodzenia (kanadyjskimi: ‘Mohawk’ i ‘I Roqvois’; amerykańską: ‘Legend’ oraz polską: ‘Radius’). Największy udział suchej masy zanotowano w III i IV odroście. Największą zawartością białka ogólnego i właściwego wyróżniała się odmiana ‘Legend’ oraz rośliny z IV pokosu. Badane odmiany charakteryzowały się właściwą pod względem żywieniowym zawartością P, K, i Mg oraz za dużą Ca.
Pokaż

TytułWPŁYW SPOSOBU ZAKŁADANIA PLANTACJI I FAZY ROZWOJOWEJ ZBIERANYCH ROŚLIN NA PLONY NADZIEMNEJ MASY POKRZYWY ZWYCZAJNEJ (URTICA DIOICA L.)
AutorMaria Stępniak, Danuta Sugier, Czesław Szewczuk
Strony153–162
Słowa kluczowepokrzywa zwyczajna, zakładanie plantacji, plony roślin, udział liści
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań była ocena sposobu i terminu zakładania plantacji pokrzywy oraz określenie optymalnego terminu zbioru. Plantację założono sposobem wegetatywnym (z podziemnych kłączy) i generatywnym (wysiew nasion) w trzech terminach jesiennych (pierwsza dekada września, października i listopada 1991 r.) oraz wiosennym (pierwsza dekada kwietnia 1992 r.). Rośliny zbierano w trzech fazach rozwojowych: wegetatywnej (przed pąkowaniem), w pełni pąkowania i w pełni kwitnienia. Plantacja założona z kłączy zapewnia wyższe plony świeżej i suchej masy roślin niż z nasion. Optymalnym terminem wysadzenia kłączy jest wczesna jesień (pierwsza dekada września), zaś wysiewu nasion – późna jesień (listopad lub październik). Stwierdzono, iż wraz ze zbiorem roślin w późniejszych fazach rozwojowych notowano wyższe plony roślin, ale o mniejszym udziale liści.
Pokaż

TytułZAWARTOŚĆ WYBRANYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH I MINERALNYCH W CZĘŚCI NADZIEMNEJ POKRZYWY ZWYCZAJNEJ (URTICA DIOICA L.) W ZALEŻNOŚCI OD FAZY ROZWOJOWEJ ZBIERANYCH ROŚLIN
AutorMaria Stępniak, Danuta Sugier, Czesław Szewczuk
Strony163–169
Słowa kluczowepokrzywa zwyczajna, fazy rozwojowe, skład chemiczny, białko, włókno, składniki mineralne
StreszczeniePokaż streszczenie
Oceniano skład chemiczny (zawartość białka ogólnego i właściwego, włókna i popiołu surowego oraz składników mineralnych: P, K, Ca, Mg) w części nadziemnej pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.). Próbki do analiz pozyskiwano z roślin zbieranych w trzech fazach rozwojowych: przed pąkowaniem (tzw. faza wegetatywna), w pełni pąkowania i w pełni kwitnienia. Zbiór roślin w późniejszych fazach rozwojowych powodował obniżenie zawartości obydwu form białka i niektórych składników mineralnych (P, K, Mg), oraz wzrost zawartości włókna surowego i Ca. Opóźnienie zbiorów wpływało także na zmniejszenie różnic pomiędzy zawartością białka ogólnego a właściwego, co wskazuje, że rośliny w większym stopniu przetwarzają pobrany z gleby azot na białko właściwe. Liście pokrzywy w porównaniu z łodygami charakteryzowały się znacznie większą zawartością białka, popiołu, fosforu i wapnia, a wyraźnie mniejszą – włókna surowego.
Pokaż