Celem badań prezentowanej pracy była ocena ilościowa saponin triterpenowych – oleanozydów, występujących w liściach, kwiatostanach i kłączach roślin jednorocznych i dwuletnich Silphium perfoliatum L. Potwierdzono, że wszystkie badane organy nadziemne i podziemne Silphium perfoliatum L. zawierały saponiny triterpenowe, których aglikonem był kwas oleanolowy. Wykazano, że liście Silphium perfoliatum L. zawierały najwięcej oleanozydów w porównaniu do kwiatostanów i kłączy, i mogłyby być pod tym względem atrakcyjnym surowcem dla przemysłu farmaceutycznego. Stwierdzono, że wraz z rozwojem roślin poziom oleanozydów w liściach malał.
Obiektem badań były kwiaty pięciu klonów mieszańca międzygatunkowego Hippeastrum × chmielii uzyskanego z nasion otrzymanych w wyniku skrzyżowania Hippeastrum hybridum z Hippeastrum pratense. Zawartość oraz rozmieszczenie chlorofili, karotenoidów i antocyjanów w świeżych liściach okwiatu oznaczono metodami spektrofotometrycznymi. Rozdział i identyfikację wyekstrahowanych antocyjanidyn przeprowadzono metodą chromatografii cienkowarstwowej na płytkach celulozowych wobec wzorców. Ilość oznaczonych barwników przeliczono na gram suchej masy liści okwiatu. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że kwiaty badanych klonów charakteryzowały się zróżnicowanym natężeniem barwy. Określenie zawartości 3 grup barwników oraz ustalenie ich składu i procentowego udziału pozwala wykazać i może częściowo wyjaśnić odrębności barwy występujące pomiędzy badanymi klonami. Na różnice w intensywności i odcieniu barwy liści okwiatu miały wpływ różne zawartości, rozmieszczenie oraz kopigmentacja występujących antocyjanów, karotenoidów i chlorofili.
Wpływ różnych form nawożenia organicznego na plonowanie i skład chemiczny kapusty głowiastej białej
Autor
Romualda Jabłońska-Ceglarek, Robert Rosa
Strony
25–32
Słowa kluczowe
nawozy zielone, obornik, kapusta, skład chemiczny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badano wpływ przedplonowych nawozów zielonych (owies, wyka, peluszka oraz mieszanki tych roślin) i obornika na plonowanie i skład chemiczny kapusty głowiastej białej. Najwyższe plony kapusty uzyskano po przyoraniu mieszanek: wyki z owsem i peluszką oraz wyki z peluszką, a także po oborniku. Najwięcej azotu zawierała kapusta uprawiana po przyoraniu mieszanki wyki z owsem i peluszką oraz po wyce. Więcej magnezu odnotowano w kapuście uprawianej po nawożeniu organicznym niż bez nawożenia organicznego. Przyoranie całej biomasy nawozów zielonych wpłynęło korzystniej na zawartość magnezu. Rodzaj nawożenia organicznego nie wpłynął na zawartość w kapuście suchej masy, fosforu, potasu i wapnia.
Występowanie grzybów pasożytniczych i konkurencyjnych dla pieczarki (Agaricus bisporus (Lange) Sing) w różnych podłożach i okrywie
Autor
Janina Błażej, Agata Tekiela
Strony
33–41
Słowa kluczowe
Agaricus bisporus, warunki uprawy, choroby
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pieczarkarni w Krasnem k. Rzeszowa podczas cyklu produkcyjnego określono występowanie grzybów patogenicznych i konkurencyjnych dla Agaricus bisporus. Na tej podstawie stwierdzono, że liczebność i skład gatunkowy mikroorganizmów towarzyszących uprawie pieczarki zależał od warunków uprawy: rodzaju podłoża, sposobu odkażania okrywy oraz zdrowotności grzybni. Występowanie w halach już na początku cyklu produkcyjnego grzybów konkurencyjnych i patogenicznych dla Agaricus bisporus jest bardzo niebezpieczne, ponieważ ich szybkie rozprzestrzenianie się skraca okres zbioru owocników.
Ocena ploidalności mutantów chryzantemy wielkokwiatowej (Dendranthema grandiflora Tzvelev) uzyskanych w wyniku mutagenezy indukowanej in vitro i in vivo promieniowaniem jonizującym
Autor
Justyna Lema-Rumińska, Małgorzata Zalewska
Strony
43–48
Słowa kluczowe
Dendranthema grandiflora, mutanty, chromosomy
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badano liczbę chromosomów w komórkach merystemów wierzchołkowych korzeni trzech odmian wyjściowych chryzantemy wielkokwiatowej (Dendranthema grandiflora Tzvelev) i odmian pochodnych, otrzymanych w wyniku radiomutacji. Wykazano, że tylko jedna odmiana mutacyjna – ‘Bronze Wonder’ miała inną liczbę chromosomów niż odmiana wyjściowa ‘Lilac Wonder’.
Wpływ wybranych czynników na zawartość witaminy C w warzywach
Autor
Marzena Kuskowska, Brygida Wierzbicka
Strony
49–57
Słowa kluczowe
witamina C, warzywa, zabiegi uprawowe
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badania zawartości witaminy C przeprowadzono na materiale roślinnym pochodzącym z upraw doświadczalnych Katedry Ogrodnictwa UWM w Olsztynie w latach 1998-2000. W doświadczeniu uwzględniono wpływ różnych czynników: gatunek, odmiana, okres uprawy, miejsce i metoda uprawy, nawożenie dolistne oraz czas składowania na akumulację kwasu L-askorbinowego w częściach jadalnych warzyw. Zbadano 20 gatunków warzyw pochodzących z uprawy polowej i z nieogrzewnego tunelu foliowego. Poziom składnika określano metodą Tillmansa [Pijanowski i in. 1964]. W warzywach zróżnicowana zawartość witaminy C zależała głównie od analizowanego gatunku. Najwyższym poziomem składnika – ponad 100 mg·100 g-1 charakteryzowały się jagody papryki, natomiast poniżej 6 mg witaminy C w 100 g świeżej masy nagromadziły korzenie skorzonery i salsefii, nasiona soi oraz owoce ogórka w roku 1998. Nie wykazano regularnych prawidłowości w zmianach zawartości witaminy C w owocach ogórka i liściach sałaty w kolejnych latach, w zależności od stosowanych metod uprawy polowej. Wykazano natomiast wpływ odmiany i warunków przechowywania na zawartość tego składnika w główkach kapusty. Poziom kwasu L-askorbinowego kształtował się od 33,4 mg?100 g-1 w odmianie ‘Kamienna Głowa’ do 48,4 mg?100 g-1 w kapuście ‘Litewska’. Straty witaminy C po 60 dniach składowania w nieodpowiednich warunkach wynosiły od 12,9 do 52,8%. Wykazano również istotny wpływ terminu letniego siewu na ilość witaminy C w korzeniach dwóch odmian rzodkwi, gdzie odmiana ‘Murzynka’ charakteryzowała się wyższą zawartością składnika. Uzyskano również dodatni wpływ nawożenia dolistnego na zawartość witaminy C w korzeniach buraka ćwikłowego.
Wpływ hydrożeli na zawartość niektórych składników sałaty masłowej uprawianej w nieogrzewanym tunelu foliowym
Autor
Joanna Majkowska, Brygida Wierzbicka
Strony
59–68
Słowa kluczowe
sałata, sorbent, termin uprawy, sucha masa, witamina C, cukry, azotany
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W produkcji ogrodniczej poszukuje się składu podłoża, które zapewnia utrzymanie w środowisku korzeni optymalnych właściwości fizycznych, głównie powietrznych i wodnych. W celu modyfikacji podłoża można stosować dodatki syntetyczne zwane hydrożelami lub sorbentami. Wprowadzane do gleby poprawiają warunki wzrostu i rozwoju roślin. Współdziałając z odpowiednimi warunkami klimatyczno-glebowymi posiadają możliwość oddziaływania na skład chemiczny warzyw. W badaniach przeprowadzonych w latach 2000–2001 oceniano wpływ wprowadzenia do ziemi inspektowej różnego rodzaju sorbentów oraz terminu uprawy na zawartość niektórych składników w liściach sałaty masłowej odmiany ‘Charlene’ uprawianej w tunelu foliowym. Zastosowano następujące sorbenty: Ekosorb potasowy, Akryżel sodowy, Akryżel potasowy, Akryżel sodowo-potasowy. Drugim czynnikiem doświadczenia był termin uprawy sałaty – wiosenny (kwiecień–maj) oraz jesienny (wrzesień–październik). W wyniku przeprowadzonych dwuletnich badań stwierdzono istotne oddziaływanie obu czynników na poziom zawartości niektórych składników w liściach sałaty głowiastej masłowej odmiany ‘Charlene’. Zawartość kwasu L-askorbinowego była uzależniona od zastosowanego sorbentu. W pierwszym roku badań gromadzeniu witaminy C sprzyjał Akryżel sodowo-potasowy (14,2 mg%), a w drugim Akryżel sodowy (12,5 mg%). Rośliny rosnące w okresie wiosennym nagromadziły więcej cukrów ogółem w 2000 roku o 1,51%, a w 2001 o 0,68% w porównaniu z terminem jesiennym. Sałata uprawiana w terminie jesiennym charakteryzowała się wysokim poziomem azotanów – średnio 2944,3 mg N-NO3·kg św.m-1.
Wpływ nawożenia azotowego i odmiany na zawartość azotanów w zgrubieniach selera korzeniowego po zbiorze i przechowywaniu
Autor
Beata Szwejkowska
Strony
69–76
Słowa kluczowe
Słowa kluczowe. seler korzeniowy, odmiana, nawożenie azotowe, azotany
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Dokonano oceny zawartości azotanów w zgrubieniach selera korzeniowego pod wpływem zróżnicowanego nawożenia azotowego i predyspozycji odmianowych do kumulowania tych związków bezpośrednio po zbiorze i przechowywaniu pięciu odmian metodą kolorymetryczną zgodnie z PN-92/A-75112. Z badań wynika, że zawartość azotanów w zgrubieniach korzeniowych tej rośliny istotnie wzrastała wraz ze wzrostem dawki do 100 kg N·ha-1. Pewien wpływ miały również predyspozycje genetyczne odmian, jednakże seler nie wykazuje szczególnej skłonności do kumulowania związków azotu.
Ocena przydatności różnych odmian chryzantemy wielkokwiatowej (Dendranthema grandiflora Tzvelev) do kształtowania pokroju typu sombrero
Autor
Marek Jerzy, Małgorzata Zalewska
Strony
77–82
Słowa kluczowe
Dendranthema grandiflora, pokrój roślin, uprawa doniczkowa, typ Sombrero
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badano przydatność 30 odmian chryzantemy wielkokwiatowej (Dendranthema grandiflora Tzvelev) do kształtowania pokroju typowego dla grupy Sombrero. Sterowaną uprawę roślin prowadzono w dwóch terminach wiosennym i letnim. Zbliżony do typu Sombrero pokrój roślin uzyskano u odmian ‘Eleonora Lilac’, ‘Kodiak’, ‘Kodiak Yellow’, ‘Miral’, ‘Mirage’ oraz ‘Spider Yellow’.
Sadzonki pędowe pomidora szklarniowej odmiany ‘Recento F1’ ukorzeniano pod lampami jarzeniowymi emitującymi światło o składzie spektralnym zbliżonym do światła dziennego oraz żółte, zielone, niebieskie i białe, o natężeniu napromienienia kwantowego 57 ?mol m-2·s-1. Ocenie poddano dynamikę ukorzeniania sadzonek oraz jakość tworzonych korzeni. Stwierdzono korzystny wpływ światła niebieskiego, dziennego i białego na długość, liczbę i masę korzeni. Światło żółte i zielone działało niekorzystnie na masę i liczbę korzeni.
Rozsadę szklarniowej odmiany pomidora ‘Recento F1’ poddano wpływowi lamp jarzeniowych emitujących światło o składzie spektralnym zbliżonym do światła dziennego oraz żółte, zielone, niebieskie i białe, o natężeniu napromienienia kwantowego 57 ?mol m-2·s-1. Obserwowano dynamikę wzrostu i ważniejsze cechy morfologiczne rozsady. Stwierdzono korzystny wpływ światła niebieskiego na rośliny. Były one niskie, miały grubą, silną łodygę, krótkie międzywęźla, duży udział suchej masy w świeżej masie, wcześnie zakwitały. Światło żółte działało niekorzystnie. Poddane jego wpływowi rośliny miały wiotką łodygę, drobne liście, obniżoną świeżą i suchą masę, później zakwitały. Zastosowanie lamp emitujących światło niebieskie może stanowić efektywny sposób kontroli wysokości i pokroju rozsady pomidora.