Treść artykułu koncentruje się na zastosowaniu płatności bezpośrednich w polityce rolnej oraz potencjalnego wpływu tego rodzaju transferu na proces podejmowania decyzji przez rolnika.

Badania przeprowadzono w latach 2001–2005 w celu określenia ważności sprzedaży osobistej, promocji dodatkowej oraz budowania pozytywnego obrazu przedsiębiorstwa jako elementów promocji ogrodniczych firm nasiennych na rynku polskim. Sprzedaż osobista w czynnościach marketingowych w firmach nasiennych miała 2 formy: pasywna i aktywną. Stosowano ja wyłącznie w kontaktach z ogrodnikami profesjonalistami. Promocja dodatkowa obejmowała wiele działań, często stosowanych równocześnie. W przypadku ogrodników amatorów najczęściej stosowanym zabiegiem było zwiększenie masy nasion w torebce przy zachowaniu tej samej ceny. Dla ogrodników profesjonalistów, najczęściej organizowaną formą promocji dodatkowej było organizowanie „Dni Pola”. Szczególnie dotyczyło to przedstawicielstw firm zagranicznych działających na polskim rynku.. Kolejnymi formami były targi i wystawy branżowe. Podstawową formą promocji dla hurtowników były upusty ceny nasion ustalane na podstawie wyników sprzedaży w poprzednim roku. Badane firmy zawracały też uwagę na budowanie swojego pozytywnego wizerunku przez stosowanie rozmaitych działań.

W Unii Europejskiej rentowne organizacje producenckie stanowią kluczowy instrument regulacji sektora owoców i warzyw. Pomimo jednakowych standardów europejskich, funkcjonowanie organizacji producenckich przedstawia pewne zróżnicowanie w krajach członkowskich UE. Dotyczy to głównie liczby członków, obrotu i formy prawnej organizacji. W UE-15 rozwój organizacji producenckich rozpoczął się wiele dekad wcześniej, dlatego nowe kraje członkowskie, w tym Węgry, otrzymują pewne wsparcie w tym zakresie. Obecnie zasady regulacji tego sektora są dyskutowane i nowe standardy zostaną wprowadzone od 2008 r. W rezultacie rekompensaty UE przewiduje wzrost liczby organizacji producenckich w celu poprawienia pozycji przetargowej rolników w stosunku do detalistów, jak również spowodowania użycia przyjaznych środowisku technologii uprawy. W artykule przedstawiono główne cele regulacji oraz reformy. Ponadto, zbadano cechy organizacji producenckich w Unii Europejskiej, w tym na Węgrzech. Zbadano również sposoby umacniania roli i pozycji organizacji producenckich, m.in. poprzez tworzenie dodatkowych powiązań.

Na początku XXI w. Unia Europejska staje w obliczu największego wyzwania w jej całej historii. Proces rozszerzania UE powoduje powstawanie wielu problemów, spośród których jako najważniejszy należy wskazać swobodny przepływ osób. Przed rozszerzeniem UE o państwa wschodnioeuropejskie wielu obywateli UE obawiało się nieprzebranej fali migracji zarobkowej. Spowodowało to w krajach członkowskich zaostrzenie przepisów rynku pracy dla potencjalnych imigrantów. Jednocześnie, państwa wschodnio i środkowoeuropejskie otrzymały bezprecedensową szansę wprowadzenia ograniczeń dla siły roboczej napływającej z unijnej piętnastki. W artykule poszukuje się odpowiedzi na następujące pytania: dlaczego Unia Europejska była zaniepokojona swobodnym przepływem osób, jak liczba wschodnio- i środkowoeuropejskich obywateli zmieniła się oraz jak zmieniła się liczba obcokrajowców na Węgrzech. Odpowiedzi na pytania zostały sformułowane na podstawie doświadczeń z poprzednich rozszerzeń UE, jak również danych UE dotyczących siły roboczej i migracji.

Akcesja Republiki Czeskiej do Unii Europejskiej wiąże się z warunkami wspólnej polityki rolnej oraz systemem płatności bezpośrednich. Progresywna forma płatności bezpośrednich została ustalona na lata 2004–2007. Płatności te stanowią 25–30% – 35–40% kwoty płatności bezpośrednich w UE-15 oraz coroczny dziesięcioprocentowy wzrost z możliwością powiększenia o kolejne 30% z budżetu krajowego, maksymalnie do 100% kwoty EU-15. Wpływ płatności bezpośrednich na działalność gospodarczą przedsiębiorstw rolniczych obliczany jest jako poziom płatności na 1 ha UR, na 1 DJP albo na liczbę zwierząt konkretnego gatunku. Wpływ ten znajduje także odzwierciedlenie w sytuacji finansowej czeskich przedsiębiorstw po akcesji do EU. Artykuł oparty jest na konkretnym przykładzie przedsiębiorstwa rolniczego prowadzącego działalność w Czechach oraz przedsiębiorstwa działającego na zbliżonych warunkach w Austrii, w regionie Niederösterreich.

Analiza SOR jest narzędziem umożliwiającym prowadzenie efektywnej polityki turystycznej w wymiarze regionalnym [McDonald 1992; Haberberg and Rieple 2001]. Polityka ta, będąc głównym obszarem zainteresowania projektu COTOUR, jest skoncentrowana na produkcie regionalnym rozumianym jako instrument rozwoju regionu. Pierwszym etapem analizy SOR jest analiza SWOT, a następnym wybór elementów opisanych w ramach SWOT, które są istotne dla celów badań. W przypadku projektu COTOUR zaistniała potrzeba wyboru takich czynników, które wpływają na rozwój turystyki z regionalnego punktu widzenia. W artykule zaprezentowano część badań związanych z unijnym projektem COTOUR w INTERREG IIIC (www.cotour.org).

Do najważniejszych problemów przedsiębiorstw rolniczych należy zaliczyć brak wyposażenia i aktywów, finansujących produkcję i rozwój, jak również niski poziom dochodów uzyskiwanych z działalności rolniczej. Rządowe subsydia, kredyty preferencyjne i środki Unii Europejskiej odgrywają znaczące role w poprawie sytuacji finansowej rolników i we wprowadzaniu inwestycji. W ostatnich pięciu latach rolnicy mogą korzystać z krajowych, a od maja 2004 roku także z unijnych subsydiów oraz niskooprocentowanych kredytów. Na podstawie Narodowego Systemu Informacyjnego Rozwoju Kraju i Planowania w artykule ukazano intensywność wykorzystania subsydiów unijnych w regionie South Plain – Békés, koncentrując się na Programie Operacyjnym Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich.

Artykuł obejmuje zagadnienia istotne dla współczesnego rozwoju świata, a związane ze standardem życia i poczuciem jakości życia. Wskazano na odmienny charakter tych dwóch pojęć, prezentując ewentualne możliwości ich kwantyfikacji. Zróżnicowanie postrzegania jakości życia i standardu życia wskazuje na pewien relatywizm w tym zakresie.

Wyłączenie mechanizmu rynkowego pozwala państwu na alokację środków publicznych na realizację zadań z zakresu oświaty. Odpowiedzialność za jakość świadczonych usług oświatowych spoczywa w głównej mierze na jednostkach samorządu terytorialnego otrzymujących na ten cel środki w ramach części oświatowej subwencji ogólnej. Podstawowym wyznacznikiem decentralizacji kompetencji jest jednak zasada adekwatności środków finansowych do przekazanych zadań. Celem artykułu jest próba uwypuklenia wad konstrukcyjnych części oświatowej subwencji ogólnej, które praktycznie uniemożliwiają udowodnienie realizacji zasady adekwatności środków do zadań.

W artykule omówiono genezę i zasady certyfi kacji systemu EUREPGAP, który może być wdrożony w gospodarstwach produkujących świeże owoce i warzywa, kwiaty cięte, zieloną kawę, mięso, ryby i owoce morza. System oceniono na podstawie wywiadów przeprowadzonych bezpośrednio w trzech dużych gospodarstwach ogrodniczych z województwa lubelskiego zajmujących się produkcją pomidorów i ogórków pod szkłem. Certyfi kat EUREPGAP jest wymagany przy dostawach świeżych owoców i warzyw do wszystkich większych sieci supermarketów na świecie. Jednocześnie certyfi kacja przynosi wiele korzyści ogrodnikom. Są one omówione w referacie na podstawie zebranych opinii rolników. Badani producenci rolni mówią też o kosztach wdrożenia i utrzymania systemu, o przesłankach wdrożenia go, i o trudnościach, jakie pojawiały się podczas certyfi kacji.

Rolnictwo organiczne stanowi ważną część polityki rolnej czeskiego ministerstwa rolnictwa. Rolnictwo organiczne rozwija nowe szanse zatrudnienia na obszarach wiejskich jak również chroni środowisko naturalne. Rozwój rolnictwa organicznego stanowi szansę dla czeskich produktów organicznych na rynku europejskim z uwagi na rosnący na nie popyt. Od czasu wstąpienia Republiki Czeskiej do UE, znacznie pogłębiła się dysproporcja między eksportem do UE i eksportem do innych krajów. Czeski rynek nie jest tak dobrze rozwinięty i zaopatrzony w szeroką gamę produktów jak inne zachodnie rynki, ale ostatnio jego rozwój wskazuje na zmiany i poprawę sytuacji.

Analiza przyczynowa pozwala na określenie związków przyczynowo-skutkowych między zjawiskami gospodarczymi, określanie przyczyn zmian w tych zjawiskach oraz przygotowanie decyzji dotyczących przyszłości. W analizie przyczynowej wielkość wyniku finansowego może być traktowana jako iloczyn wynikający z pomnożenia oddziałujących na niego dwóch, trzech lub czterech czynników. W opracowaniu do analizy przyczynowej wyniku finansowego netto wykorzystano model czteroczynnikowy. Pozwala on na zbadanie zależności wpływających na poziom zysku netto czynników ilościowych, takich jak: zmiany w stanie zatrudnienia i w poziomie wyposażenia majątkowego na jednego zatrudnionego oraz czynników jakościowych, to jest: produktywności majątku i rentowności sprzedaży. Do liczbowego określenia wpływu poszczególnych czynników na wielkość badanego zjawiska zastosowano metodę logarytmowania. Metoda ta daje stosunkowo dokładne wyniki. Analizie poddano wybrane przedsiębiorstwa gospodarki żywnościowej. Wyniki przeprowadzonej analizy stały się podstawą do oceny efektywności gospodarowania badanych przedsiębiorstw. Wyniki badań mogą być wykorzystane dla celów podejmowania ekonomicznie uzasadnionych decyzji oraz porównania efektywności wykorzystania zasobów przez przedsiębiorstwa o podobnym charakterze produkcji.

Celem artykułu było oszacowanie skali produkcji słomy w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem regionu lubelskiego, w celu ustalenia bilansu słomy oraz ilości, jaka może być przeznaczona na cele energetyczne. Przeprowadzono analizę porównawczą kosztów produkcji energii ze słomy oraz z innych źródeł. Przedstawiono także opinie użytkowników domów z zainstalowanymi piecami na słomę w porównaniu z opiniami osób stosujących tradycyjne rozwiązania energetyczne.

Potrzeba społeczna ograniczenia zużycia środków chemicznych w rolnictwie i jej znaczenie środowiskowe wzrasta. Niższy poziom zużycia środków chemicznych może być rezultatem wielu czynników, począwszy od zredukowanej liczby i ilości zabiegów, produkcji organicznej, produkcji zrównoważonej poprzez zintegrowane metody chemicznej ochrony roślin, aż po precyzyjne technologie produkcji. Zastosowanie takich metod zmieni cały system produkcji gospodarstw rolnych. Na podstawie modelu kalkulacji w artykule zbadano rentowny rozmiar gospodarstwa prowadzącego produkcję roślinną, przekształconą w uprawę precyzyjną (zwalczanie chwastów) w warunkach węgierskich. Wyniki pokazują, że punktem krytycznym jest 205 ha, w przypadku oczekiwanego zwrotu kosztów inwestycyjnych. W tym przypadku rolnictwo precyzyjne oznacza racjonalne zużycie pestycydów. Zastosowanie koncepcji zintegrowanej uprawy roślin w rolnictwie precyzyjnym może pomóc w znalezieniu najbardziej rentownego systemu produkcji roślinnej.

Rosnące zainteresowanie spędzaniem wolnego czasu na obszarach wiejskich stanowi szansę dla obszarów atrakcyjnych turystycznie, w tym również dla gospodarstw rolnych, na wytworzenie dochodu poprzez świadczenie szeroko rozumianych usług turystycznych. Badania wykazują, że wyżywienie jest ważne dla osób przebywających na wypoczynku. Tradycyjne produkty i dania regionalne stanowić mogą część niepowtarzalnej oferty turystycznej lub same w sobie być magnesem przyciągającym klientów. Unia Europejska stworzyła systemy chroniące tradycyjne produkty regionalne. Polska posiada szeroką gamę produktów regionalnych i tradycyjnych – należy zadbać o ich rejestrację oraz wykorzystanie w ofercie turystycznej. Badania przeprowadzone wśród właścicieli gospodarstw agroturystycznych w powiatach czorsztyńskim, wadowickim, andrychowskim i bocheńskim wskazują na rosnące zainteresowanie, znajomość i zastosowanie produktów i dań regionalnych w ofercie dla turystów. Badania mieszkańców miast – Tarnowa i Nowego Sącza wskazują na dość słabą znajomość produktów i dań regionalnych, ale wyrażali oni gotowość poznania tego rodzaju produktów.