Praca przedstawia stan zdrowotny i strukturę drzewostanów sosnowych na stałych powierzchniach doświadczalnych w Nadleśnictwie Kwidzyn, obręb Ryjewo, leśnictwo Lisewo. Wykonano badania dendrometryczne w 127-letnim drzewostanie sosnowym (oddział 214), na pięciu działkach o powierzchni 0,26 ha każda. Stan zdrowotny drzewostanu został określony na podstawie ubytku aparatu asymilacyjnego. Średnia defoliacja koron drzew wyniosła 20,3% (poniżej wielkości ostrzegawczej), co odpowiada stopniowi uszkodzenia 1,14. Zdecydowana większość, bo 67% ze 176 ocenianych drzew, reprezentowała 1 stopień uszkodzenia (tab. 2). Biorąc pod uwagę wiek drzewostanu (127 lat) oraz pochodzenie (założony na gruncie porolnym), stan zdrowotny można ocenić jako dobry. Struktura biosocjalna drzew wykazuje prawidłowy udział drzewostanu panującego (81,2-95,1%) i opanowanego (4,9-18,8%). Analizując podstawowe cechy struktury drzewostanu, stwierdzono, że największą zmienność wykazuje długość korony (od 17% do 30%), natomiast najmniejszą wysokość (od 6% do 9%). Średnia względna długość korony drzewostanów waha się od 0,21 do 0,24. Smukłość drzew, określająca odporność drzew na uszkodzenia powodowane przez wiatry i śnieg, przyjmuje średnie wartości poniżej 1,0 (od 0,71 do 0,83). Świadczy to o stabilności badanych drzewostanów. Analizowane drzewostany charakteryzują się dużą zasobnością – od 465 m³ do 614 m³ grubizny na hektar i zadrzewieniem od 1,0 do 1,3. W wyniku badania współzależności podstawowych cech dendrometrycznych stwierdzono najistotniejszy związek dla pierśnicy i smukłości (od –0,718 do –0,913), wysokości i absolutnej długości korony (0,619-0,715) oraz pierśnicy i wysokości (0,161-0,708; tab. 4). Przebieg bieżącego przyrostu pierśnicy wykazywał największe spadki w latach 1977-1983, 1969-1974, 1962-1967, 1956-1960 i 1949-1952 (rys. 6). Okresy te pokrywają się z gradacjami brudnicy mniszki oraz niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi.

W celu ustalenia ilości biomasy pozostającej w lesie w postaci tzw. pozostałości zrębowych przeprowadzono analizę miąższości rębnego drzewostanu sosnowego z rozbiciem na poszczególne części drzew. Aby określić miąższości drzewostanu, na każdej z badanych powierzchni wybrano 10 drzew modelowych, wykorzystując metodę Draudta. Przeprowadzona analiza wykazała, iż największy udział w biomasie na powierzchniach poddanych analizie miało drewno strzały, a następnie w kolejności gałęzie i igliwie. Zakładając, iż pozyskujemy z lasu drewno o grubości powyżej 4 cm, można przyjąć, że ta część biomasy, która pozostaje w lesie w postaci gałęzi o grubości poniżej 4 cm oraz igliwie zawierała się w przedziale od 10% do 12% ogólnej ilości biomasy.

Lasy odgrywają bardzo ważną rolę w procesie obiegu węgla w przyrodzie. Pozyskanie drewna w znaczący sposób zakłóca obieg tego pierwiastka. Także sposób postępowania z pozostałościami zrębowymi wpływa na kumulację węgla w glebie. Wzrost zawartości węgla organicznego w przypowierzchniowej warstwie mineralnej gleb leśnych następował zazwyczaj w pierwszym roku po usunięciu drzewostanu. W największym stopniu wzbogacenie gleb w węgiel następowało po rozdrobnieniu gałęzi i wymieszaniu ich z glebą mineralną. Duże zróżnicowanie zawartości węgla organicznego w przypowierzchniowej warstwie mineralnej gleb, w okresie dwóch lat i późniejszym po wycięciu drzewostanu, nie pozwala wskazać najkorzystniejszego sposobu zagospodarowania pozostałości zrębowych.

Opracowano chronologie słojów rocznych sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i czarnej (P. nigra Arnold) z siedliska boru suchego oraz boru mieszanego świeżego, a także olszy czarnej (Alnus glutinosa (L.) Gaertn.) z olsu w Słowińskim Parku Narodowym i lasach przyległych (Nadl. Damnica). Latami wskaźnikowymi negatywnymi dla sosen były: 1940, 1956, 1976 i 1996 r., a pozytywnymi 1946, 1957 i 1989 r. U olszy czarnej depresje przyrostowe wystąpiły w latach 1997 i 1998. Szerokości słojów rocznych obu gatunków sosen korelowały pozytywnie ze średnią miesięczną temperaturą powietrza w lutym i marcu, a w wypadku opadów nie stwierdzono jednoznacznego związku przyrost/opad. W kilku przypadkach istotne statystycznie współczynniki opisujące związek przyrostu z opadem przyjmowały wartości ujemne u sosny czarnej z siedliska boru mieszanego świeżego oraz u olszy czarnej z olsu. Depresje przyrostowe występujące u obu gatunków sosen w latach 1981-1983 były następstwem gradacji brudnicy mniszki (Lymantria monacha L.), natomiast olsza czarna nie była obiektem żerowania foliofaga. W okresie gradacji u obu gatunków sosny zanotowano istotny pozytywny związek przyrost/opad miesiąca lipca.

Głównym celem pracy było określenie zmienności cech taksacyjnych drzewostanów sosnowych w poszczególnych cyklach prac urządzeniowych w okresie 1963-2004. Określono zmiany, którym podlega skład gatunkowy lasów Nadleśnictwa Doświadczalnego w Zielonce, a w szczególności udział sosny zwyczajnej. Z przeprowadzonej analizy wynika, że udział sosny zmniejszał się w badanym okresie o około 7%, osiągając w 2004 roku wartość 82,7%. Dąb zwiększył areał od 5,1% powierzchni leśnej (1963 r.) do 12,3% (2004 r.). Uzyskane wyniki potwierdzają systematyczne zwiększanie się przyrostu bieżącego drzewostanów oraz ich zasobności. Zmiana udziału siedlisk lasowych (19% w 1963 r. i 78% w 2004 r.) wskazuje na konieczność modyfikacji sposobów zagospodarowania lasu, zwłaszcza w sztucznych i niedostosowanych do siedliska drzewostanach sosnowych.

W pracy podjęto próbę zbadania wpływu zagęszczenia drzewostanu na kształt strzał sosny pospolitej. Do oceny zagęszczenia drzewostanu zastosowano wskaźnik SDI opracowany przez Reinkego (1933). Przeprowadzone analizy wykazały, że wskaźnik zagęszczenia drzewostanu nie wpływa istotnie na wartości pierśnicowej i właściwych liczb kształtu. Szczegółowa analiza przebiegu krzywej morfologicznej strzały pozwoliła na ustalenie, że zagęszczenie drzewostanu decyduje o kształcie wierzchołkowej części przekroju podłużnego strzały. Drzewa w drzewostanach o mniejszym zagęszczeniu, w porównaniu z silnie zagęszczonymi, charakteryzują się mniejszymi wartościami grubości względnych w wierzchołkowej części strzały, a szczególnie w zakresie od 0,7 do 0,9 wysokości drzewa. Różnice w przebiegu krzywych morfologicznych drzew pochodzących z drzewostanów o różnym zagęszczeniu są jednak istotne jedynie w zakresie od 0,82 do 0,89 wysokości względnej strzały. Zastosowanie wskaźnika zagęszczenia we wzorze empirycznym do kreślania miąższości nie wpływa na zwiększenie jego dokładności.

W pracy przedstawiono wyniki badań zmienności udziału twardzieli na przekroju poprzecznym strzał daglezji zielonej z terenu Polski. Badania prowadzono w drzewostanach daglezjowych V i VI klasy wieku. Badaną cechę określano na odwiertach pobranych z drzew za pomocą świdra przyrostowego, z wysokości 1,3 m od podstawy pnia, z kierunków N i S. Nie stwierdzono istotnych różnic udziału twardzieli między daglezjami V i VI klasy wieku oraz wzrastających w zwarciu umiarkowanym i przerywanym. Różnice istotne nie wystąpiły również między osobnikami o różnej żywotności, zaznaczyła się jednak tendencja do zwiększania udziału twardzieli u drzew osłabionych w stosunku do normalnie i bujnie rozwiniętych. Nie stwierdzono istotnych korelacji pomiędzy udziałem twardzieli a parametrami koron drzew. Na terenie Polski wyróżniono trzy obszary: południowy i północno-zachodni, gdzie daglezje mają większy udział twardzieli na przekroju poprzecznym strzał, oraz środkowo-zachodni, charakteryzujący się udziałem mniejszym.

W pracy przeprowadzono ocenę wydajności podkrzesywania sosny (Pinus sylvestris L.) z użyciem różnego typu specjalistycznych pił stosowanych do podkrzesywania. W pomiarach uwzględniono takie elementy, jak grubości i ilość usuwanych sęków, czas podkrzesywania jednego drzewa oraz czas przejścia od drzewa do drzewa. Badania zostały przeprowadzone na grubogałęzistych sosnach pochodzących z plantacyjnej uprawy nasiennej. Rodzaj użytego narzędzia przy obcinaniu gałęzi żywych do 1,5 m wysokości w wypadku grubogałęzistych sosen ma istotny wpływ na efektywny czas wykonania zabiegu. Różnice między typami narzędzi mają charakter statystycznie istotny. Usuwanie żywych gałęzi sosen grubogałęzistych na plantacyjnej uprawie nasiennej jest 2,5-krotnie dłuższe, niż w drzewostanach gospodarczych.

W artykule przedstawiono wyniki badań nad kurczeniem się nieznacznie zdegradowanego wykopaliskowego drewna dębu (Quercus sp.) suszonego sublimacyjnie. Przed suszeniem, próbki drewna poddano impregnacji w 10-, 20- i 30-procentowych wodnych roztworach PEG 300, PEG 4000 i sacharozy oraz w mieszaninie obydwu poliglikoli. Zmiany wymiarów drewna w kierunku stycznym, promieniowym i wzdłużnym określano bezpośrednio po liofilizacji, a następnie po sezonowaniu wysuszonych sublimacyjnie próbek – w powietrzu o wilgotności względnej wynoszącej 44 i 70%. Skurcz nieimpregnowanego i impregnowanego drewna dębu suszonego sublimacyjnie był wyraźnie mniejszy niż skurcz materiału suszonego w sposób naturalny (ASE_T od 49 do 97%, ASE_R od 39 do 98%).

W pracy zbadano właściwości płyt wiórowych zaklejanych żywicą izocyjanianową modyfikowaną polietylenoglikolami o różnych masach molowych (PEG 200 i PEG 400) w ilościach 0,005-0,025 mola na 100 g suchej masy żywicy. Z przeprowadzonych badań wynika, iż modyfikacja PMDI wybranymi polietylenoglikolami wpływa na wzrost właściwości wytrzymałościowych wytworzonych płyt. Natomiast moduł sprężystości ulega zmniejszeniu ze względu na wzrost plastyczności modyfikowanej żywicy. Z kolei wodoodporność badanych płyt, mierzona ich wytrzymałością na rozrywanie po próbie gotowania, niezależnie od rodzaju i ilości polietylenoglikolu jest bardzo duża i znacznie przekracza wymagania określone odpowiednią normą.

W pracy badano tolerancje wykonania i krzywe nośności powierzchni połączenia czopowego występujące w warunkach przemysłowych. Posługując się obrazami graficznymi pasowań poszerzonymi o udział skrajni zarysu nierówności, podjęto próbę wyjaśnienia wpływu skrajni zarysu nierówności na charakter pasowania.