Urbanizacja jest złożonym procesem przebiegającym w miastach i obejmującym również obszary je otaczające. Dotyczy różnych aspektów życia gospodarczego, społecznego oraz zagadnień urbanistycznych. Współczesne przekształcenia przestrzeni miejskich zmieniły relacje między dużymi miastami a ich bezpośrednim otoczeniem. Rozwój gospodarczy i procesy globalizacji spowodowały, że wielkie miasta weszły w nową fazę urbanizacji – fazę metropolizacji. W Polsce, włączonej w obieg gospodarki światowej dopiero od kilkunastu lat, również zauważalne są procesy metropolizacji i rozbudowa funkcji metropolitalnych. Na przyspieszony rozwój metropolitalny, oprócz Warszawy, ma w różnym stopniu szansę jedynie 3 do 5 polskich miast.

W ostatnim dziesięcioleciu gospodarka Polski stała się gospodarką rynkową opartą na prawie własności. Zmiany, które występowały w sposób ciągły na rynku nieruchomości od początku lat dziewięćdziesiątych, ostatnio zaczęły się stabilizować. Powstanie rynku nieruchomości było jedną z przyczyn rozwoju gospodarki nieruchomościami w Polsce. Dziedzina ta podlega ciągłym zmianom wywoływanym przez czynniki o różnym charakterze. Jednym z nich jest ciągle wzrastająca wartość nieruchomości. Wartość ta wyrażona w pieniądzu, na tle wartości innych rzeczy, jest wysoka. Oznacza to, iż wzrost wartości nieruchomości jako rzeczy cennej wpływa na wzrost znaczenia samej rzeczy. Tak też jest z sektorem nieruchomości w Polsce. Sektor ten ciągle się rozwija, co stymulowane jest wysokimi stopami zwrotu zainwestowanego kapitału na rynku nieruchomości. Sektor nieruchomości to pojęcie obejmujące zarówno nieruchomości prywatne, jak i publiczne. Te ostatnie pogrupowane są w Polsce w zasoby nieruchomości (ZN). Sektor publiczny zdominowany jest w naszym kraju przez dwa zasoby: państwowy i gminny. Obok nich występują zasoby samorządu powiatowego i wojewódzkiego. Ich znaczenie w całej gospodarce narodowej wynika z dwóch podstawowych przesłanek. Pierwsza to funkcja, jaką nieruchomości pełnią w procesach inwestycyjnych realizowanych przez podmioty na rynku nieruchomości. Druga związana jest z kluczową rolą nieruchomości we wszystkich procesach rozwoju społeczno-gospodarczego (ekonomicznym, społecznym, gospodarczym itd.). Procesy gospodarowania przestrzenią podporządkowane zasadom rynku zmuszają do efektywnego wykorzystania wszystkich czynników tego procesu. W momencie kształtowania się gospodarki rynkowej powstała potrzeba określenia odpowiednich zasad planowania, gospodarowania i zarządzania zasobami nieruchomości, tak aby procesy te były racjonalne i przynosiły określone korzyści. Uchwalona w 1997 roku Ustawa o gospodarce nieruchomościami (DzU 2004, nr 261, poz. 2603 ze zm.) wprowadziła jednolite zasady funkcjonowania publicznych zasobów nieruchomości w Polsce. Zasoby nieruchomości osób prywatnych nie są regulowane w sposób szczegółowy przepisami prawa krajowego. Podlegać powinny jednak, w sensie gospodarczym i społecznym, podobnym zasadom gospodarowania, jak zasoby publiczne. Niniejszy artykuł jest pierwszą częścią pracy, na którą składają się dwa artykuły publikowane w dwóch kolejnych numerach „Acta Scientiarium Polonorum. Administratio Locorum”. Autorzy pracy mieli na celu wskazanie podstawowych zadań, które powinny być realizowane w ramach procesów gospodarowania zasobami nieruchomości. Zadania te rozpatrywane są w kontekście systemowym. Zostały one usystematyzowane na podstawie koncepcji systemowego gospodarowania zasobami nieruchomości w gminie zaproponowanej przez Wiśniewskiego i in. [2006] oraz Renigier i Wiśniewskiego [2006].

W pracy scharakteryzowano strukturę pracujących wg sektorów ekonomicznych oraz sektorów własnościowych i płci na obszarze województwa dolnośląskiego w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich w 1988, 1996, 2002 i 2005 roku. Analiza ujawniła spadek zatrudnienia w sektorze I (rolniczym) oraz w sektorze II (przemysłowym) na rzecz sektora III (usługi). Zmniejszająca się liczba zatrudnionych w rolnictwie, potwierdza teorię o malejącej roli rolnictwa wraz z rozwojem gospodarczym danego regionu. W poszczególnych latach zmniejszała się także liczba pracujących w sektorze II (przemysł, budownictwo). Badania wykazały osłabienie roli przemysłu w 1996 i 2002 roku, w stosunku do 1988 roku, co wynika z przejścia z systemu planowanej gospodarki do systemu gospodarki wolnorynkowej.

Artykuł przedstawia nową metodę ustalania zależności cena – pole powierzchni dla nieruchomości gruntowych niezabudowanych. Polega ona na eliminacji wpływu wszystkich pozostałych atrybutów nieruchomości przez odpowiednie uśrednianie cen jednostkowych. W celu zilustrowania metody wyznaczono procentowy wpływ wielkości pola powierzchni na cenę jednostkową nieruchomości, korzystając z bazy danych zawierającej 2422 transakcje. Dyskutując postać funkcyjną zależności cena – pole w artykule, rozważono dwa modele: krzywoliniowy i liniowy. Prezentowane rezultaty porównano z wynikami dostępnymi w literaturze otrzymanymi dla wyselekcjonowanej bazy kilkudziesięciu nieruchomości gruntowych niezabudowanych – procentowe spadki cen wraz ze wzrostem pól powierzchni są podobne.