Dokonano oceny 10 ferm województwa śląskiego i małopolskiego, prowadzących w sposób intensywny produkcję żywca kurcząt brojlerów. Stwierdzono, że fermy województwa śląskiego dysponują znacznie większą powierzchnią produkcyjną niż fermy zlokalizowane w Małopolsce, a dla ich właścicieli prowadzenie fermy jest w większości przypadków jedynym źródłem utrzymania (w 60% badanych ferm śląskich udział dochodu z ferm stanowił 100% dochodu ogółem, a w Małopolsce – w 30% badanych obiektów). Zaplecze produkcyjne, którymi dysponowali producenci, jak budynki do odchowu, powstały w tym samym okresie (prawie 70% wychowalni w obu analizowanych regionach powstało przed 1979 rokiem). Wyposażenie w produkcyjne środki trwałe (jak systemy paszowe, pojenia i inne) było lepsze w fermach śląskich. Różnice dotyczyły zasobności w ziemię użytkowaną rolniczo, gdyż jedynie dwie fermy województwa śląskiego posiadały ziemię, a w województwie małopolskim – ziemię posiadało 5 gospodarstw. Występuje większa specjalizacja produkcji rolniczej w regionie śląskim niż w małopolskim, gdzie gospodarstwa są tradycyjnie wielokierunkowe.

Celem badań jest analiza zróżnicowania regionalnego aktywności rolników w ubieganiu się o środki fi nansowe programów strukturalnych UE przeznaczonych na rozwój rolnictwa w latach 2004–2006. Wyniki badań wskazują na istotne zróżnicowanie zainteresowania rolników działaniami programów strukturalnych w wyodrębnionych w pracy regionach rolniczych kraju. Najwyższą aktywnością wykazywali się rolnicy z regionów lepiej rozwiniętych. Dotyczyło to w szczególności działań prorozwojowych lub wymagających pewnego zaangażowania ze strony rolników. Regionem, w którym aktywność rolników była najniższa był region Południowo-Wschodni. Region ten charakteryzuje się niekorzystną strukturą agrarną, przeludnieniem i rozdrobnieniem gospodarstw skutkującymi niską produktywnością rolnictwa.

Celem opracowania była analiza realizacji rent strukturalnych w nowym Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. Rentom przypisano gorszą pozycję, niż miało to miejsce w poprzednim PROW (2004–2006), przez podniesienie wymagań uzyskania dostępu i wielkości obszarowych. Liczba złożonych wniosków w pierwszym roku realizacji programu była mniejsza w stosunku do okresu porównawczego. Na 8884 złożonych wniosków o rentę strukturalną wydano 6438 (72,5%) pozytywnych decyzji. Zrealizowano płatności w wysokości 35,3 mln zł, zaś średnio na 1 wniosek przypadała kwota 5490 zł.

Podstawą specjalizacji regionu są warunki środowiskowe, kulturowe, jak również potencjał demografi zny, społeczny i gospodarczy oraz rozwój infrastruktury. Artykuł przedstawia klasyfikację powiatów Małopolski uwzględniającą poziom rozwoju społeczno- gospodarczego. Do oceny powiatów wykorzystano taksonomiczny miernik rozwoju. W uporządkowanym zbiorze powiatów wydzielono podzbiory podobnych obiektów.

W artykule skoncentrowano się na temacie wykorzystania przez gminne samorządy instrumentów polityki rozwoju lokalnego. Samorządy podejmują różnorakie działania mające na celu tworzenie sprzyjających warunków dla powstawania i rozwoju przedsiębiorstw na terytorium gminy. Omawiane są działania, które mogą potencjalnie podejmować wszystkie władze samorządowe. Dotyczą one zarówno sfery gospodarki zasobami majątkowymi, gospodarki zasobami pracy czy są to działania związane z gospodarką zasobami naturalnymi. W artykule podano przykłady działań na rzecz rozwoju lokalnej przedsiębiorczości w Polsce co jest zazwyczaj związane z regulacjami prawnymi, gospodarką budżetową, zachętami ekonomicznymi oraz rozbudową infrastruktury. Do analizy wybrano powiat miński – gminę Dębe Wielkie z województwa mazowieckiego oraz powiat piski – gminę Pisz z województwa warmińsko-mazurskiego.

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na fakt, że budowa społeczeństwa gospodarki opartej na wiedzy jest procesem wielowymiarowym, na który składają się także zjawiska związane z kulturą ekonomiczną i kompetencjami cywilizacyjnymi charakterystycznymi dla poszczególnych grup społecznych. Artykuł koncentruje uwagę na kulturze ekonomicznej współczesnej młodzieży wiejskiej w odniesieniu do dwóch aspektów tej kultury: wiedzy ekonomicznej i umiejętności społecznych. Analizuje je w kontekście kompetencji cywilizacyjnych, wychodząc z założenia, że to właśnie one decydują o możliwości rozwoju społeczeństwa wiedzy i gospodarki opartej na wiedzy. Wynika to z przekonania, że to od kultury ekonomicznej w znacznej mierze zależeć będzie gotowość zbiorowości do zdobywania wiedzy, stosowania jej w praktyce, otwartość na innowacje itp. Zależność zachodząca pomiędzy kulturą ekonomiczną i jakością kompetencji cywilizacyjnych decyduje, czy dane zbiorowości będą partycypować w rozwoju na równych prawach, wspierać rozwój, czy będą marginalizowane. Analiza oparta została na przeprowadzonych w styczniu 2009 roku badaniach terenowych wśród 1489 szesnastolatków uczących się w 13 gminach w Polsce. Wyniki badań wskazały jednoznacznie, iż wiedza ekonomiczna oraz zinternalizowanie niektórych umiejętności przydatnych w systemie gospodarki rynkowej i społeczeństwie demokratycznym, są słabo ugruntowane przez młodzież wiejską.

Niniejszy artykuł jest głosem w dyskusji o roli planowania strategicznego, w tym konieczności opracowania i wdrożenia w Polsce krajowej strategii rozwoju rolnictwa. W pracy wykorzystano publikacje Głównego Urzędu Statystycznego, Eurostat i Komisji Europejskiej z lat 2002–2007, a także opracowania naukowe i dokumenty z resortu rolnictwa. Efektywność produkcji rolnej prowadzonej w polskich gospodarstwach odbiega zasadniczo od wielkości charakteryzujących gospodarstwa w „starych” krajach Unii Europejskiej. Strategia, opracowana na podstawie kompleksowej diagnozy sektora rolniczego pozwoli na dobór odpowiednich instrumentów oddziaływania tak na szczeblu krajowym, jak i wspólnotowym, prowadzących do osiągnięcia przyjętych celów, wpisujących się w ogólnokrajową strategię rozwoju. Planowanie strategiczne, wykorzystujące również doświadczenia innych krajów korzystających ze wsparcia w ramach Wspólnej Polityki Rolnej ma na celu ochronę polskiego rolnictwa przed powieleniem błędów, jakie niewątpliwie, obok korzyści płynących ze wspólnotowej polityki, już wystąpiły.

Wobec wzrastającej roli, jaką w życiu społecznym i gospodarczym odgrywa informacja, istnieje potrzeba dostosowania jej struktury i kanałów dystrybucji do potrzeb odbiorcy i nadawcy informacji. W opracowaniu podjęto próbę oceny skuteczności przepływu informacji pomiędzy urzędami gmin a ich potencjalnymi klientami. Przeprowadzone badania wskazują jednoznacznie na bardzo duże znaczenie informacji przekazywanej w sposób niesformalizowany. Dla usprawnienia przepływu informacji oraz uzyskania możliwości kreowania pozytywnego wizerunku gminy jako całości, niezbędne jest większe zaangażowanie samorządu w redagowanie atrakcyjnych stron internetowych oraz docenienie znaczenia prasy lokalnej. Nieodzowne wydaje się również uwzględnienie w strukturze urzędu gminy komórek odpowiedzialnych za transfer informacji (biuro obsługi klienta, biuro promocji).

Mając na uwadze wielokierunkowe wsparcie obszarów wiejskich, pod kątem możliwości wzmocnienia zasobów ludzkich, w artykule skupiono się na następujących kwestiach: dostępie rolników do informacji o możliwościach uzyskania wsparcia, przyczynach braku zainteresowania organizowanymi kursami i szkoleniami, motywacjach rolników w zakresie dokształcania oraz określeniu cech wpływających na zainteresowanie rolników organizowanymi kursami i szkoleniami dokształcającymi. Badaniem zostali objęci losowo wybrani rolnicy i ich rodziny, zamieszkujący obszary wiejskie, których gospodarstwo nie przekracza 300 ha. Wyniki badań wskazują m.in. na konieczność uwzględnienia w większym stopniu potrzeb szkoleniowych rolników, którzy nie zamierzają odejść z rolnictwa.

W artykule zaprezentowano zagadnienia i praktyczny wyraz pomocy publicznej realizowanej w polskich warunkach finansowych. Jest to bowiem, co do zasady, niedopuszczalna forma finansowego wsparcia przedsiębiorców. Wsparcie poprzez środki finansowe pochodzące z sektora finansów publicznych prowadzi bowiem do uprzywilejowania i preferowania podmiotu bądź grupy podmiotów na rynku wewnątrzwspólnotowym, burząc warunki konkurencyjności. Jednakże prawo wspólnotowe dopuszcza wybrane dziedziny gospodarcze, m.in. sektor rolniczy, do otrzymania pomocy publicznej. W szczególności musi być jednak przestrzegana zasada, zgodnie z którą pomoc przyznawana beneficjentowi (przez różne podmioty sektora finansów publicznych) w sektorze rolnictwa i rybołówstwa nie może przekroczyć 3 tys. euro w dowolnie określonym okresie, w ciągu trzech lat. W polskich warunkach za dopuszczalną i najczęściej stosowaną pomoc publiczną w dziedzinie rolnictwa uznaje się ulgi i zwolnienia z tytułu podatku rolnego.

Zmiany, jakie od lat dokonują się w polskiej gospodarce, przyczyniły się do wzrostu znaczenia zasobów niematerialnych. Dotyczy to także sektora rolnego, gdzie niski poziom wykształcenia rolników stanowi jedną z barier dalszego jego rozwoju. Postęp biologiczny i technologiczny, a także zmienne warunki rynkowe wymagają od kierowników gospodarstw stale aktualnej wiedzy oraz umiejętności jej wykorzystywania. Tymczasem znaczna część z nich nie posiada wykształcenia rolniczego, bądź poziom tego wykształcenia jest dość niski. Dokształcanie i korzystanie z usług doradczych również nie jest popularnym sposobem podwyższania kwalifikacji wśród rolników. Jednak, jak pokazują dane statystyczne, wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia kierownika rośnie powierzchnia gospodarstwa i jego towarowość. Jest to istotnym przesłaniem skłaniającym do podejmowania działań, mających na celu uaktualnianie wiedzy rolników i podnoszenie ich kwalifikacji.

W artykule przedstawiono zmiany poziomu zasobów ludzkich, jakie nastąpiły w latach 2003 i 2007 na obszarach wiejskich Pomorza Środkowego, wychodząc z założenia, że zasoby ludzkie stanowią jeden z najaktywniejszych czynników rozwoju regionalnego. Z uwagi na złożony charakter zasobów ludzkich w obliczeniach posłużono się miernikiem syntetycznym. Badany region podzielono na cztery klasy reprezentujące różny poziom rozwoju badanego zjawiska.

Funkcjonowanie każdej gospodarki rynkowej oparte jest przede wszystkim na działalności małych i średnich przedsiębiorstw. Sektor ten postrzegany jest jako strategiczny ze względu na tworzenie nowych miejsc pracy oraz zalety mające istotny wpływ na rozwój regionalny. Polski rząd deklaruje coraz większe wsparcie wobec tego sektora. Właściwa polityka wobec MSP powinna uwzględniać dwa cele, tj. ogólne warunki rozwoju tego sektora oraz niwelowanie barier wpływających na ograniczenie ich funkcjonowania.