Celem opracowania jest zaprezentowanie realizacji działania Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw w woj. warmińsko-mazurskim. Wykorzystano informacje udostępnione przez oddział regionalny Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W woj. warmińsko-mazurskim największą inicjatywą w zakresie rozwoju mikroprzedsiębiorczości charakteryzowali się mieszkańcy powiatów położonych w centralnej części regionu. Planowane przez wnioskodawców koszty projektów były zróżnicowane. Dominowały (27,81%) wnioski, w których łączny koszt planowej inwestycji szacowano w przedziale 200 000–299 999 zł.

W artykule przedstawiono psychologiczny portret uczestników rynku finansowego, ze szczególnym uwzględnieniem ich zachowania i sposobu myślenia w warunkach globalnego kryzysu finansowego. Wykazano, że panika i gwałtowny wzrost awersji do ryzyka wśród inwestorów miały istotny wpływ na skalę i zasięg globalnego kryzysu finansowego XXI wieku. W pracy zaprezentowano również behawioralne aspekty inwestycji oraz pokazano, że emocje, takie jak strach, panika, euforia, mają duży wpływ na decyzje inwestycyjne graczy rynkowych. W artykule przeprowadzono rozważania na temat nieracjonalnych zachowań grup inwestorów oraz tzw. zjawiska „samospełniających się oczekiwań”.

W pracy przedstawiono ocenę zasobów czynników wytwórczych oraz efektywności ich wykorzystania będących w posiadaniu gospodarstw mlecznych zlokalizowanych w wybranych rejonach województwa lubelskiego. Metodą, którą posłużono się podczas przeprowadzania badań były badania ankietowe, a podstawowym narzędziem był kwestionariusz wywiadu, stanowiący podstawowe źródło pozyskanych danych. Analiza wykazała, że badane gospodarstwa, pomimo ograniczonych inwestycji dokonywanych w ostatnich latach, posiadały wystarczające wyposażenie w środki trwałe. Dysponowały większymi zasobami czynników pracy i kapitału jako głównymi czynnikami produkcji. Analizowane gospodarstwa w zależności od położenia różniły się zasobami czynników produkcji. Przeprowadzona analiza efektywności czynników produkcji wskazuje, że lepszym wykorzystaniem cechowały się gospodarstwa w rejonie Ryk. Świadczy o tym przede wszystkim wysoka wartość nadwyżki bezpośredniej uzyskanej z 1 ha UR oraz wysoka efektywność kapitału.

Rozwijanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich jest jednym z kierunków zadań ośrodków doradczych, które stymulują rozwój rolnictwa w gminach przez wskazywanie lokalnie występujących problemów oraz pomoc w ich rozwiązywaniu. Doradcy rolniczy wykorzystują znane im metody oświatowo-doradcze: szkolenia, demonstracje, wystawy, prezentacje zachęcając rolników do podejmowania działalności agroturystycznej. Rozwój tej formy turystyki zależy w dużej mierze od zaangażowania władz samorządowych, instytucji i organizacji działających na tym obszarze. Celem badań było określenie roli, jaką pełnią instytucje doradcze w rozwoju działalności agroturystycznej, a także uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy rzeczywiście ośrodki doradztwa rolniczego potrafią rozbudzić lub wspomóc rozwój pozarolniczej działalności gospodarczej na terenach wiejskich.

W artykule przedstawiono wyniki badań, przeprowadzonych we wrześniu 2008 roku, dotyczących oceny wsparcia finansowego z UE w województwie kujawsko-pomorskim w opinii badanych rolników współpracujących z biurem powiatowym ARiMR w Grudziądzu. Rolnicy z powiatu grudziądzkiego byli pozytywnie nastawieni do wsparcia finansowego z UE. Jednakże zdecydowana większość badanych rolników użytkujących gospodarstwa o powierzchni powyżej 100 ha, czyli głównie osoby młodsze i lepiej wykształcone, dostrzegała więcej korzyści z przystąpienia Polski do UE dla swoich gospodarstw, aniżeli osoby starsze, z wykształceniem podstawowym i będące właścicielami gospodarstw najmniejszych obszarowo, o powierzchni do 5 ha. Duży odsetek badanych rolników deklarował, że niezbędne informacje o programach unijnych czerpali przede wszystkim ze szkoleń zawodowych rolników, organizowanych przez WODR, z oddziałów terenowych ARiMR oraz samorządów gminnych. Największym zainteresowaniem wśród właścicieli gospodarstw największych obszarowo cieszyły się takie programy, jak PROW i SPO, a dopłaty bezpośrednie i renty strukturalne w gronie rolników użytkujących gospodarstwa o mniejszej powierzchni. Ponadto badani rolnicy ocenili wsparcie środków finansowych z UE dość dobrze dla zrealizowania planowanych inwestycji oraz dla rozwoju gmin.

Celem opracowania jest ocena zakresu i skali pomocy krajowej dla przedsiębiorstw z branży przetwórstwa rolno-spożywczego na tle pomocy oferowanej w ramach programów finansowanych ze środków unijnych, w tym głównie Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007–2013. Z przeprowadzonej analizy wynika, że zakres pomocy krajowej w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej jest podobny do zakresu sprzed akcesji, jednak skala tej pomocy jest wielokrotnie niższa, w porównaniu do skali w początkowym okresie funkcjonowania systemu kredytów preferencyjnych czy nawet w okresie bezpośrednio poprzedzającym wejście do UE. Kredyty preferencyjne mogą być traktowane jako uzupełnienie wsparcia, o które mogą się ubiegać przedsiębiorstwa w ramach programów finansowanych ze środków Unii Europejskiej. W pomocy krajowej preferowane są mleczarstwo i przetwórstwo mięsa.

W artykule przedstawiono stan i kierunki rozwoju przedsiębiorczości na obszarze Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg”. W opracowaniu zaprezentowano opinie mieszkańców regionu dotyczące sytuacji materialnej, atrakcyjności posiadanych walorów przyrodniczych oraz stanu infrastruktury technicznej. Przedstawiono również obecne i preferowane formy aktywności gospodarczej oraz postawy badanych względem własnego zaangażowania w rozwój obszaru. W opracowaniu wykorzystano dane wtórne, pozyskane od Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg”.

Celem opracowania jest zbadanie i ocena roli obligacji komunalnych w finansowaniu inwestycji podejmowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Z przeprowadzonej w niniejszym opracowaniu analizy wynika, że samorządy terytorialne dostrzegły szansę, jaką daje możliwość pozyskania kapitału drogą emisji obligacji. W ciągu kilkunastu lat funkcjonowania ustawy regulującej emisję obligacji komunalnych wartość dokonywanych w kolejnych latach emisji rosła w szybkim tempie i w 2009 r. była ona kilkunastokrotnie wyższa niż w 1996 r. Jest to szczególnie ważne w warunkach konieczności pozyskania przez samorządy środków na współfinansowanie inwestycji realizowanych przy wsparciu ze środków unijnych.

Inwestycje są motorem działań w każdym przedsiębiorstwie i gospodarstwie rolnym. Podjęcie decyzji inwestycyjnej jest dużym ryzykiem zarówno w małym, jak i dużym gospodarstwie. Obecnie w obliczu wdrażania nowych wymogów w produkcji rolnej (tzw. zasada wzajemnej zgodności) niezbędne jest niekiedy kosztowne inwestowanie w modernizację gospodarstw. Praca przedstawia krótką charakterystykę próby 849 gospodarstw, ocenę działalności inwestycyjnej ich właścicieli oraz planów na przyszłość, a także ocenę źródeł pozyskiwania informacji przez rolników w zakresie możliwości inwestowania.

W artykule przedstawiono ocenę poziomu wiedzy respondentów, która dotyczyła znajomości pojęcia społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. Corporate Social Responsibility – CSR), stopnia rozpoznawalności firm odpowiedzialnych społecznie oraz kampanii społecznych przez nie prowadzonych. Przybliżono również powody i rodzaje społecznie odpowiedzialnych działań podejmowanych przez firmę Avon. W opracowaniu wykorzystano źródła pierwotne i wtórne oraz literaturę przedmiotu.

W opracowaniu przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych wśród 23 właścicieli gospodarstw agroturystycznych położonych na terenie Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy. Celem pracy było ukazanie agroturystyki jako jednej z form przedsiębiorczości wpływającej na zwiększenie poziomu uzyskiwanych dochodów i wykorzystania zasobów w gospodarstwie. Prezentowane w niniejszym opracowaniu badania wykazały, iż w tym regionie Dolnego Śląska tego typu działalność generuje dochód dodatkowy, uzupełniający inne źródła dochodów zasilające budżet domowy rodzin rolniczych. Wszystkie gospodarstwa były czynne rolniczo, a powierzchnia uprawy w większości przypadków kształtowała się w granicach od 1 do 10 ha.

Założono, że dochód gospodarstwa zależy między innymi od obranego kierunku produkcji – dlatego badano sytuację dochodową gospodarstw w zależności od nastawienia produkcyjnego. Na podstawie danych europejskiego systemu rachunkowości FADN dokonano oceny sytuacji dochodowej przeciętnego gospodarstwa w Polsce i Unii Europejskiej oraz w wydzielonych typach rolniczych. W tym celu pogrupowano gospodarstwa według typów rolniczych (TF8). W opracowaniu zastosowano metody analizy szeregów statystycznych, metody analizy pionowej i poziomej. Badania potwierdziły, że dochodowość badanych gospodarstw zależała od obranego kierunku produkcji. Dochodowość średniego polskiego gospodarstwa mierzona wartością dodaną brutto, wartością dodaną netto w przeliczeniu na osobę pełnozatrudnioną, dochodem z rodzinnego gospodarstwa rolnego na osobę pracy nieopłaconej wzrastała w latach 2004–2007 we wszystkich typach gospodarstw. Była jednak znacznie niższa od przeciętnej w Unii Europejskiej. Najbardziej korzystną sytuację dochodową miały gospodarstwa specjalizujące się w uprawach ogrodniczych, krowach mlecznych i zwierzętach ziarnożernych.

Istnieje wiele czynników sprzyjających podejmowaniu działań przedsiębiorczych na wsi, do których zaliczyć można działalność różnych instytucji i organizacji na obszarach wiejskich. W artykule przedstawiono działalność ośrodków doradztwa rolniczego, koncentrując się głównie na jej aspekcie edukacyjno-upowszechnieniowym. Podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób funkcjonowanie tych instytucji wpływa na kształtowanie się postaw przedsiębiorczych wśród mieszkańców wsi.

Celem opracowania była analiza liczby i wartości projektów zrealizowanych w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw przez małe i średnie przedsiębiorstwa na obszarach wiejskich. Do badania wykorzystano dane Ministerstwa Rozwoju Regionalnego (stan na 30.06.2009 r.). Wyniki wskazują, że MSP na obszarach wiejskich realizowały wyłącznie działania 2.1, 2.2, 2.3 i 2.4. Liczba projektów zrealizowanych w ramach tych działań na obszarach miejskich niemal czterokrotnie przewyższyła liczbę projektów zrealizowanych przez MSP na obszarach wiejskich. Jednak średnia wartość realizowanych projektów była znacznie wyższa na obszarach wiejskich. W ujęciu kwotowym MSP na obszarach wiejskich zrealizowały projekty za sumę stanowiącą 70% kwoty projektów zrealizowanych przez MSP na obszarach miejskich. Udział MSP działających na obszarach wiejskich w poszczególnych regionach NTS 2 w realizacji analizowanych projektów był bardzo zróżnicowany.

W artykule przedstawiono kondycję ekonomiczną małych i średnich przedsiębiorstw zlokalizowanych na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego. Podjęte zostały zagadnienia dotyczące średnich wyników ekonomicznych i finansowych osiąganych przez analizowane podmioty gospodarcze oraz określona została rentowność brutto badanych firm. Określono także statystyczną zależność pomiędzy sekcją gospodarki a zyskami osiąganymi przez badane przedsiębiorstwa. Wykorzystano badania własne obejmujące lata 2005–2007. Z przeprowadzonej analizy wynika, że kondycja ekonomiczna badanych małych i średnich przedsiębiorstw w dużej mierze uzależniona jest od rodzaju prowadzonej przez nich działalności gospodarczej oraz ich możliwości rozwojowych.

Artykuł poświęcony jest przedstawieniu zakresu działań związanych z marketingiem terytorialnym w polskich miastach na przykładzie Olsztyna. Zaprezentowano rozwiązania i możliwości działań w kontekście tworzenia tożsamości miast i kreowania nowych „mentalnie” regionów. Podstawowym założeniem opracowywania projektu marketingu terytorialnego na danym obszarze jest stworzenie poczucia wspólnoty, trwałego związku z daną przestrzenią, a co za tym idzie społecznej, zespołowej odpowiedzialności, która jest najważniejszym czynnikiem w kreowaniu atrakcyjnych miast i obszarów. Na podstawie analizy obecnej sytuacji stanu i zaawansowania działań związanych z marketingiem terytorialnym w Olsztynie została przedstawiona propozycja koncepcji produktów jako elementów mogących wpłynąć na zwiększenie więzi odbiorców z danym regionem oraz na budowanie jego tożsamości. Opracowanie ma na celu przedstawienie, jak wielki niewykorzystany potencjał tkwi w mieście i co można zrobić, aby mieszkańcom żyło się lepiej, a turyści chętniej przyjeżdżali.

Przedsiębiorca i przedsiębiorczość są definiowane na wiele sposobów. Na potrzeby pracy przyjęto, że przedsiębiorczość dotyczy gotowości do zmian mających za zadanie poprawę sytuacji ekonomicznej. W artykule przedstawiono wyniki z badań gospodarstw zajmujących się hodowlą owiec na terenie województwa podlaskiego. Badania dotyczą lat 2003–2004 oraz roku 2009. Wyniki badań z lat 2003–2004 posłużyły do zidentyfikowania sytuacji w gospodarstwach owczarskich oraz jako baza do porównania zmian w postawach rolników, które nastąpiły po pierwszych latach członkostwa w UE. Do określenia gotowości hodowców owiec do zmian (zachowań przedsiębiorczych) zostały przedstawione możliwości zwiększenia opłacalności produkcji owczarskiej. Poziom przedsiębiorczości i gotowości do takich działań wśród hodowców owiec jest niski. Przejmowanie gospodarstw przez młodych producentów może przyczynić się do podejmowania decyzji innowacyjnych.

Lata 2006–2008 to ważny okres w działaniu samorządów lokalnych w Polsce, albowiem był to czas funkcjonowania w zmieniających się uwarunkowaniach zewnętrznych. Zmieniały się adresowane do gmin rodzaje wsparcia w ramach polityki strukturalnej Unii Europejskiej, a ponadto samorządy musiały elastycznie reagować na niestabilną sytuację makroekonomiczną. W artykule przedstawiono ocenę działania gmin wiejskich przez pryzmat ich sytuacji finansowej. Wykazano ogólną tendencję poprawy wyników finansowych sektora samorządowego, przejawiającą się m.in. wzrostem udziału dochodów własnych i nadwyżki operacyjnej w relacji do dochodów ogółem. Zwrócono również uwagę na pewne negatywne dla budżetów gmin konsekwencje spowolnienia gospodarczego.

W artykule podjęto próbę oszacowania wielkości podaży produktów oraz ukazania regionalnej zmienności e-commerce skierowanego do rolników poprzez portal aukcyjny Allegro.pl. W celu określenia wielocechowego podobieństwa pomiędzy regionami Polski przeprowadzono wielowymiarową analizę skupień grupując je na podstawie ilości i wartości wystawionych produktów w poszczególnych podkategoriach. Produkty w poszczególnych podkategoriach wykazywały znaczące zróżnicowanie w zależności od województwa zarówno pod względem wartości oferowanego asortymentu jak również poszczególnym ich zróżnicowaniem.

W artykule scharakteryzowano rolę władz publicznych w rozwoju lokalnym. Sprowadza się ona szczególnie do regulowania działań podmiotów zaangażowanych w proces rozwoju lokalnego oraz do ich stymulowania w celu podejmowania określonych działań, pożądanych z punktu widzenia rozwoju. Badania przeprowadzono w 2007 roku w gminach województwa mazowieckiego o stosunkowo niskim (grupa G1) i wysokim (grupa G2) stopniu rozwoju. Określono dyspozycję psychologiczną przedstawicieli urzędów gmin w zależności od poziomu rozwoju gmin. W obydwu grupach gmin uzyskano stosunkowo wysokie wskaźniki dotyczące zasobów społecznych, co sprzyja samorządowi terytorialnemu w pełnieniu funkcji o charakterze zarówno regulacyjnym, jak i stymulacyjnym.

W artykule dokonano oceny aktywności rolników-przedsiębiorców w zakresie podejmowania dodatkowych form działalności będących przejawem wielofunkcyjności gospodarstw rolnych. Badania wykazały, że ponad połowa rolników-przedsiębiorców oprócz działalności pozarolniczej prowadzi jeszcze inne formy działalności wielofunkcyjnej, przy czym najczęściej są to: sprzedaż bezpośrednia produktów wytworzonych w gospodarstwie rolnym oraz realizacja programów rolno-środowiskowych. Aktywność rolników-przedsiębiorców w tym zakresie w dużej mierze zależy od takich cech, jak: wiek i wykształcenie rolnika, powierzchnia i wielkość ekonomiczna gospodarstwa rolnego, rodzaj prowadzonej działalności pozarolniczej i jej znaczenie dla utrzymania rodziny oraz intensywność relacji (współpracy) rolników z instytucjami lokalnymi.

Celem pracy jest ukazanie źródeł finansowania, wysokości oraz poziomu zwrotu wydatków poniesionych na rozpoczęcie przedsięwzięć związanych ze świadczeniem usług agroturystycznych. Badania przeprowadzono wśród 60 właścicieli gospodarstw agroturystycznych świadczących swoje usługi na terenie Lubelszczyzny. Metodą badawczą był sondaż diagnostyczny. Z przeprowadzonych badań wynika, że dominującym motywem podejmowania działalności agroturystycznej jest chęć uzyskania dodatkowego dochodu. Kwaterodawcy wydatki związane z rozpoczęciem tej działalności pokrywają najczęściej z własnych oszczędności. Są one stosunkowo niewielkie – w 80% przypadków poniżej 20 tys. zł, jednak na ich zwrot trzeba czekać minimalnie 2–3 lata.

Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych we wrześniu 2009 roku wśród losowo wybranych 113 przedsiębiorców. Analizie poddano także dokumenty z urzędu gminy i źródła internetowe dotyczące tej problematyki. Celem było zbadanie warunków do rozwoju przedsiębiorczości na terenie typowej gminy wiejskiej, jaką jest gmina Gostycyn w województwie kujawsko-pomorskim. Badani przedsiębiorcy ocenili, że ich działalność ma raczej niewielki wpływ na: tworzenie miejsc pracy w gminie, kreowanie i pobudzanie lokalnego popytu na dobra i usługi, gospodarkę gminy czy rozbudowę infrastruktury lokalnej. Konkurencja na lokalnym rynku była średnia. Ponad połowa respondentów wykazała współpracę z innymi firmami. Do uciążliwości prowadzenia działalności gospodarczej zaliczono: biurokrację, podatki i opłaty, konkurencję, utrzymanie płynności finansowej oraz niski popyt klientów. Barierami w rozwoju przedsiębiorczości natomiast były: kłopoty z uzyskaniem kredytu, wysokie podatki oraz wysokie koszty zaopatrzenia i rozproszenie klientów. Wśród szans dla rozwoju przedsiębiorczości na terenie badanej gminy respondenci najczęściej wymieniali położenie wzdłuż trasy wojewódzkiej. Znaczna część badanych przedsiębiorców dostrzegała poprawę warunków do prowadzenia działalności gospodarczej na terenie gminy Gostycyn po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Po wstąpieniu do UE w 2004 roku odsetek respondentów korzystających ze wsparcia finansowego w ramach programów zwiększył się znacznie.