Celem badań było określenie zmienności cech mierzalnych i przeliczalnych storni Platichthys flesus (L., 1758) z rejonu Zatoki Pomorskiej. Ponadto zebrany materiał posłużył również do ustalenia niektórych właściwości biologicznych badanej populacji. Określono skład długości, tempo wzrostu długości i masy ciała oraz wyznaczono zależność pomiędzy długością i masą. Analizowana populacja charakteryzuje się dużą plastycznością cech mierzalnych o czym świadczyły wysokie wartości współczynnika zmienności. Cechy przeliczalne (merystyczne) badanej populacji można określić następującą formułą: Db (48-52) 53-62 (63-65), Ab (34-35) 36-44 (45), Pb (8) 9-13, PbDs 9-13, Vb 6, VbDs (5) 6, sp. br. 11-16 (18), BR 5-8, vert. 34-38 (39). Stwierdzono, że zależność pomiędzy długością dłuższego promienia otolitu, a długością całkowitą ma charakter krzywoliniowy, dlatego tempo wzrostu długości wyliczono według metody Vovka. Obliczone równania wzrostu długości i masy dla badanej populacji przedstawiają się następująco:
Lt = 42,6[1-e^{-0,1712(t-0,0018)}]
Wt = 960[1-e^{-0,1712(t-0,0018)}]^3,0742
Na podstawie wyników nieparametrycznego testu Kołmogorowa-Smirnowa stwierdzono istotne różnice statystyczne między obu płciami w badanej próbie w przypadku 14 cech wymierzalnych (11 mierzone w stosunku do długości ciała (Sl) oraz 3 mierzone do długości bocznej głowy (lc)). W przypadku cech mierzonych w stosunku do długości ciała (Sl) za wyjątkiem najmniejszej wysokości ciała (h) dla pozostałych cech wartości średnie były większe u samic. W przypadku cech mierzonych w stosunku do długości bocznej głowy (lc) za wyjątkiem średnicy pionowej oka (Ov), pozostałe cechy miały większe wartości średnie u samców. Dla cech przeliczalnych nie stwierdzono istotnych różnic statystycznych między obu płciami dla żadnej z porównywanych cech.

Badaniom poddano 4 gatunki ryb, należące do wiodących w ichtiofaunie jezior Wojnowskich: sandacze (Stizostedion lucioperca L.), okonie (Perca fluviatilis L.), leszcze (Abramis brama L.) i płocie (Rutilus rutilus L.). W tkankach badanych ryb (mięśnie, skrzela, nerki, wątroby) oznaczono stężenia chromu, miedzi, niklu, kadmu, ołowiu i cynku. Określono zależność bioakumulacji badanych pierwiastków od wieku ryb, ich masy i długości całkowitej ciała. Zawartość metali ciężkich w badanych rybach zmieniała się wraz z wiekiem ryb. Zależność bioakumulacji metali ciężkich i wieku ryb była zróżnicowana i zależała od specyfiki poszczególnych gatunków. W większości przypadków zaobserwowano odwrotną zależność wieku i stężenia metali w tkankach ryb. W tkance mięśniowej dodatnie korelacje zaobserwowano: u sandaczy i leszczy dla kadmu oraz wieku i długości ryb, u okoni dla ołowiu oraz wieku, długości i masy ryb, u płoci dla niklu i masy ryb. W pozostałych przypadkach istotne statystycznie korelacje między wiekiem ryb a zawartością badanych metali w ich mięśniach były ujemne.

Przeprowadzono ocenę stanu rozwoju gonad łososi pochodzących z gospodarstwa łososiowego „Aquamar” w Miastku, w trakcie drugiego roku życia, które stanowiły grupę ryb wolniej rosnących, niesmoltyzujących w pierwszym roku życia. W okresie października-grudnia 2001 roku pobrano próbki w liczbie 294 ryb. Długość ciała samic (149 osob.) wynosiła 10,25 cm, a samców (145 osob.) 10,45 cm. U wybranych ryb (22 samic i 65 samców), przy wykorzystaniu standardowych technik histologicznych, na poziomie mikroskopii świetnej, oceniono stan rozwoju gonad. Współczynnik gonadosomatyczny samic wahał się od 0,03 do 0,38 (średnia 0,17), a samców od 0,01 do 6,22 (średnia 0,37). Stan rozwoju gonad wszystkich samic był zbliżony. Oocyty najstarszej generacji w poszczególnych jajnikach znajdowały się w trakcie protoplazmatycznego wzrostu, z pierścieniami zasadochłonnej cytoplazmy w obwodowej części komórki. Średnica oocytów najlepiej rozwiniętych wahała się od 78,8 do 145,0 mm (średnia 106,73). Stan rozwoju gonad samców był zróżnicowany. Znajdowano osobniki juwenilne – zawierające wyłącznie spermatogonia A, oraz dojrzewające – w początkowym lub końcowym etapie spermatogenezy. Osobniki pierwszej grupy stanowiły 72,4% populacji, a drugiej 27,6%.

W pracy na tle połowów sandacza (Stizostedion lucioperca (L.)) w wodach europejskich (10100-17400 ton rocznie) oraz cen jednostkowych notowanych na rynku europejskim w porównaniu z innymi gatunkami ryb, przedstawiona została szczegółowa statystyka połowów sandacza w polskich obszarach morskich. Roczne połowy sandacza w polskich obszarach morskich w latach 1993-2002 wahały się od 274 do 438 ton rocznie, 60-70% masy wydobywanych ryb pochodziło z wód zalewów Szczecińskiego i Wiślanego. Na podstawie określonych w pracy wartości parametru (K) równania wzrostu Brody-Bartalanffy oszacowana wartość wskaźnika śmiertelności naturalnej (M) sandacza mieści się w przedziale od 0,18 do 0,22. Oceniano produktywność eksploatowanej populacji sandacza Zalewu Szczecińskiego w oparciu o model Bevertona i Holta [1957], zmodyfikowanym przez Jones [1957]. Wyniki analizy dowodzą, iż przy obecnym poziomie intensywności połowów przy założeniu istnienia stałego poziomu uzupełnienia populacji nowymi pokoleniami, obowiązujący w Zalewie Szczecińskim i Zatoce Pomorskiej wymiar ochronny sandacza (45,0 cm L.t.) jest dopasowany do wydajności populacji.

W latach 1998-2001 określono płodność 169 samic płoci z jeziora Gardno i 210 z jeziora Łebsko. Określono zależności między długością ciała, masą i wiekiem samic a realizowaną płodnością płoci w tych zbiornikach. Samice przystępowały pierwszy raz do tarła w trzecim roku życia. Najstarsze zdolne do rozrodu osobniki miały 13 lat. Płoć z jeziora Gardno charakteryzowała się wyższą płodnością absolutną niż osobniki tej samej wielkości z jeziora Łebsko. Ikra płoci z jeziora Gardno miała mniejszą średnicę. Samice płoci o długości ciała 20 cm wytwarzały przeciętnie 26 400 jaj w Gardnie i 25 800 jaj w Łebsku, co jak na warunki europejskie jest wartością średnią.

W analizie gatunkowej rodziny Salmonidae szczególne zastosowanie znalazły cechy osteologiczne, które pozwalają charakteryzować nie tylko gatunki ale też fonny oraz populacje. Badaniom poddano 68 łososi i 144 troci w wieku 0+, 1+, 2+ oraz dorosłych. Analiza obejmowała 4 kości czaszki: kość sitową (mesethmoideum), kość językową (os linquale), kości przedszczękowe (praemaxillare) i lemiesz (vomer). W celu dokładnego określenia kształtu poszczególnych kości i analizy dynamiki ich zmienności, wyznaczono dla poszczególnych kości od 4 do 8 odcinków pomiędzy znaczącymi ich punktami. Z kości przedszczękowych wyznaczono pomiary dla lewej kości. Kość sitowa juwenilnych troci miała o 20% większe boczne wcięcie i była o prawie 10% szersza od kości sitowej młodzieży łososia 0+. Kość sitowa dorosłych troci była znacznie szersza i miała mniejsze wcięcie w części tylnej od kości sitowej łososia. Kość przedszczękowa młodzieży jak i dorosłych łososi była węższa od kości przedszczękowej troci. Szerokość kości przedszczekowych u dorosłych osobników troci stanowiła powyżej 50% jej długości a u łososia znacznie poniżej 50%. Duży wyrostek tworzący górną część kości przedszczękowej u łososia 0+ «był prawie o 10% wyższy niż u troci w tym samym wieku. Młodzież łososia miała średnio 7 zębów na praemaxillare a ryby dorosłe troci 6,8. Na kościach przedszczękowych troci występował mały wyrostek, którego nie było u łososi. Liczba zębów u juwenilnych i dorosłych troci była taka sama i wynosiła średnio 7,5. Blaszka lemiesza łososi miała kształt pięciokątny a jej długość u dorosłych osobników była dwa razy dłuższa niż u młodzieży. Na trzonie lemiesza łososi zęby tworzyły jeden rząd. U dorosłych łososi występowało przewężenie pod blaszką, którego nie było u młodzieży łososia oraz u troci. Blaszka lemiesza troci miała kształt trójkąta równoramiennego i była nieco dłuższa niż u łososia. Zęby na lemieszu troci tworzyły 2 szeregi: poprzeczny przy podstawie blaszki lemiesza oraz na trzonie. U troci i u łososia wraz ze wzrostem ryb zwiększała się długość blaszki oraz długość odcinka bez zębów a zmniejszała się długość trzonu lemiesza. Odcinek z zębami na lemieszu dorosłych troci był znacznie dłuższy niż u łososia. Na kości językowej u młodzieży łososia znajdowało się 10-12 zębów a u dorosłych 4-8.

Badania prowadzone zimą i latem miały na celu określenie stopnia eliminacji azotu w stawach rybnych użyźnianych ściekami komunalnymi. Oczyszczone biologicznie ścieki w ilości 30 000 m3 na dobę pochodziły z oczyszczalni ścieków miasta Bielsko-Biała i zasilały 41 ha stawów. Badania skoncentrowano na pięciu stawach. Dwa z nich pracowały w systemie paciorkowym, a pozostałe z niezależnym dopływem i odpływem. Zimą zarybiono jeden staw, a w sezonie zastosowano trzy warianty obsady karpiem w polikulturze z tołpygą i amurem. Zimą eliminacja azotu była niewielka, jedynie w stawie z obsadą karpia wynosiła 20% dla azotu amonowego i 13% dla azotu azotanowego. W sezonie notowano średnią redukcję azotu amonowego 23%, a azotu azotanowego 61%, co przy takiej eliminacji daje 80 kg N na dobę zdeponowane w stawach. Zastosowanie ścieków komunalnych do nawożenia stawów daje korzyść środowiskową (utylizacja ścieków) i ekonomiczną (zmniejszenie wydatków na nawozy sztuczne).

Przeprowadzono badania cech biometrycznych selektów wiosłonosów w grupie wieku 6+. Stwierdzono, że samice przewyższały samce średnią masą ciała o 13,6%, długością całkowitą i ciała (Lt i Lc) oraz długością głowy (C) i rostrum (R). Ponadto występowały statystycznie istotne różnice w absolutnych i względnych wartościach wysokości płetw piersiowych (hP) i brzusznych (hV). U badanych ryb stwierdzono korelacje pomiędzy długością głowy (C) i długością rostrum (R) oraz długością całkowitą (Lt) a długością ciała (Lc).

Badano in vitro pochłanianie zjadliwych bakterii Aeromonas salmonicida subsp. salmonicida przez fagocyty krwi ryb Acipenser baeri, Siluris glanis i Cyprinus carpio. Neurofile karpia (16±3) i suma (14±2) pochłaniały bakterie aktywniej niż jesiotra (11±2) zaś trombocyty suma (12±1,7) pochłaniały więcej bakterii niż jesiotra (5±4) i karpia (2,9±2). Po ekspozycji ryb na herbicydy Roundap, Avans, Azoprim w tzw. bezpiecznych dawkach stwierdzono niekorzystne skutki, zależne od rodzaju i dawki herbicydu, gatunku ryb i typu fagocytów.

Badania przeprowadzono w pięciu różniących się trofią (od mezo- do hypertrofii) jeziorach poleskich w latach 2000-2001. Ryby odławiano: agregatem prądotwórczym, sieciami S-REV Norden („gill nets”) i żakami. Udział sumika zarówno w liczebności (70,7-3,6%), jak i biomasie (2,4-43%) ichtiofauny spadał wraz ze wzrostem trofii jezior, rosła natomiast jego średnia masa i współczynnik kondycji. Najbardziej skuteczną metodą połowu, niezależnie od typu jeziora, okazał się agregat prądotwórczy, najmniej efektywnym narzędziem – sieci typu „gill nets”. Najbardziej selektywną metodą odłowu były żaki, które mogą być polecane do kontroli liczebności sumików w wodach chronionych.

Przeprowadzono w latach 1981-2000 badania jezior Czajcze, Domysławskie, Grodno, Kołczewo, Koprowo, Liwia Łuża, Rabiąż, Resko Przymorskie, Warnowo, Wisełka i Żółwińskie. Na podstawie badań stwierdzono, że wszystkie zbiorniki są nieodporne lub mało odporne na degradację. Zlewnie badanych jezior cechują się przeciętna zdolnością uruchamiania ładunku biogenów zdeponowanych na ich obszarze, zlewnia jeziora Resko Przymorskie odznacza się dużą możliwością dostarczania materii. Wszystkie badane akweny podlegają intensywnemu procesowi eutrofizacji. Zgodnie z zastosowanymi metodami są to jeziora eutroficzne, hipertroficzne, silnie eutroficzne, bądź z pogranicza eutrofii i hipertrofii [Vollenweider 1989]. Najniższym poziomem trofii cechowało się jezioro Grodno. Znaczny poziom trofii badanych zbiorników potwierdzają występujące w nich warunki tlenowe. W okresie letnim wyrażają się one sięgającym 180-200% przetlenieniem wód powierzchniowych oraz deficytami tlenu w wodach przydennych.

Badania prowadzono w stawach rybnych zasilanych biologicznie oczyszczonymi ściekami komunalnymi. Celem było określenie potencjału produkcyjnego stawów rybnych oczyszczalni ścieków „komorowice”, odbierającej ścieki z miasta Bielsko-Biała. Ścieki w ilości 30 000 m³d^-1 wprowadzono na 40,1 ha stawów zarybionych narybkiem karpia o masie od 19,11 do 20,21 g osob.^-1. W warunkach zróżnicowanego zagęszczenia obsad, uzyskano przyrost całkowity wynoszący od 1 280 do 2 319 kg ryb z 1 ha stawu, przy przeżywalności 76-90% i końcowej średniej masie jednostkowej od 372 do 474 g osob.^-1. Opisano formułę arytmetyczną, przy pomocy której określono optymalną preliminowaną gęstość obsady jako 7 000 osob. narybku na 1 ha stawu.

W kompleksie stawowym o powierzchni 40 ha użyźnianym biologicznie oczyszczonymi ściekami komunalnymi, badano intensywność eliminacji fosforu w cyklu rocznym. W okresie zimowym, w stawach bez obsady ryb i przy niskiej temperaturze wody, stwierdzano około 30-procentowy spadek koncentracji fosforu przy 10-dniowej retencji ścieków w stawach. W okresie letnim eliminacja fosforu z przepływających przez stawy ściekach okresowo przekraczała 80%. Najwyższe tempo eliminacji fosforu w stawach stwierdzano w drugiej połowie sezonu wegetacyjnego przy mniejszym rozwoju fitoplanktonu lecz przy większej mętności wody.

W 2001 roku przeprowadzono badania porównawcze wydajności produkcyjnej 4 wybranych mieszanek paszowych o różnych wartościach odżywczych w intensywnym chowie suma europejskiego (Silurus glanis L.). Zostały one wykonane w basenach z przepływową wodą podgrzaną w farmie chowu suma europejskiego (farma Tisova, České rybářství Mariánské Lázně, Ltd., Republika Czeska). Początkowa masa jednostkowa ryb wynosiła 450 g, a badania prowadzono przez 112 dni przy średniej temperaturze wody 23ºC. Ryby obsadzono po 60 kg do 8 basenów o pojemności 3 m³ każdy, w którym przepływ wody wynosił 1-3 l·s^-1. W badaniach użyto 3 pasze AQUALIFE oznaczone symbolami: 14, 17 i T 70 oraz DAN-EX 1344, w którym zawartości białka i tłuszczu wynosiły odpowiednio: 44, 42, 44 oraz 14, 22, 27 i 13%. Badano podstawowe wskaźniki hodowlane: przeżywalność, przyrosty ryb, SGR i FCR. Ponadto, dodatkowo oznaczono retencję białka i tłuszczu, skład chemiczny ryb oraz wybrane wskaźniki hematologiczne i biochemiczne plazmy krwi. Wartości najważniejszych wskaźników hodowlanych: końcowa masa jednostkowa, SGR i FCR uzyskane na poszczególnych paszach wynosiły odpowiednio: AQUALIFE 14 – 1 170 g, SGR 0,85%·d^-1, FCR 1,43; AQUALIFE 17 – 1 366 g, 0,95%·d^-1, 1,26; T 70 – 1 377 g, 0,99%·d^-1, 1,27; DAN-EX 1344 – 1110 g, 0,81%·d^-1, 1,52. Przy stosowaniu w żywieniu sumów wymienionych pasz uzyskano także statystycznie znaczne zróżnicowanie innych wskaźników (p < 0,05 i p < 0,01).

Celem badań była ocena wartości żywieniowej mieszanek doświadczalnych zawierających jęczmień, pszenicę, pszenżyto i żyto w chowie narybku karpia. Przeprowadzono 50-dniowy test wzrostowy w warunkach kontrolowanych – w hali akwaryjnej, w basenach przepływowych o pojemności 60 l, z udziałem narybku karpia o średniej masie jednostkowej 9,92 g. Obsadę jednego basenu stanowiło 10 ryb. Do upostaciowania mieszanek doświadczalnych przygotowanych jako diety izoazotowe (38% białka ogólnego) i izokaloryczne (około 3 560 kcal kg^-1), wykorzystana została metoda obróbki barotermicznej, tj. ekstruzja. Pasze doświadczalne oceniano na podstawie cech fizycznych i chemicznych, oznaczono również skład aminokwasowy białka. Do oceny końcowych wyników testu wzrostowego wykorzystane zostały następujące wskaźniki efektywności chowu: procentowy przyrost masy ryb (WG), współczynnik pokarmowy (FCR), dobowy przyrost średniej masy jednostkowej ryb (SGR), wskaźnik retencji białka paszowego (PR) oraz współczynnik wydajności wzrostowej białka (PER). Analizę statystyczną wyników testu wzrostowego przeprowadzono wykorzystując program Statistica 5 PL. Najwyższy przyrost masy (WG-415,4%) i tempo wzrostu (SGR-3,28% d^-1) uzyskano żywiąc narybek karpia mieszanką paszową zawierającą pszenżyto, natomiast najkorzystniejsze wskaźniki wykorzystania składników pokarmowych paszy (FCR-1.37; PER-1,96; PR-19,0%) skarmiając mieszankę zawierającą pszenicę. Najgorsze wyniki odnotowano żywiąc narybek mieszanką zawierającą żyto, jednakże przeprowadzona analiza statystyczna nie wykazała istotnych różnic pomiędzy wariantami doświadczenia.

Dla oszacowania stopnia naturalnej reprodukcji siei w Zatoce Puckiej zastosowano znakowanie fluorescencyjne przez imersję w barwniku alizarin Red (S) całości materiału zarybieniowego siei (343 830 osob.) wpuszczonego w latach 1997-1999 do Zatoki Puckiej. Analiza obecności znaczków w otolitach siei pokoleń 1997-1999, złowionej w latach 1999-2002 w Zatoce Puckiej i w rzece Redzie, wykazała od 6.2 do 12.8% ryb pochodzących z naturalnego tarła. Po czterech latach od znakowania retencja znaczków była wystarczająca do ich zaobserwowania.

Komórki blastodermalne (BCs) zarodków rybich mogą być wykorzystywane do badań z zakresu wielu dziedzin nauki – zwłaszcza embriologii i genetyki. Mogą też być mrożone i wykorzystywane do tworzenia banków genów. Jednak niezależnie od przeznaczenia możliwość dalszego ich wykorzystania jest warunkowana liczbą i żywotnością pozyskanych BCs. Przeprowadzone badania miały na celu określenie wpływu mechanicznej lub enzymatycznej metody rozpraszania blastoderm danio pręgowanego (Brachydanio rerio) oraz wieku zarodków (1,25 i 4 godziny) na liczbę i przeżywalność pozyskanych BCs podczas 24 godzin hodowli. Na podstawie uzyskanych wyników sformułowano następujące wnioski – technika rozpraszania zarodków nie ma wpływu na liczbę i żywotność pozyskanych BCs a stadium rozwojowe zarodka nie ma wpływu na liczbę uzyskanych żywych BCs, jednak żywotność BCs ze starszych zarodków jest większa.

Celem przeprowadzonych badań było określenie, przy użyciu mikroskopu i systemu analizy obrazu Multiscan, wpływu Cu, Cd i Cu+Cd występujących w stężeniu 0,2 mg·dm^-3 na wykorzystywanie zasobów woreczka żółtkowego i wzrost larw karpia w warunkach laboratoryjnych. Według danych wielu autorów, resorpcja woreczka żółtkowego i wzrost larw mogą być hamowane przez różne czynniki środowiskowe, np. metale ciężkie. Uzyskane wyniki badań wykazały, że metale ciężkie znacznie hamują wykorzystywanie substancji z woreczka żółtkowego przez larwy. Woreczek żółtkowy larw poddanych działaniu metali jest większy, a niektóre z nich posiadają go nawet do 12 dnia od wyklucia. Prawidłowe wykorzystanie zasobów woreczka jest bardzo ważne dla rozwoju ryb. Wszelkie zakłócenia powodują zwolnienie przemian metabolicznych, co objawia się zmniejszeniem osiąganego wzrostu. Pod wpływem metali wzrasta liczba osobników niedożywionych, gdyż obniżają one aktywność pływania i żerowania, a także zmniejszają apetyt ryb. Toksyczne działanie metali prowadzi także do uszkodzenia narządów zmysłów, przez co odnalezienie i rozpoznanie pokarmu jest znacznie utrudnione. Wszystkie te działania prowadzą do osłabienia osobników i zwiększenia śmiertelności ryb, co przyczynia się do zmniejszania ich populacji w zbiornikach wodnych.

Zastosowanie szczepionek w hodowli ryb łososiowatych jest najefektywniejszą metodą ochrony zdrowia ryb. Systematyczne stosowanie swoistych szczepionek eliminuje straty powodowane czynnikami infekcyjnymi. Aktualnie prowadzone są badania nad zwiększeniem efektywności szczepień przez stosowanie środków antystresowych, eliminujących negatywny wpływ stresu polietiologicznego na organizm ryb. Celem prezentowanych badań było określenie wpływu znieczulenia ogólnego preparatem Propiscin (IRS) na efektywność szczepionki przeciwko furunkulozie (Furogen Immersion) podawanej w immersji pstrągom tęczowym (Oncorhynchus mykiss). Badania przeprowadzano na rybach klinicznie zdrowych o masie ciała 10-20 g, które zostały podzielone na trzy grupy: ryby poddane szczepieniu w pełnym znieczuleniu ogólnym, ryby tylko poddane szczepieniu oraz ryby kontrolne które zostały jedynie poddane znieczuleniu ogólnemu. Krew i narządy do badań immunologicznych pobierano przed oraz 14., 21., 28., 35. i 60. dniu po szczepieniu. Określano ogólną ilość komórek produkujących przeciwciała (ISC), poziom komórek produkujących swoiste przeciwciała (ASC) oraz miano swoistych przeciwciał anti-Aeromonas salmonicida. W celu sprawdzenia efektywności szczepienia 28. dnia po wakcynacji ryby poddano zakażeniu żywymi bakteriami Aeromonas salmonicida. Po zakażeniu eksperymentalnym kontrolowano stan kondycyjny oraz rejestrowano liczbę śnięć. Uzyskane wyniki badań jednoznacznie wykazały, że u ryb poddanych szczepieniu w pełnym znieczuleniu ogólnym stwierdzono statystycznie istotnie wyższą odpowiedź immunologiczną określaną poziomem ISC, ASC oraz mianem swoistych przeciwciał. Również obserwowano znacznie niższy procent śmiertelności po zakażeniu eksperymentalnym u ryb poddanych immunizacji w znieczuleniu ogólnym (10%), w porównaniu z grupą jedynie szczepioną gdzie śnięcia wyniosły 30% oraz grupą kontrolną gdzie śnięcia kształtowały się na poziomie 85%.

W latach 2000-2001 badano skutki stałej presji stad kormoranów na zespół ichtiofauny w drugorzędowej rzece pstrągowej Dyje w Parku Narodowym Rzeki Dyje (zlokalizowanym na granicy między Republiką Czeską a Austrią). Badania stanowiły kontynuację wcześniejszych prac ichtiologicznych prowadzonych w tym rejonie w latach 1997-1998 po masowej inwazji dużego stada kormoranów (250 osob.). Próbki do badań ichtiologicznych pobierano na tych samych 4 odcinkach cieku przy użyciu agregatu prądotwórczego. Dla określenia wskaźników saprobiotycznych w cyklu rocznym pobierano próbki zoobentosu. Stan zespołu ichtiofauny w rzece określano przy użyciu podstawowych metod ichtiologicznych. Stabilność zespołu ichtiofauny określono przy użyciu wskaźników różnorodności (H΄) i stabilności (E), które zmieniały się odpowiednio w zakresie od 0,082-1,739 i 0,045-0,806, a najniższe ich wartości uzyskano dla badanych odcinków rzeki 2 i 3. Występowanie pstrąga potokowego zmieniało się w zakresie od 68 do 349 osob.·ha-1, a lipienia od 0 do 23 osob.·ha^-1 (brak było tych ryb na odcinku 2 i 4.). Biomasa ogólna zespołu ichtiofauny wahała się w granicach od 15,3 do 128,5 kg·ha^-1. Stwierdzono znaczny wzrost występowania głowacza, Cottus gobio (w liczbie 30 557 osob.·ha^-1 i biomasie 123,3 kg·ha^-1 na odcinku 3 w 2001 roku) jako wynik gwałtownego zmniejszenia się gęstości populacji pstrąga potokowego. W badaniach przeprowadzonych w latach 2000-2001 stwierdzono, że biomasa ogólna ryb wynosiła tylko 48,6 kg·ha^-1 (spadek o 54%), w tym pstrąga potokowego 18,9 kg·ha^-1 (spadek o 60%) a lipienia 1,1 kg·ha^-1 (spadek o 90%). Niekorzystne zmiany w zespole ichtiofauny rzeki Dyje potwierdziły również połowy wędkarskie, które w odniesieniu do lipienia były bliskie 0 (w 2001 roku tylko 0,1 kg·ha^-1). Analizy próbek bentosu (wskaźnik saprobowości w zakresie 1,18-1,48) potwierdziły wysoką jakość wody (oligosaprobową), typową dla środowiska pstrąga i lipienia.

Celem doświadczenia było określenie wpływu żywienia izobiałkowymi przemysłowymi paszami o różnym udziale węglowodanów i tłuszczu na wybrane składniki biochemiczne krwi, skład chemiczny ciała oraz na podstawowe wskaźniki chowu karpia w warunkach wody pochłodniczej. Doświadczenie przeprowadzono na 290 kroczkach karpia (384 ± 5g). Chów ryb prowadzono w sadzach w wodzie pochłodniczej. Ryby podzielono na dwie grupy i żywiono izobiałkowymi paszami z podwyższonym udziałem węglowodanów (33,3% wartości energetycznej diety – grupa I) i tłuszczu (39,3% wartości energetycznej diety – grupa II). Na początku i na końcu doświadczenia oznaczono stężenie białka, AspAT, AlAT, glukozy, triacylogliceroli, cholesterolu i jego frakcji we krwi karpi. Dokonano także analiz składu chemicznego ciała. W trakcie doświadczenia przeprowadzano co siedem dni ważenia kontrolne ryb w celu uaktualniania dawki paszy oraz w celu określania wielkości przyjętych wskaźników chowu. Stwierdzono statystycznie istotne różnice w stężeniach składników biochemicznych krwi, składzie chemicznym ciała jak i w wielkościach wskaźników hodowlanych zarówno pomiędzy grupami żywieniowymi jak i w stosunku do stanu przed doświadczeniem. Na końcu doświadczenia stężenia wybranych składników we krwi ryb grupy I i grupy II kształtowały się odpowiednio: białko 39,5 i 39,4 g·l^-1; AspAT 39,0 i 31,3 IU·l^-1; AlAT 5,5 i 5,3I U·l^-1; glukoza 105,0 i 140,7 mg·dl^-1; triacyloglicerole 197,6 i 173,6 mg·dl^-1; cholesterol całkowity 230,2 i 300,2 mg·dl^-1; LDL-chol. 17,5 i 19,9 mg·dl^-1; HDL-chol. 173,2 i 245,5 mg·dl^-1. Końcowe wyniki badań hodowlanych obu grup żywieniowych wyniosły odpowiednio: średnia masa jednostkowa 1 084 i 1 331 g; dobowy przyrost średniej masy jednostkowej (SGR) 1,62 i 1,94%; współczynnik pokarmowy (FCR) 1,27 i 1,04; retencja białka (aNPU) 27,80 i 32,92%; retencja tłuszczu (aFU) 88,70 i 80,70% oraz retencja energii (RE) 45,80 i 53,00%. Biorąc pod uwagę 100% przeżywalność ryb i stosunkowo duże przyrosty masy ciała ryb należy uznać, że zastosowane w doświadczeniu pasze o różnym udziale węglowodanów i tłuszczu, pomimo istotnego i odmiennego wpływu na ustrój nie przekraczały fizjologicznych możliwości adaptacyjnych organizmu badanych karpi do ich wykorzystania. Można zatem przypuszczać, że modyfikowanie do pewnego stopnia składu chemicznego ciała ryb, uzyskiwania określonego poziomu i składu tłuszczu w ciele, poprzez odpowiednie zestawianie diet może odegrać w najbliższej przyszłości jedną z ważniejszych ról w intensywnej hodowli ryb.

Badania nad wpływem pestycydów na funkcje układu immunologicznego skupiają się wokół toksyczności na komórki immunokompetentne. Roundup (zawierający 41% glifosatu) jest herbicydem stosowanym w rolnictwie i akwakulturze. W badaniach oceniano wpływ glifosatu na metaboliczną i fagocytarną aktywność komórek PMN i MN oraz proliferacyjną reakcję limfocytów T i B u karpia i suma europejskiego. Użyty w dawce 100 mg·dm^-3 w 10-minutowej kąpieli wyraźnie obniża zarówno metaboliczną (RBA) jak i fagocytarną (PKA) aktywność leukocytów. Także proliferacyjna odpowiedź limfocytów stymulowanych Con A i LPS była obniżona. Ryby o różnych preferencjach siedliskowych wykazują podobną wrażliwość na określone ksenobiotyki.

Dla oceny warunków hydrochemicznych jeziora Miedwie oznaczano następujące wskaźniki: odczyn, suchą masę sestonu chlorofil „a”, tlen rozpuszczony, BZT5, ChZTCr, ChZTMn, ortofosforany, fosfor całkowity, azot amonowy, azotynowy, azotanowy, organiczny i całkowity oraz wskaźniki określające poziom mineralizacji – chlorki, siarczany, węglany, wodorowęglany, wapń, magnez i przewodność elektrolityczną. Uzyskane wyniki badań pozwoliły na ocenę warunków hydrochemicznych jeziora. Korzystne warunki tlenowe stwierdzone w badanym zbiorniku, przeciętna zawartość biogenów, wysoka widzialność wody pozwalają zaklasyfikować jezioro Miedwie do typu jezior mezotroficznych. Stały dopływ nutrientów i materii organicznej ze zlewni całkowitej powoduje ciągłe obciążanie badanego jeziora tymi substancjami. Wszystkie wskaźniki mineralizacji świadczyły o przeciętnym jej poziomie, typowym dla wód powierzchniowych Pomorza Zachodniego i mieściły się w normach przewidzianych dla I klasy czystości.

Badania prowadzone były na próbce węgorzyc z rejonu Małego Bełtu (strefy przybrzeżnej), obejmującej 248 osobników o TL 16,7-29,7 cm (169 samic i 79 samców). Samice były średnio o 1,8 cm dłuższe i 12,8 g cięższe niż samce (zakres masy wynosił od 5 do 128 g). Wiek węgorzyc, odczytany z otolitów, mieścił się w granicach 4-6 lat (zarówno w grupie samców jak i samic). Tempo wzrostu długości i masy było wyższe u samic. Jest ono opisane następującymi równaniami von Bertalanffiego: u samców L_t = 27,9[1-e^-0,2735 (t + 0,9686)], u samic L_t = 26,4[1-e^-0,4302 (t + 0,4677)], oraz dla całej próby L_t = 25,6[1-e^-0,4239 (t + 0,5390)]. Na 150 osobnikach została wykonana szczegółowa analiza taksonomiczna obejmująca 27 cech mierzalnych i 12 merystycznych, z uwzględnieniem płci. Cechy merystyczne można ująć w formułę: D (67,70)71-85(86,89)+IV-X(XI) + (18,20)21-29, V 3, A (69,71)73-94(95), C(9)10-15(16),V3, P 17-21sp.br111-18, sp.br.28-16, r.br. 5-6, vt. (106-110)111-127. Zarówno cechy merystyczne, jak i mierzalne charakteryzowały się szerokimi zakresami wartości oraz znacznymi wielkościami współczynników zmienności, co świadczy o wysokiej plastyczności badanej populacji. Statystycznie istotne różnice w wartościach cech przeliczalnych (wykryte testem Cochrana-Cox) świadczące o zewnętrznym dymorfizmie płciowym, stwierdzono w liczbie promieni w płetwach odbytowej i grzbietowej (za tzw. “obniżeniem” w tej płetwie, w którym występują promienie twarde) natomiast w proporcjach ciała w długości szczęki dolnej, szerokości szczęki górnej, długości płetw P i V (średnie wartości wyższe u samców), oraz długości przedanalnej i odległości V-A (średnie wyższe u samic). Średnia liczba kręgów (117.33) porównana ze średnimi z Zatoki Pomorskiej (z 2 rejonów), nie potwierdza tezy o wprost proporcjonalnej zależności pomiędzy zasoleniem a liczbą kręgów.

Przeprowadzono ilościowe badania bakteriologiczne wody jeziora Oświn, śluzu z powierzchni skóry i treści przewodów pokarmowych płoci i szczupaka z tego akwenu, w okresie wiosny, lata i jesieni. Oznaczono ogólną liczbę bakterii heterotroficznych (TVC 20ºC i TVC 37ºC) i liczbę bakterii potencjalnie chorobotwórczych – P. fluorescens, P. aeruginosa and Staphylococcus sp. Liczebność bakterii TVC 20ºC i TVC 37ºC stwierdzone w wodzie były rzędu 102-103 cfu·cm^-3, w śluzie ryb 105-107 cfu·cm^-2 skóry i w treści pokarmowej ryb 106-107 cfu·g^-1. Wśród bakterii potencjalnie chorobotwórczych najniższy udział liczbowy w badanym materiale stanowiły Staphylococcus sp. i znacznie wyższy P. fluorescens i P. aeruginosa.

W opracowaniu przedstawiono wyniki badań bakteriologicznych przeprowadzonych w Doświadczalnym Ośrodku Zarybieniowym „Dgał” w Pieczarkach koło Giżycka i w Stacji Morskiej Uniwersytetu Gdańskiego na Helu. Badano wodę i śluz z powierzchni skóry. Oznaczano TVC 22ºC i 37ºC, TC, FC oraz FS. Ponadto w wodzie oznaczono ilościowo bakterie: proteolityczne, amonifikacyjne, I i II fazy nitryfikacji. W wodzie basenowej obiektu A i B średnie liczebności bakterii wskaźnikowych stopnia zanieczyszczenia (TVC 22ºC, TVC 37ºC), kałowych bakterii z grupy pałeczki okrężnicy (FC) oraz bakterii amonifikacyjnych zawierały się w wymiarze kilkaset cfu·cm^-3. Średnia liczba bakterii z grupy pałeczki okrężnicy (TC) wynosiła 9 500 MPN·100 cm^-3 (obiekt A) i 3 000 MPN·100 cm^-3 (obiekt B), a paciorkowców kałowych (FS) było odpowiednio 2 500 MPN·100 cm^-3 i 25 000 MPN·100 cm^-3 wody. Bakterii nitryfikacyjnych I fazy w wodzie obiektów A i B stwierdzono w takich samych ilościach – 1 500 MPN·100 cm^-3. Woda w obiekcie C charakteryzowała się średnio wyższymi ilościami TVC 22ºC, w porównaniu z wodą obiektów A, B i wynosiła około kilku tysięcy cfu·cm^-3. Bakterie TVC 37ºC występowały liczniej na stanowisku I – 1 310 cfu·cm^-3 niż na stanowisku II – 395 cfu·cm-3. Przeprowadzono identyfikację bakterii wyizolowanych z wody i śluzu z powierzchni skóry, wyhodowanych na podłożu agarowym zwykłym w temperaturze 22 i 37ºC. Porównując te trzy obiekty, woda słodka charakteryzowała się mniejszymi wartościami występowania bakterii TVC 22ºC, TVC 37ºC, FC i bakterii amonifikacyjnych, co świadczy o mniejszym jej zanieczyszczeniu. W śluzie jesiotra rosyjskiego występowały bakterie z rodzajów: Flavobacterium (27%), Micrococcus (27%). Stwierdzono także w niewielkim procencie bakterie z rodzaju Bacillus i rodziny Enterobacteriaceae. W śluzie ryb z obiektu B, stwierdzono największy procentowy udział bakterii z rodzajów: Aeromonas (42% – BS, 27% – SBS, 17% – sum), Pseudomonas (20% – BS, 17% – sum) i bakterii z rodziny Enterobacteriaceae (19% – BS, 59% – SBS, 31% – sum). We wszystkich badanych próbkach dominowały bakterie z rodzajów: Aeromonas, Pseudomonas, Flavobacterium i rodziny Enterobacteriaceae.