Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Hortorum Cultus
(Ogrodnictwo) 9 (4) 2010
Streszczenia
Wybierz numer

TytułRelacje ilościowe między zawartością wybranych pierwiastków śladowych w glebie ekstrahowanych 0,03 M CH3COOH I 1 M HCL a zawartością ich form ogólnych w korzeniach spichrzowych marchwi
AutorIwona Ledwożyw-Smoleń, Włodzimierz Sady, Sylwester Smoleń
Strony3–12
Słowa kluczowe0,03 M kwas octowy, 1 M kwas solny, pierwiastki śladowe, marchew
StreszczeniePokaż streszczenie
Istnieje potrzeba poszukiwania szybkich i łatwych do wykonania metod analizy zawartości składników glebach, opartych na wspólnej ekstrakcji wielu składników. Zawartość składników oznaczona w glebach za pomocą tych metod korelowała z ich zawartością w roślinach. Liczne badania wykazały, że zawartość mikroelementów, metali ciężkich oraz pierwiastków śladowych w glebie oznaczana za pomocą 0.01 M CaCl2 nie odzwierciedla zawartości tych składników w warzywach. Celem badań było określenie zależności pomiędzy zawartością w glebie Al, B, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Li, Mn, Mo, Ni, Pb, Sr, Ti, V i Zn ekstrahowanych za pomocą 0,03 M CH3COOH i 1 M HCl, a ich zawartością w korzeniach spichrzowych marchwi. W latach 2008–2009 badaniami objęto próby gleby (z warstw 0–30 cm, 30–60 cm i 60–90 cm) po uprawie marchwi oraz próby korzeni spichrzowych marchwi z uprawy polowej prowadzonej na tym samym stanowisku glebowym. Łącznie analizie składu chemicznego (pod względem zawartości badanych pierwiastków) poddano 112 prób korzeni spichrzowych marchwi i 112 prób gleby z warstwy 0–30 cm oraz po 48 prób gleby z warstw 30–60 cm i 60–90 cm. Badania wykazały większą przydatność ekstrakcji gleby 0,03 M CH3COOH (standardowo służącej do określania zawartości makroskładników chlorków i boru) niż ekstrakcji 1 M HCl do oceny związku pomiędzy zawartością Al, B, Ba, Cd, Cr, Cu, Li, Ni, Sr, Ti i Zn w glebie a zawartością tych pierwiastków w korzeniach spichrzowych marchwi. Zastosowanie ekstrakcji 1 M HCl dało stosunkowo lepsze rezultaty niż ekstrakcja 0,03 M CH3COOH w zakresie wielkości współczynników korelacji pomiędzy zawartością Co, Fe, Mn, Mo i Pb w glebie i marchwi. Zawartość Co, Mo, Pb i V w glebie po ekstrakcji 0,03 M CH3COOH była niższa od limitu detekcji spektrometru ICP-OES. Nie wykazano związku pomiędzy zawartością wanadu w glebie (oznaczanego w 1 M HCl) a zawartością V w korzeniach spichrzowych marchwi.
Pokaż

TytułRelacje ilościowe między zawartością wybranych pierwiastków śladowych w glebie ekstrahowanych 0,03 M CH3COOH i 1 M HCL a zawartością ich form ogólnych w sałacie i szpinaku
AutorIwona Ledwożyw-Smoleń, Włodzimierz Sady, Sylwester Smoleń
Strony13–23
Słowa kluczowe0,03 M kwas octowy, 1 M kwas solny, test Rinkisa, pierwiastki śladowe
StreszczeniePokaż streszczenie
Opracowano wiele metod oznaczania zawartości mikroskładników, metali ciężkich oraz pierwiastków śladowych w glebie. Jednakże nadal istnieje potrzeba poszukiwania szybkich i łatwych do wykonania metod analizy składu chemicznego gleby, które byłyby oparte na wspólnej ekstrakcji wielu składników. Najlepiej, by zawartość składników oznaczona w glebach za pomocą tych metod była skorelowana z ich zawartością w roślinach. Celem badań było określenie zależności pomiędzy zawartością w glebie Al, B, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Li, Mn, Mo, Ni, Pb, Sr, Ti, V i Zn ekstrahowanych za pomocą 0,03 M CH3COOH (metoda uniwersalna) i 1 M HCl (test Rinkisa), a ich zawartością w liściach szpinaku i w główkach sałaty. W odniesieniu do zawartości: Al, B, Ba, Cd, Mn, Ni i Zn w szpinaku oraz Al, B, Ba, Cd, Cr, Fe, Li i Ti w sałacie wyniki badań wykazały wyższą wartość współczynników korelacji pomiędzy zawartością pierwiastków w glebie oznaczonych za pomocą 0,03 M CH3COOH niż w 1 M HCl a zawartością tych pierwiastków w roślinach. W porównaniu z ekstrakcją 0,03 M CH3COOH stwierdzono wyższą wartość współczynników korelacji, po oznaczeniu pierwiastków w glebie w 1 M HCl, z ich zawartością w roślinach w przypadku: Cr, Cu, Fe, Li i Sr w szpinaku oraz Ni i Pb w sałacie. Nie stwierdzono istotnego związku pomiędzy zawartością Pb i Ti w szpinaku oraz Cu Mn, Sr and Zn w sałacie, a zawartością tych pierwiastków w glebie, oznaczanych zarówno w ekstraktach 0,03 M CH3COOH jak i 1 M HCl.
Pokaż

TytułWpływ osłaniania roślin włókniną na plonowanie i jakość owoców papryki słodkiej uprawianej w polu
AutorŁucja Michalik
Strony25–32
Słowa kluczoweCapsicum annuum L., uprawa, odmiana, składniki organiczne
StreszczeniePokaż streszczenie
W ostatnich latach w Polsce obserwuje się wzrostową tendencję w polowej produkcji papryki słodkiej. Większe zainteresowanie zarówno producentów, jak i konsumentów jej owocami zobowiązuje nie tylko do prowadzenia w szerszym zakresie badań nad wytypowaniem przydatnych odmian do uprawy w mniej korzystnych warunkach termicznych, ale także doskonalenia zabiegów usprawniających plonowanie papryki słodkiej w polu. W doświadczeniu polowym przeprowadzonym w latach 2006–2008 w Ogrodzie Dydaktyczno-Doświadczalnym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie badano wpływ osłaniania roślin papryki słodkiej na plon oraz zawartość w owocach suchej masy i składników organicznych. W porównaniu do nieosłanianej kontroli osłony z włókniny polipropylenowej zwiększyły plon handlowy odmian Iga, Lena i Mira oraz zmniejszyły plon handlowy odmiany Zorza. Najwięcej suchej masy średnio z lat stwierdzono w owocach papryki słodkiej z obiektów nieosłanianych włókniną, jedynie w owocach odmiany Zorza z roślin osłanianych włókniną oznaczono więcej suchej masy. Więcej kwasu L-askorbinowego zawierały owoce badanych odmian papryki słodkiej z roślin nieosłanianych. Osłanianie roślin papryki włókniną nie miało wpływu na zawartość cukrów ogółem i redukujących. Najwięcej ich było (średnio z odmiany i metody uprawy) w 2007 roku.
Pokaż

TytułNawożenie szkłem nawozowym VitroFosMaK cisa i pęcherznicy uprawianych w szkółce
AutorAgnieszka Lis-Krzyścin
Strony33–40
Słowa kluczoweszkło nawozowe, Osmocote Exact, Taxus × media, Physocarpus opulifolius
StreszczeniePokaż streszczenie
Podjęte badania dotyczyły nawożenia roślin ozdobnych w uprawie pojemnikowej. Celem pracy była ocena przydatności szkła nawozowego jako nawozu o spowolnionym działaniu w uprawie pojemnikowej cisa pośredniego Taxus × media i pęcherznicy kalinolistnej Physocarpus opulifolius w porównaniu z powszechnie stosowanym w szkółkarstwie nawozem Osmocote Exact. Wprowadzono szkło o granulacji poniżej 0,3 mm i powyżej 0,3 mm w dwóch dawkach 3 i 6 g·dm-3. Oznaczono w podłożu zawartość makroskładników, pH, EC. U cisa określono sumę jednorocznych przyrostów. Natomiast u pęcherznicy wykonano pomiar wysokości, liczby pędów bocznych oraz ocenę bonitacyjną. Stwierdzono systematyczne uwalnianie składników pokarmowych z Osmocotu Exact i szkła nawozowego o grubszej granulacji. Największą sumą jednorocznych przyrostów charakteryzowały się cisy nawożone Osmocote Exact i 3 g Vitro-FosMaKu o granulacji powyżej 0,3 mm na 1 dm3 podłoża. Najwięcej pędów bocznych wytworzyły pęcherznice nawożone szkłem nawozowym o granulacji powyżej 0,3 mm w dawce 6 g·dm-3 podłoża. Najbardziej wartościowy materiał handlowy uzyskano nawożąc rośliny 6 g VitroFosMaKu·dm-3 podłoża.
Pokaż

TytułWpływ nawożenia azotem na zawartość cukrów, witaminy C i fenoli w kapuście głowiastej białej (Brassica oleracea var. Capitata alba L.)
AutorIwona Domagała-Świątkiewicz, Stanisław Rożek, Włodzimierz Sady
Strony41–51
Słowa kluczowedokarmianie pozakorzeniowe, nawożenie rzutowe i zlokalizowane, jakość kapusty
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań było określenie wpływu różnych form azotu, metod aplikacji nawozów azotowych i dokarmiania pozakorzeniowego na zawartość cukrów rozpuszczalnych, witaminy C i fenoli w kapuście głowiastej białej. Badania polowe prowadzono w latach 2005–2007 z wykorzystaniem odmiany ‘Galaxy’ F1. Badano wpływ rodzaju nawozu azotowego (siarczan amonu, RSM) oraz sposobów aplikacji nawozów azotowych (rzutowe, zlokalizowane) z/lub bez dokarmiania pozakorzeniowego. Warunki klimatyczne istotnie modyfikowały zawartość oznaczanych składników w kapuście. Wyższą zawartością cukrów rozpuszczalnych charakteryzowały się rośliny nawożone RSM w porównaniu z siarczanem amonu oraz rośliny dokarmiane dolistnie. W każdym roku badań RSM zwiększał zawartość witaminy C w roślinach. Średnio w latach 2005–2007 dolistne dokarmianie roślin obniżało koncentrację witaminy C w kapuście. W roku 2005 i 2007 wyższą zawartością fenoli charakteryzowały się rośliny nawożone RSM. Kapusta nawożona 75% N rzutowo i dokarmiana pozakorzeniowo posiadała najniższą zawartość fenoli średnio w okresie 2005–2007.
Pokaż

TytułWpływ międzyplonu słonecznika (Helianthus annuus L.) na zawartość w kukurydzy cukrowej (Zea mays L. var. Saccharata (Sturtev.) L.H. Bailey) wybranych elementów wartości odżywczej
AutorDanuta Buraczyńska, Jolanta Franczuk, Edyta Kosterna, Robert Rosa, Anna Zaniewicz-Bajkowska
Strony53–62
Słowa kluczowenawożenie organiczne, nawozy zielone, sucha masa, kwas askorbinowy, cukry
StreszczeniePokaż streszczenie
Na wzrost kukurydzy cukrowej istotny wpływ ma nawożenie organiczne. Ważnym elementem jej agrotechniki mogą być rośliny międzyplonowe uprawiane na przyoranie. Eksperyment przeprowadzono w RSD w Zawadach k. Siedlec. Badano wpływ nawozów zielonych ze słonecznika wysiewanego 21 lipca, 4 i 18 sierpnia na zawartość suchej masy, kwasu askorbinowego, cukrów ogółem i redukujących w kukurydzy cukrowej. Efekty stosowania nawozów zielonych porównano z obornikiem (40 t·ha-1) oraz obiektem kontrolnym. Kukurydza uprawiana w kontroli i po międzyplonie posianym 18 sierpnia charakteryzowała się wyższą zawartością suchej masy w ziarniakach od uprawianej po oborniku. Uprawa kukurydzy po międzyplonach posianych 21 lipca i 18 sierpnia wpłynęła na spadek ilości kwasu askorbinowego w ziarniakach w stosunku do uprawy po oborniku i międzyplonie posianym 4 sierpnia. Kukurydza uprawiana po oborniku oraz międzyplonach posianych 21 lipca i 4 sierpnia charakteryzowała się wyższą zawartością cukrów ogółem od uprawianej po międzyplonie posianym 18 sierpnia. Zawartość cukrów redukujących w kukurydzy po międzyplonie posianym 21 lipca była wyższa niż po oborniku.
Pokaż

TytułZmienność somaklonalna w kulturach kalusowych Lycopersicon hirsutum f. typicum i Lycopersicon chilense
AutorDanuta Kulpa, Emilia Palka, Danuta Rzepka-Plevneš, Marlena Wiśniewska
Strony63–73
Słowa kluczowekalus, pomidor, dzikie gatunki, tolerancja, zasolenie, regulatory wzrostu, DNA, zmienność
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem pracy była próba indukowania zmienności somaklonalnej w kulturach kalusowych L. hirsutum f. typicum i L. chilense oraz charakterystyka ich tolerancji na zasolenie. Kalus inicjowano na fragmentach liścieni wyłożonych na pożywkę uzupełnioną NAA i BAP. Tolerancję na zasolenie badano, wykładając fragmenty kalusa na pożywkę uzupełnioną 25, 50, 75, 100, 200 mM NaCl. Kalus uznany za tolerancyjny był regenerowany na pożywkach uzupełnionych różnymi kombinacjami roślinnych regulatorów wzrostu. Następnie metodą ISSR-PCR określono różnice genetyczne pomiędzy wybranymi fragmentami kalusa a kontrolą. Na podstawie otrzymanych wyników badań stwierdzono, że stężenie NaCl w sposób istotny wpływa na regenerację w przypadku obu badanych gatunków. Stężenie 200 mM NaCl powoduje zamieranie tkanki kalusowej. Obserwowana u obu gatunków pomidora na poziomie kalusa tolerancja na zasolenie NaCl jest prawdopodobnie w większości przypadków zmiennością dziedziczną.
Pokaż

TytułPlonowanie i wartość odżywcza wybranych odmian marchwi o pomarańczowym i purpurowym zabarwieniu korzeni spichrzowych
AutorJoanna Majkowska-Gadomska, Brygida Wierzbicka
Strony75–84
Słowa kluczowemarchew, Crop Care, plon, kwas L-askorbinowy, cukry ogółem, makroelementy
StreszczeniePokaż streszczenie
Przedstawione wyniki dotyczą porównania plonowania i składu chemicznego trzech odmian marchwi o korzeniu pomarańczowym – ‘Florida F1’, purpurowym – ‘Deep Purple F1 oraz o korze purpurowej i rdzeniu pomarańczowym – ‘Purple Haze F1’. Rośliny uprawiano na glebie kontrolnej zawierającej niezbędną ilość składników potrzebną do prawidłowego rozwoju korzeni spichrzowych marchwi oraz na glebie dodatkowo nawożonej nawozem Crop Care. Wykazano, że marchew odmiany ‘Florida F1’ osiągnęła istotnie większy plon ogółem i handlowy w porównaniu z plonem roślin odmian ‘Deep Purple F1 oraz ‘Purple Haze F1’. Dodatkowe nawożenie wpłynęło istotnie na zwiększanie plonu handlowego korzeni. Odmiany marchwi o korzeniach purpurowych charakteryzowały się większą zasobnością części jadalnej w suchą masę, kwas L-askorbinowy oraz cukry ogółem. Dodatkowe nawożenie nawozem Crop Care spowodowały istotne zwiększenie zawartości suchej masy. Analizując zawartość składników mineralnych, wykazano, że odmiana ‘Deep Purple F1’ zawierała w korzeniach spichrzowych najwięcej N, K, Mg, natomiast ‘Florida F1’ Ca oraz Na.
Pokaż

TytułWpływ nawożenia azotem na plon i skład chemiczny cykorii typu radicchio w uprawie na zbiór jesienny
AutorAnita Biesiada, Eugeniusz Kołota
Strony85–91
Słowa kluczowemetoda nawożenia, dawka N, jakość plonu, wartość odżywcza, azotany
StreszczeniePokaż streszczenie
Cykoria typu radicchio jest warzywem uprawianym podobnie jak sałata, ale charakteryzuje się dłuższym okresem uprawy. Istnieje wiele typów i odmian cykorii radicchio, z których część ma intensywnie czerwony kolor blaszek liściowych oraz białe nerwy. W doświadczeniu przeprowadzonym w latach 2005–2007 uprawiano z rozsady cykorię typu radicchio odmiany ‘Indigo’ na zbiór jesienny. Nasiona wysiewano pod koniec czerwca, rośliny sadzono na miejsce stałe w pierwszym tygodniu sierpnia, zaś zbiór główek przeprowadzono w połowie października. Przy zbiorze oceniono plon ogólny i handlowy cykorii, zaś w częściach jadalnych zawartość azotanów, makroskładników, suchej masy, cukrów redukujących i ogółem oraz witaminy C. Największy plon handlowy cykorii w uprawie jesiennej zapewniło nawożenie azotem w dawce 150 kg N∙ha-1 stosowanej w całości przedwegetacyjnie. Intensywne nawożenie azotem sprzyjało większemu nagromadzaniu w częściach nadziemnych azotanów, potasu, wapnia, cukrów redukujących i ogółem oraz witaminy C.
Pokaż

TytułWysokość plonu oraz zmiany w jakości owoców pomidora drobnoowocowego w uprawie na powtórnie używanym włóknie kokosowym i wełnie mineralnej
AutorAliaksandr Abukhovich, Jolanta Kobryń
Strony93–98
Słowa kluczowepomidor drobnoowocowy, plon, jakość owoców, rodzaj podłoża
StreszczeniePokaż streszczenie
Uprawa szklarniowa czterech odmian pomidora drobnoowocowego (Goldita, Faworita, Flavorino, Organza) na podłożach użytkowanych powtórnie (włókno kokosowe i wełna mineralna) nie wykazała istotnych różnic w ich plonowaniu. Owoce pochodzące z uprawy roślin na podłożu kokosowym zawierały mniej suchej masy oraz witaminy C. W okresie wegetacji obserwowano zmiany w jakości owoców. W pierwszych tygodniach plonowania w owocach notowano więcej kwasów organicznych natomiast najmniej w nich witaminy C. W pełni owocowania (II termin) zawartość witaminy C była w nich największa, a jednocześnie najmniejsza zawartość kwasów organicznych oraz suchej masy. Pod koniec wegetacji (III termin) owoce posiadały więcej suchej masy i cukrów ogółem. Odmiany istotnie różniły się pod względem zarówno plonowania, jak i jakości owoców. Największą zawartością badanych składników odznaczały się owoce odmian Favorita i Goldita, najmniejszą zaś owoce odmiany Organza. Ta odmiana natomiast wydała największy plon ogólny i handlowy.
Pokaż

TytułWpływ podłoża i sterowania fertygacją na wielkość plonu i jakość owoców ogórka szklarniowego
AutorGrzegorz Bykowski, Włodzimierz Krzesiński, Józef Piróg
Strony99–109
Słowa kluczoweogórek, soltimer, taca startowa, wełna mineralna, włókno kokosowe
StreszczeniePokaż streszczenie
O plonie ogórka i jakości jego owoców decydują takie czynniki, jak: odmiana, podłoże, odżywianie roślin i pielęgnacja. W pracy tej sprawdzano przydatność wełny mineralnej i włókna kokosowego przy zastosowaniu fertygacji. Badania nad ogórkiem przeprowadzono w latach 2003–2005 w szklarni nieogrzewanej. Do badań użyto odmianę Onyks F1. Założono doświadczenie dwuczynnikowe. Jednym czynnikiem były rodzaje sterowania fertygacją: Soltimer i taca startowa, a drugim podłoża: wełna mineralna Agroban i włókno kokosowe Ceres. Zagęszczenie wynosiło 2 rośliny na 1 m2. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono wpływ częstotliwości podawania pożywki w zależności od warunków klimatycznych w danym roku i od podłoża na zróżnicowanie plonowania ogórka szklarniowego. Zastosowane podłoża z wełny mineralnej Agroban i włókna kokosowego Ceres nie miały wpływu na plonowanie roślin. Natomiast istotny wpływ na plon ogólny i handlowy miało współdziałanie sterowania fertygacją z podłożem.
Pokaż

TytułZależności od podłoża plonu pieczarki Agaricis bisporus (Lange, Sing)
AutorMarian Gapiński, Joanna Murawska, Wanda Woźniak, Mirosława Ziombra
Strony111–120
Słowa kluczowepieczarka, podłoże fazy II, podłoże fazy III, plon
StreszczeniePokaż streszczenie
Polskie pieczarkarstwo w ostatnim dziesięcioleciu ubiegłego wieku przeszło zasadnicze zmiany. Rozwinęła się daleko posunięta specjalizacja w etapach produkcji. Do istotnych zmian należy zaliczyć proces produkcji podłoża. Wprowadzenie pasteryzacji w tak zwanej masie umożliwiło zaopatrywanie producentów w dużą ilość podłoża z wsianą grzybnią lub podłoża całkowicie opanowanego przez grzybnię. Przeprowadzono ocenę cech plonotwórczych podłoży i ich wpływ na plon pieczarki. Wszystkie podłoża do uprawy pieczarek charakteryzowały się dużym zróżnicowaniem cech plonotwórczych. Jako czynniki plonotwórcze w uprawie pieczarek analizowano: masę podłoża w kg·m-2 powierzchni uprawy, sposób przygotowania podłoża, wilgotność podłoża podczas napełniania hali, ilość suchej masy podłoża w kg·m-2 powierzchni uprawowej, zawartość amoniaku po pasteryzacji w podłożu fazy II. Najwyższy plon pieczarek uzyskano na podłożu fazy III. Wzrost ilości suchej masy podłoża na metrze powierzchni uprawy o jeden procent powodował istotne zwiększenie plonu pieczarek.
Pokaż

TytułDynamika liczebności Chromaphis juglandicola (Kalt. 1843) na orzechu włoskim (Juglans regia L.) w miejskich zadrzewieniach Lublina
AutorKatarzyna Karczmarz
Strony121–132
Słowa kluczowezdobniczka podliściowa, orzech włoski, krajobraz miejski, warunki meteorologiczne
StreszczeniePokaż streszczenie
W Polsce orzech włoski ze względu na swój pokrój i okazałe liście zdobył uznanie jako drzewo zdobiące otaczającą nas przestrzeń. Coraz częstsze wykorzystanie orzecha włoskiego w krajobrazie miejskim skłoniło do dokładniejszego przeanalizowania czynnika, który powoduje znaczne obniżenie dekoracyjności tej rośliny. Celem pracy było prześledzenie dynamiki liczebności Ch. juglandicola zasiedlającej drzewa Juglans regia L. w nawiązaniu do układu warunków pogodowych oraz określenie stopnia szkodliwości wyżej wymienionego gatunku mszycy. Badania prowadzono na orzechu włoskim (Juglans regia L.) w Lublinie w latach 2006 – 2008. Do obserwacji wytypowano trzy stanowiska: osiedlowe (A) –osiedle domków jednorodzinnych, parkowe (B) –na terenie Kampusu Uniwersyteckiego oraz przyuliczne (C) –przy skrzyżowaniu ruchliwych ulic obok stacji benzynowej. Określono terminy występowania tej mszycy i dynamikę liczebności na tle warunków meteorologicznych. Ustalono, że Chromaphis juglandicola (Kalt.) występuje na drzewach Juglans regia L. rosnących w miejskich zadrzewieniach Lublina. Mszyce te najliczniej notowano w roku 2007 na stanowisku osiedlowym. Ch. juglandicola obserwowano na dolnej stronie blaszki liściowej w rozproszeniu. Na terminy wiosennego pojawu oraz jesiennego zaniku mszyc w znaczący sposób wpływał przebieg warunków pogodowych. Ich rozwojowi sprzyjała ciepła wiosna z niezbyt intensywnymi opadami. Natomiast temperatury powietrza powyżej 30ºC i ulewne deszcze typu burzowego latem ograniczały liczebność Ch. juglandicola.
Pokaż

TytułPrzeciwbakteryjna i przeciwpierwotniakowa aktywność majeranku ogrodowego (Origanum majorana L.)
AutorLidia Chomicz, Zygmunt Kazimierczuk, Mariola Kozłowska, Agnieszka E. Laudy, Artur Napiórkowski, Bohdan J. Starościak
Strony133–141
Słowa kluczoweziele majeranku, aktywność przeciwbakteryjna, aktywność przeciwpierwotniakowa, aktywność przeciwgrzybicza, Pentatrichomonas hominis
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań prowadzonych w Katedrze Chemii Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie było zbadanie aktywności przeciwdrobnoustrojowej otrzymanych wyciągów z majeranku. Materiał roślinny może być często zanieczyszczony różnymi bakteriami lub pierwotniakami, stanowiących zagrożenie dla zdrowia. Należy oczekiwać, że ekstrakty uzyskane w podwyższonej temperaturze i/lub z użyciem rozpuszczalników organicznych oraz innych substancji chemicznych będą istotnie mniej zanieczyszczone mikrobiologicznie. Zbadano aktywność przeciwdrobnoustrojową czterech izolatów z majeranku ogrodowego (Origanum majorana L.) otrzymanych poprzez destylację z parą wodną, ekstrakcję n-heksanem w aparacie Soxhleta, ekstrakcję suchego ziela majeranku wodno-etanolowym roztworem i wodno-etanolowym z dodatkiem amoniaku, wobec dwudziestu Gram-dodatnich szczepów bakterii, sześciu szczepów grzybów drożdżopodobnych z rodzaju Candida i pierwotniaka Pentatrichomonas hominis. Największą aktywność przeciwbakteryjną wykazał wyciąg n-heksanowy, który hamował wzrost ośmiu z dziewięciu badanych szczepów Staphylococcus aureus. Pozostałe szczepy bakterii nie były wrażliwe na ekstrakty stosowane w badaniu, z wyjątkiem szczepu Acinetobacter baumannii, którego wzrost hamował ekstrakt przygotowany z mieszaniny etanolu z wodą z dodatkiem amoniaku. Etanolowe wyciągi wykazały także aktywność wobec trzech z sześciu szczepów Candida, a wodno-etanolowy ekstrakt z dodatkiem amoniaku, redukował przy stężeniu 160 µg·ml-1 o 50% liczbę P. hominis; pozostałe wyciągi były znacznie mniej efektywne.
Pokaż

TytułZawartość składników pokarmowych w bazylii pospolitej (Ocimum basilicum L.) w zależności od dawki węglanu wapnia i odmiany
AutorKatarzyna Dzida
Strony143–151
Słowa kluczoweżywienie, odmiana, makroelementy, mikroelementy
StreszczeniePokaż streszczenie
Bazylia, uprawiana jako roślina lecznicza i przyprawowa ma duże wymagania klimatyczne oraz względem żyzności i wilgotności gleby. Ziele zbierane w okresie kwitnienia zawiera oprócz cennego olejku eterycznego, barwniki roślinne, witaminy i składniki mineralne. Podjęte badania miały na celu przeanalizowanie zawartości makro- i mikroelementów w zielu dwóch odmian bazylii (‘Kasia’ i ‘Wala’) w zależności od dawek węglanu wapnia 6 i 12 g·dm-3 podłoża. Zawartość azotu ogółem kształtowała się na dość wyrównanym poziomie od 5,23 do 5,43% s.m. Odnotowano istotny wpływ badanej odmiany na zawartość N-ogółem, natomiast dawka węglanu wapnia nie różnicowała zawartości tego składnika w roślinie. Odnotowano istotny wpływ dawki nawozu wapniowego oraz odmiany na zawartość potasu i wapnia w zielu bazylii. Podwójna dawka CaCO3 spowodowała, iż otrzymano mniejszą ilość potasu i wapnia w roślinie. Większą koncentrację K i Ca stwierdzono w zielu odmiany Kasia niż Wala. Wyższą zawartością cynku, manganu i miedzi odznaczały się rośliny odmiany Wala w porównaniu z roślinami odmiany Kasia. Podwojenie dawki węglanu wapnia spowodowało obniżenie koncentracji manganu, miedzi i żelaza w zielu bazylii w porównaniu z pojedynczą dawką, tylko przy ilości cynku nie odnotowano takiej reakcji. Koncentracja składników pokarmowych w badanym podłożu różnicowana była w zależności od analizowanych czynników.
Pokaż

TytułWartość biologiczna oraz zawartość olejku eterycznego w bazylii pospolitej (Ocimum basilicum L.) w zależności od nawożenia wapniowego i odmiany
AutorKatarzyna Dzida
Strony153–161
Słowa kluczoweplon ziela, witamina C, odmiana, dawka węglanu wapnia, skład chemiczny olejku
StreszczeniePokaż streszczenie
W obrębie rodzaju Ocimum występuje około 200 gatunków, które wykształciły liczne odmiany i formy. Różnią się one zarówno zawartością i jakością olejku eterycznego, jak i wieloma cechami morfologicznymi. Badania przeprowadzone w latach 2008–2009 miały na celu określenie wpływu odmiany bazylii (Kasia i Wala) oraz zróżnicowanej dawki CaCO3 (6 lub 12 g·dm-3 podłoża) na wartość biologiczną oraz skład chemiczny olejku badanych roślin, uprawianych w doniczkach wypełnionych torfem przejściowym. Odnotowano istotną interakcję między badaną odmianą a dawką CaCO3 na plon świeżej masy roślin bazylii. Najwyższy plon (172,3 g·roślina-1) otrzymano z roślin odmiany Kasia z podwójną dawką CaCO3 (12 g·dm-3 podłoża). Mimo braku istotnego wpływu dawki węglanu wapnia odnotowano większy plon świeżej masy przy większej dawce węglanu wapnia (165,9 g·roślina-1) w porównaniu z mniejszą dawką CaCO3, przy której plon kształtował się na poziomie 160,2 g·roślina-1. Udział suchej masy w istotny sposób uzależniony był od odmiany. Bazylia odmiany Wala charakteryzowała się większym udziałem suchej masy (32,0%) w porównaniu z odmianą Kasia (25,6%). Badane czynniki, zarówno odmiana, jak i dawka węglanu wapnia, w istotny sposób wpływały na zawartość witaminy C w świeżym zielu bazylii. Zwiększenie dawki CaCO3 z 6 g·dm-3 do 12 g·dm-3 spowodowało wzrost koncentracji witaminy C o 12,6%. Wyższą zawartością olejku eterycznego charakteryzowała się odmiana Kasia 1,33% w porównaniu z odmianą Wala, w której oznaczono 1,03% olejku. Skład jakościowy wyizolowanego olejku zależał od badanych czynników. Związkami dominującymi były: linalol, 1,8-cineol, geraniol, D germacren, γ-cadinen, Epi-α -cadinol. Stwierdzono pewne zróżnicowanie zawartości poszczególnych związków olejku roślin odmian Kasia i Wala przy różnym żywieniu wapniowym.
Pokaż

TytułWpływ terminu siewu na wartość biologiczną łobody ogrodowej
AutorIrena Długosz, Monika Grzeszczuk, Dorota Jadczak, Anna Kawecka
Strony163–169
Słowa kluczoweAtriplex hortensis L., termin siewu, składniki odżywcze, związki biologicznie czynne
StreszczeniePokaż streszczenie
Łoboda ogrodowa (Atriplex hortensis L.) należy do rodziny komosowatych (Chenopodiaceae). Częścią użytkową tego gatunku są liście i młode pędy charakteryzujące się o wysoką zawartością białka. Celem przeprowadzonego doświadczenia była ocena wpływu terminu siewu (2 dekada kwietnia, 3 dekada kwietnia i 1 dekada maja) na wartość biologiczną liści łobody ogrodowej. Doświadczenie przeprowadzono w latach 2008–2009. Analizy chemiczne w świeżym surowcu (liście łobody ogrodowej) obejmowały oznaczenie zawartości suchej masy, cukrów rozpuszczalnych ogółem, kwasowości ogólnej, popiołu ogólnego, błonnika surowego, białka ogółem, azotanów, kwasu L-askorbinowego, chlorofili, karotenoidów, polifenoli ogółem i aktywności antyoksydacyjnej. Istotny wpływ terminu siewu wykazano w przypadku zawartości suchej masy, popiołu ogólnego, białka ogółem, cukrów ogółem, kwasu L-askorbinowego i aktywności antyoksydacyjnej. Na podstawie otrzymanych wyników badań stwierdzono, że największą wartością biologiczną charakteryzowały się roślin, przy uprawie których zastosowano 3 termin siewu (1 dekada maja).
Pokaż

TytułReakcja wybranych gatunków roślin na środki do odladzania jezdni z dodatkiem substancji antykorozyjnych i regulujących pH
AutorHelena Gawrońska, Monika Małecka-Przybysz, Mariola Wrochna
Strony171–182
Słowa kluczoweNaCl, CaCl2, dodatki antykorozyjne, kiełkowanie, akumulacja biomasy, fluorescencja chlorofilu a
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem pracy była ocena wpływu substancji do odladzania jezdni: CaCl2 oraz NaCl w stężeniu 4, 8, 12 g·dm-3 z dodatkami antykorozyjnymi (fosforan amonu oraz podchloryn sodu stanowiące 3 do 5 % masy preparatu), objęte polskim patentem Nr 198058, na: dynamikę i zdolność kiełkowania oraz wigor siewek Lolium perenne L. odm. Solen i Festuca rubra L. odm. Nimba, a także na zawartość chlorofilu, fluorescencję chlorofilu a oraz akumulację biomasy u roślin Canna × generalis, Rosa rugosa L. i Lolium perenne L. Badania wykazały, że zastosowanie wymienionych substancji opóźniało kiełkowanie oraz obniżało zdolność kiełkowania u obu gatunków traw, a także redukowało wzrost korzeni siewek. F. rubra okazała się bardziej wrażliwą na zasolenie podłoża aniżeli L. perenne. Zastosowanie obu związków obniżało zawartość chlorofilu, maksymalną wydajność fotosystemu II oraz wskaźnik witalności, a także akumulację biomasy u roślin każdego z badanych gatunków. Chlorek sodu był bardziej toksyczny aniżeli chlorek wapnia, gdy związki te stosowano bez dodatków antykorozyjnych i regulujących pH, natomiast, gdy stosowano je łącznie z tymi dodatkami, odnotowano zmniejszenie negatywnego wpływu NaCl, a zwiększenie toksyczności CaCl2.
Pokaż

TytułWpływ różnych zabiegów cięcia na wzrost, jakość i plon owoców moreli ‘Hacihaliloglu’
AutorMustafa Altindag, Ibrahim Bolat, Belgin Celik, M. Naim Demirtas, Sezai Ercisli, Ali Ikinci, Handan A. Olmez, Mustafa Sahin
Strony183–192
Słowa kluczowePrunus armeniaca L., cięcie letnie, cięcie zimowe, cechy pomologiczne owoców
StreszczeniePokaż streszczenie
Badanie przeprowadzono w miejscowości Malatya w latach 1999–2003 na najważniejszej w regionie odmianie moreli do suszenia, Hacihaliloglu. W badaniu określono wpływ 5 różnych zabiegów cięcia na wzrost, jakość owoców oraz plonowanie w porównaniu z drzewami nieprzycinanymi. Zabiegi cięcia w różnych okresach nie wpłynęły w sposób istotny na cechy fenologiczne ani rozmiary owoców, natomiast wywarły silny wpływ na zawartość ekstraktu w soku oraz jędrność owoców moreli odmiany Hacihaliloglu. Najwyższy średni plon, 0,34 kg·cm-2 przy uwzględnieniu powierzchni przekroju poprzecznego pnia osiągnięto przy letnim przycinaniu po zbiorze owoców, a największy udział pąków – 68,29%, – zaobserwowano przy przedzbiorczym zabiegu cięcia lato+zima. Zastosowanie cięcia istotnie wpłynęło zarówno na średnicę pędów jak i ich długość. Największą średnicę i długość pędów, odpowiednio 8,52 mm i 77,84 cm, otrzymano stosując przedzbiorcze cięcie lato+zima. Największą powierzchnię liścia, 39,43 cm2 uzyskano przy pozbiorczym zabiegu cięcia.
Pokaż

TytułWzrost i rozgałęzianie się drzew gruszy (Pyrus domestica, Rosaceae) w szkółce
AutorNebojša Milošević, Tomo Milošević
Strony193–205
Słowa kluczowedrzewa w szkółce, odmiana gruszy, podkładka, korelacja, pędy syleptyczne
StreszczeniePokaż streszczenie
Badanie przeprowadzono w dwóch kolejnych latach w celu zbadania zdolności tworzenia pędów syleptycznych u drzewek gruszy odmian ‘Abbé Fétel’, ‘Conference’ oraz ‘Starking Delicious’ okulizowanych na podkładkach pigwy MA oraz BA 29 w pierwszym roku wzrostu okulantów. W każdym sezonie mierzono wysokość drzewa, średnicę pnia na wysokości 10 cm nad miejscem okulizacji, a także liczbę pędów syleptycznych. Wysokość drzewa mierzono od poziomu gruntu. Najwyższą liczbę pędów syleptycznych zanotowano w obu sezonach dla ‘Abbé Fétel’, natomiast najmniejszą dla ‘Starking Delicious’. Na wysokość i średnicę drzewa istotny wpływa miała w obu latach odmiana, a w roku 2008 – podkładka. Współzależność między komponentami nie wpłynęła w sposób istotny na badane parametry. Badania wykazały, że na wzrost oraz rozgałęzianie się drzew gruszy podczas pierwszego roku po okulizacji większy wpływ miała odmiana niż podkładka.
Pokaż