Celem opracowania było określenie i porównanie poziomu świadczeń emerytalno-rentowych dla rolniczego i pracowniczego systemu ubezpieczeń społecznych w układzie województw w 2008 roku. Materiał badawczy stanowiły dane Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz źródła ogólnodostępnej statystyki krajowej. W opracowaniu zastosowano podstawowe miary statystyki opisowej. W rolniczym systemie ubezpieczeń społecznych występuje zachwianie relacji między liczbą ubezpieczonych a liczbą świadczeniobiorców. Sytuacja taka wskazuje na konieczność dotowania tego systemu w przyszłości. Rolnicze świadczenia emerytalno-rentowe były wypłacane w najniższej wysokości w znacznej części województw. Przeciętna miesięczna emerytura i renta wypłacana przez KRUS w 2008 roku była prawie o połowę mniejsza niż emerytura pracownicza. Wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe, rolnicze i pracownicze były niższe od przeciętnego wynagrodzenia w poszczególnych województwach.

Celem niniejszej pracy jest analiza zróżnicowania systemów produkcji w gospodarstwach zajmujących się uprawą tytoniu w południowo-wschodniej Polsce. Badania ankietowe wykonano w 151 gospodarstwach, znajdujących się w województwach: lubelskim, podkarpackim i mazowieckim. Wielowymiarową ocenę zróżnicowania gospodarstw i ich grupowanie (typologię) wykonano za pomocą analizy składowych głównych (PCA) i analizy skupień metodą Warda na pięciu pierwszych składowych głównych. Wydzielono 5 jednorodnych grup gospodarstw tytoniowych, odzwierciadlających odpowiednie typy produkcji rolniczej w tych gospodarstwach na badanym obszarze, które były zróżnicowane głównie pod względem powierzchni, wykorzystania nowych technologii produkcji, pogłowia bydła, nawożenia i udziału produkcji tytoniu w dochodach gospodarstw.

Kapitał ludzki w dobie globalizacji i integracji gospodarczej jest coraz ważniejszym elementem konkurencyjności gospodarstw domowych. Jego główną determinantą jest wykształcenie, które sprzyja zwiększonej aktywizacji ludności. Osoby lepiej wykształcone lepiej odnajdują się na rynku i łatwiej dostosowują do zmieniających się warunków rynkowych. W związku z tym konieczne są komplementarne i aktywne działania instytucji zajmujących się kształceniem, rozwiązujące i promujące różne formy uzupełniania kwalifikacji zawodowych, a także kształcenia ustawicznego. Absolwenci szkół powinni być wyposażeni w umiejętności niezbędne w gospodarce rynkowej, podnoszące ich konkurencyjność.

Celem opracowania jest przedstawienie wyników analizy możliwych reakcji rolników na różne scenariusze wspólnej polityki rolnej. Deklaracje rolników dotyczące kontynuacji prowadzenia gospodarstwa i decyzji co do zmian w poziomie intensywności produkcji były zasadniczym przedmiotem badań. Badania przeprowadzono w wybranych regionach z kilku krajów UE w ramach projektu CAP-IRE. Dane zgromadzoną drogą wywiadu z rolnikami z wykorzystaniem kwestionariusza wywiadu. Uwzględniono dwa hipotetyczne scenariusze polityki rolnej: Baseline, w którym założono kontynuację obecnej WPR, oraz Liberalny, w którym przyjęto wycofanie wszelkich form subsydiowania sektora rolnictwa. Test McNermana był głównym narzędziem statystycznym zastosowanym w analizie. Badania wykazały znaczące zróżnicowanie reakcji rolników w regionach UE reprezentowanych w projekcie. Przeciętnie, w całej zbiorowości przeważali rolnicy deklarujący zaprzestanie prowadzenia gospodarstw i wykazujący większe zainteresowanie działalnościami pozarolniczymi w warunkach scenariusza liberalnego, w porównaniu do scenariusza Baseline.

Celem artykułu jest przedstawienie ekonometrycznego uzasadnienia dla polityki gospodarczej w Europie Środkowej i Wschodniej, w oparciu o badania stabilności realnego PKB i produkcji przemysłowej w Czechach, na Słowacji, w Polsce i na Węgrzech. Stabilność produkcji przemysłowej i PKB badana jest za pomocą testów pierwiastków jednostkowych. Test Dickey-Fullera (1979) wskazuje pierwiastek jednostkowy w przypadku wszystkich czterech państw. W przypadku produkcji przemysłowej rezultaty są różne. Niemniej jednak, stacjonarność różnic PKB oznacza brak trendu deterministycznego PKB, w związku z czym w krótkim okresie nie następuje zwrot trendu. Głęboka i długa recesja są nie tylko możliwe, ale nawet prawdopodobne. Tak więc działania polityki gospodarczej mogą być uznane za uzasadnione, ponieważ mają za zadanie pobudzenie gospodarki w celu odwrócenia recesji. Przedstawione opracowanie stanowi także rozszerzenie testów pierwiastków jednostkowych w krajach postkomunistycznych.

Demografia przedsiębiorstw pozwala na pomiar zachowania przedsiębiorstw w gospodarce. Przypadek kraju w okresie transformacji, jakim jest Polska, to bardzo ciekawy przypadek. Brak danych i ich niska jakość są w dalszym ciągu problemem, pomimo wejścia do Unii Europejskiej już w 2004 roku. Dane dostępne w publikacjach GUS zawierają tylko informacje o przedsiębiorstwach zarejestrowanych w rejestrze REGON, które różnią się znacznie od danych o przedsiębiorstwach faktycznie aktywnych na rynku. Liczba aktywnych przedsiębiorstw stanowi ok. 60% wszystkich zarejestrowanych. W badaniach poszukuje się czynników jakościowych i ilościowych determinujących „urodzenia” i „zgony” przedsiębiorstw w kontekście przemian ekonomicznych w okresie transformacji ustrojowej. Ze względu na brak lub ograniczoną liczbę dodatkowych badań analizy koncentrują się głównie na dostępnych danych i ograniczają do analizy opisowej opartej na współczynnikach demograficznych. Najważniejsze wyniki analiz wskazują na bardzo niską dynamikę populacji przedsiębiorstw w ostatnich latach.

Rynki nieruchomości (RN) mogą być sprawne lub małosprawne, efektywne, małoefektywne lub nieefektywne. Efektywność to osiąganie określonego poziomu rozwoju (celu) przez złożony system społeczno-gospodarczy, jakim jest rynek nieruchomość. Efektywność rynku nieruchomości (efektywność systemu RN) jest w tym przypadku funkcją sprawności jednostkowej uczestników rynku. Opracowanie składa się z dwóch części. Przedstawiono próbę zdiagnozowania sprawności rynków nieruchomości w Polsce jako element ogólnej jego efektywności. Zaprezentowano również sposób na poprawę jego sprawności poprzez dobranie odpowiedniej metody i procedury badawczej, w tym wypadku opartej na teorii zbiorów przybliżonych.

W celu oszacowania wyniku finansowego z działalności agroturystycznej w 2006 i 2007 roku przebadano 87 gospodarstwach rolnych świadczących usługi turystyczne na terenie regionu siedleckiego. Do właścicieli skierowano ankietę zawierającą 27 pytań, dotyczących rozmiarów bazy noclegowej i aspektów ekonomicznych działalności turystycznej. Uzyskane dane opracowano graficznie i tabelarycznie, a także wykorzystano je do obliczenia następujących wskaźników i wielkości ekonomicznych: wskaźnik wiejskiej przestrzeni rekreacyjnej, wskaźnik przeciętnej liczby udzielonych noclegów oraz wskaźniki analizujące przychód na tle popytu (POR) i podaży (Yield). Obliczono także wartość kosztów bezpośrednich, przychodów i nadwyżkę bezpośrednią. Dokonano również analizy statystycznej, wyliczając współczynnik korelacji Pearsona (r) i współczynnik determinacji (R2). Przeprowadzone badania wykazały, że w gospodarstwach agroturystycznych regionu siedleckiego w 256 pokojach, najczęściej 2- i 3-osobowych, znajdowały się 673 miejsca noclegowe. Średnia roczna nadwyżka bezpośrednia z działalności turystycznej kształtowała się w przedziale od 2383,1 zł do 12878,96 zł i jej wartość była istotnie skorelowana ze wskaźnikiem atrakcyjności wiejskiej przestrzeni rekreacyjnej.

Celem artykułu jest przedstawienie oraz próba analizy przestrzennego zróżnicowania funkcji turystycznej w powiatach województwa mazowieckiego. W celu określenia funkcji turystycznej obliczono i zbadano wskaźniki cząstkowe odnoszące się do ruchu turystycznego, zagospodarowania turystycznego oraz naturalnych i antropogenicznych walorów turystycznych. W dalszej kolejności na podstawie skonstruowanego wskaźnika syntetycznego zbadano zależność między ruchem turystycznym a walorami turystycznymi.

W artykule zaprezentowano różne koncepcje zrównoważonego rolnictwa. Podjęto próbę zdefiniowania ekonomicznego zrównoważenia rolnictwa i dyskusję nad sposobami jego pomiaru. Wskazano na kryteria oceny i mierniki stosowane przez OECD i Komisję Europejską (KE). Zastosowano metodę analizy systemowej dla równoczesnego zbadania różnych przejawów zrównoważenia, tj. ekonomicznego, środowiskowego, społecznego i instytucjonalnego. Ostatni z wymienionych aspektów został włączony ze względu na rolę interwencji państwa w omawianym sektorze. Uznano, że możliwość uzyskiwania trwałego parytetu dochodowego jest przede wszystkim miarą ekonomicznego i społecznego zrównoważenia rolnictwa w gospodarce narodowej.

Celem niniejszego artykułu jest ocena wpływu systemów zarządzania jakością na innowacyjność przedsiębiorstw przetwórstwa żywności w Wielkopolsce w latach 2009/2010 na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych w 25 firmach i 3 bezpośrednich wywiadów wśród menedżerów. Wszystkie analizowane przedsiębiorstwa wdrożyły co najmniej jeden system zarządzania jakością i prowadzą działalność innowacyjną, która ma pozytywny wpływ na ich funkcjonowanie. Przejawia się on w zwiększeniu różnorodności i polepszeniu jakości wyrobów, we wzroście poziomu sprzedaży, w ułatwieniu wejścia na nowe rynki oraz zwiększeniu elastyczności procesów produkcji. Systemy zarządzania jakością pomagają skrócić czas opracowania i wdrażania innowacji, głównie przez uporządkowanie i doskonalenie procesów oraz określenie odpowiedzialności. Połowa ankietowanych przedsiębiorstw współpracuje z sektorem nauki lub przedsiębiorstwami o podobnym profilu działalności. Ta kooperacja wynika przede wszystkim z braku wystarczającej wiedzy technicznej i infrastruktury badawczej, niedostatku doświadczenia, niepełnej znajomości potrzeb rynku i klientów. Powodem podejmowania działalności innowacyjnej była również chęć utrzymania lub zmniejszenia dystansu do konkurencji i zwiększenia zysku. Przedstawione wnioski potwierdzają dodatni wpływ systemów zarządzania jakością i aktywnością innowacyjną.

Gminy zlokalizowane nad Zalewem Szczecińskim nie wspierały dostatecznie rybołówstwa i turystyki pomimo dobrych warunków do ich rozwoju. Wyniki badań ankietowych oraz wywiadów pogłębionych przeprowadzonych w latach 2008–2010 wskazują, że władze lokalne stopniowo skomunalizowały porty rybackie, oferowały rybakom pomoc doradczą. Ponadto wykazywały elastyczność w podejściu do opłat czynszu dzierżawnego za użytkowanie portu rybackiego oraz podatku od nieruchomości. Brak lub niewielkie wsparcie wynikały częściowo z niedostatecznej znajomości przez władze problemów a częściowo z braku finansowych środków na utrzymanie portów, na niezbędne inwestycje infrastrukturalne oraz inne potrzeby rozwojowe. Od 2009 roku Urząd Morski zaczął przekazywać gminom podatek od gruntów komunalnych znajdujących się pod wodami Zalewu Szczecińskiego, co znacznie poprawiło sytuację finansową gmin. Mając środki na przygotowanie i prefinansowanie projektów, gminy mogły zacząć ubiegać się o środki unijne na rozwój infrastruktury i inne wydatki związane z rozwojem turystyki i rybołówstwa.

Przystąpienie Polski do UE w 2004 roku, jak również przygotowania do akcesji pozytywnie wpłynęły na zmiany, jakie zaistniały na wsi. Jest to szczególnie widoczne w odniesieniu do ruchu kobiet wiejskich, które prowadząc działalność społeczną, realizują projekty finansowane między innymi z funduszy europejskich, zarówno na rzecz kobiet, jak również społeczności lokalnych. Współpracują przy tym z władzami lokalnymi. Emancypacja kobiet wiejskich przebiega jednak nieco inaczej niż w przypadku kobiet mieszkających w miastach. Kobiety wiejskie pozostając bardzo konserwatywnymi w sferze obyczajowej, mają świadomość zmian społecznych i dostrzegają możliwości rozwoju osobistego. Praca społeczna jest dla nich dodatkowym zajęciem. Warto podkreślić, że najważniejsza zmiana w ruchu kobiet wiejskich w ostatnich latach polega na usamodzielnieniu się organizacji kobiecych.