Materiał badawczy stanowiły dane dotyczące przebiegu porodu 1 094 krów rasy jersey utrzymywanych latach 1995-2001 w Stadninie Koni Iwno. Udział porodów o przebiegu ciężkim, z pomocą lekarza weterynarii oraz przy zastosowaniu cesarskiego cięcia wynosił 9.68%. Analizując przebieg ocielenia z uwzględnieniem podziału na pierwiastki i wieloródki, wykazano, że dwukrotnie więcej porodów o ciężkim przebiegu było w grupie pierwiastek. Stwierdzono znacznie wyższy udział zwierząt w kondycji dostatecznej u pierwiastek oraz krów cielących się zimą i wiosną. Nie zaobserwowano większych problemów z odejściem łożyska, natomiast stwierdzono, że dwukrotnie częściej wystąpiło to zaburzenie u wieloródek oraz dwukrotnie rzadziej u krów cielących się wiosną. Cielęta płci męskiej były powodem nieznacznie większej liczby trudnych porodów oraz wszystkich przypadków urodzeń cieląt przy pomocy cesarskiego cięcia.

Celem niniejszej pracy było zbadanie wpływu niektórych czynników fizjologicznych i środowiskowych na zawartość komórek somatycznych w mleku krów jersey.Pobrano 1 618 próbek mleka od 196 krów będących od pierwszej do szóstej laktacji w okresie od 1 stycznia 1997 roku do 31 grudnia 1999 roku. Dla przeanalizowania zależności pomiędzy liczbą komórek somatycznych a kolejną laktacją krowy pogrupowano według kolejnej laktacji. Laktacje podzielono na trzy okresy: pierwsze 100 dni, drugie 100 dni, trzecie 100 dni. Podział taki pozwolił zbadać zależność pomiędzy liczbą komórek somatycznych a stopniem zaawansowania laktacji. Okres, w którym pobrano próbki mleka podzielono na cztery kwartały-pory roku: zimę (grudzień, styczeń, luty), wiosnę (marzec, kwiecień, maj), lato (czerwiec, lipiec, sierpień), jesień (wrzesień, październik, listopad) w celu zbadania zależności między liczbą komórek somatycznych a porą roku. Analizowano także wpływ wieku pierwszego wycielenia na liczbę komórek somatycznych w mleku. Dokonano podziału wieku pierwszego wycielenia u krów według następującego schematu: < 23 miesiące, 23-25 ≥ miesięcy, 26-28 ≥ miesięcy, 29-31 ≥ miesięcy, 32-34 ≥ miesięcy, > 34 miesiące. Dla uzyskania rozkładu normalnego liczby komórek somatycznych zastosowano logarytmiczną transformację według Ali i Shooka [1980], posługując się następującym wzorem: y =  ln(x +  10) gdzie:x – doświadczalna liczba komórek somatycznych. Różnice pomiędzy poziomami omawianych czynników obliczono za pomocą analizy wariancji i testu najmniejszych istotnych różnic (NIR). W modelach statystycznych uwzględniono następujące efekty: kolejnej laktacji, okresu laktacji, pory roku i wieku pierwszego wycielenia oraz stanu zdrowotnego wymienia. Do wykonania analiz statystycznych użyto procedur pakietu statystycznego SAS [1991]. Wykazano wzrost liczby komórek somatycznych w mleku krów jersey w kolejnych laktacjach, natomiast nie stwierdzono istotnych różnic między poszczególnymi fazami laktacji. Stwierdzono najmniejszą ilość elementów komórkowych w mleku krów w okresie jesieni i zimy.

W pracy przedstawiono wyniki badań wybranych wskaźników profilu metabolicznego oraz wartości biochemicznych krwi i moczu nutrii, a także ich analizę, mającą na celu ustalenie wartości referencyjnych. Badania na zwierzętach wykonano na fermie nutrii Akademii Rolniczej w Krakowie, w roku 2002; do badań wykorzystano nutrie standard w wieku: do roku (młode) – 9 osobników, powyżej roku (starsze) – 8 osobników. Krew oraz mocz pobierano od zwierząt w czasie ich rutynowego uboju na – skóry. Analizy specjalistyczne wykonywano w Medycznym Centrum Laboratoryjnym „Diagnostyka” w Krakowie. W pełnej krwi oznaczono morfologię krwi obwodowej oraz wskaźniki czerwonokrwinkowe Wintroba. Oznaczono także zróżnicowanie krwinek białych, ilościowy udział wskaźników leukocytarnych, płytki krwinkowe oraz parametry trombocytarne. W surowicy krwi oznaczono: aminotransferazę alaninową, a. asparaginową, fosfatazę alkaliczną, gamma-glutamylo-transferazę, poziom glukozy, lipidogram, cholesterol i jego frakcje, a także trójglicerydy. W moczu oznaczono właściwości fizykochemiczne (przejrzystość, barwę, ciężar właściwy, odczyn pH), obecność glukozy, bilirubiny, ketonów, białka, urobilinogenu i azotanów.

Porównano włókna włosowe okrywy tryków rasy wrzosówka polska i mieszańców wrzosówka x muflon. Badaniami objęto grupę 6 tryków rasy wrzosówka, w wieku 3 lat; 15 tryków rasy wrzosówka, w wieku 5 miesięcy oraz 6 tryków mieszańców wrzosówka × muflon, z 75-procentowym udziałem genów muflona, w wieku 5 miesięcy. Próbkę wełny pobrano w październiku (na jesieni) 2002 roku, z okolicy łopatki. W każdej próbce określono grubość około 200 włosów, metodą lanametrowania. Obliczono procentowy udział włókien. We wszystkich grupach stwierdzono istotne różnice (p < 0,01) w procentowym udziale włosów. Największy udział procentowy stanowią włosy puchowe u młodych tryków rasy wrzosówka (ponad 82%). Największą różnicę w udziale procentowym stwierdzono we frakcji włosów nietypowych, u mieszańców udział ten przekracza 14%, a najmniejszy udział stwierdzono u młodych tryków rasy wrzosówka – 1,2%.

W pracy analizowano wiek pierwszego wycielenia 5 634 krów utrzymywanych w gospodarstwach indywidualnych wschodniego Mazowsza w latach 1977-2000. Badano wpływ genotypu, roku wycielenia i poziomu produkcyjnego na wiek pierwszego ocielenia. Ponadto podjęto próbę określenia znaczenia wieku I wycielenia dla wydajności mleka FCM u pierwiastek. Przeciętny wiek pierwszego wycielenia krów wyniósł 812 dni (27 miesięcy). W pracy wykazano wysokoistotny wpływ dolewu krwi h.f. na skracanie terminu rozpoczynania użytkowania rozpłodowego zwierząt. Krowy z wysokim dolewem krwi h.f. cieliły się przeciętnie 54 dni wcześniej aniżeli rówieśnice z niższym udziałem krwi h.f. Stwierdzono ponadto, że blisko 62% krów z wysokim udziałem krwi h.f. cieliła się w wieku do 26. miesiąca życia. Ocena związków pomiędzy wiekiem pierwszego wycielenia a użytkowością mleczną krów wykazała, że im wyższy poziom produkcyjny zwierząt tym mniejsze znaczenie wieku pierwszego wycielenia dla ich produkcji w pierwszej laktacji. W badaniach w grupie krów wysokoprodukcyjnych (> 4 500 kg) nie potwierdzono statystycznie wpływu terminu rozpoczynania użytkowania rozpłodowego zwierząt na wielkość ich produkcji w pierwszej laktacji.

Określono wpływ dodatku do dawki aminokwasów syntetycznych dla rosnących lisów polarnych na filcowanie się okrywy włosowej. W okresie wzrostu i kształtowania okrywy włosowej lisy otrzymywały paszę z dodatkiem metioniny, lizyny i treoniny w ilości 2 g na 100 g białka ogólnego dawki. Pomiar podatności na filcowanie wykonano na skórach za pomocą testu akwizgrańskiego. Wykazano, że skóry zwierząt doświadczalnych charakteryzowały się mniejszą skłonnością do filcowania niż skóry zwierząt kontrolnych.

Badania przeprowadzono w 4 gospodarstwach utrzymujących bydło rasy hereford. Określono wyniki odchowu cieląt przebywających z krowami na pastwiskach oraz przyrosty masy ciała krów matek w okresie żywienia pastwiskowego. Średnie przyrosty dzienne od urodzenia do odsadzenia w przypadku jałówek wahały się od 0,720 do 0,879 kg, natomiast buhajków – od 0,736 do 0,962 kg. Masa ciała standaryzowana na 210 dni jałówek kształtowała się od 184 do 219 kg, a buhajków – od 188 do 243 kg. Przy ekstensywnym użytkowaniu pastwisk najlepsze wyniki odchowu odnotowano w gospodarstwach, w których stosowano wypas wolny, przy którym zwierzęta miały większą możliwość wyboru i pobrania zielonki o dobrej wartości pokarmowej. W gospodarstwach tych obserwowano również największe przyrosty masy ciała krów w okresie ich przebywania na pastwisku – wynosiły one odpowiednio 0,286 i 0,255 kg. W gospodarstwach, w których – przy nie najlepszym składzie botanicznym zielonki pastwiskowej – stosowano wypas kwaterowy lub strzeżony (dawkowany), bez wykaszania zielonki z części kwater na kiszonkę i siano, zwierzęta przez część sezonu pastwiskowego miały do dyspozycji trawy w późnych fazach wegetacji. Przyrosty masy ciała krów w tych gospodarstwach w okresie żywienia pastwiskowego wynosiły 0,158 i 0,179 kg.

Obserwacje przeprowadzono na stadzie 23 emu, utrzymywanych systemem półintensywnym i żywionych zgodnie zapotrzebowaniem w sezonie reprodukcyjnym. Ocenę wylęgowości przeprowadzono na 72 jajach, które zbierano w początkowym (I grupa), środkowym (II grupa ) oraz końcowym okresie nieśności (III grupa). Inkubację jaj prowadzono w temperaturze 36,7ºC i przy wilgotności względnej w komorze lęgowej i klujnikowej odpowiednio 30 i 40%. W każdym tygodniu lęgów jaja ważono w celu określenia ubytku ich masy. Po zakończonym lęgu obliczono wskaźniki wylęgowości z jaj nałożonych i zapłodnionych oraz ustalono odsetek zarodków zamarłych. Dobre wyniki zapłodnienia uzyskane w trakcie obserwacji upoważniają do rozważenia stosowania w pierwszym sezonie reprodukcyjnym krycia wolnego w rozrodzie emu. Niskie wskaźniki wylęgowości jaj emu uzyskane w początkowym okresie pierwszego roku produkcji wskazują, iż jaja te należy przeznaczać do konsumpcji.

Badania przeprowadzono na 20 krowach wieloródkach cb×hf z udziałem 1/2 krwi hf (w II-IV laktacji), o średniej wadze 650 ± 30 kg, w pierwszych miesiącach laktacji i wydajnoúci mlecznej 4 500-6 500 kg mleka w poprzedniej laktacji. Krowy podzielono metodą analogów na 2 grupy (po 10 krów w każdej) uwzględniając wiek, masę ciała, kolejność laktacji i wydajność mleczną w poprzedniej laktacji. Średnia liczba laktacji wynosiła 2,9 i 3,3, a wydajność mleczna – 5 252 ± 825 kg (4 425-6 690 kg) i 5 490 ± 582 kg (4 501-6 557 kg) w grupach 1. i 2. Badania profilu metabolicznego i wydajności dobowej mleka wykonano na krowach wycielonych w okresie żywienia zimowego (w marcu) i krowach wycielonych w okresie żywienia letniego (w lipcu) w I i II miesiącu laktacji. W skład dawek pokarmowych wchodziły kiszonki z kukurydzy i liści buraków, siano z lucerny z trawami, śruta pszenna, wytłoki suche, słoma pszenna, melasa, zielonki z lucerny z trawami, i pastwisko. Mieszanka mineralna była podawana sporadycznie. Średni poziom glukozy, wapnia, fosforu nieorganicznego, magnezu i białka ogólnego w surowicy krwi krów był istotne niższy od danych referencyjnych (odpowiednio: 2,66, 2,40, 1,64, 0,86 mM·L^-1 i 72,0 g·L^-1), a ich najniższy poziom wynosił odpowiednio: 2.03, 2,19, 1,22, 0,85 mM·L^-1 i 65,0 g·L^-1. Obecność związków ketonowych w mleku (ZKM) stwierdzono w obu grupach krów w I miesiącu laktacji. Wydajność dobowa mleka w II miesiącu laktacji była istotnie (p < 0,05) obniżona – o 2 kg (wynosiła 1,3 kg w okresie zimowym i 2,7 kg w okresie letnim). Wzięto pod uwagę i zalecono podawanie pasz leczniczych w celu zapobiegania chorobom produkcyjnym krów mlecznych. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że badanie profilu metabolicznego i dobowej wydajności mlecznej, w ramach celowej ochrony zdrowia i produkcyjności krów w pierwszych miesiącach laktacji, powinno być integralną częścią planu prewencji medycznej w stadach krów mlecznych.

Określono wpływ wielkości przyrostów dziennych masy ciała standaryzowanych na 180. dzień, tj. małych lub dużych na mięsność świń (knurków i loszek) następujących ras: polskiej białej zwisłouchej, belgijskiej zwisłouchej, hampshire, duroc, pietrain i syntetycznej linii 990 (którą potraktowano jako rasę) poddanych ocenie przyżyciowej w 2000 roku na terenie działania Okręgowej Stacji Hodowli Zwierząt (OSHZ) w Bydgoszczy. U knurków rasy polskiej białej zwisłouchej, belgijskiej zwisłouchej, hampshire i pietrain nie stwierdzono istotnego wpływu wielkości przyrostów dziennych masy ciała na zawartość mięsa w ciele. Podobne tendencje wystąpiły w przypadku loszek wymienionych ras z wyjątkiem zwierząt polskiej białej zwisłouchej. Świnie linii 990 (zarówno knurki jak i loszki) oraz loszki rasy polskiej białej zwisłouchej i duroc odznaczające się wolniejszym tempem wzrostu charakteryzowały się większą mięsnością w porównaniu ze zwierzętami o dużych przyrostach dziennych masy ciała. Jedynie w przypadku knurków rasy duroc wykazano istotny wpływ szybkiego tempa wzrostu na większą zawartość mięsa w ciele.

Przeprowadzono analizę wpływu udziału typów włókien czerwonych i białych w mięśniu Semimembranosus bydła. Masa ubojowa buhajków wahała się od 455,6 do 565,5 kg, a jałówek od 437,6 do 487,4 kg. W doświadczeniu stwierdzono generalnie większą średnicę włókien białych, aczkolwiek ich udział był znacznie mniejszy niż włókien czerwonych. Uzyskane wyniki wskaźnika R kształtowały się na niższym poziomie w przypadku mięśni z mniejszym udziałem włókien czerwonych i większym białych. Udział włókien mięśniowych nie wpływał zasadniczo na kształtowanie się końcowego pH₄₈ mięsa, jednak zanotowano ten wpływ w przypadku pH₁ i pH₂₄. U zwierząt cięższych, stwierdzono większą intensywność przemian energetycznych (R). Odwrotną zależność uzyskano w przypadku zakwaszenia mięsa, które było bardziej intensywne u lżejszych opasów. W mięśniu Semimembranosus z mniejszym udziałem włókien czerwonych i zwiększonym udziałem włókien białych odnotowano, szczególnie w grupie buhajków, lepsze parametry WHC. Stwierdzono w tych mięśniach również zwiększoną zawartość suchej masy oraz tłuszczu śródmięśniowego, co wpływało na ich zwiększoną marmurkowatość. Kształtowanie się udziału włókien czerwonych i białych wpływało w znaczący sposób na barwę mięsa. Mięso zwierząt ze zwiększoną ilością włókien białych było jaśniejsze (10,76 i 11,26%).

Materiał badawczy stanowiły owce rasy suffolk zlokalizowane na Podlasiu. Badania przeprowadzono w latach 1988-2002. Oszacowane niskie współczynniki pokrewieństwa (0,015-0,078) świadczą o tym, że zakupione zwierzęta nie były ze sobą spokrewnione. Najwyższą plenność u matek stwierdzono w roku 2002; była ona wyższa od średniej krajowej o 29,3%. Największe przyrosty uzyskały jagnięta w wieku 2-56 dni życia. Masa ciała w 100. dniu życia z reguły przekraczała 30 kg bez względu na płeć. Cechy wełnistości były na poziomie średniej wydajności dla regionu środkowowschodniej Polski.

Omówiono wybrane zagadnienia fizjologiczne i produkcyjne laktacji u loch. Wyróżniono i scharakteryzowano składające się na cykl laktacyjny: mammogenezę, laktogenezę I, oproszenie, laktogenezę II, laktację i inwolucję. Omówiono podstawowe zagadnienia z zakresu badań molekularnych, gospodarki hormonalnej i żywienia, a także apoptozę komórek nabłonka gruczołu mlekowego.

Przeanalizowano czynniki wpływające na plenność samic szynszyli, a jednocześnie porównano plenność standardowych, beżowych i czarnych aksamitnych szynszyli. Analiza wariancji wykazała statystycznie istotny wpływ hodowcy (fermy), roku kalendarzowego, wieku samicy i typu barwnego na liczbę urodzonych i odchowanych szynszyli. Największe średnie arytmetyczne uzyskała odmiana beżowa – urodzonych 2,15, odchowanych 1,83 młodych w jednym miocie, odmiana standardowa – urodzonych 2,02, odchowanych 1,69. Najsłabsze wyniki uzyskały samice czarne aksamitne. Wyniki rozrodu osiągnięte na analizowanych fermach należy uznać za dobre. Częstotliwość występowania miotów o różnej liczebności urodzonych i odchowanych szynszyli była zróżnicowana, w zależności od typu barwnego. U szynszyli odmiany standardowej najczęściej występowały mioty o liczebności: 2 osobniki (40,28%) i 1 osobnik (31,17%); mioty po 3 osobniki występowały w 23,99%. Od odmiany czarnej aksamitnej najczęściej uzyskiwano mioty o liczebności z 1 osobnikiem (51,52%), taki sam procent (51,52) odchowało 1 osobnika. U odmiany beżowej najczęściej w miocie występowały 2 osobniki (40,48%), natomiast mioty liczące 3 i 4 osobniki występowały odpowiednio w 29,76 i 3,57%. Oszacowane korelacje fenotypowe dla cech rozrodu były zróżnicowane. Statystycznie istotne ujemne korelacje stwierdzono pomiędzy liczbą urodzonych a wiekiem samic (-0,180) i kolejnością wykotu (-0,167), oraz pomiędzy liczbą odchowanych a wiekiem samic (-0,209) i kolejnością wykotu (-0,153). Oznacza to, że starsze samice rodziły i odchowywały mniej młodych. Natomiast korelacje dodatnie stwierdzono pomiędzy liczbą urodzonych a liczbą odchowanych młodych (0,785). Uzyskane korelacje wskazują, że samice, które rodziły więcej młodych również odchowywały większą liczbę młodych. Wskaźniki powtarzalności cech reprodukcyjnych kształtowały się na niskim poziomie – urodzonych 0,198, odchowanych 0,231. Uzyskane wartości były nieznacznie większe od przedstawionych w literaturze i wskazują wprawdzie o małym, ale o znaczącym wpływie założeń genetycznych na wyniki rozrodu samic szynszyli.

Celem pracy była ocena użytkowania rozpłodowego samic szynszyli na najstarszej polskiej fermie szynszyli w Grywałdzie. Analiza, obejmująca 629 samic różnych odmian barwnych, użytkowanych rozpłodowo w latach 1973-1993, uwzględniła długość użytkowania rozpłodowego samic, ilość i wielkość miotów, a także upadki młodych przy porodzie i odchowie. Średnia długość użytkowania rozpłodowego samic wyniosła 2,26 lat i roku; uzyskano średnio 3,22 miotu. Najwięcej samic było użytkowanych tylko przez rok (42%) i od tych samic uzyskiwano tylko jeden miot (38%). Samice kryte były dwukrotnie (61,52%) i uzyskiwano tylko jeden miot w ciągu roku (28,18%). Najczęściej samice rodziły 2 (41%) lub 1 młode (39%); średnia wielkość miotu z 21 lat wyniosła 1,85, w tym samic – 58%. Na fermie wyraźnie zaznaczały się dwa okresy zwiększonej aktywności płciowej; sezonowość ta zaznaczyła się również w upadkach młodych.

W pracy oznaczono zawartość ołowiu, kadmu i niklu w mięśniach, wątrobach i nerkach królików nowozelandzkich białych (NZB) i nowozelandzkich czerwonych (NZC). Były to młode króliki rzeźne pochodzące z hodowli przydomowej ze Śląska, silnie uprzemysłowionego rejonu Polski. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, ze nerki są organem najbardziej podatnym na bioakumulację metali ciężkich, zwłaszcza w odniesieniu do kadmu. Akumulacja wszystkich metali w mięśniach była na niskim lub bardzo niskim poziomie. We wszystkich ocenianych tkankach i narządach stwierdzano najniższą akumulację niklu. Uzyskane wyniki wskazują, że rasa nowozelandzka biała wydaje się być bardziej odporna na akumulację metali ciężkich, co czyni ją bardziej predysponowaną do hodowli w rejonach skażonych.