Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Silvarum Colendarum Ratio et Industria Lignaria
(Leśnictwo i Drzewnictwo) 2 (2) 2003
Streszczenia
Wybierz numer

TytułZWIĄZKI MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ NAD POZIOMEM MORZA I TYPEM UGAŁĘZIENIA A WYBRANYMI CECHAMI DRZEW I DREWNA ŚWIERKA POSPOLITEGO (PICEA ABIES [L.] KARST.)
AutorPrzemysław Barszcz, Krzysztof Michalec
Strony5–18
Słowa kluczoweświerk pospolity, wysokość n.p.m., typ ugałęzienia, jakość surowca drzewnego
StreszczeniePokaż streszczenie
Badaniom poddano cechy drzew i drewna świerka pospolitego – gatunku o dużej zmienności mającej podłoże nie tylko genetyczne, ale też środowiskowe. Powierzchnie próbne założono w 28 drzewostanach świerkowych Beskidu Żywieckiego. Drzewostany podzielono na dolno- i górnoreglowe. Wyróżniano typy ugałęzienia: grzebieniasty, szczotkowy, płaskogałęźny oraz mieszane. Wyniki badań testem χ2 potwierdziły istotny związek między względną wysokością osadzenia koron drzew, strukturą jakościowo-wymiarową surowca oraz tendencją do zmiany jakości technicznej surowca, a wysokością nad poziomem morza i typem ugałęzienia drzew. Szerokość przyrostów rocznych była w badanym materiale związana tylko z wysokością nad poziomem morza, nie zależała natomiast od typu ugałęzienia. Obecność i procentowy udział zgnilizny drewna nie był uwarunkowany wysokością nad poziomem morza, a typ ugałęzienia miał związek jedynie z jej procentowym udziałem.
Pokaż

TytułHYDRAULICZNE OGRANICZENIA WZROSTU I AKLIMATYZACJI SADZONEK IGLASTYCH
AutorTerry Blake
Strony19–29
Słowa kluczowesadzonka iglasta, stres wodny, hartowanie roślin, borealne zręby zupełne, przystosowanie do suszy
StreszczeniePokaż streszczenie
Ze względu na to, że faza sadzonki jest najbardziej wrażliwym stadium w cyklu życiowym drzewa, system hydrauliczny sadzonki musi być chroniony przed wpływem ostrego klimatu, jaki wystepuje np. w powierzchniach zrębów zupełnych na obszarach borealnych. Powszechnie stosowane metody hartowania sadzonek są trudne, mają ograniczoną efektywność oraz przejawiają tendencję do spowalniania wzrostu roślin. W celu znalezienia prostych, ale efektywnych metod zabezpieczenia roślin zostały uruchomione ich naturalne mechanizmy obronne oparte na fenylopropanoidach. Zastosowano w tym celu antyoksydanty lub promienie ultrafioletowe (UV-B), uzyskując pewien rodzaj odporności na niszczące skutki stresu. Promieniowanie ultrafioletowe, na poziomie od niskiego do naturalnego, wzmagało wytwarzanie związku o nazwie phenylalanine ammonia lyase (PAL), a wynikający stąd wzrost syntezy flawonoidów wzmagał wytrzymałość i wigor sadzonek. Aby stwierdzić jak sadzonki przystosowują się do chronicznego stresu, wykorzystano komputerowy system zamgławiania systemu korzeniowego, powodując serie dehydracji (od łagodnych do ostrych) korzeni. Porównywano dwa gatunki strefy borealnej: świerk czarny (Picea mariana B.S.P) rosnący na siedliskach wilgotnych oraz sosnę Banksa (Pinus banksiana Lamb.) z terenów bardziej suchych. Przystosowanie do suszy zależało od gatunku, niszy ekologicznej i liczby cykli stresowych. Świerk czarny wykazywał wcześniejsze zamykanie szparek, a szybszy spadek przewodzenia wodnego (K) wskazywał na wcześniejsze zapoczątkowanie kawitacji u tego gatunku. Cechy statyczne sosny Banksa takie, jak większa powierzchnia korzeni i mniejsza powierzchnia igieł opóźniały dehydrację. Chociaż sosna Banksa nie była w stanie regulować turgoru ani przewodności wodnej K była odporniejsza na kawitację. Wysoka przewodność wodna K jest konieczna do szybkiego wzrostu, ale kawitacja może jednak ją ograniczać, co sprzyja przetrwaniu w wypadku wystąpienia ostrej suszy.
Pokaż

TytułWPŁYW LOKALNEGO EMITORA ZANIECZYSZCZEŃ NA STAN KORON DRZEW DRZEWOSTANU GŁÓWNEGO SOSNY ZWYCZAJNEJ (PINUS SYLVESTRIS L.) W NADLEŚNICTWIE PRZEDBORÓW
AutorPiotr Gołojuch, Roman Jaszczak
Strony31–43
Słowa kluczowesosna zwyczajna, defoliacja, wskaźnik defoliacji, klasa defoliacji, wskaźnik uszkodzenia, strefa uszkodzenia
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki obserwacji w 2002 roku koron sosny zwyczajnej w obrębie Sokolniki nadleśnictwa Przedborów. Ocenie poddano łącznie 500 drzew rosnących w drzewostanach sosnowych III i IV klasy wieku, w oparciu o badania na powierzchniach próbnych z 25 drzewami z drzewostanu głównego. Stwierdzono, że stan koron jest niezadowalający i ostrzegawczy, a wpływ na to ma lokalny emitor zanieczyszczeń Zakłady Płyt Wiórowych „Prospan” w Wieruszowie.
Pokaż

TytułREAKCJE CHRZĄSZCZY SZELINIAKA SOSNOWCA – HYLOBIUS ABIETIS (L.) NA ZAPACH NAPARÓW WYKONANYCH Z KWIATÓW WYBRANYCH GATUNKÓW ROŚLIN
AutorRobert Kuźmiński
Strony45–49
Słowa kluczoweszeliniak sosnowiec, Hylobius abietis, zapach roślin, preparaty roślinne, repelenty, atraktanty
StreszczeniePokaż streszczenie
Za pomocą olfaktometrów zbadano reakcje chrząszczy szeliniaka sosnowca na zapach naparów wykonanych z kwiatów 18 wybranych gatunków roślin. Wykazano, iż preparaty z trzech gatunków działały na owady odstraszająco. Były to napary z kwiatów: chabra bławatka, dzikiego bzu czarnego i gajowca żółtego. Nie znaleziono naparów działających wabiąco. Zapach preparatów z pozostałych gatunków roślin nie miał statystycznie istotnego wpływu na zachowanie chrząszczy szeliniaka sosnowca. Niniejsza praca jest fragmentem cyklu badań nad wpływem preparatów pochodzenia roślinnego na chrząszcze szeliniaka sosnowca.
Pokaż

TytułWYNIKI OBSERWACJI NAD ZAPOTRZEBOWANIEM POKARMOWYM GĄSIENIC BARCZATKI SOSNÓWKI – DENDROLIMUS PINI L. (LEPIDOPTERA, LASIOCAMPIDAE)
AutorRobert Kuźmiński, Robert Luterek
Strony51–59
Słowa kluczoweDendrolimus pini, foliofagi, sosna zwyczajna, zapotrzebowanie pokarmowe
StreszczeniePokaż streszczenie
W niniejszej pracy dokonano próby określenia zapotrzebowania pokarmowego stadiów larwalnych barczatki sosnówki. Wykazano, iż wielkość żeru jesiennego jest około 7-11 razy mniejsza niż wiosennego. Wielkość żeru jesiennego pojedynczej gąsienicy wynosi ok. 2-3 g pokarmu, natomiast wiosennego od 14 nawet do 34 g pokarmu. Praca jest kontynuacją prowadzonych badań, mających na celu określenie zapotrzebowania pokarmowego stadiów larwalnych ważniejszych foliofagów.
Pokaż

TytułSTRUKTURA I PRZYROST BIOMASY WYBRANYCH DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH NADLEŚNICTWA KŁOBUCK
AutorStanisław Orzeł, Przemysław Wysocki
Strony61–70
Słowa kluczowedrzewostany sosnowe, biomasa piętra drzew, biomasa podrostu i podszytu, przyrost biomasy
StreszczeniePokaż streszczenie
Wykazano, że biomasa 75-letnich drzewostanów sosnowych wynosi średnio 184,0 t·ha-1, przyjmując wartości 168,5-203,0 t·ha-1. Na ogół im lepsze warunki siedliskowe, tym wyższa sumaryczna biomasa drzewostanu, której zasadniczą część, średnio 155,5 t·ha-1, tj. 84,5% stanowi drewno piętra drzew. Biomasa kory drzew wynosi średnio 21,5 t·ha-1 (11,7%), igliwia 5,6 t·ha-1 (3,0%) zaś podrostu i podszytu 1,4 t·ha-1 (0,8%). W produkcji biomasy rozumianej jako wielkość suchej masy wytworzonej w ciągu roku, biomasa drewna piętra drzew na ogół nie przekracza 66% i wynosi 3,591-4,259 t·ha-1. Biomasa rocznego igliwia wynosząca 2,020-2,344 t·ha-1 stanowi 32,1-39,3% przyrostu biomasy, zaś przyrost podrostu i podszytu nie ma znaczącego wpływu na wielkości rocznej produkcji drzewostanów sosnowych.
Pokaż

TytułPRZYROST PROMIENIA PIERŚNICY JODŁY (ABIES ALBA MILL.), BUKA (FAGUS SYLVATICA L.) I SOSNY (PINUS SYLVESTRIS L.) W ŚWIĘTOKRZYSKIM PRAKU NARODOWYM
AutorRafał Podlaski
Strony71–79
Słowa kluczowesłoje roczne, przyrost drzew, zamieranie lasu
StreszczeniePokaż streszczenie
W Świętokrzyskim Parku Narodowym do około 1960 roku jodły (w wieku pierśnicowym od 41 do 300 lat) charakteryzowały się mniej więcej równomiernym przyrostem. W latach 1960-1985 nastąpiło jego silne załamanie, a od 1986 roku regeneracja. Buki (w wieku pierśnicowym od 21 do 200 lat) w tym samym okresie (1880-1994) nie wykazywały istotnego zmniejszenia przyrostu radialnego. Przyrost promienia sosny (w wieku pierśnicowym od 41 do 250 lat) w latach 1880-1994 systematycznie spadał. Różnice w przebiegu przyrostu grubości drzew młodszej i starszej generacji widoczne były tylko u buka.
Pokaż

TytułANALIZA WYBRANYCH PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH POZYSKIWANIA ZRĘBKÓW ENERGETYCZNYCH
AutorKrzysztof Jabłoński, Henryk Różański
Strony81–90
Słowa kluczoweenergia odnawialna, biomasa, proces technologiczny, zrębki, pracochłonność, wydajność
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań było badanie pracochłonności i wydajności procesów technologicznych pozyskiwania zrębków energetycznych. Baza drewna energetycznego tkwi w drewnie pochodzącym z cięć pielęgnacyjnych i rębnych. Z tego też względu w badanych procesach technologicznych wykorzystano czyszczenia późne, trzebieże wczesne i późne oraz cięcia rębne. W zasadzie, bazą surowcową drewna energetycznego są drzewostany sosnowe, ponieważ gatunek ten zdecydowanie dominuje w naszym gospodarstwie leśnym. W badanych procesach technologicznych najbardziej pracochłonny okazał się proces CP-So-Cs (pracochłonność 4,76 h/m3), a najbardziej pracochłonną operacją w tym procesie było okrzesywanie drzew siekierą (2,44 h/m3) oraz zrywka konna po szlaku zrywkowym (1h/m3). Najmniej pracochłonną operacją było zrębkowanie surowca za pomocą rębarki tarczowej DVWB-112/Ursus 1204. W tym wypadku pracochłonność wynosiła 0,13 h/m3. Najmniej pracochłonnym procesem technologicznym okazał się proces CR-So-Kr-M, którego pracochłonność wynosiła 0,313 h/m3 (około 6,4 mp/h).
Pokaż

TytułROZTOCZE (ACARI: MESOSTIGMATA) W DOŚWIADCZALNYCH DRZEWOSTANACH DĘBOWYCH NA TERENIE LZD SIEMIANICE
AutorJan Ceitel, Artur Radzikowski, Maciej Skorupski
Strony91–97
Słowa kluczoweroztocze, Acari, Mesostigmata, dąb, leśnictwo, ekologia
StreszczeniePokaż streszczenie
Badania przeprowadzono na pięciu dębowych powierzchniach doświadczalnych, założonych w latach 1952, 1968 i 1995, w postaci upraw mieszanych, gniazdowych i rzędowych na powierzchni zrębu zupełnego. Dodatkowo objęto badaniami sąsiadujący drzewostan sosnowy w wieku około 100 lat. Stwierdzono, że na każdej z powierzchni inaczej ukształtował się skład gatunkowy i liczebność poszczególnych gatunków roztoczy. Jednak dominujące gatunki roztoczy na powierzchni sosnowej nadal należą do gatunków dominujących na powierzchniach doświadczalnych, ale w innych proporcjach. Wynika z tego, że prawdopodobnie roztocze głównie migrowały z sąsiadujących drzewostanów sosnowych na nowo zakładane powierzchnie doświadczalne. Poza tym wykazano, że na powierzchni sosnowej udział roztoczy z rodziny Parasitidae był zdecydowanie największy. Największa była dysproporcja pomiędzy udziałem roztoczy z rodziny Parasitidae i z podrzędu Uropodina. Natomiast w doświadczalnych drzewostanach dębowych liczebność gatunków nie była tak zróżnicowana.
Pokaż

TytułMIKROROZMNAŻANIE DĘBÓW Z NASION
AutorMaria Hauke, Wojciech Lassociński, Alicja Olszewska, Wojciech Wesoły
Strony99–111
Słowa kluczoweQuercus, dąb, mikrorożmnażanie, in vitro
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem pracy był wybór pożywki oraz układu hormonalnego do masowego namnażania dębów krotoszyńskich in vitro, gdy eksplantatem pierwotnym są połówki żołędzi. Najsilniejsze rozkrzewianie zaobserwowano na pożywce WPM zawierającej 2,0 mg/l BA + 0,01 mg/l NAA.
Pokaż

TytułBLUSZCZ POSPOLITY HEDERA HELIX L. NA OBSZARZE OCHRONY ŚCISŁEJ „PUSZCZYKOWSKIE GÓRY W WIELKOPOLSKIM PARKU NARODOWYM
AutorAneta Kolberg, Dorota Wrońska-Pilarek
Strony113–136
Słowa kluczoweHedera helix L., rozmieszczenie, opis morfologiczny, Wielkopolski Park Narodowy
StreszczeniePokaż streszczenie
Na terenie obszaru ochrony ścisłej „Puszczykowskie Góry” Hedera helix L. rośnie w oddziale 48 b, na powierzchni około 46 800 m2. Zinwentaryzowano 170 pędów wspinającego się po podporach bluszczu, w tym 20 pędów kwitnących i owocujących. Podpory pnączy stanowi 170 okazów drzew i krzewów z 14 gatunków. Wykonano opis morfologiczny bluszczu z badanego stanowiska. Analizowano 12 cech ilościowych liści, kwiatów i kwiatostanów oraz owoców. Na badanym stanowisku bluszcz pospolity występuje w 4 zbiorowiskach roślinnych. Na podstawie przeprowadzonych badań uznano, że populacja bluszczu na stanowisku na terenie obszaru ochrony ścisłej „Puszczykowskie Góry” znajduje się w dobrym stanie.
Pokaż

TytułWŁAŚCIWOŚCI PŁYT OSB/4 SEZONOWANYCH W WARUNKACH WILGOTNYCH
AutorAdam Derkowski, Dorota Dziurka, Radosław Mirski, Janina Łęcka
Strony137–142
Słowa kluczoweOSB/4, odporność na starzenie, wytrzymałość
StreszczeniePokaż streszczenie
Zbadano wpływ oddziaływania powietrza o podwyższonej wilgotności oraz jej cyklicznych zmian na właściwości płyt OSB/4, zaklejanych w warstwie wewnętrznej PMDI. Badania wykazały, iż płyty OSB/4 użyte do badań charakteryzowały się bardzo dużą wytrzymałością na zginanie statyczne i modułem sprężystości, przy czym zarówno długotrwałe oddziaływanie powietrza o wilgotności 90%, jak i cykliczne zmiany wilgotności w niewielkim stopniu powodują niekorzystną zmianę wartości tych właściwości. Wprawdzie płyty odpowiadają normie PN/EN-300 w zakresie wytrzymałości na rozciąganie prostopadłe do płaszczyzny po próbie gotowania, to jednak ich wodoodporność mierzona tym parametrem nie spełnia wymagań normy po 9 tygodniach sezonowania w powietrzu o wilgotności 90% i trzech cyklach oddziaływania powietrza o zmiennej wilgotności. Zarówno długotrwałe oddziaływanie powietrza o podwyższonej wilgotności, jak i zmieniającej się cyklicznie powodują trwałe odkształcenie grubości płyt OSB/4 sięgające 8%.
Pokaż

TytułWPŁYW ŚRODKÓW OGNIOOCHRONNYCH NA SZYBKOŚĆ ZWĘGLANIA WYBRANYCH GATUNKÓW DREWNA
AutorWaldemar Jaskółowski, Melania Pofit-Szczepańska
Strony143–151
Słowa kluczowedrewno, szybkość zwęglania drewna, środek ogniochronny
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule przedstawiono wyniki badań szybkości zwęglania drewna naturalnego i impregnowanego przeciwogniowo. Do badań wykorzystano drewno sosnowe i dębowe. Impregnację próbek przeprowadzono stosując komercyjne środki ognioochronne powszechnie stosowanych w Polsce. Na podstawie badań stwierdzono, że szybkość zwęglania drewna sosnowego impregnowanego Ogniochronem uległa zmniejszeniu o 15-24%, zaś drewna dębowego o 12-20%. Zastosowanie Fireclearu spowodowało zmniejszenie szybkości zwęglania o 9-27%.
Pokaż