Celem pracy było przeprowadzenie analizy wykorzystania przez krowy mleczne w czasie ich odpoczynku różnych podłoży ścielących. Czystość krów i poziom higieny w oborach decyduje o wydajności i jakości mleka i jest nadal problemem aktualnym. Dla celów eksperymentu w oborze wolnostanowiskowej wydzielono i wyścielono po 12 stanowisk: słomą, piaskiem, trocinami, separatem z odchodów bydlęcych. Separat z odchodów bydlęcych jest to frakcja stała gnojowicy, powstała na skutek oddzielenia jej od części płynnej. Taki rozdział odchodów pozwala na wykorzystanie płynnej gnojowicy jako nawozu, natomiast frakcja stała może być wykorzystana jako materiał ścielący w cyklu zamkniętym. Ze stada krów mlecznych wybrano12 zwierząt i wpuszczono je do wydzielonej części obory, gdzie miały swobodny dostęp do wszystkich stanowisk. Przeprowadzone analizy wykazały, że obserwowane krowy preferowały separat jako materiał ścielący bardziej niż inne podłoża. Kilkumiesięczne obserwacje częstości występowania u krów mastitis nie potwierdziły obaw o stan higieniczny takiej ściółki, również racice były suche, przez co poprawił się poziom ich higieny.

Celem pracy była ocena warunków utrzymania koni w trzech stajniach boksowych, zlokalizowanych na terenie północno-wschodniego Mazowsza. Zakres badań obejmował inwentaryzację zoohigieniczną stajni i pomiary parametrów fizycznych powietrza w okresie wiosennym. Z przeprowadzonych badań wynika, że analizowane elementy środowiska hodowlanego koni w stajniach boksowych kształtowały się w granicach zalecanych norm. Na podstawie inwentaryzacji stajni wykazano, że powierzchnia boksu i wskaźniki kubaturowe odpowiadały wymaganiom zoohigienicznym. Powierzchnia boksu, przypadająca na jednego konia, wynosiła od 10,8 m² w stajni C do 24,0 m² w stajni B. Wskaźnik kubaturowy przyjmował wartości od 32,4 m³ (w stajni C) do 76,8 m³ (w stajni B). Wartości większości parametrów fizycznych powietrza: temperatury (średnia 10,1 do 13,3ºC), wilgotności względnej (średnia 57,1 do 78,0%), prędkości ruchu powietrza (średnia 0,02 do 0,05 m · s^–1) i ochładzania (średnia 28,3 do 48,7 mW · cm^–2) mieściły się na poziomie minimalnych warunków utrzymania koni. Jedynie oświetlenie naturalne (w obiekcie B i C) i sztuczne (w obiekcie A, B i C) było za niskie w stosunku do optymalnych norm zoohigienicznych. W badanych obiektach wskaźnik liczby żarówek i ich mocy na 1 m² powierzchni użytkowej stajni wynosił od 2,5 W · m^–2 w stajni A do 5,5 W · m^–2 w stajni C. W ocenianych stajniach natężenie oświetlenia przyjmowało wartość 2-krotnie wyższą od zalecanych wymagań i wynosiło od 50,0 lx (w stajni A) do 59,4 lx (w stajni C) (w trakcie badań na zewnątrz obiektów panowała słoneczna pogoda).

Celem pracy było określenie wpływu warunków termiczno-wilgotnościowych na produkcyjność i dobrostan kurcząt brojlerów. Badania przeprowadzono w okresie zimowym w dwóch budynkach (A i B) o podobnych rozwiązaniach techniczno-technologicznych i różnych wskaźnikach powierzchniowych. Stwierdzono, że w brojlerni A o optymalnym zagęszczeniu ptaków (16,5 szt. ·m^–2) temperatura i wilgotność względna powietrza kształtowała się w granicach zaleceń zoohigienicznych. Natomiast w brojlerni B, gdzie obsada ptaków była za wysoka (18,6 szt. ·m^–2), wykazano niewielkie odchylenia tych parametrów od norm. Korzystniejsze warunki utrzymania kurcząt brojlerów w obiekcie A miały swoje odzwierciedlenie w wyższej masie ciała (2260 g), lepszym wykorzystaniu paszy (1880 g · kg m.c.^–1)i niższej śmiertelności ptaków (3,5%).

Celem pracy było porównanie czystorasowego bydła limousine z mieszańcami tej rasy pod względem wybranych pomiarów zoometrycznych, wybranych wskaźników płodności oraz urodzeniowej masy ciała cieląt i ich przyrostów dobowych. Badania przeprowadzono w gospodarstwie ekologicznym w Czarnocinie, w województwie zachodniopomorskim. Krowy czystorasowe charakteryzowały się większą średnią masą ciała, wyższymi wymiarami w krzyżu oraz mniejszym obwodem klatki piersiowej niż mieszańce. Osobniki czystorasowe odznaczały się nieznacznie korzystniejszymi wskaźnikami płodności w porównaniu z rówieśnicami mieszańcami rasy limousine. U buhajków stwierdzono istotnie (P≤0,05) wyższą masę ciała oraz przyrosty dobowe w 210. dniu życia, w porównaniu z jałówkami.

W badaniach oceniono wpływ żywienia kurcząt brojlerów mieszankami z różnym udziałem drożdży piwowarskich na efekty poubojowe ptaków i jakość mięsa. Stwierdzono, że kurczęta grupy kontrolnej i żywione mieszankami, w których 11 i 18% białka soi zastąpiono białkiem drożdży, uzyskały najlepszą wydajność rzeźną, lepsze umięśnienie i mniejsze otłuszczenie w porównaniu z ptakami otrzymującymi mieszanki z większą ilością drożdży. Wprowadzenie drożdży do mieszanek zwiększyło zawartość tłuszczu surowego zarówno w mięśniach piersiowych, jak i udowych. Zastosowanie mieszanek z większym udziałem białka drożdży wpłynęło niekorzystnie na ilość kwasów tłuszczowych frakcji lipidowej mięsa, głównie na ilość PUFA. Mieszanki z udziałem drożdży piwowarskich miały pozytywny wpływ na walory smakowe mięsa białego i czerwonego.

Celem pracy była ocena wpływu sezonu wycielenia na wydajność i przebieg laktacji krów żywionych mieszankami pełnoporcjowymi TMR. Badania przeprowadzono w stadzie liczącym 220 krów phf cb o przeciętnej wydajności powyżej 8 tys. kg mleka. Stwierdzono, że sezon wycielenia wpływał na wydajność mleka, jego skład chemiczny i kształtowanie się krzywych laktacji. Wykazano, że najmniej korzystne ze względu na wydajność w pełnej laktacji były wycielenia w miesiącach zimowych. Porody w tym sezonie zapoczątkowywały laktacje o najniższej wydajności dobowej w szczycie oraz w ostatnich miesiącach laktacji. Najwyższa dobowa wydajność na początku laktacji, przy jednocześnie najkorzystniejszym składzie mleka do 5.– 6. miesiąca, związana była z wycieleniami jesiennymi, które jednak występowały z najmniejszą częstotliwością.

Materiał badawczy stanowiło 200 ejakulatów pobranych metodą manualną od 20 knurów użytkowanych w trzech stacjach unasienniania loch należących do Mazowieckiego Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt w Łowiczu. Ocenie poddano ejakulaty pobierane od każdego knura w odstępach jednego miesiąca. Od każdego knura pobrano 10 ejakulatów i w każdym z nich przeprowadzono ocenę budowy morfologicznej plemników. W każdym preparacie oceniono budowę morfologiczną 500 plemników, ze wskazaniem liczby plemników o prawidłowej budowie i morfologicznie zmienionych, wyróżniając formy ze zmianami głównymi i podrzędnymi według klasyfikacji Bloma. W celu porównania morfologii plemników poszczególnych samców opracowano klasyfikację jakości spermiogramu w sześciostopniowej skali, umożliwiającej przyznanie badanym ejakulatom oceny od 0 (dla ejakulatów o najgorszej morfologii plemników) do 5 (dla ejakulatów o najlepszej morfologii plemników). Stwierdzono, że ocena na podstawie klasyfikacji wielu spermiogramów knurów pozwala określić, jak duża część ejakulatów ma wysoką przydatność do inseminacji, a ile z nich nie nadaje się do unasienniania.

Mniszek pospolity (Taraxacum officinale) jest rośliną bardzo rozpowszechnioną nie tylko geograficznie, lecz także pod względem różnorodności siedlisk, często niezwykle silnie zanieczyszczonych. Jest zatem rośliną potencjalnie idealną do badań nad kumulacją zanieczyszczeń antropogenicznych. Celem badań było ustalenie przydatności mniszka pospolitego do oceny skażenia środowiska naturalnego Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, Ti, Zn, V. Rośliny pobrano z miejsc wstępnie uznanych za znacznie skażone oraz z siedlisk przypuszczalnie mało zanieczyszczonych. Analizy wykonano metodą spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w indukcyjnie sprzężonej plazmie argonowej (ICP OES), po dekompozycji osnowy organicznej próbek mieszaniną 65% HNO₃ i 30% H₂O₂ w mineralizatorze mikrofalowym. Zarówno w liściach, jak i w korzeniach mniszka pobranego z miejsc bardziej zanieczyszczanych stwierdzono podwyższony poziom Cd, Cr, Cu, Fe, Ni i Ti. Uzyskane wyniki wskazują, że mniszek pospolity może być dobrym bioindykatorem skażenia środowiska tymi pierwiastkami. W odniesieniu do pozostałych badanych metali wyniki nie okazały się tak jednoznaczne. W przypadku Cd, Cr, Mn, i Ni wykazano występowanie statystycznie istotnych korelacji między zawartością tych pierwiastków w suchej masie liści i korzeni.

Niniejsza praca przedstawia wyniki sekcji parazytologicznej trzech gołębi pocztowych (dwóch młodych samców i jednej dorosłej samicy) Columba livia f. domestica sprowadzonych jesienią 2010 roku z północnych Niemiec (Kiel) do prywatnej hodowli w Szczecinie. Po dwóch tygodniach pobytu w Polsce ptaki padły. Podczas sekcji parazytologicznej w jelicie jednego młodego samca wykazano obecność Markewitchella bonini (Megnin, 1899) Spassky et Spasskaja, 1972, tasiemca z rodziny Davaineidae Braun, 1900, stwierdzonego po raz pierwszy zarówno w faunie Polski, jak i Niemiec. Z wybranych osobników tasiemców sporządzono preparaty stałe barwione acetokarminem żelazistym. Charakterystyczną cechą tasiemców należących do tego gatunku jest żywiciel pośredni, którym są lądowe mięczaki. Gatunek po raz pierwszy został opisany pod nazwą Davainea bonini (Megnin, 1899) jako pasożyt ptaków z rodzaju Columba. M. bonini notowany był dotychczas w Bułgarii, Mołdawii, Ukrainie, Kazachstanie, Rosji, Iranie i Francji, gdzie jego obecność stwierdzono u Columba palumbus, Palumbus torquatus, Gallus gallus f. dom. oraz u przedstawicieli rodzaju Anas.

Celem pracy było określenie podstawowych wskaźników produkcyjnych w stadzie zachowawczym merynosa polskiego w starym typie i ich porównanie z wynikami produkcyjnymi całego stada owiec tej rasy w gospodarstwie Boguszyn należącym do Ośrodka Hodowli Zarodowej Lubiana. Ocenie poddano użytkowość reprodukcyjną matek oraz wzrost i odchów ich potomstwa za lata 2007–2009. W obu stadach przeważał pojedynczy typ urodzenia matek (56,8–62,9%). Odsetek bliźniaczego typu urodzenia maciorek kształtował się w stadzie podstawowym na poziomie ok. 38%, zaś w stadzie zachowawczym wynosił ponad 44%. W strukturze wiekowej owiec obu stad w okresie 2007–2009 przeważały owce młode w wieku od 2. do 5. lat, co mogło mieć wpływ na wyniki rozrodu matek. Średnia masa ciała wszystkich ocenianych jagniąt mierzona w 2. dniu po urodzeniu wynosiła 4,14 kg. Najlżejsze były jagnięta rocznika 2009. Ich masa ciała w stadzie podstawowym wynosiła 3,55 kg, a w stadzie zachowawczym – 3,69 kg. Statystycznie istotnie cięższe (P≤0,01) jagnięta rodziły się w stadzie zachowawczym. Również istotnie większą masę ciała w wieku 56. dni osiągnęły w latach 2008–2009 jagnięta ze stada zachowawczego (21,89–22,33 kg) przy rozstępie 17,85–21,84 kg u jagniąt stada podstawowego w okresie 2007–2009. Dobowe przyrosty masy ciała w obu stadach wahały się w granicach od 240 g do 333 g i były statystycznie istotnie lepsze (P≤0,01) w stadzie zachowawczym. W obu stadach wykazano istotny wpływ typu urodzenia i płci jagniąt na ich masę ciała i przyrosty dobowe.

Celem doświadczenia było określenie, jaki wpływ na poziom wybranych parametrów rozrodczych miał sposób rozmieszczenia samców w zestawach rozrodczych. Doświadczenie polegało na zastosowaniu zmian w standardowym rozmieszczeniu zwierząt w przygotowywanych przed okresem kryć zestawach rozrodczych. Modyfikacja standardowego usytuowania zwierząt polegała na takim rozmieszczeniu samców w klatkach, aby każdy znajdował się w bezpośrednim sąsiedztwie dwóch samic. Analizie poddano: płodność, plenność, liczebność młodych w miocie, wskaźnik odchowu oraz średnią liczbę kryć. Stwierdzono, iż średnia liczba kryć przypadająca na jednego samca z grupy doświadczalnej, w której samce usytuowane były naprzemiennie z samicami wynosiła więcej niż w grupie kontrolnej (samce w zestawieniu standardowym). Zaobserwowano wyższy procentowy udział kryjących samców grupy doświadczalnej w porównaniu z samcami grupy kontrolnej. Statystycznie istotne różnice na korzyść grupy doświadczalnej zaobserwowano w obrębie takich parametrów, jak: średnia liczba urodzonych i żywo urodzonych młodych, a także średniej liczby kryć i długości ciąży. Uzyskane wyniki jednoznacznie dowodzą korzystnego wpływu zmodyfikowanego, naprzemiennego z samicami ustawienia samców w zestawach rozrodczych, na uzyskiwane wartości parametrów rozrodczych.

Nicienie z rodzaju Tetrameres (Creplin, 1846) to kosmopolityczne i polikseniczne pasożyty ptaków zarówno lądowych jak i związanych ze środowiskiem wodnym. Pasożyty te charakteryzuje daleko posunięty dymorfizm płciowy oraz ścisła topospecyficzność, ograniczona do żołądka gruczołowego żywiciela. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie charakterystyki morfologicznej i ekologicznej rzadko notowanego w faunie Europy gatunku z tego rodzaju, T. spinosa (Maplestone, 1931), pasożyta dzikich Dalekiego Wschodu. Materiał do badań stanowiły nicienie wyizolowane z przewodów pokarmowych 1005 dzikich Anatinae (Anseriformes: Anatidae). Pasożyty utrwalano i przechowywano w 70-procentowym alkoholu etylowym, a prześwietlano w glicerynie lub 80-procentowym kwasie mlekowym. Do pomiarów pasożyta zastosowano okular pomiarowy, a charakterystykę struktury ilościowej zgrupowania określono wykorzując podstawowe parametry występowania, takie jak: ekstensywność, intensywność, względne zagęszczenie oraz wskaźnik dominacji. Przedstawiony w niniejszej pracy opis morfologiczny T. spinosa odpowiada w znacznej mierze charakterystyce gatunku, jakkolwiek zanotowano pewne różnice w budowie niektórych struktur występujących blisko otworu gębowego. Nicienia zanotowano u 46 spośród 1005 zbadanych kaczek (4,6%) reprezentujących następujące gatunki: Aythya ferina, A. fuligula, A. marila, Clangula hyemalis i Melanitta nigra, jednak typowymi żywicielami są kaczki z rodzaju Aythya zimujące na południowo-zachodnim Bałtyku.

Określono aktywność inhibitorów proteaz wyizolowanych z powierzchni ciała robotnic utrzymywanych w naturalnym środowisku ula oraz w klatce. Próby pobierano przez pięć tygodni, pozyskując 40 prób z klatek i 50 prób z ula, w każdej po 10 pszczół. Z owadów wyizolowano białka hydrofilne (przy użyciu wody) oraz hydrofobowe (przy użyciu tritonu). Próbki z wypłukanymi białkami poddano następującym oznaczeniom: aktywność inhibitorów proteaz asparaginowych i serynowych wg metody Lee i Lina; analiza elektroforetyczna białek w żelu poliakrylamidowym do wykrywania inhibitorów proteaz wg zmodyfikowanej metody Felicioliego; aktywność przeciwgrzybowa i antybakteryjna w testach in vivo metodą płytek dwuwarstwowych. Środowisko klatki działało destabilizująco na system naturalnych inhibitorów proteaz wywołując duże wahania ich aktywności, co nie zdarzyło się w ulu. W próbkach nie zaobserwowano aktywności wobec M. luteus i E. coli. Pszczoły w klatce miały słabszą oporność przeciwko mikroorganizmom. Wyniki testu z mikroorganizmami in vivo potwierdziły słabszą aktywność inhibitorów proteaz w próbkach wypłukanych z powierzchni ciał pszczół w klatkach, wykazaną również w analizach biochemicznych in vitro. Uzyskane w klatkach wyniki badań oporności nieswoistej pszczół należy ostrożnie odnosić do pszczół w ulu.

Celem niniejszej pracy było określenie frekwencji dwóch wariantów polimorficznych zlokalizowanych w intronie 4. genu kodującego receptor insulinopodobnego czynnika wzrostu typu 1 (IGF1R) w badanym stadzie 184 krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej oraz poszukiwanie związku pomiędzy tymi polimorfizmami a wybranymi cechami użytkowości mlecznej. Polimorfizm genu IGF1R identyfikowano metodą PCR-RFLP z zastosowaniem enzymów restrykcyjnych: HinfI oraz Mph1103I. W układzie IGF1R/HinfI stwierdzono najwyższą frekwencję genotypu BB (0,49), zbliżoną w przypadku genotypu AB (0,45) a najniższą dla genotypu AA – 0,04. Frekwencja alleli kształtowała się następująco: allel A – 0,28, allel B – 0,72. Analiza statystyczna wykazała, że analizowany polimorfizm wpływał istotnie na wydajność mleczną, wydajność białka (P≤0,01) oraz tłuszczu (P≤0,05) w mleku, faworyzując genotyp BB. W układzie IGF1R/Mph1103I odnotowano brak osobników o genotypie AA. Stwierdzono wysoką frekwencję allelu B (0,94). Nie wykazano istotnego wpływu polimorficznego IGF1R/Mph1103I na wydajność mleka, tłuszczu i białka. Statystycznie istotne różnice (P≤0,05) zaobserwowano jedynie w % zawartości tłuszczu i białka w mleku ze wskazaniem na pozytywny wpływ genotypu BB.

Przeprowadzone badania miały na celu ocenę wpływu intensywności wzrostu loszek rasy polskiej białej zwisłouchej na skuteczność zapłodnień, wyrównanie miotów oraz liczbę urodzonych i odchowanych prosiąt w pierwszym miocie. Podział zwierząt na grupy dokonano na podstawie przyrostów dobowych od urodzenia do momentu przeprowadzenia oceny przyżyciowej cech tucznych, w przedziale wiekowym 150.– 210. dnia życia. Wyodrębniono pięć grup loszek. Do I grupy zaliczono loszki o przyrostach dobowych od 500 do 550 g, do II grupy – 551–600 g, do III grupy – 601 do 650 g, do IV – 651 do 700 g i do V grupy loszki o przyrostach 701–750 g. Najwyższym procentem zapłodnień (79,6%) charakteryzowała się grupa loszek o przyrostach dobowych mieszczących się w granicy 501 – 550 g, a najniższym (65,7%) loszki o bardzo wysokim tempie wzrostu (651–700 g). Najniższym wiekiem pierwszego oproszenia charakteryzowały się loszki o najwyższych przyrostach (651–700 g), istotnie różniąc się od loszek z grupy I, o przyrostach w granicy 450–500 g. Zarówno liczba prosiąt przy urodzeniu, jak i w 21. dniu życia były istotnie wyższe u loch pierwiastek o przyrostach w granicy od 450 do 500 g i 501 do 550 g w porównaniu z loszkami o najwyższych tempie wzrostu.

Celem badań było określenie wpływu rasy, mięsności i otłuszczenia tuczników na masę wybranych narządów wewnętrznych. Materiał badawczy stanowiło 120 tuczników rasy polskiej białej zwisłouchej, wielkiej białej polskiej, pietrain i duroc. Po uboju tuczników i badaniu weterynaryjnym pobierano do oceny narządy wewnętrzne: serca, płuca, wątrobę, śledzionę, nerki. Pobrane narządy ważono z dokładnością do 0,01 kg. Na podstawie masy narządów i masy tuczników przed ubojem obliczono wskaźnik udziału ocenianych narządów wewnętrznych do masy ciała tuczników. Z przeprowadzonych badań wynika, że na masę narządów oraz ich udział w masie ciała tuczników istotnie wpływał czynnik rasowy. Szczególnie wyraźne różnice ciężaru organów wewnętrznych odnotowano między rasą wbp i duroc. Wykazano również statystycznie istotny wpływ otłuszczenia i mięsności tuczników na masę narządów. Większą masą i udziałem serca, płuc i wątroby charakteryzowały się tuczniki o mniejszym otłuszczeniu i wyższej mięsności.