Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Oeconomia
(Ekonomia) 10 (4) 2011
Streszczenia
Wybierz numer

TytułOKREŚLENIE WSPÓŁCZYNNIKA POŚWIĘCENIA (SACRIFICE RATIO) W TURCJI, POLSCE I WŁOSZECH: PORÓWNANIE
AutorTuba Başkonuş Direkci
Strony5–18
Słowa kluczowesektor rolny, dezinflacja, współczynnik poświęcenia
StreszczeniePokaż streszczenie
Pomimo powszechnego przekonania, że polityka stabilizacyjna prowadzi do strat wydajności, alternatywne badania wskazują na brak strat w wydajności na końcu okresów stabilizacji. Celem niniejszego opracowania jest sprawdzenie, czy w latach 1990–2008 antyinflacyjna polityka monetarna, która zredukowała stopę inflację do rozmiarów jednocyfrowych doprowadziła w tym samym okresie również do obniżenia wydajności w rolnictwie w Turcji. Obliczone zostaną okresowe sektorowe współczynniki poświęcenia (sacrifice ratio). Model oparty na krzywej Philipsa pokazującej alternatywne zależności pomiędzy inflacją i bezrobociem. Zmienne włączone do modelu to inflacja i straty w wydajności w sektorze rolnictwa. Straty w wydajności można definiować jako różnice w potencjalnej i zrealizowanej wydajności w analizowanym sektorze. Współczynnik poświęcenia będzie również oszacowany poprzez wyrównywanie strat w wydajności w rolnictwie kosztem obniżenia wysokiej inflacji. Niska wartość współczynnika poświęcenia w Turcji po 2001 roku wskazywać będzie na sukces polityki monetarnej wdrożonej przez Turecki Bank Centralny. Alternatywnie, wzrost współczynnika poświęcenia w sytuacji, gdy wydajność w rolnictwie oraz jej potencjalne nierówności wzrastają, odzwierciedlać będzie na zaniedbanie sektora rolnego kosztem stabilizacji gospodarki. Wszystkie rezultaty będą porównane z doświadczeniami Polski oraz Włoch.
Pokaż

TytułWPŁYW POTENCJAŁU TURYSTYCZNEGO NA KOSZTAŁTOWANIE FUNKCJI TURYSTYCZNEJ REGIONU NA PRZYKŁADZIE OBSZARÓW WIEJSKICH WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO
AutorAleksandra Górecka
Strony19–32
Słowa kluczowepotencjał turystyczny, atrakcyjność turystyczna, uwarunkowania społeczno-demograficzne, funkcja turystyczna, województwo podkarpackie
StreszczeniePokaż streszczenie
Potencjał turystyczny to elementy środowiska przyrodniczego (naturalne) oraz kulturowego (antropogeniczne), które stanowią podstawę do rozwoju ruchu turystycznego. Odpowiednio zagospodarowane i wyeksponowane stają się walorami turystycznymi, często unikatowymi, które są już realnymi elementami przyciągania ruchu turystycznego na dany teren. Potencjał turystyczny postrzegany jest jako jeden z podstawowych elementów kształtowania się funkcji turystycznej regionu, a jego podział zależny jest od autorów opisujących i charakteryzujących to zjawisko. Różne są też metody jego pomiaru. Celem artykułu jest wykazanie, który spośród wybranych siedmiu elementów potencjału turystycznego jest najważniejszy w kształtowaniu się tej funkcji. Badania do niniejszej pracy wykonane zostały w latach 2006–2007 i objęły obszar wszystkich gmin wiejskich oraz miejsko-wiejskich województwa podkarpackiego.
Pokaż

TytułPOSTRZEGANIE WALORÓW WOŁOWINY PRZEZ POLSKICH KONSUMENTÓW JAKO CZYNNIK WPŁYWAJĄCY NA WZROST POPYTU NA TĘ KATEGORIĘ ŻYWNOŚCI
AutorKrystyna Gutkowska, Małgorzata Kosicka-Gębska, Marta Sajdakowska, Jerzy Wierzbicki, Sylwia Żakowska-Biemans
Strony33–41
Słowa kluczowewołowina, konsument, postrzeganie, badania jakościowe
StreszczeniePokaż streszczenie
W celu określenia atrybutów przypisywanych wołowinie i ich hierarchizacji zrealizowano badania z wykorzystaniem podejścia jakościowego. Uzyskane wyniki wskazują, że wołowina była postrzegana jako zdrowa, chuda, z dużą zawartością żelaza, smaczna i odświętna. Warto też zwrócić uwagę na negatywne aspekty. Wołowina w oczach respondentów jest trudna w przygotowaniu, droga i twarda. Konsumentki wskazywały, że nie jest łatwo kupić dobrą wołowinę i, że dzieci nie lubią tego mięsa. Podczas badań jakościowych zastosowano techniki projekcyjne, co pozwoliło na określenie, że wołowina kojarzona jest z siłą, aktywnością, lekkością, kreatywnością, zamożnością, spokojem, elegancją, szczęściem i zdrowiem. Przedstawione wyniki mogą być wykorzystane w strategii komunikowania atrybutów mięsa wołowego polskim konsumentom.
Pokaż

TytułJAKOŚĆ ŻYWNOŚCI I JEJ UWARUNKOWANIA
AutorAleksandra Kowalska
Strony43–54
Słowa kluczowejakość i bezpieczeństwo żywności, czynniki kształtujące jakość żywności, prawo żywnościowe, potencjał produkcyjny agrobiznesu, rolnictwo ekologiczne
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule omówiono pojęcie jakości żywności, uwypuklając znaczenie jakości zdrowotnej. Przedstawiono też najnowsze fakty z zakresu zarządzania bezpieczeństwem żywności w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej. Podjęto próbę analizy głównych uwarunkowań jakości żywności, w tym uwarunkowań formalno-prawnych, potencjału produkcyjnego polskiego agrobiznesu oraz stosowanej metody produkcji. Stosunkowo dużo miejsca poświęcono w pracy rolnictwu ekologicznemu, gdyż ze wszystkich współczesnych systemów produkcji rolnej, zagadnienia jakości i bezpieczeństwa żywności najsilniej dotyczą produkcji ekologicznej.
Pokaż

TytułFUNKCJONOWANIE SYSTEMU EMERYTALNEGO W OPINII ŚWIADCZENIOBIORCÓW
AutorLidia Jabłońska-Porzuczek, Władysława Łuczka-Bakuła
Strony55–64
Słowa kluczowesystem emerytalny, wysokość składek, świadczeniobiorcy, poziom emerytur, wiek przejścia na emeryturę
StreszczeniePokaż streszczenie
Uczestnicy systemu emerytalnego powinni posiadać podstawową wiedzę na temat jego funkcjonowania. W Polsce gdy wprowadzono nowy system emerytalny nie prowadzono akcji edukacji publicznej w tym zakresie, a uczestnicy systemu we własnym zakresie zdobywali informacje na ten temat. Posiadanie większej wiedzy w tym zakresie przyczyniłoby się do prawidłowego funkcjonowania systemu. W publikacji omówiono wyniki badań ankietowych dotyczących opinii świadczeniobiorców na temat funkcjonowania powszechnego systemu emerytalnego. Z badań wynika, że ponad połowa ankietowanych sytuację finansową systemu oceniła jako niedostateczną. Najczęściej wskazywanym powodem tej sytuacji było zarządzanie finansami, liczba świadczeniobiorców i wysokość świadczeń. Badania wskazują, że świadczeniobiorcy mają obecnie pewną wiedzę na temat funkcjonowania systemu emerytalnego. Jednak większą świadomość w tym zakresie posiadają „młodsi emeryci”.
Pokaż

TytułUWARUNKOWANIA I OCENA ADEKWATNOŚCI WSPIERANIA ROLNICTWA W KARPATACH POLSKICH
AutorWiesław Musiał, Tomasz Wojewodzic
Strony65–74
Słowa kluczowerolnictwo, obszary wiejskie, góry, Karpaty Polskie, polityka rolna
StreszczeniePokaż streszczenie
Działalność rolnicza stanowi niezbędny element kształtowania krajobrazu. Szczególnie istotną rolę należy jej przypisać na obszarach cennych przyrodniczo, w tym na obszarach górskich. Wieś karpacka i gospodarstwa rolne wykazują tu dużą żywotność ekonomiczną oraz wysoką aktywność gospodarczą, potrzebują jednak wsparcia dla prowadzonej, w trudnych warunkach przyrodniczych, działalności rolniczej. Duże przywiązanie mieszkańców Karpat Polskich do ziemi, miejsca zamieszkania, a także tradycji i kultury regionu sprawia, że procesy recesywne odnoszące się do trwałości wsi i rolnictwa przebiegają tu wolniej, aniżeli w innych częściach kraju. Jednakże brak zdecydowanych działań o charakterze pomocowym chroniących te obszary może w najbliższym czasie doprowadzić do gwałtownego przyśpieszenia zjawisk recesywnych. Istotny wpływ na tempo i kierunek zachodzących procesów będzie miała polityka gospodarcza UE, stosowana wobec obszarów wiejskich i rolnictwa, w tym adresowania do obszarów problemowych oraz dodatkowe rozwiązania polityki krajowej. Celem opracowania było dokonanie oceny oraz zaproponowanie modyfikacji w systemie wsparcia rolnictwa na obszarach górskich, w tym szczególnie na obszarze Karpat Polskich. Proponowane w podsumowaniu rozwiązania powinny zostać podane szerokiej dyskusji, która umożliwiłaby ich wdrożenie w ramach nowego okresu programowania WPR.
Pokaż

TytułSYTUACJA DOCHODOWA GOSPODARSTW O RÓŻNEJ WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ
AutorMaria Jolanta Orłowska
Strony75–90
Słowa kluczowewielkość ekonomiczna, sytuacja dochodowa, wartość dodana netto, dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego
StreszczeniePokaż streszczenie
Przedmiotem analizy była sytuacja ekonomiczna gospodarstw w różnych klasach wielkości ekonomicznej. Na podstawie danych europejskiego systemu rachunkowości FADN dokonano oceny sytuacji dochodowej przeciętnego gospodarstwa Polski i Unii Europejskiej. Dla potrzeb analizy pogrupowano gospodarstwa według 6 klas wielkości ekonomicznej (ES6): do 4, 4–8, 8–16, 16–40, 40–100, 100 i więcej ESU. Z uwagi na to, że Wyniki Standardowe FADN zawierają wartości średnie dla wyłanianych, o określonej minimalnej liczebności grup gospodarstw rolnych, w badaniach zastosowano najprostsze metody analizy szeregów statystycznych, metody analizy pionowej i poziomej. W pracy wykorzystano informacje ze wszystkich gospodarstw prowadzących rachunkowość FADN w latach 2004 i 2008, a dla gospodarstw polskich dodatkowo z lat 2005–2007. Wysokość wypracowanego dochodu była ściśle skorelowana z wielkością ekonomiczną gospodarstwa. Wraz z jej wzrostem zwiększał się poziom uzyskiwanego dochodu. Jednak dochód na osobę pełnozatrudnioną rodziny przekraczający przeciętne wynagrodzenie netto11 w gospodarce narodowej w 2004 r. osiągnęło dopiero badane polskie gospodarstwo średnio małe (8–16 ESU) ) pod względem wielkości ekonomicznej, natomiast w 2008 r. średnio duże (16–40 ESU). W gospodarstwach dużych (40–100 ESU) i bardzo dużych (100 ESU i więcej) w 2008 r. i dodatkowo średnio dużych (16–40 ESU) w 2004 r. uzyskany dochód na osobę pracy nieopłaconej był wielokrotnie wyższy od przeciętnego wynagrodzenia netto. Dla wysokości uzyskiwanego dochodu coraz większego znaczenia nabierają dopłaty.
Pokaż

TytułZNACZENIE I ROLA SEKTORA UBEZPIECZEŃ MAJĄTKOWYCH W POLSCE
AutorAgnieszka Parlińska
Strony91–102
Słowa kluczoweUbezpieczenia finansowe, gwarancja, składka przypisana brutto, odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto, wynik techniczny, wskaźnik rentowności działalności technicznej, wskaźnik kosztów akwizycji, koszty działalności ubezpieczeniowej
StreszczeniePokaż streszczenie
Ubezpieczenia finansowe odgrywają ważną rolę w gospodarce rynkowej. Pozwalają one firmom i osobom fizycznym przejść przez okres ekonomicznego spowolnienia z możliwie najmniejszymi stratami. Sektor ubezpieczeń finansowy, którego rozwój w Polsce przypada na lata 90, rozrósł się dynamicznie przez ostatnie lata. Artykuł prezentuje rozwój i znacznie rynku ubezpieczeń finansowych w Polsce w latach 2004–2009. Przeanalizowano wartość i strukturę ubezpieczeń finansowych według form ubezpieczeń i rodzaju posiadacza polisy. Przedstawiono zmiany wartości składki przypisanej brutto, wypłaconych odszkodowań brutto, wyniku technicznego i wybranych wskaźników ubezpieczeń finansowych. Równocześnie zaprezentowano prawne i teoretyczne aspekty funkcjonowania polskiego rynku ubezpieczeń finansowych. Dane na temat rozwoju sektora ubezpieczeń finansowych w Polsce zostały zaczerpnięte z materiałów Głównego Urzędu Statystycznego oraz Komisji Nadzoru Finansowego.
Pokaż

TytułPOWIĄZANIA GOSPODARSTW DOMOWYCH ROLNIKÓW Z LOKALNĄ GOSPODARKĄ W PÓŁNOCNO WSCHODNIEJ SZKOCJI I W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM
AutorEdward Majewski, Deborah Roberts, Piotr Sulewski
Strony103–115
Słowa kluczowegospodarstwa domowe rolników, lokalna koncentracja, lokalna gospodarka
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule podjęto próbę określenia związków gospodarstw domowych rolników z lokalna gospodarką. Analizy przeprowadzono na zbiorowości gospodarstw z północno-wschodniej Szkocji i z województwa podlaskiego. Uzyskane rezultaty sugerują, iż siła związków gospodarstw z innymi podmiotami lokalnej gospodarki warunkowana jest ogólnym rozwojem regionu i uwarunkowaniami ekonomicznymi. Z przeprowadzonych badań wynika, iż w przypadku województwa podlaskiego większość transakcji miała charakter lokalny, podczas gdy w Szkocji relacje gospodarstw z otoczeniem były znacznie bardziej złożone i miały charakter mniej lokalny.
Pokaż

TytułZNACZENIE GOSPODARCZE SEKTORA BROWARNICZEGO W UNII EUROPEJSKIEJ
AutorSławomir Kalinowski, Joanna Smoluk-Sikorska
Strony117–129
Słowa kluczowesektor browarniczy, produkcja, konsumpcja, wartość dodana, podatki, zatrudnienie
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule przedstawiono rolę sektora browarniczego w gospodarce krajów Unii Europejskiej oraz czterech krajów pozaunijnych: Chorwacji, Norwegii, Szwajcarii i Turcji. Skoncentrowano się głównie na wartości dodanej, przychodach budżetowych związanych z produkcją i dystrybucją piwa oraz zatrudnieniu. Omówiono również wielkość importu i eksportu piwa. Stwierdzono, że browarnictwo ma szczególnie duże znaczenie w generowaniu przychodów budżetowych w krajach o wysokim stopniu fiskalizmu oraz gdzie jednocześnie występuje duża produkcja i konsumpcja piwa. Analizowany sektor zapewnia również wiele miejsc pracy, zwłaszcza w sferze dystrybucji (głównie w branży gastronomicznej).
Pokaż

TytułMODELE ROZWOJU REGIONALNEGO W KSZTAŁTOWANIU STRATEGII SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
AutorGrzegorz Spychalski
Strony131–142
Słowa kluczowemodel, rozwój, region, strategia
StreszczeniePokaż streszczenie
Artykuł przedstawia modelowe ujęcie procesów rozwoju regionalnego w kontekście samorządowych programów strategicznych. Opisano w nim teoretyczne podstawy rozwoju regionalnego wychodząc od podstawowych pojęć i uwarunkowań tych zjawisk społeczno-ekonomicznych. Zaprezentowano przegląd teorii rozwoju i wskazano na najbardziej syntetyczne zjawiska w dwóch skrajnych modelach. Następnie przedstawiono mechanizmy programowania strategicznego w ramach polityki regionalnej. Pokazano sekwencje działań w budowie strategii i poszczególne jej elementy. Obok analiz systemowych omówiono także przykładowe zapisy wybranej strategii regionalnej. Artykuł zakończono wnioskami i rekomendacjami dla samorządów terytorialnych w Polsce, które tworzą i wdrażają strategie w otoczeniu mikro i makroekonomicznym. Stwierdzono, że zarządzanie strategiczne jest optymalnym sposobem podniesienia efektywności sprawowania władzy na szczeblu mezoekonomicznym.
Pokaż

TytułPOLITYKA KONKURENCJI NA RYNKACH ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH W POLSCE
AutorPaweł Ważniewski
Strony143–153
Słowa kluczowekonkurencja, Wspólna Polityka Rolna, rynki rolno-spożywcze, koncentracja, ochrona konkurencji, polityka państwa, fuzje i przejęcia
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule zaprezentowano podstawy teoretyczne i praktyczny wyraz polityki konkurencji realizowanej w warunkach organizacji i funkcjonowania polskich rynków rolno-spożywczych. Podstawą prowadzenia przez rządy krajowe polityki konkurencji są założenia teorii ekonomii dotyczące ekonomicznej efektywności i dobrobytu konsumentów. Jak zostało wykazane, na wielu rynkach rolno-spożywczych w Polsce rola polityki konkurencji jest ograniczona. Po pierwsze jest tak ze względu niski poziom koncentracji rynków. W latach 2004–2010 Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (polski organ ochrony konkurencji) prowadził 11 postępowań z zakresu naruszenia prawa konkurencji w tym sektorze. Ponadto tylko nieliczne spośród 137 decyzji dotyczących koncentracji zakończyły zakazem koncentracji lub zgodą warunkową. Po drugie wynika to z zasad Wspólnej Polityki Rolnej. Prawdopodobny wzrost znaczenia polityki konkurencji w tym sektorze może przynieść postępująca jego konsolidacja, a także reforma Wspólnej Polityki Rolnej.
Pokaż