Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Hortorum Cultus
(Ogrodnictwo) 11 (6) 2012
Streszczenia
Wybierz numer

TytułSuma aktywnych temperatur jako metoda wyznaczania optymalnej daty zbioru dla jabłek odmian ‘Š ampion’ i ‘Ligol’
AutorGrzegorz Łysiak
Strony3–13
Słowa kluczoweprzechowywanie owoców, zdolność przechowalnicza, jakość owoców, przewidywanie daty zbioru, suma temperatur aktywnych, wspomaganie decyzyjne
StreszczeniePokaż streszczenie
Dla owoców jesiennych odmian jabłoni, takich jak ’Š ampion’ i ’Ligol’, przeznaczonych do długiego przechowywania kluczowe jest prawidłowe wyznaczenie terminu zbioru. Do przechowywania dłużej niż 3 miesiące można przeznaczać tylko owoce zebrane w stadium optymalnej dojrzałości zbiorczej, gdyż daje to gwarancję dużej zdolności przechowalniczej i wysokiej jakości po wyjęciu z chłodni. Badania mające na celu ocenę metody określania terminu zbioru oraz wyznaczenie wartości sumy temperatur aktywnych dla obu odmian przeprowadzono w latach 1999–2006 w chłodni i laboratorium Katedry Sadownictwa Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Próby owoców zbierano co 4–5 dni, poczynając na kilka tygodni przed przewidywanym terminem zbioru. Dojrzałość w czasie zbioru określano na podstawie jędrności, zawartości ekstraktu, stopnia rozkładu skrobi, zmiany barwy zasadniczej skórki oraz kwasowości. W okresie optymalnego zbioru przeprowadzono 3–4 zbiory owoców, które przechowywano w chłodni przez około 3 miesiące. Zdolność przechowalniczą oceniano po równej liczbie dni dla każdego zbioru. Ocenę przeprowadzono na podstawie pomiarów jakościowych oraz oceny subiektywnej prowadzone przez panel ekspercki. W sadzie co 2 godziny mierzono temperaturę przez cały okres wzrostu. Otrzymane wyniki posłużyły do obliczenia (a) średniej temperatury dobowej, (b) sumy temperatur aktywnych dla temperatur bazowych 0,0°C, 4,0°C, 5,0°C, 10,0°C i 15,0°C. Osiem lat badań pozwolił na ustalenie sumy temperatur aktywnych dla odmiany ’Š ampion’ wynoszącej 2550 stopni oraz dla odmiany ‘Ligol’ wynoszącej 2600 stopni przy 0°C jako temperaturze bazowej. Dla 0°C jako temperatury bazowej wyniki były najbardziej powtarzalne. Metoda sumy temperatur aktywnych może być podstawową praktyczną metodą dla wyznaczania dojrzałości zbiorczej odmian ‘Š ampion’ i ‘Ligol’.
Pokaż

TytułZawartość pierwiastków śladowych w wybranych roślinach leczniczych zbieranych na terenie województwa lubelskiego
AutorRyszard Kocjan, Ireneusz Sowa, Magdalena Wójciak-Kosior
Strony15–22
Słowa kluczowepierwiastki śladowe, zioła, SPE, chromatografia jonowa
StreszczeniePokaż streszczenie
Obecnie obserwuje się wzrastającą tendencję do stosowania ziół i preparatów ziołowych, jednak jednym z głównych problemów jest kumulacja niebezpiecznych zanieczyszczeń w organizmach żywych. W świetle tych faktów, analiza składników toksycznych, w tym metali ciężkich, w roślinach jest szczególnie ważna. W wybranych roślinach leczniczych pozyskiwanych z regionu Lubelszczyzny oznaczono metodą chromatografii jonowej zawartość pierwiastków śladowych: Fe, Zn, Cu, Mn i Ni. Obecność tych metali zaobserwowano w zróżnicowanych ilościach we wszystkich badanych roślinach z wyjątkiem niklu, który występował tylko w liściu borówki brusznicy (0,041 mg g-1) oraz w zielu rdestu ostrogorzkiego (0,0137 mg g-1). W największych ilościach w ziołach występowały żelazo i mangan, odpowiednio 1,5378 mg g-1 w zielu rdestu ostrogorzkiego i 1,1040 mg g-1 w liściu borówki brusznicy. Zawartość cynku wahała się od 0,2541 mg g-1 (ziele świetlika) do 0,0264 mg g-1 (ziele skrzypu polnego). Najmniejsze ilości miedzi zanotowano w liściu pokrzywy (0,0046 mg g-1), a największe w kwiatostanie głogu (0,0155 mg g-1). Badano również ekstrakcję wybranych jonów jednakże tylko żelazo przechodziło do naparu wodnego w znaczącym stężeniu. Najwyższy procent ekstrakcji uzyskano w temperaturze 95oC i po 10 minutach zaparzania.
Pokaż

TytułPrzedwczesny rozwój, plon oraz fizyczne i chemiczne właściwości śliw odpornych na wirus ospowatości, hodowanych w warunkach serbskich
AutorIvana S. Glišić, Nebojša Milošević, Tomo Milošević, Evica Mratinić
Strony23–33
Słowa kluczowerozmiar owocu, P. domestica L., zawartość rozpuszczalnych ciał stałych i cukrów, plonowanie
StreszczeniePokaż streszczenie
Badania dotyczyły charakterystyki niemieckich odmian śliwy (‘Jojo’, ‘Hanita’ i ‘Katinka), które są nadmiernie wrażliwe (nadwrażliwość) i/lub tolerancyjne wobec wirusa ospowatości w celu ustalenia żywotności, przedwczesnego rozwoju, plonu oraz głównych cech fizyko-chemicznych owoców hodowanych w serbskich warunkach agro-klimatycznych. Odmiany były zaszczepione na podkładkach śliwy ‘Wangenheim Prune’, rośliny uprawiano w rozstawie 4 × 1,5 m. Ocenie poddano: przekrój pnia, plon w przeliczeniu na jedno drzewo i na jednostkę obszaru, masę owocu i pestki, liniowe wymiary owoców, wskaźnik miąższu, średnicę średniej geometrycznej, sferyczność, format obrazu, powierzchnię, zawartość cukrów i rozpuszczalnych ciał stałych, kwasowość miareczkową oraz, odpowiednio, proporcje między nimi. Odmiana per se (genotyp) była czynnikiem wywierającym największy wpływ na żywotność śliwy, cechy plonu, cechy fizyczne, zawartość rozpuszczalnych ciał stałych, kwasowość miareczkową oraz krzywe cukrowe. Ocena składu chemicznego śliwy wskazuje na wielki potencjał niemieckich odmian dla rynku świeżych owoców, przetwórstwa owoców oraz ich suszenia. ’Katinka’ wydaje się szczególnie odpowiednia do konsumpcji w stanie świeżym, natomiast ‘Jojo” oraz ‘Hanita’ można zarekomendować do konsumpcji świeżej, do przetwórstwa oraz suszenia. Wszystkie trzy odmiany zaszczepione na ‘Wangenheim Prune’ można zarekomendować hodowcom w podobnych warunkach.
Pokaż

TytułZawartość składników pokarmowych w podłożach i liściach pomidora szklarniowego
AutorZbigniew Jarosz, Józef Nurzyński
Strony35–45
Słowa kluczowesłoma pszenżyta, wełna mineralna, środowisko korzeniowe, pomidor
StreszczeniePokaż streszczenie
Podłoża organiczne stosowane w uprawach szklarniowych są biodegradowalne. Rozkład następuje zarówno w okresie wegetacji roślin, jak i jako odpad w czasie kompostowania lub przyorane w polu. Celem badań przeprowadzonych w szklarni w latach 2008 i 2009, były zmiany zawartości makroskładników w wyciągu ze środowiska korzeniowego roślin uprawianych w badanych podłożach oraz w liściach pomidora. Pomidor odm. Admiro F1 uprawiany był w podłożach: 1) słoma pszenżyta, 2) słoma pszenżyta + torf wysoki (3:1 v/v), 3) słoma pszenżyta + kora sosnowa (3:1 v/v), 4) wełna mineralna. Słomę pociętą na 2–3 cm kawałki, słomę z torfem oraz korą umieszczono w skrzynkach plastykowych (wysokość skrzynki około dwa razy większa od szerokości), o pojemności 15 dm3. W okresie wegetacji pomidora, w podłożach organicznych najmniej N-NO3 było na początku uprawy (marzec), co mogło być związane z sorpcją biologiczną azotu. W następnych miesiącach uprawy zawartość tego składnika pokarmowego była prawidłowa, stosownie do zaleceń dla pomidora. Średnia zawartość N-NH4, N-NO3, K, Ca, Mg w podłożach organicznych nie różniła się istotnie w porównaniu z wełną mineralną. Wartość EC w podłożach organicznych i wełnie mineralnej przez cały okres wegetacji była optymalna. Prawidłowy wzrost i wysoki plon pomidora uprawianego w podłożach organicznych otrzymano przy średniej zawartości roztworu ze środowiska korzeniowego (mg·dm-3): N-NH4 – 26,8; N-NO3 – 242,8; P –78,1; K – 295,6; Ca – 315,3; Mg – 107,5.
Pokaż

TytułWpływ infekcji izolatami Trichoderma sp. na wzrost grzybni i plon jednozarodnikowych heterokariotycznych kultur Agaricus bisporus (Lange) Imbach
AutorLidia Błaszczyk, Dorota Frużyńska-Jóźwiak, Jolanta Lisiecka, Marek Siwulski, Krzysztof Sobieralski
Strony47–57
Słowa kluczowezielone pleśnie, pieczarka, efekt biotyczny, plon
StreszczeniePokaż streszczenie
Występowanie grzybów rodzaju Trichoderma stanowi poważny problem w uprawie Agaricus bisporus, powodując znaczne straty. Badania miały na celu porównanie wzajemnego oddziaływania wybranych izolatów Trichoderma sp. i jednozarodnikowych heterokariotycznych kultur A. bisporus na pożywkach agarowych oraz w warunkach uprawy. W pierwszym etapie badań dokonano oceny wzrostu izolatów T. harzianum, T. agrressivum, T. atroviride i T. hamatum na pożywce PDA oraz wzrostu czterech heterokariotycznych kultur jednozarodnikowych i rasy Amycel 2600 A. bisporus na pożywce obornikowo-torfowej. Określono również indywidualny efekt biotyczny (IEB) pomiędzy izolatami Trichoderma oraz badanymi kulturami A. bisporus. W drugim etapie oceniono wielkość plonu A. bisporus na podłożu, do którego wprowadzono grzybnię izolatów Trichoderma sp. Stwierdzono, że badane kultury i rasa uprawna A. bisporus reagowały w sposób zróżnicowany na obecność izolatów Trichoderma sp. zarówno pod względem wzrostu grzybni, jak i wielkości plonu. Najsilniejszy hamujący wpływ na wzrost grzybni pieczarki miał izolat T. aggressivum f. europaeum T.11/5, który również powodował największą obniżkę plonu badanych kultur jednozarodnikowych i rasy uprawnej.
Pokaż

TytułWpływ zestawu soli mineralnych i regulatorów wzrostu na wzrost i rozwój Tibouchina urvilleana (DC.) Cogn. in vitro
AutorDanuta Kozak, Katarzyna Wnuk
Strony59–68
Słowa kluczoweTibouchina urvilleana, cytokinina, auksyna, rozkrzewianie pędów, mikrorozmnażanie
StreszczeniePokaż streszczenie
Tibouchina urvilleana jest bardzo popularnym niskim drzewem lub krzewem o pięknym welwetowym ulistnieniu i fioletowoniebieskich kwiatach. Może być uprawiana w gruncie w klimacie łagodnym lub w pomieszczeniu w pojemnikach w chłodnych rejonach. Celem badań było określenie wpływu zestawu soli mineralnych oraz regulatorów wzrostu (BA, IAA) na wzrost i rozwój pędów Tibouchina urvilleana. Wierzchołkowe fragmenty pędów, uzyskane z kultur aseptycznych, kultywowano na pożywce Murashige i Skooga (MS) (pełny zestaw i ½ zestawu soli), Nitsch i Nitsch (NN) lub Lloyd i McCown (WPM) zawierającej BA w stężeniu 2,5 mg·dm-3 i IAA w ilości 0,1 mg·dm-3. Zbadano również wpływ BA (1,0; 2,5; 5,0 mg·dm-3) i IAA (0,1 lub 0,5 mg·dm-3) zastosowanych pojedynczo oraz w kombinacji. Eksplantaty wyłożone na pożywkę bez regulatorów wzrostu stanowiły kontrolę. Wyniki badań wykazały, że zastosowanie pełnego zestawu soli mineralnych wg Murashige i Skooga, korzystniej wpływa na wzrost pędu głównego i indukcję pędów kątowych Tibouchina urvilleana, w porównaniu z zestawem soli ½ MS, WPM i NN. Wraz ze wzrostem stężenia BA (od 1 do 5 mg∙dm-3) rośnie liczba pędów kątowych, lecz charakteryzują się one mniejszą długością. Łączne zastosowanie BA i IAA nie ma istotnego wpływu na indukcję pędów kątowych. Dodatek IAA w stężeniu 0,5 mg∙dm-3 do pożywek zawierających BA (1–5 mg∙dm-3) wpływa korzystnie na wzrost wydłużeniowy pędów kątowych.
Pokaż

TytułWzrost i rozwój Phomopsis diachenii Sacc. w różnych warunkach hodowli
AutorBarbara Kowalik, Ewa Król, Zofia Machowicz-Stefaniak, Ewa Zalewska
Strony69–80
Słowa kluczowetemperatura, podłoża hodowlane, wzrost kolonii, tworzenie konidiom, zarodnikowanie
StreszczeniePokaż streszczenie
Streszczenie: Znajomość wymagań życiowych fitopatogennych grzybów pozwala przewidzieć okresy ich masowego występowania na plantacjach roślin, ustalić optymalne warunki ich izolacji i hodowli na sztucznych podłożach. Rejony występowania P. diachenii na roślinach kminku zwyczajnego wskazują na ciepłolubny charakter grzyba, aczkolwiek brak jest informacji o badaniach na ten temat. W niniejszej pracy przebadano wzrost i rozwój jednozarodnikowych kultur sześciu izolatów P. diachenii, w temperaturze: 0oC, 4oC, 10oC, 16oC, 22oC, 28oC, 33oC, 38oC, na pożywce Czapek-Dox oraz wzrost i rozwój tych samych izolatów na ośmiu pożywkach agarowych w temperaturze 25oC. Wykazano, że optymalną temperaturą do wzrostu i zarodnikowania większości izolatów P. diachenii oraz wypływu dojrzałych zarodników z konidiomy jest temperatura 22oC do 28oC. Na podstawie charakteru wzrostu i rozwoju P. diachenii na testowanych podłożach należy polecać do izolacji grzyba z tkanek roślinnych pożywki Czapek-Dox i mineralną jako lekko kwaśne i ewentualnie maltozową. Do hodowli kultur P. diachenii w celach diagnostycznych za najodpowiedniejsze uznano PDA i Czapek-Dox, ze względu na wytwarzanie na tych podłożach charakterystycznych cech makroskopowych i mikroskopowych. Natomiast podłoża te z fragmentami liści goździka należy polecać do stymulacji zarodnikowania grzyba.
Pokaż

TytułWpływ poliamin na fizjologiczne parametry pozbiorczej jakości ciętych pędów Rosa ‘Red Berlin’
AutorWładysław Michałek, Elżbieta Pogroszewska, Katarzyna Rubinowska
Strony81–93
Słowa kluczoweantocyjany, chlorofil, karotenoidy, poliaminy, Rosa, RWC, wypływ elektrolitów
StreszczeniePokaż streszczenie
Streszczenie: Analizowano wpływu kondycjonowania pędów Rosa ‘Red Berlin’ w roztworach poliamin: spermidyny w stężeniu 1,5 i 3 mmol dm-3, sperminy w stężeniu 1 i 2 mmol dm-3 oraz putrescyny w stężeniu 2 i 4 mmol dm-3, na ich jakość pozbiorczą. Postępujący proces starzenia pędów Rosa ‘Red Berlin’, spowodował obniżenie ich jakości pozbiorczej, o czym świadczą zmiany w wartościach badanych parametrów fizjologicznych roślin. Kondycjonowanie pędów róży w roztworach poliamin nie wpłynęło istotnie na wydłużenie ich okresu dekoracyjności. Najkorzystniejszy wpływ na stabilizację błon cytoplazmatycznych w komórkach liści miała spermina w stężeniu 1 mmol dm-3. Natomiast ta sama poliamina zastosowana w dwukrotnie wyższym stężeniu powodowała spadek wartości EL w płatkach. Najwyższe wartości wskaźnika względnej zawartości wody w liściach stwierdzono po kondycjonowaniu pędów w roztworze putrescyny w stężeniu 2 mmol dm-3. Najwyższe zawartości barwników asymilacyjnych zanotowano po zastosowaniu spermidyny w obydwu stężeniach. Kondycjonowanie pędów w roztworach poliamin zwiększało zawartość antocyjanów w płatkach, a także wpływało na wartości wszystkich analizowanych parametrów fizjologicznych.
Pokaż

TytułWpływ różnych podłoży na wskaźniki fotosyntezy i plon owoców pomidora uprawianego w szklarni
AutorEdward Borowski, Józef Nurzyński
Strony95–105
Słowa kluczowefertygacja, podłoża organiczne, chlorofil, karotenoidy, fluorescencja, fotosynteza, plon owoców, fenole
StreszczeniePokaż streszczenie
Streszczenie: W latach 2009–2011 przeprowadzono badania w szklarni z zastosowaniem fertygacji, dotyczące określenia aktywności fotosyntetycznej liści i plonu owoców pomidora uprawianego na różnych podłożach. Rośliny rosły na matach z wełny mineralnej o pojemności 15 dm3 i matach o analogicznej pojemności przygotowanych z sieczki: słomy rzepakowej, słomy rzepakowej + torf (3:1), słomy rzepakowej + kora sosnowa (3:1), słomy pszenżyta, słomy pszenżyta + torf (3:1), słomy pszenżyta + kora sosnowa (3:1). W każdej macie rosły 2 rośliny, prowadzone na 22 grona w okresie od lutego do października. Uzyskane wyniki wykazały, że zawartość barwników asymilacyjnych, fluorescencja chlorofilu, tempo fotosyntezy i podszparkowe stężenie CO2 w liściach pomidora uprawianego na wełnie mineralnej i podłożach przygotowanych z sieczki słomy rzepakowej lub pszenżyta nie różniły się w sposób istotny statystycznie. Nie stwierdzono także istotnych różnic w całkowitym plonie owoców pomidora. Dodatek torfu lub kory sosnowej do podłoży przygotowanych ze słomy rzepakowej lub pszenżyta nie wpłynął w istotny sposób na zmianę ich przydatności. Badane podłoża różniły się tylko zawartością związków fenolowych określoną po zakończeniu uprawy pomidora. Podłoża przygotowane ze słomy pszenżyta i jej mieszanek z torfem i korą, a także słomy rzepakowej z korą charakteryzowały się wyższym poziomem związków fenolowych niż pozostałe. W opinii autorów podłoże przygotowane z samej słomy rzepakowej lub słomy pszenżyta, a tym bardziej z dodatkiem torfu lub kory w niczym nie ustępują powszechnie stosowanej wełnie mineralnej.
Pokaż

TytułCzynniki wpływające na rozwój korzeni szparaga (Asparagus officinalis L.) in vitro
AutorWenjing Chen, Mikołaj Knaflewski, Jianwu Ren
Strony107–118
Słowa kluczoweszparag, ukorzenianie in vitro, regulatory wzrostu, pożywki
StreszczeniePokaż streszczenie
Linie rodzicielskie w hodowli szparaga są rozmnażane in vitro. Dodatkowo w celu otrzymania osobników supermęskich, niezbędnych do hodowli całkowicie męskich odmian, stosowane są kultury pylnikowe. Zdrowe i żywotne rośliny z kultur in vitro muszą posiadać dobrze wykształcone korzenie spichrzowe. Na ukorzenianie się szparaga in vitro wpływ ma wiele czynników. Tylko zdrowe eksplantaty, odpowiednia pożywka i warunki wzrostu umożliwiają otrzymanie roślin i ich dalszą uprawę w warunkach szklarniowych. W artykule zostały przedstawione trudności, czynniki, jak również tendencje w rozwoju techniki ukorzeniania szparaga in vitro.
Pokaż

TytułMożliwość powtórnego wykorzystania keramzytu w szklarniowej uprawie pomidora. Część I. Plonowanie i skład chemiczny owoców
AutorKatarzyna Dzida, Zbigniew Jarosz, Renata Nurzyńska-Wierdak
Strony119–130
Słowa kluczoweuprawa bezglebowa, podłoże powtórnie użytkowane, witamina C, cukry ogółem, zawartość składników w owocach
StreszczeniePokaż streszczenie
Jednym z rozwiązań umożliwiających ograniczenie kosztów uprawy pomidora w systemie bezglebowym jest ponowne wykorzystanie tego samego podłoża uprawowego. Keramzyt klasyfikowany jest jako podłoże inertne, czyli bierne chemicznie i biologicznie, chociaż niektóre badania wskazują na możliwość występowania w trakcie uprawy w tym podłożu sorpcji wymiennej i adsorpcji jonów. Badania przeprowadzone w latach 2007–2008 miały na celu określenie przydatności keramzytu będącego odpadem poprodukcyjnym w bezglebowej uprawie pomidora w cyklu wydłużonym. W badaniach zastosowano keramzyt nowy (I) jako kontrolę oraz keramzyt będący odpadem poprodukcyjnym z całosezonowej uprawy pomidora w następującym układzie: materiał odkażony chemicznie (II), materiał wypłukany w wodzie z usunięciem pozostałości starego systemu korzeniowego roślin i dodatkowo odkażony chemicznie (III) oraz materiał bez jakichkolwiek zabiegów modyfikujących (IV). Keramzyt był umieszczany w rękawach foliowych o objętości 12 dm3 i formowany na kształt mat uprawowych. Uprawę prowadzono z wykorzystaniem kroplowego systemu nawożenia i nawadniania z zamkniętym obiegiem pożywki, bez recyrkulacji. Pod wszystkie rośliny dostarczano pożywkę w takiej samej ilości i o takim samym składzie. W badaniach stwierdzono najmniejszy plon ogólny (15,10 kg·roślina-1) oraz handlowy (14,07 kg·roślina-1) owoców pomidora przy uprawie w keramzycie powtórnie użytkowanym bez żadnych zabiegów modyfikujących (IV), natomiast istotnie większy przy uprawie w materiale wypłukanym i dodatkowo odkażonym chemicznie (III). Owoce o największej masie jednostkowej (150,8 g) zebrano z roślin uprawianych w keramzycie nowym (I) a istotnie mniejsze (138,6 g) z obiektów z podłożem powtórnie użytkowanym płukanym i jednocześnie odkażanym chemicznie (III). Najwięcej suchej masy (5,71%) oraz cukrów ogółem (3,08% św.m.) zawierały owoce pomidora rosnącego w keramzycie powtórnie użytkowanym po płukaniu i odkażaniu chemicznym (III) natomiast witaminy C (21,96 mg∙100 g-1 św. m.), cynku (25,86 mg·kg-1 s.m.) i miedzi (6,10 mg·kg-1 s.m.) owoce pomidora uprawianego w podłożu nowym (I).
Pokaż

TytułMożliwość powtórnego wykorzystania keramzytu w szklarniowej uprawie pomidora. Część II. Zmiany zawartości składników pokarmowych w środowisku korzeniowym i liściach
AutorKatarzyna Dzida, Zbigniew Jarosz, Renata Nurzyńska-Wierdak
Strony131–143
Słowa kluczoweuprawa bezglebowa, podłoże powtórnie użytkowane, ryzosfera, stan odżywienia, składniki pokarmowe
StreszczeniePokaż streszczenie
Jednym z istotnych powodów zakłóceń prawidłowego pobierania i dystrybucji składników pokarmowych przez rośliny uprawiane w podłożach inertnych jest wzrost koncentracji niektórych jonów w środowisku korzeniowym. Zjawisko to wynika ze zwiększonego pobierania wody w stosunku do pobierania składników pokarmowych i jonów balastowych. Badania przeprowadzone w latach 2007–2008 miały na celu określenie zmian składu chemicznego środowiska korzeniowego oraz liści pomidora uprawianego w keramzycie będącym odpadem poprodukcyjnym w bezglebowej uprawie pomidora w cyklu wydłużonym. W badaniach zastosowano keramzyt nowy (I) jako kontrolę oraz keramzyt będący odpadem poprodukcyjnym z całosezonowej uprawy pomidora w następującym układzie: materiał odkażony chemicznie (II), materiał wypłukany w wodzie z usunięciem pozostałości starego systemu korzeniowego roślin i dodatkowo odkażony chemicznie (III) oraz materiał bez jakichkolwiek zabiegów modyfikujących (IV). Keramzyt był umieszczany w rękawach foliowych o objętości 12 dm3 i formowany na kształt mat uprawowych. Uprawę prowadzono z wykorzystaniem kroplowego systemu nawożenia i nawadniania z zamkniętym obiegiem pożywki, bez recyrkulacji. Do wszystkich roślin dostarczano pożywkę w takiej samej ilości i o takim samym składzie. Nie stwierdzono istotnych różnic w zawartości azotu, fosforu, potasu, wapnia, magnezu, żelaza i cynku w środowisku korzeniowym roślin uprawianych w keramzycie nowym oraz powtórnie użytkowanym. Ogólna koncentracja jonów (EC) w środowisku korzeniowym roślin w trakcie wegetacji nie różniła się znacząco pomiędzy badanymi sposobami przygotowania keramzytu. W keramzycie będącym odpadem poprodukcyjnym używanym ponownie jako podłoże nie odnotowano niekorzystnego zjawiska alkalizacji środowiska korzeniowego, charakterystycznego dla keramzytu nowego. W badaniach nie stwierdzono istotnych różnic w odżywieniu roślin mogących świadczyć o braku przydatności badanego keramzytu w ponownej uprawie.
Pokaż

TytułWpływ dawek azotu na stężenia soli, plonowanie, wartość biologiczną oraz skład chemiczny wybranych gatunków roślin warzywnych. Część I. Plonowanie i wartość biologiczna
AutorZenia Michałojć, Karolina Pitura
Strony145–153
Słowa kluczowesałata, jarmuż, seler naciowy, zasolenie, dawki azotu, plon, witamina C
StreszczeniePokaż streszczenie
Streszczenie: Badano wpływ dawek azotu na stężenia soli, plonowanie, wartość biologiczną sałaty, jarmużu, selera naciowego. Doświadczenia przeprowadzono w warunkach szklarniowych w latach 2006–2008, założono je w układzie kompletnej randomizacji. Jednostką eksperymentalną stanowiła jedna rośliną w doniczce. We wszystkich doświaczeniach zastosowano wzrastające dawki azotu – 0,3; 0,6; 0,9; 1,2 g N·dm-3 podłoża w postaci saletry amonowej (34% N). Uzyskane wyniki wykazały, iż stężenie soli w podłożach uzależnione było zarówno od dawki azotu jak i uprawianej rośliny. Stwierdzono istotnie mniejszy plon roślin po zastosowaniu największej dawki azotu (1,2 g N∙dm-3), aczkolwiek przy dużym zróżnicowaniu w EC w podłożu spod sałaty, jarmużu i selera. Wykazano, iż nadmierna koncentracja soli w podłożu spowodowana wzrastającymi dawkami azotu istotnie obniżyła zawartość witaminy C w sałacie i selerze. Odwrotną zależność odnotowano w liściach jarmużu. Wykazano wzrost zawartości białka w badanych roślinach wraz ze wzrostem dawek azotu. Jego wzrost w porównaniu do najmniejszej dawki azotu w sałacie wynosił 32,2% w jarmużu 30,6% w selerze 41,2%.
Pokaż

TytułRóżnorodność struktury epidermy płatków korony Viola × wittrockiana Gams. emitującej związki zapachowe
AutorAneta Sulborska, Elżbieta Weryszko-Chmielewska
Strony155–167
Słowa kluczoweViola × wittrockiana, płatki korony, epiderma, papille, osmofory
StreszczeniePokaż streszczenie
Kwiaty Viola × wittrockiana Gams. emitują związki zapachowe. Gruczoły występujące w kwiatach, odpowiedzialne za wytwarzanie olejków eterycznych, rozmieszczone są najczęściej na płatkach korony. Do struktur tych należą papille – stożkowate komórki epidermy. Badano budowę epidermy oraz wewnętrznych tkanek płatków V. ×wittrockiana przy użyciu mikroskopii świetlnej, fluorescencyjnej i skaningowej elektronowej. Stwierdzono, że po obu stronach płatków (ostrogowego, bocznych i górnych) występują w epidermie papille, z tym, że w epidermie adaksjalnej są one znacznie dłuższe. W papillach oraz na zewnętrznej powierzchni ich ścian obecne były różnej wielkości krople o charakterze lipidów. Wyniki badań histochemicznych potwierdziły, że w obserwowanych kroplach występują olejki eteryczne. Ponadto w epidermie adaksjalnej znajdowały się strefy spłaszczonych komórek o charakterystycznej budowie, stanowiące prawdopodobnie gruczoły wydzielnicze. Z badań wynika, że w wydzielaniu związków zapachowych przez kwiaty V. ×wittrockiana uczestniczą zarówno komórki epidermy adaksjalnej, jak i abaksjalnej o różnej budowie. Być może te zróżnicowane struktury wytwarzają niejednorodne pod względem jakościowym zapachy.
Pokaż

TytułZmiany zawartości kwasu dehydro-L-askorbinowego w stosunku do całkowitej zawartości witaminy C w wybranych owocach i warzywach
AutorArtur Mazurek, Urszula Pankiewicz
Strony169–177
Słowa kluczowekwas L-askorbinowy, kwas dehydro-L-askorbinowy, metoda różnicowa, owoce i warzywa
StreszczeniePokaż streszczenie
Witamina C pełni w organizmie człowieka wiele funkcji i ma istotne znaczenie dla jego prawidłowego funkcjonowania, a jej głównym źródłem w diecie są owoce i warzywa. Określono zmiany całkowitej zawartości witaminy C, kwasu L-askorbinowego i kwasu dehydro-L-askorbinowego w wybranych owocach (banan, cytryna) i warzywach (brokuł, kalafior, ogórek, pomidor, natka pietruszki) podczas przechowywania w 20oC aż do nieprzydatności do spożycia. Wykazano obniżanie całkowitej zawartość witaminy C i kwasu L-askorbinowego oraz podwyższanie zawartości kwasu dehydro-L-askorbinowego. Największą retencją witaminy C cechują się produkty o wysokiej kwasowości, takie jak cytryna i pomidor. Wykazano wzrost udziału kwasu dehydro-L-askorbinowego w całkowitej zawartości witaminy C. W pierwszym dniu przechowywania udział ten był większy od 10% tylko w brokule, ogórku i bananie, zaś w ostatnim był większy od 40% w bananie i ogórku, pomiędzy 20 a 40% w natce pietruszki i brokule, mniejszy od 20% w pomidorze, kalafiorze, i cytrynie. W celu otrzymania poprawnych wyników oznaczania zawartości witaminy C w owocach i warzywach zastosowane metody muszą uwzględniać zawartość kwasu dehydro-L-askorbinowego.
Pokaż