Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Hortorum Cultus
(Ogrodnictwo) 12 (2) 2013
Streszczenia
Wybierz numer

TytułWpływ moczenia kłączy w mieszaninie BA i GA3 na wczesność kwitnienia oraz wielkość i jakość plonu kwiatów i liści cantedeskii (Zantedeschia Spreng.)
AutorBeata Janowska, Mateusz Stanecki
Strony3–12
Słowa kluczowecantedeskia, regulatory wzrostu, plon, cukry, białko, indeks zazielenienia liści
StreszczeniePokaż streszczenie
W badaniach oceniano wpływ BA i GA3 na plon i jakość kwiatów i liści cantedeskii. Celem podjętych badań była ocena wpływu mieszaniny benzyloadeniny i kwasu giberelinowego zastosowanej w roztworze do moczenia kłączy i różnego czasu trwania tego zabiegu na wzrost i kwitnienie odmian ‘Albomaculata’ i ‘Black Magic’. W doświadczeniu zastosowano wodny roztwór zawierający benzyloadeninę o stężeniu 100, 350 i 600 mg·dm-3 w połączeniu z kwasem giberelinowym o stężeniu 150 mg·dm-3. Kłącza o obwodzie 15–18 cm u odmian ‘Black Magic’ oraz o obwodzie powyżej 20 cm u odmiany ‘Albomaculata’ z pąkami liściowymi o długości 0,5–2 cm moczono przez 30 i 60 minut. Moczenie kłączy w mieszaninie BA i GA3 zwiększyło plon kwiatów u odmian ‘Black Magic’ i ‘Albomaculata’, opóźniło jednak ich kwitnienie, a wyrastające z kłączy kwiaty miały krótsze szypuły kwiatostanowe. Ponadto u odmiany ‘Black Magic’ zmniejszeniu uległa masa kwiatów. Zastosowanie mieszaniny BA i GA3 zmniejszyło plon liści odmiany ‘Albomaculata’. Miały one jednak wyższy indeks zazielenienia oraz wyższą zawartość białka i cukrów.
Pokaż

TytułWielkość i jakość plonu oberżyny uprawianej w polu w zależności od odmiany i stopnia dojrzałości owoców
AutorKatarzyna Adamczewska-Sowińska, Magdalena Krygier
Strony13–23
Słowa kluczoweSolanum melongena L., odmiana, termin zbioru, plon handlowy, plon wczesny, wartość biologiczna
StreszczeniePokaż streszczenie
Odmiany oberżyny różnią się wieloma cechami, m.in. wczesnością i długością okresu owocowania. Polowa produkcja oberżyny w Polsce może być zawodna ze względu na cechy naszego klimatu. Dwuczynnikowe doświadczenie polowe założone metodą losowanych podbloków w trzech powtórzeniach miało na celu ocenę plonowania pięciu odmian oberżyny: Avan F1, Black Beauty, Classic F1, Epic F1, Vernal F1 (czynnik I). Rośliny sadzono, w zależności od roku, w terminie 4–7 czerwca. Owoce zbierano w fazie optymalnej dojrzałości zbiorczej (co 7 dni) oraz po jej przekroczeniu (co 10 dni) (II czynnik). Wykazano istotne zróżnicowanie plonu oberżyny w latach prowadzenia badań w zależności od odmiany i fazy dojrzałości zbiorczej owoców. Wysoka temperatura i dostateczna ilość opadów sprzyjały rozwojowi oberżyny w 2008 r., czego dowodem był większy plon handlowy (23,48 t ha-1) niż w pozostałych latach (średnio o 71,4% i 7,5-krotnie wyższy plon wczesny owoców – 11.87 t ha-1). Odmiany Vernal F1, Epic F1 i Avan F1 plonowały na poziomie 23,79–18,89 t ha-1, natomiast plon odmian Classic F1 i Black Beauty był średnio o połowę mniejszy. Plon handlowy owoców starszych był większy aniżeli zbieranych w fazie dojrzałości optymalnej. Na podstawie wyników analiz chemicznych dowiedziono, że owoce w dojrzałości optymalnej zawierały istotnie więcej suchej masy i cukrów redukujących w porównaniu z owocami starszymi. Nie wykazano natomiast różnic między wartością biologiczną badanych odmian oberżyny.
Pokaż

TytułOcena skuteczności fluroprimidolu w uprawie doniczkowej pędzonych tulipanów
AutorHalina Laskowska, Ilona Sprzączka
Strony25–33
Słowa kluczowetulipany w doniczkach, retardanty, Topflor
StreszczeniePokaż streszczenie
W przypadku produkcji gatunków cebulowych kontrolowanie wysokości roślin jest często niezbędne do uzyskania okazów proporcjonalnych do wielkości doniczki. Dotyczy to zwłaszcza tulipanów. Skutecznym sposobem regulowania wysokości roślin jest stosowanie regulatorów wzrostu. W doświadczeniu badano wpływ fluroprimidolu w uprawie doniczkowej pędzonych tulipanów odmian ‘Arma’, ‘Ile de France’, ‘Juan’ oraz ‘Yokohama’. Fluroprimidol w stężeniach 7,5; 15,0; 22,5 oraz 30,0 mg.dm-3 zastosowano w formie jedno- i dwukrotnego opryskiwania roślin. Najniższe rośliny o najkrótszych szczytowych międzywęźlach uzyskano w wyniku dwukrotnej aplikacji fluroprimidolu w stężeniach 22,5 mg.dm-3 oraz 30,0 mg.dm-3. Najlepszy efekt zahamowania wzrostu uzyskano w przypadku odmian ‘Juan’ oraz ‘Arma’ traktowanych retardantem w wyżej wymienionych stężeniach. Zastosowane dawki i częstotliwość aplikacji fluroprimidolu nie są wystarczające do ograniczenia wzrostu tulipanów ‘Ile de France’ i ‘Yokohama’. Zaobserwowano, że dwukrotne opryskiwanie tulipanów fluroprimidolem w stężeniu 22,5 mg.dm-3 oraz jedno- i dwukrotne w stężeniu 30,0 mg.dm-3 powoduje wytworzenie największego liścia o najniższym wskaźniku powierzchni. Stwierdzono także, że fluroprimidol opóźnia nieznacznie kwitnienie roślin oraz wpływa na skrócenie długości pąka kwiatowego.
Pokaż

TytułZróżnicowanie genetyczne genu kodującego białko płaszcza izolatów Prunus necrotic ringspot virus
AutorElżbieta Paduch-Cichal, Kinga Sala-Rejczak
Strony35–42
Słowa kluczowePNRSV, CP, IC-RT-PCR, sekwencjonowanie
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy uzyskano i opisano sekwencje genu kodującego białko płaszcza 11 izolatów wirusa nekrotycznej pierścieniowej plamistości wiśni (Prunus necrotic ringspot virus, PNRSV) z różnych gatunków roślin z rodzaju Prunus i Rosa pochodzących z Polski oraz czterech izolatów wirusa uzyskanych w materiale roślinnym z Australii, Węgier i Włoch. Wykorzystując specyficzne startery, uzyskano produkt 700 par zasad obejmujący gen kodujący białko płaszcza wirusa. Do amplifikacji zastosowano technikę IC-RT-PCR. Wykazano brak korelacji pomiędzy gatunkiem, pochodzeniem izolatu, a sekwencją nukleotydów białka jego płaszcza. Sekwencje genu kodującego CP badanych izolatów przyporządkowano do trzech głównych filogenetycznych grup wzorcowych: PV32-I, PV96-II i PE5-III.
Pokaż

TytułZróżnicowanie genetyczne dzikich i uprawnych form rumianku przy wykorzystaniu markerów ISSR
AutorSylwia Okoń, Edyta Paczos-Grzęda, Agnieszka Surmacz-Magdziak
Strony43–50
Słowa kluczoweChamomilla recutita (L.) Rausch., podobieństwo genetyczne, ISSR
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem przeprowadzonych badań była charakterystyka genotypów rumianku wykorzystując markery ISSR. Spośród 20 testowanych starterów ISSR jedynie 5 inicjowało amplifikację polimorficznych i powtarzalnych produktów. Łącznie uzyskano 48 fragmentów, z których 41 (85,4%) było polimorficznych. Średnia wartość PIC dla uzyskanych produktów amplifikacji wynosiła 0,340. Wykorzystując markery ISSR, utworzono matryce podobieństwa genetycznego. Średnia wartość podobieństwa analizowanych genotypów wynosiła 0,653. Przeprowadzone badania potwierdzają przydatność metody ISSR do oceny podobieństwa genetycznego rumianku. Analizowane genotypy charakteryzowały się wysokim podobieństwem genetycznym, co wskazuje na konieczność poszukiwania nowych źródeł polimorfizmu wśród dzikich gatunków, w celu poszerzenia zmienności genetycznej uprawnych form rumianku.
Pokaż

TytułReakcja cebuli siedmiolatki (Allium fistulosum L.) na nawożenie azotem
AutorKatarzyna Adamczewska-Sowińska, Eugeniusz Kołota, Cecylia Uklańska-Pusz
Strony51–61
Słowa kluczoweforma azotu, dawka N, plon, wartość odżywcza roślin
StreszczeniePokaż streszczenie
Wprowadzenie do uprawy nowych odmian siedmiolatki o wydłużonej łodydze rzekomej może stanowić alternatywę dla uprawianej powszechnie cebuli zwyczajnej na wczesny zbiór pęczkowy. Jak dotąd brak jest dokładnych informacji na temat potrzeb nawozowych tego warzywa w stosunku do azotu. W dwuczynnikowym doświadczeniu polowym porównywano skuteczność nawożenia saletrą wapniową, saletrą amonową i nawozem Entec 26 zawierającym DMPP jako inhibitor nitryfikacji w dawkach przedwegetacyjnych w wysokości 75, 150 i 225 kg∙ha-1. Rozsadę wyprodukowaną w szklarni sadzono na miejsce stałe na początku kwietnia, zaś zbiór roślin wykonywano po 10 tygodniach uprawy. Ocenie poddano plon oraz wartość biologiczną roślin wyrażoną zawartością suchej masy, witaminy C, chlorofilu ogółem, karotenoidów, olejków lotnych, N ogólnego N-NO3(V), P K Ca i Mg. Badania wykazały, że testowane nawozy miały równorzędną przydatność jako źródło azotu dla cebuli siedmiolatki. Użycie nawozu Entec 26 zapewniło większą zawartość chlorofilu i karotenoidów w roślinach w stosunku do powszechnie stosowanej w nawożeniu saletry amonowej. Innym korzystnym efektem stosowania tego nawozu był istotny spadek zawartości azotanów w częściach jadalnych. Wzrost przedwegetacyjnie stosowanej dawki azotu z 75 do 150 i 225 kg∙ha-1 nie miał wpływu na wielkość plonu, przyczynił się jednak do znacznego wzrostu poziomu akumulacji azotanów w roślinach.
Pokaż

TytułWstępne badania nad strukturą działek kielicha i nektarników trichomowych w kwiatach Tilia cordata Mill.
AutorAgata Konarska
Strony63–74
Słowa kluczoweMalvaceae, włoski wydzielnicze, mikromorfologia, anatomia, zbiorniki śluzowe, substancje fenolowe
StreszczeniePokaż streszczenie
Tilia cordata jest dobrym źródłem atraktantów pokarmowych dla pszczół. Owady te są głównymi zapylaczami kwiatów tego gatunku. Nektar wytwarzany jest w trichomowych nektarnikach kwiatowych zlokalizowanych na uwypukleniu nasadowej części działek kielicha. Na działkach kielicha o łódeczkowatym kształcie występują dwa rodzaje włosków mechanicznych: osłaniające nektarniki i zapobiegające wypływaniu nektaru. Maczugowate włoski sekrecyjne tworzące gęste skupienia są zbudowane z podstawy, trzonka i wielokomórkowej główki. Komórki wydzielnicze główki trichomów zawierają gęstą cytoplazmę i duże jądro komórkowe oraz charakteryzują się słabym stopniem wakuolizacji. Nektar gromadzi się na szczycie włoska, w przestrzeni tworzącej się między ścianą komórkową komórek główki a kutykulą. Kilkuwarstwowa, podepidermalna parenchyma gruczołowa o zwartym ułożeniu komórek zaopatrzona jest w wiązki przewodzące, które zawierają drewno i łyko. W wielu komórkach tej tkanki zaobserwowano plastydy zawierające drobne ziarna skrobi, natomiast w komórkach epidermy adaksialnej działek kielicha występowały związki fenolowe. W komórkach trichomów gruczołowych nie stwierdzono obecności skrobi, lipidów oraz związków fenolowych. Natomiast w tkance podgruczołowej występowały liczne chloroplasty, kryształy szczawianu wapnia oraz komory śluzowe.
Pokaż

TytułBiologiczna i molekularna charakterystyka polskich izolatów wirusa mozaiki cukinii (Zuchinii yellow mosaic virus)
AutorNatasza Borodynko, Beata Hasiów-Jaroszewska, Henryk Pospieszny, Natalia Rymelska
Strony75–85
Słowa kluczoweZYMV, biało płaszcza, analiza sekwencji, zróżnicowanie genetyczne, zakres roślin gospodarzy
StreszczeniePokaż streszczenie
Wirus żółtej mozaiki cukinii (Zucchini yellow mosaic virus, ZYMV) charakteryzuje się wysokim stopniem zróżnicowania zarówno biologicznego, jak i genetycznego. W pracy analizowano zakres roślin gospodarzy i symptomy wywoływane przez polskie izolaty ZYMV. Ponadto przeprowadzono analizę filogenetyczną i przebiegu rekombinacji z wykorzystaniem sekwencji nukleotydów genu kodującego białko płaszcza polskich i 67 innych izolatów ZYMV, których sekwencje zdeponowano w Banku Genów. Badania wykazały, że polskie izolaty nie tylko różniły się od siebie w teście biologicznym, ale należą do różnych grup filogenetycznych, nie tworząc tym samym jednej grupy z innymi izolatami europejskimi. Analiza presji selekcyjnej działającej na populację izolatów ZYMV wykazała dominację presji negatywnej, aczkolwiek zidentyfikowano również kodony, które mogą podlegać wpływowi pozytywnej presji selekcyjnej.
Pokaż

TytułWzrost, plon oraz jakość owoców dwóch odmian borówki niskiej
AutorIreneusz Ochmian
Strony87–96
Słowa kluczoweV. angustifolium × V. corymbossum, skład chemiczny, jędrność, związki fenolowe
StreszczeniePokaż streszczenie
Krzyżówka V. angustifolium z V. corymbosum dała początek odmianom, które nazywamy borówką niską lub półwysoką. Krzewy są niewielkie, a owoce smakiem i wyglądem przypominają dzikie formy V. angustifolium. W Sadowniczej Stacji Badawczej Katedry Sadownictwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie przeprowadzono badania, w których porównano wzrost, plonowanie oraz skład chemiczny owoców dwóch odmian borówki niskiej (‘Emil’ i ‘Putte’). W 2005 r. posadzono krzewy w glebie murszowej (torf) o odczynie kwaśnym w rozstawie 1,0 × 2,5 m. Sześcioletnie krzewy charakteryzowały się niewielkim wzrostem (wysokość krzewów wynosiła średnio 60 cm, rośliny odmiany ‘Putte’ były nieznacznie wyższe). Uzyskano z nich większy plon, którego suma z 4 lat badań wyniosła 800 g. W pierwszym roku badań średnio z jednego krzewu zebrano 100 g owoców, w ostatnim 400 g. Ponadto owoce z tych krzewów charakteryzowały się większą zawartością ekstraktu, kwasów organicznych oraz związków fenolowych, wśród których największą grupę stanowiły antocjany. Owoce odmiany ‘Emil’ były większe i jędrniejsze od owoców odmiany ‘Putte’.
Pokaż

TytułZmiany zawartości aminokwasów w bulwach odmian topinamuru (Helianthus tuberosus L.) podczas przechowywania
AutorJudita Cerniauskiene, Honorata Danilcenko, Marek Gajewski, Elvyra Jariene, Jurgita Kulaitiene, Barbara Sawicka
Strony97–105
Słowa kluczowetopinambur, odmiany, arginina, żywność funkcjonalna
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem trzyletnich badań było określenie wpływu przechowywania pozbiorczego na zawartość egzogennych i endogennych aminokwasów w bulwach topinamburu (Helianthus tuberosus L.) trzech odmian uprawnych: ‘Rubik’, ‘Albik’ i ‘Sauliai’. Bulwy przechowywano przez okres do 20 tygodni w temperaturze 2 C (±0,5 C) oraz warunkach wilgotności względnej (90–95%). Wyniki wskazują, że bezpośrednio po zbiorze oraz podczas przechowywania dominującym aminokwasem spośród amainokwasów egzogennych u wszystkich odmian była arginina, a spośród aminokwasów endogennych asparagina, glutamina i alanina. Bulwy odmiany ‘Sauliai’ po 20 tygodniach przechowywania akumulowały najwięcej egzogennych aminokwasów – treoniny, waliny, izoleucyny, leucyny, fenyloalaniny i endogennych – seryny, glicyny, alaniny i tyrozyny. Stwierdzono silne korelacje między zawartościami niektórych aminokwasów w bulwach.
Pokaż

TytułWystępowanie grzybów na roślinach arcydzięgla litwora Archangelica officinalis Hoffm.
AutorEwa Król, Zofia Machowicz-Stefaniak, Ewa Zalewska
Strony107–121
Słowa kluczowegrzyby mikroskopowe, zioła, zdrowotność
StreszczeniePokaż streszczenie
Grzyby mikroskopowe znacznie pogarszają jakość surowca zielarskiego. Niniejsze opracowanie dotyczy grzybów mogących zasiedlać nadziemne i podziemne organy arcydzięgla litwora (Archangelica officinalis). Badania prowadzono w latach 2008–2011 w naturalnych warunkach wzrostu roślin. Obserwowano objawy chorobowe i etiologiczne występujące na roślinach w stadium 8-tygodniowych siewek, w okresie kwitnienia roślin oraz w okresie zbioru. W tych terminach przeprowadzano analizę mykologiczną roślin metodą sztucznych kultur, uwzględniając rozłupki przeznaczone do wysiewu oraz korzenie, podstawę łodygi i łodygi, liście, baldachy i wytworzone rozłupki. Wyhodowano i zidentyfikowano łącznie 32 gatunki grzybów, w tym patogeniczne dla arcydzięgla i innych roślin zielarskich. Należą do nich gatunki z rodzajów Colletotrichum, Phoma, Fusarium, Sclerotinia, Rhizoctonia, Ramularia i Phomopsis.
Pokaż

TytułAnaliza barwy kwiatów i liści chryzantem w aspekcie całorocznej uprawy w szklarni
AutorJustyna Lema-Rumińska, Anita Woźny, Małgorzata Zalewska, Sandra Łysiak
Strony123–132
Słowa kluczoweChrysanthemum × grandiflorum, antocyjany, karotenoidy, chlorofile
StreszczeniePokaż streszczenie
Barwa kwiatów i liści, stanowiąca w istotny sposób o dekoracyjności roślin, w dużej mierze może być uzależniona od warunków panujących w okresie ich uprawy. W badaniach analizowano występowanie antocyjanów i karotenoidów w kwiatach języczkowatych oraz chlorofili w liściach Chrysanthemum × grandiflorum /Ramat./Kitam. ‘Baton Rouge’ w uprawie prowadzonej w szklarni w latach 2010–2011. Rośliny prowadzono wyłącznie przy dniu krótkim uzyskanym przez zaciemnianie, nie stosując przy tym doświetlania roślin. Z tkanek kwiatów języczkowatych wyekstrahowano karotenoidy za pomocą stężonego acetonu oraz antocyjany przy udziale 1% HCl w metanolu, zaś do ekstrakcji chlorofili a i b z eksplantatów liściowych wykorzystano stężony aceton. Próbki z wyekstrahowanymi barwnikami poddano badaniom za pomocą spektrofotometru UV-VIS 1601-PC przy długości fali odpowiadającej maksimum pasma danego barwnika. Dla karotenoidów długość ta wynosiła λ= 440 nm, dla antocyjanów: λ= 530 nm, natomiast dla chlorofili λ= 645 i 663 nm. Określano także barwę kwiatów języczkowatych i liści za pomocą katalogu barw RHSCC (1966). Stwierdzono, że termin posadzenia roślin, a tym samym ich kwitnienia, ma wpływ na stężenie barwników: antocyjanów i karotenoidów w kwiatach języczkowatych oraz chlorofili w liściach, a w konsekwencji także na ich zabarwienie. Największe stężenie antocyjanów uzyskano u roślin posadzonych do doniczek 1.12., 1.01. oraz 1.07., karotenoidów w cyklach uprawowych rozpoczynanych 1.11., 1.12., 1.01, 1.03, 1.07. oraz 1.08., zaś chlorofili a i b – w terminie 1.03.
Pokaż

TytułPlonowanie grochu siewnego (Pisum sativum L.) w różnych warunkach uprawy roli
AutorAndrzej Woźniak
Strony133–141
Słowa kluczowegroch siewny, systemy uprawy, struktura plonu
StreszczeniePokaż streszczenie
Produkcyjność roślin zależy od wielu czynników bezpośrednio wpływających na siebie, dlatego zmienność plonu może być duża i trudna do przewidzenia. Najczęściej jednak rośliny w uprawach bezpłużnych dają mniejsze plony niż w uprawach płużnych. W prowadzonych badaniach oceniano plonowanie grochu siewnego w warunkach uprawy tradycyjnej (podorywka po zbiorze przedplonu, jesienią orka przedzimowa), uproszczonej (kultywator po zbiorze przedplonu) i herbicydowej (Roundup 360 SL po zbiorze przedplonu). Największe plony grochu siewnego uzyskano w uprawie tradycyjnej, natomiast mniejsze o 40,8% w uprawie herbicydowej. Tradycyjna uprawa roli zwiększała liczbę strąków na 1 m2, liczbę nasion na 1 m2 oraz masę nasion z rośliny, w stosunku do uprawy herbicydowej. Plon nasion grochu skorelowany był z liczbą strąków na 1 m2, liczbą nasion z 1 m2, masą nasion z rośliny oraz liczbą roślin na 1 m2. Korelacje wystąpiły również między liczbą strąków na 1 m2 a liczbą nasion z 1 m2, a także między liczbą roślin na 1 m2 a liczbą strąków na 1 m2 oraz między liczbą roślin na 1 m2 a masą nasion z rośliny.
Pokaż

TytułWpływ poziomu rozwoju rozsady pomidora na późniejszy wzrost i formowanie plonu
AutorČeslovas Bobinas, Aušra Brazaitytė, Pavelas Duchovskis, Julė Jankauskienė
Strony143–152
Słowa kluczowepomidor, plon, sucha masa, barwniki fotosyntetyczne, masa owocu
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań było określenie wpływu fazy wrostu rozsady pomidorów na jej jakość i plon. Badania prowadzono w latach 2008–2010, w szklarni Instytu Ogrodnictwa Litewskiego Centrum Badań Rolniczych i Leśnych. Badano rozsadę pomidora odmiany ‘Cunero F1’ w fazie 5–6, 7–8 i 9–10 liści. Rozsada pomidora sadzona w fazie 9–10 liści posiadała wysokie pędy i największą powierzchnię liści. Rozsada z 7–8 liśćmi na pędzie, oceniając stosunek masy pędu z liśćmi do masy korzeni oraz masy liści do masy pędu, miała lepszą jakość, zawierała w liściach najwięcej barwników fotosyntetycznych i posiadała największą specyficzną powierzchnię liści. Pomidory sadzone z 9–10 liśćmi zakwitały najszybciej. Większy plon ogółem formowały rośliny z rozsady z 7–8 liśćmi niż z 5–6 liśćmi. Najmniejszy plon wczesny wytworzyła rozsada sadzona w fazie 5–6 liści. Faza wrostu rozsady pomidora nie miała wpływu na średnią masę owocu.
Pokaż