Budowle hydrotechniczne, spełniając swoje funkcje założone w projekcie, oddziałują negatywnie na koryto rzeki, jako że zaburzają jej funkcję korytarza ekologicznego, to jest przestrzeni bytowania organizmów roślinnych i zwierzęcych oraz drogi ich migracji w górę i w dół cieku. Aby w jak największym stopniu zneutralizować to oddziaływanie, wszelkie przegrody naturalnego koryta rzeki powinny być zaopatrzone w instalacje umożliwiające migrującm organizmom przemieszczanie się. W przypadku hydrotechnicznych budowli piętrzących podstawowy problem podczas realizacji tak postawionego zadania to konieczność wytracenia znacznej ilości energii płynącej wody, wynikłej z różnic poziomów zwierciadła pomiędzy stanowiskiem górnym i dolnym, przy równoczesnym trzymaniu się zasady jak najoszczędniejszego wykorzystania przestrzeni, małego zużycia wody, ograniczenia kosztów, a jednocześnie zapewnienia organizmom optymalnych warunków przemieszczania się. Podczas migracji ryb warunki te muszą zapewniać przepławki. Klasyczne rozwiązania tego typu konstrukcji są często nieskuteczne, projekty przepławek biologicznych bliższych naturze mają nierealne wymagania dotyczące zarówno przestrzeni zajmowanej oraz przepływu, jak i kosztochłonności. Rozwiązaniem opcjonalnym mogą być przepławki ryglowe wykorzystujące zalety i ograniczające wady obu wcześniejszych rozwiązań.

Dopływy dużych rzek charakteryzuje znaczna zmienność warunków na ich długości. Podczas gdy odcinki górne mają nierzadko charakter potoku górskiego, ze znacznymi spadkami, podłożem kamienistym i żwirowym, wchodzące często w dolinę dużej rzeki fragmenty ujściowe charakteryzuje mały spadek, dno zbudowane z materiału drobnoziarnistego pochodzącego z wylewów odbiornika oraz kręty bieg. Zmienne, na krótkim dystansie, warunki ruchu wody i spadek stanowią wyzwanie dla bytujących tam roślin i zwierząt. Oceny stanu ekologicznego cieku, podobnie jak każdego innego ekosystemu, można w pewnym stopniu dokonać na podstawie obserwacji gatunków wskaźnikowych, tj. takich, których występowanie uwarunkowane jest złożonością procesów zachodzących na badanym obszarze i świadczy o nim pozytywnie. Wymiernym narzędziem takiego działania jest określenie parametrów ruchu wody w połączeniu z informacją o dobrej ocenie stanu cieku na podstawie obecności gatunków wskaźnikowych. Jakie parametry charakteryzują badany ciek i jaki wpływ wywiera na nie człowiek? Udzielenie jednoznacznych odpowiedzi na takie pytania wymaga analizy hydraulicznych i hydrologicznych warunków ruchu wody. Praca przestawia analizę parametrów ruchu wody na odcinku ujściowym rzeki Skawinka – tj. na obszarze zrzutu wód z elektrociepłowni – w ujęciu ilościowym i jakościowym (temperatura). Wieloletnie oddziaływanie znacznych przepływów sztucznie wywołanych wodami pochodzącymi z Wisły wpłynęło na budowę morfologiczną tego odcinka; jednocześnie w jego górnych partiach, na dopływach obserwowane są stanowiska gatunków wskaźnikowych świadczące o możliwości dobrej oceny stanu wód tego cieku. Jak pogodzić ze sobą te dwie pozornie przeciwstawne informacje, czy istnieje bezpośrednie niebezpieczeństwo dla gatunków zagrożonych i jakie parametry ruchu wody powinny być brane pod uwagę przy ocenie stanu cieku? –oto zagadnienia, które porusza opracowanie.

Wskutek eksploatacji złóż węgla brunatnego w rejonie Łęknicy (południowo-zachodnia Polska) prowadzonej do 1974 r. wykształciło się charakterystyczne pojezierze antropogeniczne złożone z ponad 100 zbiorników wodnych. W artykule przedstawiono wyniki badań bilansu hydrologicznego wybranych zbiorników tego pojezierza. Celem przeprowadzonych badań była analiza składowych bilansu i ocena ich roli w kształtowaniu poszczególnych elementów zlewni oraz rekultywacji terenów poeksploatacyjnych. W pracy wykazano, że roczny bilans zlewni zbiorników odpływowych analizowanego pojezierza antropogenicznego w Łęknicy wykazuje retencję ujemną (–14,14 mm), natomiast zbiorników bezodpływowych – retencję dodatnią (+276,90 mm). Ogółem stwierdzono umiarkowanie ujemny bilans wodny tego pojezierza, co wskazuje na możliwość rekultywacji poszczególnych zbiorników, jednak w ograniczonym zakresie.

Prace objęte opracowaniem dotyczą trzech typów obiektów: bystrotoku kamiennego o zwiększonej szorstkości, bystrotoku kamiennego kaskadowego oraz bystrotoku kamiennego ze spocznikami. W ramach przedstawionego projektu wykonano pomiary laboratoryjne i modelowanie numeryczne pozwalające wskazać optymalne prędkości w przepławkach. Określono również rozmieszczenie strug wody i miejsca utrudniające migrację ryb oraz stabilność materiału dennego, umieszczonego w przepławkach. Na podstawie analizy wyników uzyskanych dzięki modelowaniu fizycznemu i komputerowemu ustalono punkty, w których należy przeprowadzić analizę parametrów granicznych prędkości. Celem przedstawionego projektu jest aplikacja uzyskanych wyników do algorytmu komputerowego, co ma umożliwić określenie warunków przejścia wybranych gatunków ryb przez przepławkę wraz z wyznaczeniem ewentualnych miejsc niemożliwych do pokonania. Aby ułatwić pracę, program „Przepławka 1” wyposażony został w graficzny interfejs użytkownika wspierający proces wprowadzania i edycji danych oraz prezentacji wyników. Moduł wprowadzania danych analizuje ich poprawność, przez co zmniejszone zostaje ryzyko niespodziewanych awarii oprogramowania i utraty raportu.

Kunów to jedna z najstarszych miejscowości nad rzeką Kamienną. Miasto i przyległe do niego tereny od zachodu i południa są ograniczone dolinami rzek Świślina i Kamienna. Na południe od miasta znajduje się ciek Ciołek z dopływami, odprowadzający wody opadowe ze zlewni o powierzchni 4,17 km², który stwarza zagrożenie powodziowe dla miasta Kunów. W związku z powyższym rozważono wykonanie kaskady trzech suchych zbiorników zlokalizowanych na rozpatrywanych ciekach. W artykule przyjęto, że zapory zbiorników suchych będą wykonane jako narzutowe, z miejscowego kamienia zalegającego w korytach cieków bądź gabionów w przypadku deficytu grubych kamieni, lub ziemne, ze spustem i przelewem. Obliczenia wykazały że zbiorniki z zaporami kamiennymi w nieznacznym stopniu wpływają na spłaszczenie fali; o wiele lepszy efekt spłaszczenia uzyskano w przypadku zapór ziemnych.

W artykule przedstawiono wyniki badań parametrów charakteryzujących wytrzymałość na ścinanie gruntów pochodzących z osuwisk w Chalakówce, Owczarach i Szymbarku k. Gorlic. Celem pracy było określenie wpływu wilgotności na wartości kąta tarcia wewnętrznego i spójności badanych gruntów oraz weryfikacji metody Matsushi-Matsukury do opisu wytrzymałości na ścinanie gruntów nienasyconych. Badania przeprowadzono w standardowym aparacie bezpośredniego ścinania o wymiarach próbki 60 × 60 × 19 mm. Wyniki badań wykazały, że wzrost wilgotności gruntu powoduje osłabienie jego wytrzymałości na ścinanie, przy czym spowodowane jest to w głównej mierze zmniejszeniem wartości spójności gruntów. Określone metodą Matsushi-Matsukury wartości wytrzymałości na ścinanie wykazują w przypadku większości analizowanych gruntów dobrą zgodność z wynikami badań.