Większa dorodność roślin graniczących z nieobsianą przestrzenią, określana jako efekt brzegowy, rekompensuje użytkowanie ścieżek technologicznych w łanie, ale również obarcza błędem wyniki badań polowych. Zjawisko to jest dobrze poznane dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych, brak jest jednak opracowań umożliwiających analizę i porównanie efektu brzegowego kilku gatunków roślin w podobnych warunkach siedliskowych, ocenianego w ten sam sposób. Celem badań było poznanie i porównanie efektu oddziaływań brzegowych w uprawie zbóż jarych: pszenicy, pszenżyta, jęczmienia i owsa oraz grochu siewnego i łubinu żółtego, a także określenie wpływu tego zjawiska na przeszacowanie plonu w doświadczeniu poletkowym. W latach 2004-2010 w Stacji Badawczej Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii UTP w Mochełku (53^o13' N; 17^o51' E) przeprowadzono serię doświadczeń poletkowych, każde według takiej samej metodyki. Czynnikiem doświadczalnym było położenie rzędu roślin na poletku, oceniano 4 rzędy w głąb poletka od nieobsianej ścieżki o szerokości 50 cm. Stwierdzono, że efekt brzegowy skutkował większą wartością niemal wszystkich określanych cech roślin, najbardziej podatny na jego wpływ okazał się owies. Efekt brzegowy u zbóż w odniesieniu do większości cech ograniczał się tylko do rzędu roślin przyległego bezpośrednio do ścieżki, w kolejnych dwóch rzędach wartości poszczególnych cech były zazwyczaj zbliżone do oceny dokonanej w rzędzie czwartym. W przypadku roślin strączkowych efekt ten uwidoczniał się również w kolejnych dwóch rzędach w głąb łanu. Plony roślin zbieranych z całej powierzchni poletek, w zależności od ich powierzchni i gatunku rośliny, były większe o 18,3-28,0% niż w środkowej ich części. Stwierdzono również, iż w celu uniknięcia wpływu efektu brzegowego na oszacowanie wielkości plonu zaleca się pominięcie przy zbiorze z obu stron poletek doświadczalnych po jednym skrajnym rzędzie roślin owsa, po dwa rzędy pszenżyta i jęczmienia. W przypadku pszenicy, łubinu i grochu należałoby wyłączyć ze zbioru po trzy rzędy roślin z każdej strony poletka.

Ograniczenie kosztów produkcji roślinnej oraz względy ekologiczne zmuszają rolników do licznych modyfikacji w uprawie roli. Najczęściej polegają one na spłycaniu orek oraz zastępowaniu ich uprawkami nieodwracającymi roli. Celem badań było określenie wpływu płużnego i bezorkowego systemu uprawy roli oraz dwóch poziomów nawożenia mineralnego na plonowanie pszenicy jarej w drugiej rotacji płodozmianu ziemniak pszenica jara groch siewny forma jadalna pszenica ozima. Badania przeprowadzono w latach 2003-2006 na glebie płowej wytworzonej z lessu, zaliczanej do kompleksu przydatności rolniczej pszennego dobrego. Jesienna uprawa roli pod pszenicę jarą odmiany Helia obejmowała następujące zabiegi uprawowe: A orka przedzimowa (18-22 cm), B kultywatorowanie (10-15 cm), C bronowanie broną ciężką (8-10 cm). Wiosną na wszystkich obiektach wykonywano bronowanie, kultywatorowanie, bronowanie, siew i bronowanie. Drugim czynnikiem badawczym było nawożenie mineralne, występujące na dwu poziomach: 117,3 kg NPK (50 kg N, 17,5 kg P, 49,8 kg K) i 175,9 kg NPK (75 kg N, 26,2 kg P, 74,7 kg K). Przeprowadzone badania wykazały, iż zastąpienie orki przedzimowej kultywatorowaniem (B) lub bronowaniem roli broną ciężką (C) skutkowało nieistotnym statystycznie obniżeniem plonu odpowiednio o 4,3% i 7,1% oraz pogorszeniem elementów jego struktury. Na glebie płowej wytworzonej z lessu zwiększenie nawożenia azotowego, potasowego i fosforowego o 50% nie różnicowało istotnie plonu pszenicy jarej oraz jego składowych. W warunkach wyższego poziomu nawożenia plon zwiększył się o 4,1%. Plonowanie pszenicy jarej istotnie modyfikowały tylko warunki pogodowe w poszczególnych latach badań. W drugiej rotacji płodozmianu we wszystkich wariantach doświadczenia wykazano wzrost plonu oraz elementów jego struktury w porównaniu z wynikami badań z lat 1999-2002. W związku z powyższym można wnioskować, iż pszenica jara dobrze toleruje uproszczenia w uprawie roli polegające na wykonaniu płytkich uprawek nieodwracających roli.

Celem badań była ocena wpływu zróżnicowanych dawek nawożenia azotem i stosowania różnych dawek herbicydu Starane 250 EC na wydajność białka ogólnego i stosunek cukrowo-białkowy runi łąkowej. Doświadczenie dwuczynnikowe założono na łące trwałej wiosną 2007 roku w Żelkowie pod Siedlcami w układzie losowanych podbloków w trzech powtórzeniach. Pierwszym czynnikiem doświadczalnym było zróżnicowane nawożenie azotem w ilości: A1 0 kg N ha^-1, A2 90 kg N ha^-1, A3 180 kg N ha^-1 i A4 270 kg N ha^-1. Drugi czynnik badawczy stanowił herbicyd Starane 250 EC, zastosowany w dawkach: B1 kontrola, B2 0,5 dawki (150 g s.b.cz ha^-1), B3 1 dawka (300 g s.b.cz ha^-1) i B4 1,5 dawki (450 g s.b.cz ha^-1) według zalecanej instrukcji, tj. 1,2 dm³ ha^-1. Powierzchnia poletka wynosiła 9 m². W każdym okresie wegetacyjnym zbierano trzy pokosy. W badaniach określono zawartość białka ogólnego (%) oraz cukrów rozpuszczalnych (%) w runi łąkowej. Uzyskane wyniki poddano ocenie statystycznej, wykonując analizę wariancji dla doświadczeń dwuczynnikowych. Zróżnicowanie średnich weryfikowano testem Tukeya przy poziomie istotności P ≤ 0,05. Wykazano istotny wpływ kolejnych dawek nawożenia azotem na wzrost wydajności białka runi łąkowej. W miarę zwiększania dawki azotu zmniejszał się stosunek cukrowo-białkowy, osiągając minimalne, graniczne pod względem żywieniowym wartości przy najwyższym poziomie nawożenia. Zróżnicowane dawki herbicydu Starane 250 EC nie powodowały istotnych różnic w wydajności białka ani w stosunku cukrowo-białkowym.

Uwarunkowania ekonomiczno-organizacyjne i przyrodnicze współczesnej polowej produkcji roślinnej wymuszają daleko idące ograniczenia klasycznych elementów agrotechniki. W latach 2010-2012 w Zakładzie Produkcji Rolnej w Kowrozie (woj. kujawsko-pomorskie) na glebie kompleksu żytniego bardzo dobrego przeprowadzono badania, których celem było określenie wpływu orkowej, bezorkowej i minimalnej bezorkowej uprawy roli na plonowanie i jakość ziarna pszenicy ozimej wysiewanej po rzepaku ozimym, pszenicy ozimej i kukurydzy na ziarno. Uprawa orkowa polegała na wykonaniu: podorywki, bronowania, orki siewnej i uprawy biernym agregatem przedsiewnym po zbiorze rzepaku i pszenicy lub orki razówki i uprawy agregatem po kukurydzy na ziarno. Uprawę bezorkową wykonano przy użyciu agregatu ścierniskowego, grubera i agregatu przedsiewnego po rzepaku i pszenicy, a grubera i biernego agregatu przedsiewnego po kukurydzy. Minimalną uprawę roli, w każdym stanowisku, stanowiło jedynie talerzowanie ścierniska. Elementy plonowania, plon ziarna i jego jakość były na ogół bardziej zależne od przedplonu niż sposobu uprawy roli. Największy plon pszenicy ozimej 5,57 Mg·ha^-1 o korzystnych cechach jakości ziarna stwierdzono w stanowisku po rzepaku ozimym, a najmniejszy 4,92 Mg·ha^-1 po kukurydzy. Rezygnacja z orkowej uprawy roli nie miała negatywnego wpływu na obsadę kłosów, plon ziarna i jego jakość. Niekorzystnie na plonowanie oddziaływało natomiast ograniczenie uprawy roli tylko do talerzowania ścierniska. W stanowisku po pszenicy ozimej, a zwłaszcza rzepaku ozimym, ten sposób uprawy nie miał jednak negatywnego wpływu na plon ziarna, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka. Po zbiorze kukurydzy na ziarno każde uproszczenie uprawy orkowej powodowało zmniejszenie plonu ziarna pszenicy ozimej.

Badano wpływ ekstraktów wodnych z tkanek gryki zwyczajnej na kiełkowanie nasion oraz wzrost siewek pszenicy ozimej i sałaty masłowej. Ocenie poddano dwa rodzaje ekstraktów: z części nadziemnych i korzeni gryki zwyczajnej (odm. Hruszowska). Wpływ działania ekstraktów był zależny od ich rodzaju, czasu działania i gatunków badanych roślin. Nasiona sałaty były bardziej wrażliwe na traktowanie ekstraktami z tkanek gryki niż nasiona pszenicy. Ekstrakt z części nadziemnych gryki wyraźniej hamował kiełkowanie nasion pszenicy niż wyciąg z korzeni. W przypadku sałaty wystąpiło zjawisko odwrotne: w obecności wyciągu z części nadziemnych gryki wykiełkowało dwukrotnie mniej nasion niż pod wpływem ekstraktu z korzeni. Ekstrakty z tkanek gryki hamowały także wzrost korzeni badanych gatunków oraz koleoptyli pszenicy i hipokotyli sałaty, przy czym silniejszy efekt hamujący wykazywał wyciąg otrzymany z części nadziemnych gryki zwyczajnej.

Komunalne osady ściekowe zawierają dużo substancji organicznej i są bogatym źródłem składników pokarmowych, dlatego też budzą zainteresowanie jako tani nawóz. Wysokość dawki osadu ściekowego stosowanego w rolnictwie do nawożenia roślin uprawnych jest prawnie uwarunkowana, a jego stosowanie powinno odbywać się zgodnie z przepisami obowiązującymi w UE. Problem stanowi określenie tempa uwalniania składników pokarmowych z osadów ściekowych oraz szybkości pobierania tych składników przez rośliny. Celem badań była ocena rolniczego wykorzystania komunalnych osadów ściekowych w roku stosowania oraz ich następczego działania w uprawie kukurydzy na kiszonkę. Kukurydzę odmiany PR39G12 uprawiano na polu po 5-letniej monokulturze. Doświadczenia przeprowadzono według schematu: kontrola bez osadu (nawożenie mineralne); osad ściekowy w roku zastosowania; osad ściekowy I rok po zastosowaniu; osad ściekowy II rok po zastosowaniu. Osad ściekowy, który sprawdzono zarówno pod względem zawartości metali ciężkich, jak i mikrobiologicznym, aplikowano wiosną w dawce 10 ton s.m.· ha^-1. Wysokość zastosowanej dawki osadu ściekowego była zgodna z ówczesnym rozporządzeniem Ministra Środowiska [Rozporządzenie... 2002] dopuszczającym stosowanie osadu w tej ilości raz na 5 lat. Lata, w których prowadzono badania, odznaczały się dużą zmiennością przebiegu warunków pogodowych. Stwierdzono znaczne różnice w ilości i w rozkładzie opadów oraz znaczną zmienność przebiegu temperatur w poszczególnych okresach rozwoju roślin. W dwóch latach badań (2006 i 2008) w roku zastosowania osadu ściekowego zauważono tendencję do mniejszej liczby zaników roślin kukurydzy w porównaniu z roślinami nawożonymi mineralnie. Ocena wskaźnika zieloności liścia przykolbowego kukurydzy nie wykazała różnic pomiędzy roślinami uprawianymi na nawozach mineralnych, jak i komunalnych osadach ściekowych, natomiast zastosowanie komunalnych osadów ściekowych sprzyjało zawiązywaniu kolb. Po nawożeniu osadami ściekowymi produktywność wyrażona plonami świeżej i suchej masy całych roślin kukurydzy była wyższa niż wtedy, gdy zastosowano nawożenie mineralnie.