Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Hortorum Cultus
(Ogrodnictwo) 13 (2) 2014
Streszczenia
Wybierz numer

TytułDynamika wzrostu roślin bazylii pospolitej i melisy lekarskiej uprawianej pod lampami fluorescencyjnymi i diodami
AutorBarbara Frąszczak, Anna Golcz, Renata Zawirska-Wojtasiak, Beata Janowska
Strony3–13
Słowa kluczoweOcimum basilicum, Melissa officinalis, LED, FL, źródło światło
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem doświadczenia było porównanie wpływu dwóch źródeł światła białego: lamp fluorescencyjnych i modułów diodowych na wzrost i rozwój roślin bazylii pospolitej (Ocimum basilicum L.) i melisy lekarskiej (Melissa officinalis L.). Doświadczenie przeprowadzono w kamerach wegetacyjnych, w kontrolowanych warunkach. Stwierdzono zróżnicowaną reakcję roślin na zastosowane źródła światła. Bazylia charakteryzowała się większą świeżą masą ziela oraz wysokością pędów pod lampami fluorescencyjnymi. Zastosowane źródła światła nie miały natomiast istotnego wpływu na powierzchnię liści i fotosyntezę netto tych roślin. Źródła światła nie miały wpływu na dynamikę wzrostu roślin melisy, ale rośliny charakteryzowały się większą wartością fotosyntezy netto, gdy uprawiane były pod lampami fluorescencyjnymi.. Podsumowując, można stwierdzić, że reakcja roślin na zastosowane światło jest indywidualna i zależy od gatunku.
Pokaż

TytułRola niektórych metabolitów wtórnych w zdrowotności roślin papryki słodkiej (Capsicum annuum L.) uprawianej w polu
AutorAgnieszka Jamiołkowska
Strony15–30
Słowa kluczowezdrowotność papryki słodkiej, odmiany, flawonoidy, kwasy fenolowe, grzyby
StreszczeniePokaż streszczenie
Metabolity wtórne odgrywają ważna rolę w mechanizmie obronnym rośliny. W przedstawionych badaniach wykazano wpływ związków fenolowych na zdrowotność papryki słodkiej. W latach 2007–2009 przeprowadzono analizę zawartości flawonoidów i kwasów fenolowych w liściach, łodygach i korzeniach papryki słodkiej odmian ‘Barbórka’, ‘Caryca F1’, ‘Mercedes’, ‘Ożarowska’, ‘Podstolina’, ‘Roberta F1’, ‘Robertina’, ‘Rumba F1’. Zawartość flawonoidów i kwasów fenolowych była analizowana techniką HPLC w układzie izokratycznym. Przeprowadzono ocenę stopnia porażenia odmian papryki i wykonano analizę mikologiczną roślin. Grzyby najliczniej izolowane z roślin papryki to Alternaria alternata, Fusarium spp., Botrytis cinerea i Sclerotinia sclerotiorum. W liściach i łodygach roślin stwierdzono wysokie stężenie flawonoidów i kwasów fenolowych. Zawartość flawonoidów w badanych częściach papryki była pozytywnie skorelowana z zasiedleniem roślin przez grzyby patogeniczne. Odmiany ‘Caryca F1’ i ‘Roberta F1’ charakteryzowały się najniższym stężeniem flawonoidów i słabo zasiedlane były przez grzyby chorobotwórcze. Odmiany ‘Barbórka’, ‘Podstolina’, ‘Robertina’ licznie porażane przez grzyby chorobotwórcze miały wysoką zawartość flawonoidów w badanych częściach roślin. Nie stwierdzono zależności pomiędzy zawartością kwasów fenolowych a zdrowotnością badanych odmian papryki słodkiej.
Pokaż

TytułWpływ temperatury chłodowej na kiełkowanie i wczesny wzrost krajowych i kanadyjskich odmian soi (Glycine max (L.) Merr.)
AutorEdward Borowski, Sławomir Michałek
Strony31–43
Słowa kluczowenasiona, siewki, katalaza, EL, prolina, intensywność fotosyntezy, powierzchnia liści
StreszczeniePokaż streszczenie
Niska dodatnia temperatura wpływa hamująco na wzrost, rozwój i inne procesy fizjologiczne roślin chłodowrażliwych, do których należy soja. W doświadczeniu prowadzonym na płytkach Petriego badano wpływ temperatury 28/28°C (kontrola), 10/28°C, 28/10°C i 10/10°C (pęcznienie/kiełkowanie) na przebieg procesu kiełkowania nasion 8 odmian soi. Natomiast w doświadczeniu prowadzonym metodą kultur wazonowych badano reakcję 2-tygodniowych roślin soi tych samych odmian na 6-dniowy okres chłodu. Zastosowano następujące temperatury: 25/20°C (kontrola), 25/0°C, 10/0°C (dzień/noc). W obu doświadczeniach testowano reakcję na chłód 6 krajowych (Aldana, Jutro, Progres, Mazowia, Nawiko, Augusta) i 2 kanadyjskich (OAC Vision, Dorothea) odmian soi. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że temperatura 10°C zastosowana w okresie kiełkowania 28/10°C), a szczególnie w okresie pęcznienia i kiełkowania (10/10°C), wyraźnie zmniejszyła względem kontroli szybkość kiełkowania, procent wykiełkowanych nasion i długość wytworzonego korzenia zarodkowego, a zwiększyła aktywność katalazy w kiełkach. Temperatura chłodowa 25/0°C i 10/0°C w istotny sposób zwiększyła względem kontroli wypływ elektrolitów z liści, zawartość wolnej proliny i aktywność katalazy, a obniżyła intensywność fotosyntezy i łączną powierzchnię liści na roślinach. Najmniej wrażliwe na chłód były nasiona i siewki odm. Jutro i Nawiko, a najbardziej wrażliwe Aldany i Dorothea.
Pokaż

TytułRegeneracja in vitro pędów przybyszowych z kwiatów języczkowatych w aspekcie zastosowania w hodowli chryzantemy
AutorAlicja Tymoszuk, Małgorzata Zalewska
Strony45–58
Słowa kluczoweChrysanthemum × grandiflorum (Ramat.) Kitam., płatek, mikrorozmnażanie, regulatory wzrostu
StreszczeniePokaż streszczenie
Mutanty chryzantem mogą być chimerami. Regeneracja in vitro pędów przybyszowych z kwiatów języczkowatych może doprowadzić do rozdzielenia komponentów składowych chimery i w rezultacie do uzyskania nowej odmiany. W badaniach określono wpływ różnych czynników na liczbę i długość pędów regenerujących in vitro z kwiatów języczkowatych Chrysanthemum × grandiflorum (Ramat.) Kitam. ‘Cool Time’. Kwiaty języczkowate inokulowano na pożywkę MS [1962] uzupełnioną cytokininą (0; 4,44; 8,88; 13,32; 22,20 µM∙dm-3 BAP; 4,65; 23,23; 46,47; 69,70 µM∙dm-3 KIN) oraz auksyną (0; 0,54; 1,08; 1,61; 2,69 µM∙dm-3 NAA). Stwierdzono, że najwięcej pędów regeneruje przy dodatku do pożywki 8,88; 13,32 µM∙dm-3 BAP lub 69,70 µM∙dm-3 KIN i 2,69 µM∙dm-3 NAA albo 8,88 µM∙dm-3 BAP i 1,61 µM∙dm-3 NAA. Dodatek 0,29; 1,44 lub 2,89 µM∙dm-3 GA3 do pożywki MS z 8,88 µM∙dm-3 BAP i 2,69 µM∙dm-3 NAA ogranicza wydajność regeneracji pędów i nie stymuluje ich elongacji. Na zwiększenie liczby i długości pędów wpływa przeniesienie regenerujących kwiatów języczkowatych z pożywki MS zawierającej 8,88 µM∙dm-3 BAP i 2,69 µM∙dm-3 NAA na pożywkę z 2,89 µM∙dm-3 GA3 i 2,69 µM∙dm-3 NAA. Nie stwierdzono różnic w liczbie i długości pędów powstających na kwiatach języczkowatych umieszczonych na stałej lub w płynnej pożywce MS z 8,88 µM∙dm-3 BAP i 2,69 µM∙dm-3 NAA. Przeniesienie regenerujących kwiatów języczkowatych z pożywki stałej do płynnej zwiększa liczbę regenerujących pędów i stymuluje ich wzrost elongacyjny. Pędy te jednak są zdeformowane.
Pokaż

TytułMniej znana borówka: właściwości antyoksydacyjne i chemiczne wybranych owoców borówki kaukaskiej (Vaccinium arctostaphylos) z rejonu Morza Czarnego w Turcji
AutorMustafa Özgen, Hüseyin Çelik, Onur Saraçoğlu
Strony59–68
Słowa kluczoweantocyjaniny, związki bioaktywne, owoce, FRAP, fenole, TEAC
StreszczeniePokaż streszczenie
Obserwuje się rosnące zainteresowanie handlem rodzimymi owocami przeznaczonym do spożywania i użytku w medycynie. Niniejsze badanie podjęto w celu określenia antyoksydacyjnych i chemicznych właściwości wybranych borówek kaukaskich z północno-wschodniego regionu Turcji. Borówki kaukaskie (Vaccinium arctostaphylos), bliski kuzyn borówek hodowlanych, zostały zebrane w różnych miejscach rejonu czarnomorskiego Turcji i zostały zanalizowane pod kątem całkowitej zawartości fenoli (TP), antocyjanin (TA) oraz ich zdolności antyutleniających za pomocą testów FRAP i TEAC. Oznaczono też skład cukrów i kwasów organicznych za pomocą HPLC. ARC-1 oraz ARC-6 wykazywały największą zawartość TP (5780 i 5754 µg GAE g-1 świeżej masy). Wartości TP oszacowano metodą spektrofotometryczną. Mieściły się w zakresie 74,7  (ARC-6) i 194,4 (ARC-4) µg del-3-glu g-1 świeżej masy. ARC-1 miał największą (19,5 i 23,4 µmol TE g-1 świeżej masy) zdolność antyoksydacyjną w testach TEAC I FRAP. Stwierdzono, że fruktoza i glukoza były dominującymi cukrami we wszystkich analizowanych genotypach. Stężenia fruktozy i glukozy wynosiły odpowiednio średnio 45,1 i 41,2 g kg-1 świeżej masy. Zawartość organicznych kwasów w borówkach była zdominowana przez kwas cytrynowy (średnio 9,85 g kg-1 świeżej masy). Wyniki te mogą dowodzić, że borówka kaukaska ma silne właściwości antyoksydacyjne oraz mogą sugerować użycie wybranych genotypów w badaniach nad hodowlą roślin pokrewnych.
Pokaż

TytułZmienność somaklonalna chryzantem rozmnażanych in vitro z wykorzystaniem różnych rodzajów eksplantatów
AutorNatalia Miler, Małgorzata Zalewska
Strony69–82
Słowa kluczowechimeryzm, pędy przybyszowe, podobieństwo genetyczne, RAPD
StreszczeniePokaż streszczenie
Regenerację pędów przybyszowych in vitro z liści i międzywęźli ośmiu odmian chryzantem należących do trzech grup odmianowych złożonych z odmian wyjściowych i ich radiomutantów przeprowadzono po to, aby wskazać, który z eksplantatów może stanowić wydajniejsze źródło roślin będących somaklonami. Po regeneracji i wzroście in vitro rośliny były uprawiane w szklarni. W czasie pełni kwitnienia prowadzono obserwacje fenotypów. Z eksplantatów liściowych dwóch odmian ‘Albugo’ i ‘Alchimist Tubular’ uzyskano trzy nowe, atrakcyjne warianty o zmienionych barwach kwiatostanów. Frekwencja somaklonów u ‘Albugo’ wynosiła 1,1%, a u ‘Alchmist Tubular’ 5,4%. Po przeanalizowaniu zawartości barwników w kwiatach języczkowatych somaklonów wykazano obecność karotenoidów przy jednoczesnym ich braku w kwiatach roślin kontrolnych. Obliczenie współczynnika podobieństwa genetycznego na podstawie wzorów prążkowych uzyskanych za pomocą metody RAPD-PCR pozwoliło na wykazanie odrębności genetycznej uzyskanych somaklonów. Zmienione rośliny powtórzyły swoje cechy po kolejnym rozmnożeniu wegetatywnych.
Pokaż

TytułWpływ terminu siewu na plon i jakość owoców kolendry siewnej (Coriandrum sativum L.)
AutorJustyna Nowak, Władysław Szempliński
Strony83–96
Słowa kluczowerośliny lecznicze, Coriandri fructus, cechy plonu, olejek eteryczny, linalol
StreszczeniePokaż streszczenie
Kolendra siewna (Coriandrum sativum L.) jest znaną na całym świecie rośliną zielarską. Plon owoców kolendry podlega wpływom warunków pogodowych oraz czynników agronomicznych i genetycznych. W pracy przedstawiono wpływ lat badań i terminu siewu oraz ich interakcji na plonowanie i cechy plonu oraz zawartość i profil chemiczny olejku eterycznego w owocach kolendry siewnej. Wykazano, że warunki termiczno-wilgotnościowe w latach badań determinowały plon owoców kolendry i jego elementy składowe. Najbardziej korzystne dla jej wzrostu i rozwoju były warunki pogodowe w 2007 r., w którym uzyskano największy plon owoców (1,54 tnha-1). Termin siewu nie różnicował plonowania kolendry siewnej. W plonowaniu wykazano jednak interakcję terminu siewu z latami badań. W warunkach północno-wschodniej Polski termin siewu przypadający na II dekadę kwietnia był optymalny pod względem plonowania kolendry (1,40 tpha-1). Opóźnianie terminu siewu powodowało tendencję spadku plonu. Plonowanie kolendry było dodatnio skorelowane z masą owoców z rośliny. Zawartość olejku eterycznego w owocach kolendry wyraźnie różnicowały lata badań. Opóźnianie terminu siewu nieznacznie zwiększało zawartość olejku w owocach. Głównym komponentem olejku kolendrowego był linalol stanowiący 65–67% jego składu chemicznego. Lata badań bardziej niż termin siewu różnicowały skład olejku kolendrowego.
Pokaż

TytułOptymalizacja procedury krioprezerwacji chryzantemy wielkokwiatowej (Chrysanthemum × grandiflorum (Ramat.) Kitam.) metodą kapsułkowania-dehydratacji
AutorMałgorzata Zalewska, Dariusz Kulus
Strony97–108
Słowa kluczowemutant, ABA, sacharoza, prekultura, suszenie, wzrost
StreszczeniePokaż streszczenie
W celu optymalizacji procedury pąki wierzchołkowe radiomutantów chryzantemy wielkokwiatowej pochodzące z różnych warunków kultury in vitro poddane zostały krioprezerwacji techniką kapsułkowania-dehydratacji. W trakcie doświadczenia zbadano wpływ kwasu abscysynowego – ABA (0; 10; 20 i 30 µM), stężenia sacharozy (0,09; 0,25 i 0,5 M) oraz temperatury (5ºC lub 22ºC) w trakcie prekultury. Uwzględnione zostały dwie metody dehydratacji (stopniowa i jednoetapowa). Ponieważ najlepsze wyniki uzyskano na pożywce zawierającej 10 µM ABA + 0,09 M sacharozy w temperaturze pokojowej i po zastosowaniu stopniowej dehydratacji, tylko tę kombinację wykorzystano w kolejnym etapie – optymalizacji czasu desykacji. Spośród zastosowanych okresów suszenia (0, 1, 2, 3, 4 i 5 godzin), suszenie przez 3 godziny zapewniło najlepsze wyniki. W związku z zahamowaniem wzrostu roślin na pożywce pozbawionej regulatorów wzrostu określono wpływ auksyn i cytokinin na ten proces, potwierdzając konieczność stosowania tych ostatnich.
Pokaż

TytułWpływ jakości CO2 na młodą sałatę uprawianą pod zoptymalizowanym spektrum światła
AutorRamunas Sirtautas, Giedre Samuoliene, Ausra Brazaityte, Jurga Sakalauskaite, Sandra Sakalauskiene, Akvile Virsile, Jule Jankauskiene, Viktorija Vastakaite, Pavelas Duchovskis
Strony109–118
Słowa kluczowekwas askorbinowy, węglowodany, chlorofil, fenole, tokoferol
StreszczeniePokaż streszczenie
Koszty i plon to dwa najważniejsze kryteria w rolnictwie, według których należy wybierać optymalne czynniki środowiska. W niniejszym badaniu oceniano spektrum światła i podwyższone stężenie CO2 w celu szybszej hodowli zdrowych roślin. Jednym z celów badania było zoptymalizowanie spektrum światła LED w celu produkcji zdrowszych warzyw w cieplarniach oraz dla maksymalnych korzyści ekonomicznych hodowców. Badano wpływ podwyższonego stężenia dwutlenku węgla (CO2) na cechy anytoksydacyjne i żywieniowe młodej sałaty zielonej ‘Multigreen 3’ i czerwonej ‘Multired 4’ (Lactuca sativa L.) hodowanych w warunkach zoptymalizowanego spektrum światła. W komorach wzrostu utrzymywano stężenia CO2 wynoszące 0,963 g ·  dm-3 oraz 1,938 g · dm-3. Sałata wzrastała oświetlana diodą emitującą światło (LED) o czterech długościach fal (640, 455, 660 i 735 nm). W warunkach 0,963 g · dm-3 CO2 sałata ‘Multired 4’ miała większą wartość antyoksydacyjną ze wzdględu na wyższy poziom kwasu askorbinowego, antocyjanin, tokoferolu orac wyższe stężenie sacharozy w porównaniu z sałatą ‘Multigreen 3’. Wyższe stężnie CO2 (1,938 g · dm-3) miało nierówny wpływ na jakość obu odmian sałaty. Sałata czerwona reagowała na wyższy poziom CO2 obniżonym α-tokoferolem i stężeniem kwasu askorbinowego oraz istotnie wyższą zawartością glukozy w liściach, natomiast zielona sałata miała wyższe stężęnie kwasu askorbinowego i α-tokoferolu w warunkach 1,938 g · dm-3 of CO2.
Pokaż

TytułProfile kwasów tłuszczowych w nasionach: potencjalne związki między kiełkowaniem nasion w warunkach stresu temperaturowego u wybranych gatunków warzyw
AutorHaluk Caglar Kaymak
Strony119–133
Słowa kluczowekwasy tłuszczowe, papryka, oberżyna, rzodkiewka, kapusta, kiełkowanie nasion
StreszczeniePokaż streszczenie
Badanie podjęto w celu scharakteryzowania profilu kwasów tłuszczowych nasion papryki (Capsicum annuum L.), oberżyny (Solanum melongena L.), rzodkiewki (Raphanus sativus L.) i kapusty (Brassica oleracea L. var. capitata) oraz relacji między profilem kwasów tłuszczowych a kiełkowaniem nasion pod wpływem stresu temperaturowego w warunkach kontrolowanych. Testy kiełkowania przeprowadzono w czterech powtórzeniach po 50 nasion z każdego gatunku w niskiej, optymalnej i wysokiej temperaturze (5, 10, 15, 20, 25 30, 35 i 40°C). Procent kiełkowania papryki, oberżyny, rzodkiew0ki i kapusty wynosił odpowiednio: 1,28–72,10, 1,28–74,88, 22,51–88,72 i 1,28–74,94. Największe stężenie kwasu palmitynowego (C16:0), oleinowego (C18:1n-9) i linolowego (C18:2n-6) stwierdzono w nasionach papryki i oberżyny. Kwas stearynowy (C18:0) występował w stężeniu mniejszym niż 5%, a kwas mirystynowy, oleopalmitynowy, margarynowy, arachidowy, erukowy, behemowy i nerwonowy w jeszcze mniejszym (<1%). W nasionach rzodkiewki i kapust kwas erukowy (C22:1n-9) był głównym kwasem. Kwas oleinowy, linolowy, gadoleinowy i behemowy wystepował w mniejszym stężeniu, a w jeszcze mniejszym kwas mirystynowy, palmitynowy, oleopalmitynowy, arachidonowy i stearynowy (<1% i 5%). Proste współczynniki korelacji i stopniowa analiza regresji wielokrotnej wykazały, że w badanych gatunkach niskie lub wysokie stężenia kwasów tłuszczowych takich jak palmitynowy C16:0), oleopalmitynowy (C16:1n-7), margarynowy (C17:0), stearynowy (C18:0), oleinowy (C18:1n-9), linolowy (C18:2n-6), arachidowy (C20:0), gadoleinowy (C20:1n-9), arachidonowy (C20:4n-6), behemowy (C22:0), MUFA, n-6 PUFA oraz olej całkowity mogą odgrywać główną rolę w kiełkowaniu nasion w warunkach niskiej lub wysokiej temperatury.
Pokaż

TytułMorfologiczno-histologiczne aspekty formowania pędów przybyszowych bez regulatorów wzrostu w eksplantatach nasion Capsicum annuum L. oraz wpływ prekultury na regenerację
AutorAndrzej Gatz
Strony135–150
Słowa kluczowepapryka, histogeneza, regeneracja roślin bez regulatorów wzrostu, merystem wierzchołkowy pędu
StreszczeniePokaż streszczenie
Stan fizjologiczny materiału roślinnego jest kluczowym endogennym czynnikiem przy wyborze eksplantatu do regeneracji roślin. Fazy kiełkowania, charakteryzujące się różnymi następującymi po sobie biochemicznymi i rozwojowymi procesami, mogą mieć wpływ na zdolności do organogenezy. W pracy tej przebadano morfologiczne i anatomiczne przemiany podczas wczesnych etapów organogenezy i regeneracji roślin w eksplantatach pochodzących z nasion Capsicum annuum L. odmiany Bryza, które wstępnie inkubowano w wilgotnych warunkach od 0 do 6 dni, a następnie utrzymywano w kulturach na pożywce MS bez regulatorów wzrostu (R.W.). Wczesne stadia formowania pędów de novo przypominały różnicowanie liścia in planta. Pierwsze liście zaczęły różnicować się jako struktury o kształcie sferycznym i języczkowatym w epidermie i warstwach leżących tuż pod nią około 7 dnia kultury eksplantatów, w niektórych przypadkach bardzo blisko podstawy wcześniej powstałego liścia, a nawet na jego ogonku. Jeden a nawet dwa liście i wierzchołek pędu w ich kątach były indukowane, formując w ten sposób młody pęd, który ulegał elongacji i pełnej regeneracji do rośliny po 2 pasażach. Wydłużając czas prekultury, otrzymywano struktury bardziej zaawansowane rozwojowo. Korzystny wpływ na różnicowanie pędów, ich elongację i regenerację roślin zaznaczył się, kiedy nasiona poddano prekulturze przez 3, 4 i 5 dni, chociaż nie traktowane ujawniły najlepszą odpowiedź odnośnie formowania zawiązków pędowych w ich najwcześniejszym etapie.
Pokaż

TytułBadanie wpływu długoterminowego przechowywania na żywotność nasion papryki (Capsicum annuum L.) za pomocą termodynamicznych parametrów
AutorNikolay Panayotov, Anna Aladjadjiyan
Strony151–162
Słowa kluczowekiełkowanie nasion, entalpia, entropia, swobodna energia Gibbsa, wilgotność nasion, liger nasion
StreszczeniePokaż streszczenie
Głównym celem doświadczenia było zbadanie zmian w wybranych parametrach termodynamicznych nasion papryki podczas długotrwałego przechowywania. W tym celu badano zawartość wody w nasionach, jak również temperaturę osiągniętą w czasie ich przechowywania. Doświadczenie przeprowadzono z nasionami papryki przechowywanymi w temperaturze pokojowej przez okres 132 miesięcy. Stwierdzono, że żywotność nasion pogarsza się bardzo szybko, po 4–5 roku przechowywania. Parametry termodynamiczne – entropia i entalpia, jak również energia Gibbsa – pogorszają się wraz z obniżaniem kiełkowania nasion. Stwierdzono, że wskazane parametry mogą być wykorzystywane jako wskaźniki procesu starzenia się nasion. Jest to ważne dla praktyki rolniczej, ponieważ pozwala na dokładniejszy i bardziej szczegółowy opis oraz przewidywanie degradacji nasion papryki podczas procesu przechowywania.
Pokaż

TytułWpływ pożywek na plon i stan odżywienia pomidora (Lycopersicon esculentum Mill.) uprawianego w szklarni metodą aeroponiczną i w wełnie mineralnej bez recyrkulacji i z recyrkulacją pożywki
AutorAndrzej Komosa, Tomasz Kleiber, Bartosz Markiewicz
Strony163–177
Słowa kluczoweuprawy bezglebowe, żywienie roślin, zawartość składników, fertygacja
StreszczeniePokaż streszczenie
Aeroponika umożliwia uprawę roślin bez gleby lub podłoża. Pozwala też na uzyskiwanie optymalnego plonu, zmniejszenie zużycia wody i pożywek oraz niezanieczyszczanie środowiska. W 3-letnim doświadczeniu wykazano, że największy plon ogólny i handlowy pomidora odmiany ‘Alboney F1’ uzyskano w uprawie w wełnie mineralnej z recyrkulacją pożywki. Niższe plony, będące jednak w tym samym przedziale istotności, stwierdzono w uprawie w wełnie mineralnej bez recyrkulacji pożywki oraz w aeroponice z zastosowaniem pożywek A-1 i A-2, natomiast najniższe w uprawie aeroponicznej z pożywką A-3. Oszczędność pożywki w uprawie aeroponicznej w stosunku do uprawy w wełnie mineralnej bez recyrkulacji wynosiła 58,1%, a w stosunku do systemu recyrkulacyjnego 18,8%. Rośliny uprawiane aeroponicznie z zastosowaniem pożywek A-2 i A-3 wykazywały większą zawartość N, P i K w liściach niż w uprawie w wełnie mineralnej bez i z recyrkulacją pożywki oraz w aeroponice z pożywką A-1. Wszystkie pożywki testowane w aeroponicznej uprawie (A-1, A-2 i A-3) powodowały większy wzrost zawartości magnezu w liściach niż w wełnie mineralnej. Największą zawartość Ca w liściach miały rośliny uprawiane w wełnie mineralnej z recyrkulacją pożywki i aeroponice z zastosowaniem pożywek A-2 i A-3. Rośliny uprawiane w wełnie mineralnej bez recyrkulacji pożywki wykazywały najmniejszą zawartość Ca w liściach, jednak nie wywoływało to suchej zgnilizny wierzchołkowej (BER) na owocach. Plon i stan odżywienia pomidora w aeroponicznej uprawie z zastosowaniem pożywki A-1 był podobny jak plon i stan odżywienia roślin uprawianych w wełnie mineralnej bez recyrkulacji z zastosowaniem standardowej pożywki A-2.
Pokaż

TytułOcena stanu porażenia przez allexiwirusy roślin czosnku w Polsce
AutorMaria Chodorska, Elżbieta Paduch-Cichal, Elżbieta Kalinowska, Marek Stefan Szyndel
Strony179–186
Słowa kluczoweczosnek, allexiwirusy, ELISA, RT-PCR
StreszczeniePokaż streszczenie
Czosnek (Allium sativum L.) może być porażany przez wiele gatunków wirusów należących do rodzajów: Potyvirus, Carlavirus i Allexivirus, które przenoszone są z materiałem rozmnożeniowym, a w okresie wegetacji za pośrednictwem wektorów. Badania przeprowadzono w latach 2011–2012. Ich celem było wykrywanie allexiwirusów porażających rośliny czosnku w Polsce oparte na teście serologicznym ELISA oraz technice RT-PCR. Próby materiału roślinnego pobierano losowo z 26 pól produkcyjnych czosnku. Wirus D czosnku, wirus B czosnku oraz wirus X czosnku były wykrywane we wszystkich badanych rejonach w, odpowiednio, 79, 64 i 59% badanych prób. Wirus A czosnku oraz wirus C czosnku występowały w mniejszej liczbie prób. Wirus E czosnku został wykryty we wszystkich próbach pobranych z pól zlokalizowanych w centralno-wschodniej Polsce. W żadnej z badanych prób nie stwierdzono obecności wirusa X szalotki. Allexiwirusy w roślinach czosnku zawsze występowały w mieszanych infekcjach.
Pokaż

TytułZmiany w składzie chemicznym, całkowitej zawartości fenoli i aktywności antyoksydacyjnej owoców głożyny pospolitej (Ziziphus jujuba Mill.) na różnych poziomach dojrzewania
AutorKazim Gündüz, Onur Saraçoğlu
Strony187–195
Słowa kluczowegłożyna pospolita, TEAC, FRAP, fenole, cukier organiczny
StreszczeniePokaż streszczenie
Owoce głożyny pospolitej (Ziziphus jujuba Mill.) są ważną rośliną leczniczą w Turcji. Oceniono kilka cech głożyny zebranej w czterech fazach dojrzewania. Etapy dojrzewania oceniono według stopnia (%) tworzenia się ciemnego koloru na powierzchni owoców [etap (E1), 1–10% (E2), 11–50% (E3), 51–100% (E4)]. Określono wagę, długość i szerokość owoców, wagę pestek, stosunek miąższu do pestki, całkowitą zawartość rozpuszczalnych substancji stałych (TSS), kwasowość miareczkową (TA) oraz kwasy organiczne i cukry. Całkowitą zawartość fenoli (TPC) zmierzono razem z aktywnością antyoksydacyjną według metody FRAP i TEAC. Wyniki badania wykazały, że TSS zwiększył się, odpiwiednio, z 12,8% do 18,3% od etapu E1 do E4. E3 miał najwyższy TPC (6518 mg GAE·kg świeżej masy). Najwyższe AOC stwierdzono w E2 (TEAC; 74,4 µmol TE·g świeżej masy, FRAP; 50,9 µmol TE·g świeżej masy), następnie w E3 (TEAC; 63,6 µ mol TE·g świeżej masy, FRAP; 37,6 µmol TE·g świeżej masy). Głównym kwasem organicznym był kwas cytrynowy określony metodą HPLC. Zawartość fruktozy była bardziej stabilna niż glukozy czy sacharozy.
Pokaż

TytułMikrorozmnażanie Orchis catasetum – rzadkiej i zagrożonej orchidei
AutorAhmad Baker, Behzad Kaviani, Ghorbanali Nematzadeh, Naser Negahdar
Strony197–205
Słowa kluczoweauksyny, cytonininy, gatunki zagrożone, rozmnażanie in vitro, PLB, hodowla tkanek
StreszczeniePokaż streszczenie
Zastosowanie nowoczesnej biotechnologii do masowego rozmnażania rzadkich i zagrożonych gatunków wymaga opracowania właściwej procedury in vitro. W niniejszych badaniach opracowano metodę wysokiej częstotliwości rozmnażania in vitro zagrożonej orchidei Orchis catasetum. Protokormy, jako eksplanty, były hodowane na pożywce Murashige and Skoog (MS) wzmocnionej różnymi stężeniami N6-benzyloadeniny (BA), kwasu 1-naftylooctowego (NAA) oraz kwasu indolilomasłowego (IBA), pojedynczo lub w kombinacji. Stwierdzono, że kombinacja 0,5 mg · L BA i 0,5 mg · L NAA była odpowiednia do maksymalnej regeneracji PLB (20,40 × sadzonka-1). Największą liczbę korzeni (7,16 × sadzonka-1) i liści (10,10 × sadzonka-1), a także największą wysokość roślin (114,20 mm × roślina-1) i długość korzeni (193,40 mm × sadzonka-1) uzyskano na pożywce MS uzupełnionej za pomocą 0,5 mg · L BA razem z 0,5 mg · L NAA. Sadzonki o dobrze rozwiniętych liściach i korzeniach były przeniesione do doniczek wypełnionych perlitem, trocinami, jonolitem i kompleksem minerałów (1:1:1:1), a także samym perlitem, po czym zostały przeniesione do cieplarni. Po przeniesieniu ex vitro 100% roślin przeżyło.
Pokaż

TytułPlon ziela oraz składniki bioaktywne bylicy estragonu (Artemisia dracunculus L.) w zależności od zagęszczenia roślin
AutorRenata Nurzyńska-Wierdak, Grażyna Zawiślak
Strony207–221
Słowa kluczowerozstawa sadzenia, składniki bioaktywne, olejek eteryczny, metyloeugenol, elemicin, sabinen
StreszczeniePokaż streszczenie
Wzrost i plonowanie roślin zielarskich związane są ściśle z warunkami meteorologicznymi oraz zabiegami agrotechnicznymi. Podjęto badania nad określeniem wpływu gęstości sadzenia roślin estragonu na plon świeżego i wysuszonego ziela oraz zawartość substancji o charakterze odżywczym i fizjologicznie aktywnym: kwasu L-askorbinowego, chlorofili, karotenoidów, garbników i flawonoidów, jak również zawartość, plon i skład chemiczny olejku eterycznego. Wykazano istotny wpływ gęstości sadzenia roślin estragonu na plon świeżego i powietrznie suchego ziela, plon ziela otartego oraz plon olejku eterycznego. Estragon rosnący w większym zagęszczeniu (40 × 40 cm) odznaczał się większym plonem świeżego, suchego i pozbawionego łodyg ziela oraz większym plonem olejku niż rośliny rosnące w mniejszym zagęszczeniu (50 × 50 cm). Wartość biologiczna analizowanego materiału roślinnego była wysoka i w niewielkim stopniu zależna od gęstości sadzenia roślin. Rośliny rosnące w większym zagęszczeniu odznaczały się istotnie wyższą koncentracją karotenoidów oraz istotnie niższą zawartością olejku eterycznego w porównaniu z pozostałymi. Olejek eteryczny Artemisia dracunculus L. charakteryzował się obecnością 46 związków o udziale >0,05% oraz 23 związków występujących w ilościach śladowych. Związkiem dominującym badanego olejku estragonowego był metyloeugenol występujący w większej ilości w roku 2012 (37,56%) niż w roku 2011 (34,33%). Kolejnymi głównymi związkami był: elemicin, oznaczony w ilości 21,95 i 26,22%; sabinen w ilości 14,16 i 16,37% oraz E-azaron w koncentracji 8,68 i 3,49% (odpowiednio w roku 2011 i 2012). A. dracunculus prezentowany w niniejszych badaniach można określić jako chemotyp metyloeugenolo-elemicynowo-sabinenowy (odpowiednio: 36, 24 i 15%)
Pokaż