Określono wielkość sorpcji miedzi i cynku na otrębach pszennych i żytnich oraz preparatach kolagenu i elastyny w warunkach symulujących parametry układu pokarmowego człowieka. Stwierdzono, że zdolności sorpcyjne badanych preparatów są zróżnicowane i zależą od źródła pochodzenia oraz pH środowiska. Wykazano, że otręby pszenne i żytnie w porównaniu z preparatami kolagenu i elastyny charakteryzują się większą zdolnością sorpcji. Wartość sorpcji miedzi i cynku wahała się od 39-82% i przyjmowała niższe wartości dla kolagenu i elastyny (15-17%). Badane preparaty cechuje wyższa zdolność sorpcyjna w środowisku o pH = 8,7 i 6,8, niższa – w środowisku kwaśnym.

Włókno pokarmowe do niedawna było uważane za składnik balastowy w żywności pochodzenia roślinnego. Obecnie poświęca się mu oraz jego poszczególnym składnikom coraz więcej uwagi ze względu na istotne znaczenie w fizjologii. Włókno roślinne składa się z kilku rodzajów związków, z których każdy wykazuje odrębne i specyficzne tylko dla niego właściwości. Głównymi komponentami włókna roślinnego są celuloza, hemicelulozy, ligniny i pektyny. Celem pracy było oznaczenie składu poszczególnych frakcji włókna roślinnego w wytłokach z aronii, czarnych porzeczek, gruszek, jabłek i wiśni. Po zbadaniu zawartości poszczególnych składników okazało się, że w analizowanych wytłokach najmniej było pektyn. Ligniny natomiast były składnikiem, który występował w dużych ilościach. Pozostałe składniki trudno jest jednoznacznie posegregować. Ich zawartość była uzależniona od rodzaju wytłoków.

Przebadano handlowe rodzaje skrobi modyfikowanej porównując je z niemodyfikowaną skrobią ziemniaczaną. Charakterystykę kleikowania badanych preparatów określono w wiskozymetrze rotacyjnym Rheotest 2, natomiast ich właściwości reologiczne badano w reometrze rotacyjnym Rheolab MC1. Stwierdzono, że handlowe rodzaje skrobi modyfikowanej mają różne charakterystyki kleikowania. Preparaty skrobi modyfikowanej charakteryzowały się obniżoną wartością lepkości maksymalnej i, z wyjątkiem mączki budyniowej (E 1404), lepkości końcowej w temperaturze 50°C w stosunku do wartości tych parametrów naturalnej skrobi ziemniaczanej. Analiza parametrów reologicznych pozwoliła zakwalifikować kleiki badanych preparatów do cieczy rozrzedzanych ścinaniem. Preparaty skrobi modyfikowanej odznaczały się większą odpornością na warunki ścinania oraz zwiększoną stabilnością reologiczną niż skrobia ziemniaczana niemodyfikowana.

Analizatorem tekstury TA-XT2 badano teksturę 10-procentowych żeli sporządzonych ze skrobi pszennej i żytniej wyodrębnionej z ziarna zebranego we wczesno- i późnowoskowej oraz pełnej fazie dojrzałości, oznaczając ich twardość i elastyczność. Wykazano, że żele ze skrobi pszennej wyizolowanej z ziarna pochodzącego z wczesnowoskowej fazy dojrzałości charakteryzowały się najbardziej pożądanymi cechami funkcjonalnymi: najmniejszą twardością i dużą stabilnością tej cechy niezależnie od temperatury przechowywania (8°C i 20°C) W obrębie jednej temperatury przechowywania żele te wykazały ponadto dużą stabilność elastyczności, w odróżnieniu od żeli przygotowanych ze skrobi pochodzącej z pszenicy dojrzałej.

Bulwy oraz soki z bulw topinamburu (H. tuberosus L.) poddawane były klasycznej fermentacji okresowej z użyciem bakterii Zymomonas mobilis, drożdży gorzelniczych Saccharomyces cerevisiae oraz drożdży z aktywną inulinazą (Kluyveromyces fragilis i Kluyveromyces marxianus). Fermentacje z wykorzystaniem bakterii i drożdży gorzelniczych prowadzone były po wstępnej hydrolizie kwasowej lub enzymatycznej inuliny i inulidów bulw topinamburu. Pomimo że hydroliza enzymatyczna powodowała uzyskiwanie mniejszych ilości cukrów fermentujących w trakcie 1 godzinnego procesu, była bardziej efektywna z punktu widzenia wydajności procesu fermentacji alkoholowej. Wydajność etanolu, dla bakterii i drożdży gorzelniczych, po hydrolizie enzymatycznej (wyrażona jako % wydajności teoretycznej) wynosiła 78,3-90,0% i 72,4-84,15% dla bulw oraz 78,3-88,1% i 74,4-82,2% dla soków. Wydajność ta była o 2,0-9,2% wyższa w porównaniu z fermentacją hydrolizowanych kwasowo podłoży. Drożdże zawierające aktywną inulinazą produkowały etanol wydajniej z soków niż z rozdrobnionych bulw.

Celem pracy było określenie możliwości zastosowania procesu pasteryzacji „napoju słodowego” do eliminacji drożdży S. cerevisiae z pozostawieniem żywych komórek bakterii fermentacji mlekowej, mających możliwość dalszego namnażania się. Pasteryzacja napoju w probówkach w temperaturze 60°C (10 min) spowodowała całkowitą eliminację drożdży z pozostawieniem części bakterii fermentacji mlekowej (10¹-10² jtk/cm³) (rys. 1 i 2). 15-minutowa pasteryzacja napoju w butelkach w 65°C powoduje inaktywację stosowanych drożdży i pozostawienie części żywych komórek bakterii fermentacji mlekowej (10¹-10² jtk/cm³) (rys. 3 i 4). Po 48 godzinach po pasteryzacji bakterie namnażają się (temp. pokojowa – ok. 22°C) w przybliżeniu do poziomu sprzed pasteryzacji (10⁶-10⁷ jtk/cm³).

W pracy przedstawiono możliwość użycia wytłoków zamiast suszonych owoców aronii w otrzymywaniu naparów. Oceniono wpływ sposobu suszenia wytłoków i owoców aronii na zawartość antocyjanów oraz barwę uzyskanych wyciągów wodnych. W porównaniu z tradycyjnym suszeniem owiewowym owoców zastosowane inne metody suszenia (mikrofalowe, próżniowe i liofilizacyjne) oraz użycie wytłoków znacznie poprawiło jakość naparów z suszu. Ze względu na wysoką temperaturę suszenia owiewowego i długi czas trwania procesu, barwa wyciągu przygotowanego z owoców suszonych metodą owiewową była jasna, o odcieniu brunatnym. W wyciągach wodnych z suszonych owiewowo wytłoków aroniowych użytych zamiast owoców uzyskano 2-krotne zmniejszenie zawartości glukozy, fruktozy i sorbitolu, natomiast ponad 11,5-krotny wzrost ilości monomerów antocyjanów.

W pracy podjęto próbę stabilizacji barwników antocyjanowych oraz barwy kompotów i dżemów truskawkowych flawonami tarczycy bajkalskiej, dodawanymi podczas przygotowania produktów. Efekty stabilizacji kontrolowano w próbach wyjściowych i po 60-cio dniowym przechowywaniu w temperaturze 30°C. Dodatek stabilizatora wpłynął na poprawę zachowalności antocyjanów i trwałość czerwonej barwy w procesie produkcji i przechowywania tylko dżemów z truskawek. Jednocześnie na skutek dodatku stabilizatora obserwowano wzrost zdolności zmiatania wolnych rodników badanych kompotów i dżemów, ale tylko bezpośrednio po ich otrzymaniu. Tego korzystnego efektu dodatku stabilizatora nie było już po 6 miesiącach przechowywania produktów truskawkowych w temperaturze 30°C.

Przedstawiono wyniki badań porównania wartości biologicznej papryki pod względem koncentracji karotenoidów w zależności od fazy rozwoju i dojrzałości owoców. Określono poziom β-karotenu i ksantofili w owocach niedojrzałych 20 i 30 dni po kwitnieniu (dpk) oraz w początkowej i końcowej fazie dojrzewania owoców (45 i 60 dpk). Stwierdzono, że czerwone owoce papryki charakteryzują się najwyższym poziomem karotenoidów. Zawierają ponad 19-krotnie wyższy poziom ksantofili w 100 g s.m. i ponad 2-krotnie β-karotenu niż owoce niedojrzałe (30 dpk) oraz 2-krotnie wyższą zawartością tych składników niż w fazie początkowego dojrzewania (45 dpk). Analiza procentowego udziału poszczególnych karotenoidów w czerwonych owocach wykazała, że dominującymi były karotenoidy prowitaminy A (β-karoten i β-kryptoksantyna) – 26,8% oraz czerwony barwnik papryki kapsantyna – 37%. Zastosowanie etefonu stymulowało proces tworzenia karotenogenezy. W fazie pełnej dojrzałości zanotowano wzrost poziomu β-karotenu o ponad 30% w stosunku do zawartości w 100 g suchej masy owoców roślin kontrolnych.

Celem badań było określenie wpływu wielkości dodatku izolatu białka sojowego, hydrokoloidów polisacharydowych, preparatu błonnika pokarmowego oraz substancji smakowo-zapachowych na jakość napojów sojowych. Dodatek gumy guar w większym stopniu podnosił stabilność napoi sojowych niż dodatek mączki chleba świętojańskiego, przy czym wyżej oceniono cechy sensoryczne napoi zawierających mączkę chleba świętojańskiego. Pod względem właściwości fizykochemicznych i cech sensorycznych najwyżej, spośród badanych, oceniono próbkę napoju zawierającą 3,48% izolatu białka sojowego, 0,5% mączki chleba świętojańskiego oraz 0,5% błonnika. Rodzaj substancji smakowo-zapachowych miał wpływ na ogólną ocenę sensoryczną napojów. Najwyższym stopniem pożądalności konsumenckiej charakteryzował się napój o smaku malinowym.

Zbadano możliwość wzbogacenia cottage cheese w wapń przez dodatek soli wapniowych do śmietanki stosowanej do natłuszczania ziaren serowych. Sole wapniowe rozpuszczalne w wodzie powodowały zmniejszenie stabilności termicznej białek śmietanki. Maksymalną ilość wapnia (45 mg%) udało się wprowadzić w postaci glukonianu wapnia. Zastosowanie soli wapniowych rozpuszczalnych w wodzie nie pozwoliło na osiągnięcie znacznej fortyfikacji. Dodatek soli nierozpuszczalnych w wodzie pozwolił na uzyskanie dużo wyższego poziomu wzbogacenia (ok. 350 mg%). Zbadano także wpływ dodatku śmietanki zawierającej sole wapniowe na wybrane cechy cottage cheese. Najkorzystniejsze wzbogacenie, bez pogorszenia cech sensorycznych, uzyskano stosując dodatek soli wapniowych nierozpuszczalnych w wodzie lub chlorku wapnia. Stosowane sole wapniowe powodowały zmianę kwasowości serów cottage zależnie od ich ilości i rodzaju.

Streszczenie: Podjęto badania nad określeniem zmian zdolności wygaszania wolnych rodników DPPH przez substancje zawarte w oleju sojowym tłoczonym na zimno oraz w olejach pobranych po poszczególnych etapach rafinacji. Oznaczono zawartość tokoferoli oraz ogólną zawartość związków fenolowych. Zbadano zdolność wygaszania wolnych rodników DPPH^* oraz dla obiektywnego wyznaczenia potencjału przeciwutleniającego obliczono współczynnik aktywności antyrodnikowej (AE). Najwyższą zdolność wygaszania DPPH^* miały substancje zawarte w oleju tłoczonym na zimno. Olej ten miał także największy współczynnik aktywności antyrodnikowej (AE = 14,51∙10^-3). Największą ilość tokoferoli oznaczono w oleju surowym, a związków fenolowych w oleju tłoczonym na zimno. Stwierdzono, że każdy kolejny etap rafinacji powoduje obniżenie zawartości tokoferoli i związków fenolowych.

Zbadano katalizujący wpływ chlorku wapnia na proces dojrzewania solonego śledzia bałtyckiego. Tusze śledzia, świeże lub mrożone/rozmrożone, zalewano 12-procentowym roztworem NaCl zawierającym 0, 0,1, 0,5 lub 1,0%, chlorku wapnia, stosując proporcję surowca do roztworu 1:1 (wagowo). Próby inkubowano przez 18 dni w temperaturze 7±1°C i pobierano do badań po 1, 3, 5, 7, 9, 11, 15 i 18 dobach dojrzewania. Oznaczano pH, zawartość wody i produkty hydrolizy białka (PHB), rozpuszczalne w 6-procentowym roztworze NaCl i w 5-procentowym kwasie trichorooctowym (TCA), metodą biuretową i zmodyfikowaną metodą Lowry’ego, a także pożądalność sensoryczną mięsa. Stwierdzono, że dodatek chlorku wapnia do zalewy najbardziej intensyfikuje powstawanie PHB rozpuszczalnych w 6-procentowym roztworze NaCl, strącalnych w 5-procentowym TCA, w mniejszym zaś stopniu peptydów rozpuszczalnych w 5-procentowym roztworze TCA, natomiast prawie nie intensyfikuje powstawania tyrozyny. Działa także konserwująco na solonego śledzia, przedłużając szczególnie okres indukcyjny, przed fazą intensywnego wzrostu trimetylaminy. Chlorek wapnia poprawiał teksturę mięsa solonego śledzia bardziej efektywnie w wypadku surowca świeżego niż mrożonego/rozmrożonego. Efektywność ta zależała jednak wyraźnie od stężenia chlorku wapnia i czasu dojrzewania. Najlepszą teksturę wykazywały ryby dojrzewające w zalewie zawierającej 0,1% chlorku wapnia. Praktyczne stosowanie chlorku wapnia jako katalizatora procesu dojrzewania ryb solonych może być ograniczone ze względu na jego wyczuwalność sensoryczną w gotowym produkcie. Dlatego maksymalne stężenie chlorku wapnia w zalewie nie powinno przekraczać 0,5%.

Celem pracy było sprawdzenie, na dużej populacji kurcząt brojlerów pochodzących z bieżącej produkcji zakładów drobiarskich, jak kształtują się cechy fizykochemiczne mięsa PSE, DFD i normalnego podzielonego na wspomniane klasy jakościowe na podstawie wyników pomiaru pH₁₅. W doświadczeniu przebadano 264 sztuki kurcząt brojlerów pochodzących od różnych dostawców. Na podstawie pomiaru pH w 15 minucie po uboju mięso klasyfikowano jako normalne i wadliwe typu PSE i DFD. Po 24 h mięso było oceniane sensorycznie (barwa i sprężystość) i poddane badaniom fizykochemicznym (pH₂₄, pomiar barwy – jasność, zawartość barwników hemowych, zawartość białka rozpuszczalnego w wodzie, zawartość wody wolnej, zdolność wiązania wody i wielkość wycieku termicznego). Biorąc pod uwagę cechy odzwierciedlające wodochłonność mięsa (zdolność wiązania wody, woda wolna, wyciek termiczny) przeprowadzone badania nie potwierdziły że pH₁ jest wystarczającym kryterium podziału mięsa drobiowego na PSE, normalne i DFD. Natomiast pod względem cech, które kształtują się pod wpływem różnej szybkości poubojowej glikolizy takich, jak barwa i sprężystość, oceniane sensorycznie, oraz jasność barwy i zawartość barwników hemowych mięso było zróżnicowane.

Badano wpływ osłonki i metody pakowania na przechowalnicze zmiany jakości sensorycznej kiełbasy typu parówkowa o zróżnicowanym składzie podstawowym. Wykazano korzystny wpływ osłonki typu nojax na jakość sensoryczną kiełbas. W związku z tym analizowano wpływ metody pakowania na zachowanie jakości sensorycznej kiełbas w tej osłonce. Stwierdzono, że ogólna ocena jakości kiełbas o różnym poziomie tłuszczu, pakowanych i przechowywanych w atmosferze modyfikowanej, jest statystycznie istotnie lepsza niż prób pakowanych w próżni.

Materiałem badawczym było 14 rodzajów gotowych do spożycia surówek warzywnych, zaliczanych do żywności nisko przetworzonej (o 7 dniach trwałości). Oznaczano w nich: suchą masę, białko ogółem, cukry ogółem, błonnik surowy, popiół ogólny, kwas askorbinowy oraz azotany i azotyny. W zależności od rodzaju surówki występowały istotne różnice między średnią zawartością poszczególnych składników. Większość badanych surówek (porcja 100 g) mogła zapewnić około 20-40% dziennego zapotrzebowania ludzi dorosłych na witaminę C. Zawartość azotanów wahała się w przedziale 184,9-768,6 mg NaNO₃(kg^-1 i można ją określić jako niską do średniowysokiej. W większości prób surówek nie stwierdzono obecności azotynów, a w pozostałych ich ilość była niska i wynosiła 0,20-0,83 mg NaNO₂(kg–^;1.

Celem badania ankietowego przeprowadzonego jesienią 2003 roku wśród 449 uczniów w wieku 13-15 lat była ocena częstotliwości występowania zwyczaju pojadania między posiłkami, charakterystyka produktów żywnościowych spożywanych w formie pojadania oraz czynników sprzyjających występowaniu tego zwyczaju. Zwyczaj pojadania między posiłkami był charakterystyczny dla ponad 90% badanych, przy czym najwięcej osób, jako pojadaną żywność, wskazywało słodycze. Więcej dziewcząt niż chłopców pojadało owoce, wyroby czekoladowe, cukierki i lizaki; odwrotną zależność zaobserwowano w wypadku pączków i bułek drożdżowych. Większej liczbie spożywanych posiłków towarzyszyło częstsze występowanie zwyczaju pojadania.

Celem pracy było porównanie preferencji i częstotliwości spożycia wybranych 29 rodzajów owoców wśród 235 dziewcząt oraz 129 kobiet w ciąży. Wykazano wysoki stopień preferencji większości owoców. Najbardziej lubianymi zarówno wśród dziewcząt, jak i kobiet w ciąży były truskawki, winogrona, mandarynki, brzoskwinie oraz jabłka, a najmniej awokado, granaty oraz mango. Natomiast do najczęściej spożywanych należały jabłka, cytryny, pomarańcze i banany, a najrzadziej również owoce najmniej lubiane. Wykazano słabą siłę związku pomiędzy szeregami preferencji i częstotliwości spożycia badanych owoców zarówno w grupie dziewcząt, jak i kobiet ciężarnych.

W artykule zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych w 2003 roku na próbie 100 kobiet, dotyczących uwarunkowań zachowań konsumentów na rynku koncentratów spożywczych. Analizą objęto szeroką gamę produktów, w tym koncentraty zup, sosów, przypraw, deserów, ciast w proszku itp. Głównym przedmiotem rozważań były powody i częstotliwość konsumpcji poszczególnych rodzajów koncentratów spożywczych, uwarunkowania wyboru, preferencje w zakresie smaku i marki. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, iż koncentraty spożywcze są powszechnie stosowane przez polskich konsumentów. Stosowanie różnych rodzajów koncentratów w żywieniu w dużej mierze zależy od takich czynników społeczno-ekonomicznych, jak wiek, wykształcenie, dochód oraz miejsce zamieszkania, przy czym kierunek i siła oddziaływania poszczególnych determinantów zależą od grupy asortymentowej koncentratów. Należy się spodziewać systematycznego wzrostu spożycia koncentratów spożywczych. Wzrost zainteresowania konsumentów będzie dotyczył głównie produktów zaawansowanych technologicznie, które już dziś cieszą się rosnąca popularnością głównie wśród osób młodych i wykształconych.