Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Formatio Circumiectus
(Kształtowanie Środowiska) 13 (3) 2014
Streszczenia
Wybierz numer

TytułPROJEKT KONCEPCYJNY ZAGOSPODAROWANIA SIEDLISKA WIEJSKIEGO NA POŁUDNIOWYM MAZOWSZU
AutorMargot Dudkiewicz, Wojciech Durlak, Marzena Parzymies, Ewa Grela
Strony3–9
Słowa kluczoweogród wiejski, ogród rodzinny, ogród wielopokoleniowy
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem pracy było opracowanie projektu koncepcyjnego siedliska wiejskiego w miejscowości Bukówno, gm. Radzanów. W projekcie uwzględniono elementy charakterystyczne dla wsi położonej w regionie Ziemi Białobrzeskiej, na południowym Mazowszu. Ogród zajmuje powierzchnię 2600 m2. Na terenie przeprowadzono inwentaryzację szaty roślinnej, analizę wybranych elementów środowiska i powiązań widokowych, a na podstawie uzyskanych informacji wykonano projekt zagospodarowania działki.
Pokaż

TytułCYKLE HYDROGEOLOGICZNE W ŚWIETLE BADAŃ MONITORINGOWYCH W KARPATACH
AutorPiotr Freiwald, Robert Patorski, Krzysztof Witek
Strony11–19
Słowa kluczoweKarpaty, wody podziemne, monitoring wód podziemnych, cykle hydrogeologiczne
StreszczeniePokaż streszczenie
W ramach monitoringu w Karpatach bada się zmiany wahań zwierciadła wód podziemnych i wydajności źródeł. Uwzględnione w artykule obserwacje prowadzone były przez PIG-PIB w okresie od 1989 r. do października 2013 r. oraz przez IMGW od lat 60 ubiegłego wieku do 2000 r. W ramach Państwowej Służby Hydrogeologicznej obserwacje realizuje się w 88 punktach badawczych, z czego 49 stanowią studnie wiercone, 35 źródła i 4 studnie kopane. W wielu punktach obserwacyjnych zaznaczają się wieloletnie (trwające około 20 lat), cykliczne zmiany wydajności źródeł i wahań zwierciadła wód podziemnych. Wyniki prowadzonych w ramach monitoringu wód podziemnych obserwacji zmian położenia ich zwierciadła dały podstawę do wyznaczenia cykli hydrogeologicznych związanych ze zmianami stanu retencji.
Pokaż

TytułSZACUNEK POTENCJALNYCH EFEKTÓW EKOLOGICZNYCH ENERGII BIOMASY DREWNA WIERZBY ENERGETYCZNEJ W GMINIE SKAŁA W UJĘCIU PRZESTRZENNYM
AutorGrażyna Gawrońska, Krzysztof Gawroński, Tomasz Salata
Strony21–30
Słowa kluczoweenergia biomasy drewna, efekty ekologiczne.
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono metodykę szacunku efektów ekologicznych rozumianych jako zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego wynikających z zastosowania wierzby energetycznej jako paliwa alternatywnego dla węgla kamiennego w gminie Skała w województwie małopolskim. Bazę badawczą stanowiła szczegółowa inwentaryzacja terenowa odłogów występujących na badanym obszarze. W konkluzji Autorzy wykazali efekty ekologiczne wyrażone niewyemitowaniem do powietrza takich zanieczyszczeń jak dwutlenek węgla i dwutlenek siarki oraz istotnym zmniejszeniem emisji tlenków azotu. Uzyskane efekty ekologiczne są szczególnie istotne dla analizowanej gminy ze względu na to, że bezpośrednio sąsiaduje z Ojcowskim Parkiem Narodowym.
Pokaż

TytułBUDOWA I ZASTOSOWANIE MODELI BILANSOWYCH DLA POTRZEB ZLEWNIOWEGO ZARZĄDZANIA ZASOBAMI WODNYMI (NA PRZYKŁADZIE RZEKI SKAWY)
AutorIzabela Godyń, Wojciech Indyk, Adam Jarząbek
Strony31–42
Słowa kluczowegospodarka wodna, bilans dynamiczny, model, Skawa
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule zaprezentowano metodykę opracowywania dynamicznego bilansu wodnogospodarczego zlewni rzecznej wraz z wykonanym na jej podstawie modelem komputerowym. Przedstawiono problemy oraz wyniki wdrożenia tego modelu dla zlewni Skawy. Model umożliwia wykonywanie ilościowych i jakościowych analiz bilansowych dla różnych wariantów zagospodarowania zasobów wodnych zlewni – zmienności potrzeb wodnych użytkowników, zabudowy hydrotechnicznej oraz wymagań utrzymania przepływów nienaruszalnych.
Pokaż

TytułWARUNKI GEOTECHNICZNE POSADOWIENIA OBIEKTÓW ZWIĄZANYCH Z ROZBUDOWĄ BUDYNKU D UNIWERSYTETU ROLNICZEGO PRZY UL. BALICKIEJ 116 W KRAKOWIE
AutorAndrzej Gruchot, Eugeniusz Zawisza
Strony43–54
Słowa kluczoweposadowienie budynku, nośność podłoża fundamentowego
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki badań warunków geotechnicznych posadowienia budynku D Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie przy ul. Balickiej 116 wykonanych dla potrzeb jego rozbudowy o dwa przylegające do niego budynki – od strony północnej (A) i południowej (B). Przeprowadzone badania wykazały, że budynek D jest posadowiony w obrębie warstwy piasku pylastego na ławie betonowej bez odsadzek, o szerokości 0,6 m. Zaproponowano posadowienie obydwu nowo projektowanych budynków na ławach fundamentowych o szerokości 0,60 m i na głębokości 1,20 m (budynek B) i 1,40 m (budynek A) w warstwie piasku pylastego. Przeprowadzone obliczenia wykazały dużą nośność podłoża gruntowego. Dla celów projektowych proponuje się przyjąć wartości oporu granicznego otrzymane z obliczeń wykonanych zgodnie z Eurokodem 7.
Pokaż

TytułOCENA SPOSOBU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU NATURA 2000 TORFOWISKO WIELKIE BŁOTO W SZAROWIE (GMINA KŁAJ) W ZMIENIAJĄCYCH SIĘ WARUNKACH SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH
AutorJózef Hernik, Andrzej Bielak, Elżbieta Ulman, Michał Bojar
Strony55–67
Słowa kluczoweNatura 2000, Wielkie Błoto, Szarów, gmina Kłaj, zagospodarowanie, torfowisko
StreszczeniePokaż streszczenie
Położone w Puszczy Niepołomickiej torfowisko Wielkie Błoto jest obszarem intensywnych zmian zagospodarowania przestrzennego. Po II wojnie światowej torfowisko to było użytkowane rolniczo, stanowiło teren eksploatacji torfu oraz dostarczało surowców do produkcji czerni lakierniczej. Prawo własności do terenów Wielkiego Błota zmieniało się wraz z upływem czasu, na czym skorzystali mieszkańcy. Eksploatacja torfu do lat 90. ubiegłego wieku przyczyniała się do rozwoju wsi Szarów. Jednakże zmieniająca się sytuacja polityczna i gospodarcza kraju wywarła też wpływ na samo Wielkie Błoto. Wraz z początkiem lat 90. XX wieku większa część mieszkańców zrezygnowała z działalności rolniczej, co doprowadziło do zakrzaczenia terenu. Od 2011 r. torfowiska zostały włączone do obszarów Natura 2000. Należy jednak pamiętać, że celem opracowywania nowych sposobów zagospodarowania tego terenu powinna być aktywna ochrona, która będzie korzystna zarówno dla fauny oraz flory tego obszaru, jak i dla mieszkańców wsi Szarów oraz turystów. Obszar Wielkiego Błota może być stymulatorem rozwoju regionu.
Pokaż

TytułRYNEK NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH W PIENIŃSKIM PARKU NARODOWYM
AutorWładysława Morzyniec, Bogusława Kwoczyńska
Strony69–78
Słowa kluczowewykup gruntów, struktura władania, struktura użytkowanie, Pieniński Park Narodowy, obszar chroniony
StreszczeniePokaż streszczenie
Struktura użytkowania gruntów i praw własności do nich na obszarze Pienińskiego Parku Narodowego jest niekorzystna dla prowadzenia procesów ochrony zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o ochronie przyrody, ponieważ duża część powierzchni stanowi własność prywatną. Od szeregu lat Park prowadzi wykup praw własności na rzecz Skarbu Państwa, jednak często brak woli właścicieli do odsprzedaży gruntów oraz brak środków finansowych spowalnia ten proces. W okresie 7 lat Park wykupił 366 działek ewidencyjnych o łącznej powierzchni 39,7669 ha.
Pokaż

TytułSZYBKIE POZYSKIWANIE PRECYZYJNYCH I WIARYGODNYCH INFORMACJI GEODEZYJNYCH W CZASIE RZECZYWISTYM NA POTRZEBY INŻYNIERII ŚRODOWISKA
AutorZbigniew Siejka
Strony79–90
Słowa kluczowepomiary GNSS-RTK, system ASG-EUPOS, korekcje RTK
StreszczeniePokaż streszczenie
Ochrona środowiska to dzisiaj jedna z najważniejszych dla współczesnych społeczeństw dziedzin wiedzy i nauki, która odnosi się w sposób ścisły do otaczającej nas przestrzeni od skali mikro do skali makro dla różnych form jego ochrony. Szybki postęp technologiczny sprawił, że szczególnie w ciągu ostatnich kilkunastu lat zrewolucjonizowane zostały metody pozyskiwania, przetwarzania i prezentowania informacji przestrzennych na różne potrzeby, w tym również na potrzeby inżynierii środowiska. Głównym efektem tych zmian jest powstanie technologii GIS (Geographical Information System), które pozwalają nam wizualizować, analizować, interpretować, ujawniać relacje oraz trendy występujące w otaczającym środowisku. Technologie GIS łączą wiele dziedzin wiedzy i nauki, tj. geodezję, kartografię, geografię i informatykę. Skuteczność i wydajność tych systemów zależy jednak od podstawowej rzeczy, jaką jest wiarygodne i odpowiednio precyzyjne wykonanie pomiarów bezpośrednio w terenie. To natomiast stanowi domenę współczesnej geodezji, która daje nam szerokie możliwości w tym zakresie. Jedną z najskuteczniejszych na dzień dzisiejszy technologii mogących zaspokoić te potrzeby jest technologia satelitarna oraz związane z nią systemy pozycjonowania i nawigacji satelitarnej. W pracy na przykładzie empirycznym przedstawiono sposób wykorzystania takiego systemu. Przeanalizowano uzyskane wyniki pod kątem ich dokładności oraz efektywności pomiarów, wskazano korzyści płynące z wdrażania nowoczesnej technologii satelitarnej w sektorze ochrony środowiska.
Pokaż

TytułUSŁUGI EKOSYSTEMÓW JEZIORNYCH – KLASYFIKACJA, WALORYZACJA, ZASTOSOWANIA
AutorMarta Szkaradkiewicz, Jan Kazak, Katarzyna Sabura, Jerzy Oleszek
Strony91–99
Słowa kluczoweusługi ekosystemów, ekosystemy słodkowodne, wycena usług ekosystemów
StreszczeniePokaż streszczenie
Koncepcja usług ekosystemów jest rozwijającym się polem badawczym. Koncepcja ta wywodzi się z dokonań dyscypliny, jaką jest ekonomia środowiska, czyli łączenia aspektów środowiskowych z ekonomicznymi. Usługi ekosystemów mogą być również postrzegane jako inne podejście do pojęcia kapitału naturalnego, który wraz z kapitałem ekonomicznym i społecznym oraz ich wzajemnymi relacjami tworzy podwaliny koncepcji zrównoważonego rozwoju. Najczęściej przytaczana definicja usług ekosystemowych została wypracowana w ramach projektu Milenijnej Oceny Ekosystemów (MA) i zakłada, że są to korzyści, jakie ludzie czerpią z ekosystemów. W 2005 roku w ramach MA przyjęto podział usług ekosystemów na podstawowe, zaopatrujące, regulujące i kulturowe. Na podstawie wyników prac zespołu dokonującego Milenijnej Oceny Ekosystemów oraz Agencji Ochrony Środowiska w Stanach Zjednoczonych w artykule dokonano podziału usług ekosystemów jeziornych. Do otrzymanej klasyfikacji zaproponowano metody wyceny oraz zastosowania koncepcji usług ekosystemów.
Pokaż

TytułWYBÓR WARIANTU USUWANIA I UNIESZKODLIWIANIA ŚCIEKÓW Z WYKORZYSTANIEM ANALIZY DECYZYJNEJ NA PRZYKŁADZIE WIEJSKICH JEDNOSTEK OSADNICZYCH
AutorWeronika Wójcik, Zbigniew Mucha, Agnieszka Generowicz
Strony101–114
Słowa kluczoweanaliza wielokryterialna, metoda AHP, metoda programowania kompromisowego, usuwanie i oczyszczanie ścieków
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule przedstawiono propozycję zastosowania analizy decyzyjnej do wyboru sposobu usuwania i oczyszczania ścieków na terenach wiejskich. Wybór optymalnego rozwiązania oparto na kryterium zrównoważonego rozwoju. Zaproponowane metody: hierarchiczna metoda AHP i metoda programowania kompromisowego, mogą być wykorzystywane do wyboru najlepszego rozwiązania na etapie planowania systemu usuwania i oczyszczania ścieków w wiejskich jednostkach osadniczych, z uwagi na to, że analiza i wybór rozwiązania systemu usuwania i unieszkodliwiania ścieków z terenów wiejskich jest skomplikowanym zadaniem decyzyjnym, które powinno być ocenione w wielu różnorodnych aspektach, przy użyciu różnych kryteriów i mierników.
Pokaż

TytułANALIZA MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA NAZIEMNEGO SKANINGU LASEROWEGO W KONTROLI I OCENIE STANU TECHNICZNEGO BUDOWLI PIĘTRZĄCYCH WODĘ
AutorMaria Zygmunt, Pelagia Biłka
Strony115–124
Słowa kluczowebezpieczeństwo zapór wodnych, naziemny skaner laserowy, chmura punktów
StreszczeniePokaż streszczenie
Specyfika hydrotechnicznych budowli piętrzących sprawia, że obiekty te powinny być szczególnie starannie kontrolowane, a pozyskiwane w ramach kontrolnych pomiarów i obserwacji dane powinno się wykorzystać do sporządzania oceny stanu bezpieczeństwa obiektu. Techniki stosowane przy kontroli i ocenie stanu technicznego budowli piętrzących należy doskonalić wraz ze wzrostem doświadczenia w tym zakresie. W niniejszym artykule przeanalizowano możliwość uzupełnienia dotychczas używanych metod kontroli zapór wodnych technologią naziemnego skaningu laserowego, pozwalającą na bardzo szybkie i automatyczne określenie lokalizacji, geometrii oraz właściwości powierzchni obiektów. Wykonane dla zapór Solina-Myczkowce i Rożnów prace badawcze dowiodły, że na podstawie obserwacji uzyskanych skanerem laserowy można wzbogacić podstawowe działania diagnostyczne prowadzone w celu kontroli i oceny stanu technicznego budowli piętrzących.
Pokaż