Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Hortorum Cultus
(Ogrodnictwo) 15 (2) 2016
Streszczenia
Wybierz numer

TytułWPŁYW ZAWARTOŚCI WODY W GLEBIE NA FIZJOLOGICZNE PARAMETRY, WYDAJNOŚĆ ORAZ SUBSTANCJE CZYNNE CZĄBRU OGRODOWEGO (Satureja hortensis L.)
AutorPeter Radácsi, Katalin Inotai, Szilvia Sárosi, Éva Németh
Strony3–12
Słowa kluczowepojemność wodna, stres suszy, olejek lotny, SPME, potencjał wodny, SPAD
StreszczeniePokaż streszczenie
Badano wpływ dostarczanej wody na odmianę ‘Budakalászi’ Satureja hortensis L. (cząber ogrodowy). Trzy poziomy saturacji (70–50–30%) pojemności wodnej gleby (SWC) zastosowane w komorze klimatycznej spowodowały istotne zmiany parametrów fizjologicznych roślin cząbru. W porównaniu z kontrolą (70% SWC), najbardziej suche warunki (30% SWC) powodowały ponad 20% spadek względnej zawartości wody (RWC) w roślinach oraz prawie 5-krotnie mniejszy potencjał wodny. Wartości SPAD wskazywały na zawartość chlorofilu o 45% wyższą w najniższym reżimie nawadniania. Zmniejszenie SWC (30%) istotnie wpłynęło na plon cząbru: świeża masa zmniejszyła się o 54% natomiast sucha masa o 46%. Nie wykryto żadnych zmian w stosunku masaliści/całkowita masa kiełków. Najwyższe stężenie olejków lotnych (EO) w liściach (5,300 ml·100 g-1) zmierzono w roślinach narażonych na umiarkowany stres suszy (50% SWC), natomiast rośliny kontrolne i rośliny wystawione na ostry stres wodny wykazywały niższą kumulację olejków lotnych (odpowiednio 4,922 i 4,782 ml·100 g-1). Wytwarzanie EO obliczone na podstawie wartości świeżego plonu oraz stężenie EO były najniższe w przypadku roślin rosnących w doniczkach o najniższej zawartości wody w glebie. Głównymi składnikami olejku w każdym zabiegu był karwakrol (56,7–60,6% EO) oraz γ-terpinen (29,7–32,3% EO). Dostarczanie wody nie modyfikowało w sposób istotny składu ilościowego EO jednak wpływało w sposób zauważalny na olejki lotne uzyskane techniką HS. W przeciwieństwie do poprzedniej praktyki stwierdzono, że bez właściwej dostawy wody uprawa cząbru ogrodowego nie może być skuteczna.
Pokaż

TytułZEOLITY JAKO KOMPONENTY PODŁOŻY W UPRAWIE ROŚLIN OZDOBNYCH – Catharanthus roseus (L.) G. iI Gazania rigens var. rigens (L.) Gaertn.
AutorAgnieszka Dobrowolska, Piotr Żurawik
Strony13–25
Słowa kluczowefrakcja zeolitu, kwitnienie, nasiona, podłoże, rośliny rabatowe, wzrost
StreszczeniePokaż streszczenie
W Polsce zeolity – naturalne glinokrzemiany o doskonałych właściwościach sorpcyjnych i jonowymiennych – są stosunkowo mało rozpowszechnionymi podłożami. Podłoża z dodatkiem zeolitu mają lepsze właściwości chemiczne i fizyczne: całkowitą porowatość czy zdolność zatrzymywania wody. Celem badań była ocena przydatności zeolitu do produkcji rozsady odmian Catharanthus roseus i Gazania rigens var. rigens. Do wysiewu nasion zastosowano następujące podłoża: 1. torf odkwaszony, 2. gotowe podłoże do wysiewu AURA firmy Hollas, 3. torf + zeolit drobny 1:1, 4. torf + zeolit drobny 3:1, 5. torf + zeolit gruby 1:1, 6. torf + zeolit gruby 3:1. Do wszystkich podłoży dodano nawóz Azofoska w dawce 2 g∙dm3. W drugim etapie doświadczenia rozsadę z każdego wariantu posadzono do trzech podłoży, które stanowił: I. torf odkwaszony, II. torf z dodatkiem zeolitu drobnego w ilości 20%, III. torf z dodatkiem zeolitu grubego w ilości 20%. Dodatek zeolitów do podłoża do wysiewu poprawia rozwój korzeni siewek gazanii przy jednoczesnym ograniczeniu wzrostu pędów. Rośliny gazanii, których nasiona wysiewano do podłoży z dodatkiem zeolitu – niezależnie od rodzaju użytego substratu do dalszej uprawy – wytworzyły więcej pąków kwiatowych niż pozostałe rośliny. Najmniej korzystne dla wzrostu i kwitnienia barwinka różowego było podłoże z dodatkiem drobnego zeolitu w ilości 20%; rośliny były niższe, miały mniej liści i zdecydowanie słabiej kwitły.
Pokaż

TytułWPŁYW RÓŻNYCH PODŁOŻY I STĘŻEŃ IBA NA PRZYPADKOWE UKORZENIENIE RODZIMYCH SADZONEK Vitex agnus-castus L.
AutorEsin Ari
Strony27–41
Słowa kluczoweauksyny, sadzonka, udomowienie, roślina ozdobna, podłoże, Vitex agnus-castus
StreszczeniePokaż streszczenie
Vitex agnus-castus L. (niepokalanek pospolity) jest rodzimym gatunkiem roślin o wartościowych dekoracyjnych, funkcjonalnych i medycznych właściwościach. Celem badań było określenie najbardziej praktycznych i optymalnych warunków ukorzeniania dla udanej produkcji Vitex agnus-castus L. Skupiono się na określeniu optymalnego czasu zbioru sadzonek oraz wpływu różnych podłoży i stężeń IBA na zdolności ukorzeniania i rozwoju sadzonek Vitex agnus-castus L. Przeprowadzono dwa doświadczenia z ukorzenianiem: na początku i na końcu sezonu liściastego. W Dośw. I jako podłoże przetestowano mieszankę piasek i piasek: torfowiec (1:1 v/v), a w Dośw. II perlit dodany do poprzednich podłoży. Sadzonki pędów zdrewniałych traktowano różnymi stężeniami IBA w obu doświadczeniach. Na podstawie wyników Dośw. II wnioskuje się, że zarówno podłoże jak i stężenie, a także ich interakcja, miały znaczny wpływ na przypadkowe ukorzenienie. Poza tym wykazano, że maksymalny wskaźnik ukorzenienia (100%) oraz najbardziej intensywny wzrost sadzonek V. agnus-castus miał miejsce przy końcu pory liści w podłożu z perlitu potraktowanego stężeniami IBA.
Pokaż

TytułWPŁYW META-TOPOLINY NA MIKROPROPAGACJĘ PODKŁADKI GRUSZY OHF-333 (Pyrus communis L.)
AutorNatalya Dimitrova, Lilyana Nacheva, Małgorzata Berova
Strony43–53
Słowa kluczowemikrorozmnażanie, cytokinina, parametry wzrostu, zmiany fizjologiczne
StreszczeniePokaż streszczenie
W badaniu oceniono wpływ naturalnej, aromatycznej cytokininy meta-topoliny (mT) na mikropropagację podkładek gruszy OHF-333 (Pyrus сommunis L.). Hodowlę eksplantatów przeprowadzono w komorze hodowlanej w kontrolowanych warunkach. Eksplantaty wykładano na pożywkę Murashige i Skooga [1962] uzupełnioną meta-topoliną (0 μM, 3 μM , 6 μM, 9 μM lub 12 μM). Po trzech tygodniach określono parametry wzrostu, wykonano analizy fizjologiczne i biochemiczne. Wyniki tego badania wskazują, że w hodowli in vitro brak cytokininy nie zapewnia praktycznego rozwiązania dla skutecznego mikrorozmnażania podkładek gruszy. Zastosowanie 6–9 μM meta-topoliny spowodowało polepszenie współczynnika rozmnażania oraz otrzymanie pędów o wysokiej jakości. Użycie 6–9 μM meta-topoliny spowodowało również poprawę wymiany gazowej liści. Dlatego cytokinina meta-topolina w stężeniu 6–9 μM została wskazana jako optymalny poziom cytokinin przy mikrorozmnażaniu podkładek gruszy OHF-333.
Pokaż

TytułCHARAKTERYSTYKA IZOLATÓW WIRUSA LIŚCIOZWOJU CZEREŚNI (Cherry leaf roll virus, CLRV) PORAŻAJĄCYCH ROŚLINY Z RODZAJU Sambucus
AutorHanna Berniak
Strony55–66
Słowa kluczowebez czarny, choroby wirusowe, analiza sekwencji
StreszczeniePokaż streszczenie
Przedmiotem badań były rośliny trzech gatunków bzu (Sambucus nigra, S. kamtschatica i S. racemosa) rosnące na stanowiskach naturalnych lub uprawiane w komercyjnych szkółkach w Polsce. W roślinach z objawami przejaśnienia nerwów lub chlorotycznymi wzorami na liściach wykryto wirusa liściozwoju czereśni (Cherry leaf roll virus, CLRV). Dziewięć izolatów wirusa scharakteryzowano na podstawie ich właściwości serologicznych oraz analizy sekwencji fragmentów RNA2. W teście DAS-ELISA z użyciem czterech zestawów IgG służących do diagnozowania CLRV w roślinach bzu, brzozy, czereśni i jesionu badane izolaty reagowały ze wszystkimi przeciwciałami poliklonalnymi, co wskazuje na ich zbliżone właściwości serologiczne. Porównanie niekodującego regionu końca 3’ (3’NCR) wykazało wysokie podobieństwo sekwencji tego fragmentu (powyżej 95%) dla izolatów wirusa wykrytych w roślinach bzu. Analiza fragmentu sekwencji nukleotydowej poliproteiny (P2) zawierającej region kodujący gen białka płaszcza wirusa (CP) wykazała większe zróżnicowanie tego regionu niż regionu 3’NCR. Podobieństwo sekwencji regionu P2 zawierało się w przedziale od 88 do 93%. Analiza filogenetyczna przeprowadzona dla sekwencji obu regionów wykazała, że badane izolaty z bzów grupowały się na wspólnej gałęzi drzewa filogenetycznego i umożliwiła ich zaklasyfikowanie do grupy E, w której znajduje się większość dotychczas opisanych izolatów CLRV wykrytych w roślinach z rodzaju Sambucus. Uzyskane wyniki analiz serologicznych i molekularnych wskazują na wysoką specyficzność izolatów CLRV z bzu względem rośliny gospodarza.
Pokaż

TytułWPŁYW PRZYGINANIA PĘDÓW ORAZ PODKŁADKI NA WIELKOŚĆ I JAKOŚĆ PLONU KWIATÓW CIĘTYCH RÓŻ ODMIANY RED HOUSE
AutorMariusz Szmagara, Jerzy Hetman, Krystyna Pudelska, Danuta Kozak, Barbara Marcinek, Margot Dudkiewicz
Strony65–75
Słowa kluczoweRosa, formowanie, uprawa w tunelu foliowym
StreszczeniePokaż streszczenie
W nowoczesnych uprawach pod osłonami przy zastosowaniu metody przyginania pędów, kształt krzewu różanego uzyskuje się przez przygięcie pędu pierwotnego, wyprowadzenie i odpowiednie ścinanie pędów kwiatowych oraz jednoczesne przyginanie pędów małowartościowych. Z przeprowadzonych w latach 2010–2012 badania wynika, że przyginanie pędów odmiany Red House zwiększa wybijanie z nich pędów kwiatowych wysokiej jakości, a parametry ciętych pędów kwiatowych z krzewów prowadzonych tradycyjnie i metodą z przyginaniem pędów są do siebie zbliżone. W nieogrzewanym tunelu foliowym istotny wpływ na wielkość i jakość plonu ma zastosowana podkładka. Krzewy okulizowane na R. multiflora charakteryzowały się wyższym plonowaniem w stosunku do R. canina Schmid’s Ideal.
Pokaż

TytułWPŁYW PRZECHOWYWANIA W CHŁODNI NA BIOAKTYWNE SKŁADNIKI I WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE BORÓWKI KAUKASKIEJ (Vaccinium arctostaphylos L.). BADANIE WSTĘPNE
AutorBurhan Ozturk, Orhan Karakaya, Suleyman Muhammed Celik, Medeni Karakaya, Saadet Koc Guler, Tarık Yarılgac, Habip Aydın and Ahmet Ozturk
Strony77–93
Słowa kluczowekwas chlorogenowy, flawonoidy, zwartość miąższu, fenole, utrata masy
StreszczeniePokaż streszczenie
Zbadano aktywność antyoksydacyjną (AA), całkowitą zawartość fenoli (TP), flawonoidów (TF), indywidualnych związków fenolowych (IPC), witaminy C oraz sześć innych cech, takich jak utrata wagi, zwartość miąższu, barwa, zawartość rozpuszczalnych substancji stałych (SSC), sucha masa oraz kwasowość (TA) owoców borówki kaukaskiej (Vaccinium arctostaphylos L.) podczas zbioru oraz z tygodniowymi przerwami po zbiorach w czasie całego okresu przechowywania w chłodni w temperaturze 0°C przez 4 tygodnie. Zaobserwowano istotny spadek masy owoców i zwartości miąższu podczas okresu przechowywania w chłodni. Wartości barwy zmniejszyły się istotnie, natomiast zaobserwowano wzrost wartości kąta odcienia. Zaobserwowano istotny wzrost suchej masy, ale spadek został zanotowany w zawartości SSC, TA oraz witaminy C. Owoce borówki kaukaskiej miały dość wysoką zawartość polifenoli. Całkowita zawartość fenoli (TP), flawonoidów (TF), aktywność antyoksydacyjna (AA) (według testów antyoksydacyjnych ABTS+, DPPH· i FRAP) oraz indywidualne związki fenolowe (IPC) istotnie zmniejszyły się w okresie przechowywania w chłodni. Kwas chlorogenowy był głównym fenolem w owocach borówki kaukaskiej. Wyciągnięto wniosek, że owoce borówki kaukaskiej o wysokim poziomie związków fenolowych i flawonoidów mogą służyć za potencjalne źródło antyoksydantów.
Pokaż

TytułWPŁYW PREPARATÓW BIOLOGICZNYCH NA ZDROWOTNOŚĆ OWOCÓW PAPRYKI SŁODKIEJ I ZAWARTOŚĆ SACHARYDÓW
AutorAgnieszka Jamiołkowska, Halina Buczkowska, Ali Hamood Thanoon
Strony95–107
Słowa kluczoweCapsicum annuum L., ochrona biologiczna, zdrowotność owoców papryki, cukry
StreszczeniePokaż streszczenie
Ze względu na wysoką wartość biologiczną owoców papryka słodka jest warzywem o dużym znaczeniu gospodarczym. Owoce papryki są bogatym źródłem naturalnych barwników, zwłaszcza karotenoidów, wielu związków o właściwościach przeciw-utleniających, a także sacharydów. Wielkość i jakość plonu papryki słodkiej zależy od technologii uprawy, w tym od profilaktycznych zabiegów ochrony roślin. W dostępnej literaturze jest niewiele informacji na temat wpływu preparatów biologicznych stosowanych do ochrony roślin papryki na wartość biologiczną owoców. Celem pracy wykonanej w latach 2010–2012 była ocena wpływu pięciu preparatów biologicznych: Bioczos Płynny (miazga czosnkowa), Biosept 33 SL (ekstrakt z grejpfruta), Bio-algeen S90 Plus (algi morskie Ascophyllum nodosum), Boni Protect Forte (grzyb Aureobasidium pullulans), na zdrowotność owoców oraz masę owocu handlowego i skład jakościowy sacharydów w papryce słodkiej odmiany Roberta F1. Wpływ badanych preparatów na zdrowotność owoców przedstawiono jako udział liczby owoców z objawami chorobowymi w stosunku do liczby owoców ogółem. Do oznaczenia sacharydów wykorzystano owoce zdrowe, typowe dla odmiany i w pełni dojrzałe. Zawartość cukrów określano we frakcji rozpuszczalnej w wodzie za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej HPLC. W badaniach nie wykazano istotnego wpływu ochrony roślin preparatami biologicznymi na średnią masę owocu handlowego papryki słodkiej. Wykazano natomiast znaczący wpływ preparatów biologicznych na zdrowotność owoców. Najmniejszym udziałem liczby owoców z objawami chorobowymi w liczbie owoców ogółem odznaczało się plonowanie roślin chronionych preparatem Bioczos Płynny. Profilaktyczne stosowanie preparatów biologicznych nie powodowało istotnych zmian w zawartości sacharydów w owocach papryki słodkiej. Wykazano, jednak, iż zabiegi ochronne biopreparatem Boni Protect Forte wpływały nieznacznie na wzrost zawartości glukozy i fruktozy w owocach papryki, a stosowanie Bioczosu Płynnego na zmniejszenie zawartości glukozy i sacharozy.
Pokaż

TytułWARTOŚĆ BIOLOGICZNA WYBRANYCH GATUNKÓW KWIATÓW JADALNYCH
AutorMonika Grzeszczuk, Anna Stefaniak, Anna Pachlowska
Strony109–119
Słowa kluczowerośliny ozdobne i lecznicze, składniki odżywcze, antyoksydanty, polifenoli, karotenoidy
StreszczeniePokaż streszczenie
Kwiaty jadalne już od wieków są wykorzystywane kulinarnie oraz cenione z uwagi na ich wysoką wartość biologiczną i sensoryczną. Celem niniejszej pracy było porównanie wartości biologicznej kwiatów Borago officinalis, Lavandula angustifolia, Oenothera biennis, Viola tricolor, Bellis perennis, Salvia splendens, Tagetes tenuifolia, Verbena × hybrid, Begonia semperflorens oraz Begonia × tuberhybrida. Spośród porównywanych w doświadczeniu gatunków kwiatów jadalnych istotnie największą zawartością związków biologicznie czynnych (kwasu L-askorbinowego, karotenoidów ogółem, polifenoli ogółem) oraz aktywnością antyoksydacyjną wyróżniały się kwiaty aksamitki wąskolistnej. Kwiaty fiołka trójbarwnego charakteryzowały się natomiast istotnie większą zawartością popiołu ogólnego, sacharozy oraz barwników chlorofilowych. Istotnie większą zawartość suchej masy, błonnika surowego, cukrów rozpuszczalnych ogółem oraz cukrów redukujących oznaczono w kwiatach lawendy wąskolistnej, zaś azotu ogólnego i białka ogółem – w kwiatach szałwii błyszczącej. Istotnie największą kwasowością ogólną odznaczały się kwiaty begonii stale kwitnącej, które charakteryzował również najmniejszy stosunek cukrów ogółem do kwasowości ogólnej.
Pokaż

TytułWRAŻLIWOŚĆ LARW A. exclamationis L. (LEPIDOPTERA: NOCTUIDAE) NA RODZIME SZCZEPY NICIENI ENTOMOPATOGENICZNYCH
AutorAnna Mazurkiewicz, Magdalena Jakubowska, Dorota Tumialis, Elżbieta Pezowicz, Iwona Skrzecz
Strony121–127
Słowa kluczoweAgrotis exclamationis, biologiczna ochrona roślin, rodzime szczepy nicieni Steinernema i Heterorhabditis
StreszczeniePokaż streszczenie
Skuteczne zwalczanie rolnic w uprawach warzyw stanowi ciągle duże wyzwanie. Najgroźniejszymi gatunkami dla upraw roślin korzeniowych są Agrotis segetum i A. exclamationis. Celem przedstawionych badań była ocena wrażliwości larw A. exclamationis na 8 rodzimych szczepów reprezentujących 2 gatunki: Steinernema feltiae (Filipjev) i H. megidis (Poinar, Jackson & Klein) w warunkach laboratoryjnych. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono większą skuteczność szczepów Steinernematidae, niż szczepu H. megidis. Na podstawie wyników badań wnioskuje się, że w próbach zwalczania A. exclamationis znaczenie ma zarówno wybór szczepu, jak i dawka nicieni zastosowana w odpowiedniej temperaturze.
Pokaż

TytułBEZGLEBOWA PRODUKCJA DZIKIEJ RUKOLI POD WPŁYWEM POKRYCIA SZKLARNI MODUŁAMI FOTOWOLTAICZNYMI
AutorDonato Buttaro, Massimiliano Renna, Carmela Gerardi, Federica Blando, Pietro Santamaria, Francesco Serio
Strony129–142
Słowa kluczoweenergia odnawialna, szklarnie fotowoltaiczne, Diplotaxis tenuifolia L., rolnictwo zrównoważone, zawartość azotanów
StreszczeniePokaż streszczenie
Słoneczne szklarnie fotowoltaiczne stały się popularne, zwłaszcza w krajach południowej Europy, ze względu na specyficzną politykę rządową zwrotu kosztów. Jednakże należałoby zająć się niektórymi rozwiązaniami agrotechnicznymi. Niniejsze badanie przeprowadzono w trzech typach komercyjnych szklarni pokrytych różnymi materiałami (moduły polikarbonowe – PCM, typowe – TPM oraz innowacyjne półprzezroczyste – IPM moduły fotowoltaiczne) w celu zweryfikowania kompatybilności produkcji energii słonecznej z produkcją dzikiej rukoli o wysokiej jakości (Diplotaxis tenuifolia L.). IPM może zaspokoić całość wymagań elektryczności komercyjnej szklarni. Plon rukoli rosnącej w TPM był niższy niż dla IPM i PCM. Właściwości antyoksydacyjne oraz sucha masa obniżyły się w rezultacie zmniejszającego się skumulowanego zagęszczania strumienia fotonów. Zawartość azotanów w TPM była wyższa (około 10 000 mg·kg-1 FW) niż maksymalne granice dopuszczane przez Regulację UE Nr 1258/2011, a niższa niż w IPM i PCM (odpowiednio 1805 i 668 mg·kg-1 FW). Wyniki sugerują, że możliwe jest połączenie produkcji energii świetlnej z produkcją wysokiej jakości dzikiej rukoli przy użyciu innowacyjnych półprzezroczystych modułów PV.
Pokaż

TytułPLONOWANIE I ZDROWOTNOŚĆ GROCHU ODM. ‘SZEŚCIOTYGODNIOWY TOR’ PO ZASTOSOWANIU PREPARATÓW BIOTECHNICZNYCH
AutorElżbieta Patkowska, Marcela Krawiec
Strony143–156
Słowa kluczowePisum sativum, biokontrola, analiza mykologiczna, grzyby odglebowe
StreszczeniePokaż streszczenie
Jedną z metod ochrony roślin, w tym również grochu, przed fitopatogenami jest metoda biologiczna, wykorzystywana zwłaszcza w uprawach ekologicznych. Badano skuteczności preparatów biotechnicznych, takich jak Biosept 33 SL, Grevit 200 SL, Biochikol 020 PC, Bioczos BR oraz fungicydu Miedzian 50 WP w ochronie grochu odm. ʻSześciotygodniowy TOR’ przed grzybami chorobotwórczymi. Najwięcej nieporażonych roślin uzyskano po zastosowaniu Bioseptu 33 SL, Miedzianu 50 WP i Grevitu 200 SL. Największy plon nasion zebrano z roślin grochu po zastosowaniu Bioseptu 33 SL i Grevitu 200 SL. Dobrym plonowaniem charakteryzowały się również rośliny w kombinacjach z Biochikolem 020 PC i Bioczosem BR. Z porażonych nasion i roślin grochu razem uzyskano 24–26 gatunków grzybów należących do 13–17 rodzajów. Wśród nich najczęściej występowały gatunki: Alternaria alternata, Boeremia exigua, Fusarium culmorum, F. oxysporum, Gibberella avenacea, Haematonectria haematococca, Peyronellaea pinodes, Pythium irregulare and Thanatephorus cucumeris. Biosept 33 SL I Grevit 200 SL najskuteczniej poprawiły zdrowotność i plonowanie badanej odmiany grochu.
Pokaż

TytułWPŁYW ZMIAN KLIMATYCZNYCH NA SEZONOWĄ AKTYWNOŚĆ LOTÓW SAMCÓW MSZYC
AutorBarbara Wilkaniec, Beata Borowiak-Sobkowiak, Agnieszka Wilkaniec, Paweł Trzciński, Maria Kozłowska
Strony157–169
Słowa kluczoweskład gatunkowy mszyc, aktywność lotów, temperatura, tereny zieleni
StreszczeniePokaż streszczenie
W strefie klimatu umiarkowanego z przewagą klimatu kontynentalnego pojawianie się samców w populacjach większości gatunków mszyc ma miejsce dopiero jesienią. Gatunki holocykliczne i heteroecyjne charakteryzuje obligatoryjne występowanie uskrzydlonych samców. U gatunków holocyklicznych i monoecyjnych samce nie zawsze są morfami uskrzydlonymi. Podstawowym czynnikiem odpowiedzialnym za zmianę sposobu rozmnażania w ciągu sezonu wegetacyjnego z dzieworodnego na płciowy jest fotoperiod, a czynnikiem modyfikującym temperatura. W pracy przedstawiono wyniki wieloletnich badań dotyczące aktywności lotów samców mszyc w aspekcie ich różnorodności gatunkowej, fenologii pojawu i liczebności w miejskich terenach zieleni prowadzonych metodą pułapek Moerickego. Wyniki badania wskazują na tendencję spadku liczby gatunków samców mszyc w ostatnim dziesięcioleciu, 2005–2014. Wyniki odłowu samców najliczniej reprezentowanego gatunku, Rhopalosiphum padi, dowodzą istnienia związku między jego liczebnością jesienią a liczbą dni ze średnią temperaturą dobową przekraczającą 20ºC oraz opadami w sierpniu. Interesującym zjawiskiem było nietypowe dla mszyc bardzo wczesne w sezonie pojawianie się samców Brachycaudus divaricatae.
Pokaż