Celem pracy było zinwentaryzowanie zasobów jarzębu brekinii – bardzo cennego, a zarazem jednego z najmniej znanych gatunków rodzimej dendroflory – na terenie Nadleśnictwa Taczanów (RDLP Poznań). W okresie od maja 2010 roku do marca roku następnego przeprowadzono inwentaryzację Sorbus torminalis. Na badanym obszarze stwierdzono występowanie 1127 osobników S. torminalis z czego 209 to dorodne drzewa w starszym wieku, a 918 to siewki i młodsze brzęki w równie dobrej kondycji zdrowotnej. Na podstawie badań terenowych można stwierdzić, że brekinia w Lesie Taczanowskim występuje wzdłuż jego centralnej i wschodniej części, na obszarze 22 oddziałów, z czego 8 znajduje się w Leśnictwie Koryta, a 14 w Leśnictwie Taczanów. Przeciętna wysokość osobników starszych (d_1,3 > 10 cm) wynosiła 18,02 metra, a pierśnica 26,22 centymetra. Dominujące na badanym terenie acidofilne lasy dębowe z klasy Quercetea robori-petraeae stwarzają dogodne warunki do wzrostu i rozwoju brzęka, co potwierdza analiza dynamiki populacji, która jest charakterystyczna dla biologii gatunku. W porównaniu z wcześniej przeprowadzonymi ewidencjami można zauważyć ich niekompletność i nieaktualność, dlatego też praca ta jest dobrym uzupełnieniem wszelkich danych dotyczących gatunku zarówno w odniesieniu do lokalnej populacji, jak i w skali całego kraju.

Transport sadzonek, ze względu na istotny wpływ rodzaju użytego okrycia przestrzeni ładunkowej, jest bardzo istotnym zagadnieniem w procesie odnawiania lasu poprzez sadzenie. Z punktu widzenia hodowcy materiał użyty do odnowień powinien spełniać określone normy jakościowe oraz cechować się dużą żywotnością. Warunki, w jakich odbywa się transport nie są bez znaczenia, dotychczas nie prowadzono jednak szczegółowych badań odnośnie zmian wilgotności zachodzących pod opończami podczas transportu, a także ich wpływu na materiał sadzeniowy. Osłonięcie przestrzeni ładunkowej opończą wpływa w różnoraki sposób na transportowany towar, nie tylko podczas przejazdów, lecz również na postoju (ze względu na klimat, który może się wytwarzać pod opończą). W takich warunkach dochodzi do zmian wilgotności i temperatury powietrza, co stwarza ryzyko przesuszenia sadzonek bądź „zaparzenia” ich pędów w wyniku niekorzystnego oddziaływania obu tych czynników. Zbadanie przebiegu zmian wilgotności w zależności od rodzaju zastosowanego okrycia – w trakcie przechowywania sadzonek podczas całego procesu załadunku, transportu i rozładunku łącznie z okresem przestojów – umożliwia podjęcie właściwej decyzji co do wyboru materiału, z którego będzie wykonana opończa. Wyniki badań pozwoliły ustalić, że materiał, z którego produkuje się okrycia ładunków ma bardzo duży wpływ na przebieg zmian wilgotności powietrza wewnątrz przestrzeni ładunkowej. Ponadto zastosowanie niewłaściwego materiału doprowadziło do uszkodzenia pędów sadzonek, powodując ich odbarwienia. Nie zaobserwowano zaparzania się sadzonek, ale występujące warunki mogły stworzyć duże zagrożenie dla żywotności materiału sadzeniowego. Transport sadzonek drzew leśnych – z uwagi na rozwój i zmiany w podejściu do produkcji sadzonek, ale również i modelu szkółkarstwa leśnego – z pewnością wpłynie istotnie na głębsze zainteresowanie się tą tematyką. Zbadanie pewnego zakresu tego zagadnienia, wbrew pozorom istotnego i złożonego, wskazuje na dalszą potrzebę analizowania tematu. Wiadome jest, że sadzonki transportowane w warunkach niewłaściwych, nawet po kilku latach od założenia, w wyraźny sposób obniżają jakość oraz udatność uprawy. Zbadany aspekt warunków wilgotnościowych w przestrzeni ładunkowej, zmieniających się w zależności od rodzaju zastosowanego okrycia, ze względu na wydłużanie się odległości transportowych, czyli również czasu przewozu, wpływa znacząco na konieczność dokładnego rozpoznania zagadnienia.

Badania nad opracowaniem nowej koncepcji transportu sadzonek w pojemnikach styropianowych, przewożonych w kontenerach, na specjalnie do tego celu skonstruowanej naczepie, odnoszą się do problemu ze względu na istotny wpływ rodzaju użytego okrycia ładunku. Specyficzny mikroklimat, wytwarzający się w przestrzeni ładunkowej przykrytej opończą, jest czynnikiem w różnoraki sposób wpływającym na przewożony towar zarówno podczas przejazdów, jak i na postoju. Bardzo istotne więc okazuje się zagadnienie warunków klimatycznych wytwarzających się pod opończą w powiązaniu z rodzajem przewożonego towaru. Obejmuje transport sadzonek ze szkółki do miejsca przeznaczenia, przechowywanie na postoju, przygotowywanie do załadunku lub czas po rozładowaniu i opóźnionym wysadzeniu na powierzchni. Powstaje wówczas ryzyko przesuszenia sadzonek bądź ich przemarznięcia. Dlatego niezmiernie istotna staje się technologia transportu sadzonek, począwszy od ich przygotowania na szkółce, poprzez transport na miejsce przeznaczenia i dalsze postępowanie do momentu ich wysadzenia w grunt. Badania nad transportem sadzonek zmierzają do oceny jak rodzaj materiału, z którego są wykonane okrycia przestrzeni ładunkowej, wpływa na zmiany temperatury w jej wnętrzu. Rejestracja pomiarów wykonywanych czujnikiem temperatury i wilgotności firmy Vaisala, w warunkach istniejących w przestrzeni ładunkowej, pozwoliła zaobserwować przebieg zmian warunków, zachodzących pod stropem kontenera służącego do transportu, w igliwiu i w glebie transportowanych sadzonek. Poznanie przebiegu zmian temperatury – w zależności od rodzaju okrycia i okresu przetrzymywania pod okryciem – ma duże znaczenie i pozwala na właściwie dopasowanie elementów składających się na wykonanie całego procesu spedycji. Wyeliminowanie rozpoznanych błędów ma znaczenie dla jakości dostarczonego materiału, związanej z tym udatności zakładanych upraw i płynących z tego korzyści ekonomicznych. Przeprowadzone badania pozwoliły stwiedzić, że materiał, z którego są wykonane osłony kontenerów ma bardzo duży wpływ na przebieg zmian temperatury i wilgotności powietrza wewnątrz przestrzeni ładunkowej.

W gminie Lipka zinwentaryzowano 105 okazałych lip. Najliczniej występuje Tilia cordata Mill. (95 drzew). Pozostałe gatunki – T. ×europaea L., T. platyphyllos Scop. i T. tomentosa Moench – mają udział nieznaczny. Większość (67) cennych lip rośnie przy drogach powiatowych, lokalnych i gruntowych, tworząc aleje. Przeważają lipy znajdujące się w dobrym i bardzo dobrym stanie zdrowotnym. Wśród okazałych lip znajdują się trzy istniejące pomniki przyrody oraz 55 drzew o obwodach pomnikowych. Dzięki pełnej dokumentacji dendrologicznej można będzie chronić okazałe lipy, które mogą stać się jedną z ważnych atrakcji turystycznych gminy Lipka.

Streszczenie.