W pracy przedstawiono zmiany w produktywności krańcowej i substytucji czynników produkcji rolniczej. Badania przeprowadzono dla rolnictwa francuskiego w latach 1980−1999. Wykazano, że postęp techniczny w tym okresie powodował wzrost produktywności krańcowej siły roboczej, natomiast produktywność krańcowa kapitału nie wykazywała większych zmian. W toku badań ustalono również, że w miarę upływu czasu elastyczność substytucji siły roboczej i kapitału ulegała zmniejszeniu.

Celem opracowania była analiza zmienności rynkowych cen ziemniaka jadalnego oraz kształtowania się nadwyżki bezpośredniej produkcji ziemniaka w rejonie Siedlec dla trzech technologii produkcji: ekstensywnej, średnio intensywnej i intensywnej. Nadwyżka bezpośrednia została obliczona według standardów Unii Europejskiej. Kształtowanie się rynkowych cen ziemniaka jadalnego w badanym okresie potwierdziło dużą zależność między podażą a ceną. Wysokie ceny jesienią 2001 i wiosną 2002 roku były wynikiem reakcji rynku na bardzo niskie plony bulw ziemniaka. Utrzymujące się wysokie ceny jesienią 2002 roku mogły wynikać ze zmniejszenia areału uprawy tego ziemiopłodu. Najmniejszą tendencją do zmian rynkowych cen ziemniaków charakteryzował się sezon 2002/2003. Przeprowadzone badania wykazały, że duży wpływ na efekty ekonomiczne produkcji ziemniaka ma poziom nakładów. W miarę intensyfikacji uprawy zwiększały się plony i wzrastała nadwyżka bezpośrednia. Najlepszy efekt ekonomiczny z 1 hektara mogli uzyskać producenci przy plonie około 300 dt z hektara (technologia intensywna), niezależnie od relacji cenowych w badanych sezonach.

Praca zawiera statystyczną analizę struktury obszarowej gospodarstw rolnych w powiatach województwa małopolskiego w roku 2002. Na postawie metod taksonomicznych wyodrębniono 5 grup powiatów podobnych, co obrazuje zróżnicowanie przestrzenne badanej struktury. Dla każdej grupy powiatów wyznaczono reprezentanta, a następnie przedstawiono zmiany, jakie zaszły w powiatach-reprezentantach w okresie 1996–2002. Kierunki zmian struktury w większości wyróżnionych powiatów są zasadniczo zgodne z tendencjami ogólnokrajowymi (zwiększenie udziału gospodarstw o powierzchni 1–5 ha, zwiększenie – choć bardzo nieznaczne – udziału gospodarstw o powierzchni 10 i więcej ha, zmniejszenie udziału gospodarstw o powierzchni 5–10 ha).

Celem artykułu jest przedstawienie uwarunkowań rozwoju przedsiębiorczości w gminie Staroźreby. Badania przeprowadzono w grupie rolników zajmujących się pozarolniczą działalnością gospodarczą. Rozwój pozarolniczej przedsiębiorczości gospodarczej przyczynia się w znaczący sposób do zmiany wiejskiego systemu gospodarczego. Małe firmy odgrywają rolę katalizatora rozwoju wsi. Poszukiwanie alternatywnych źródeł dochodu w rolnictwie i poza nim staje się czynnikiem stabilizującym sytuację materialną mieszkańców wsi. Przetrwanie małych przedsiębiorstw zależy od posiadanych zasobów gospodarczych, od sprawności zarządzania i od warunków społeczno-ekonomicznych. Ponad połowa z nich zaprzestaje działalności w ciągu pierwszych lat swojego istnienia.

Celem tego opracowania była ekonomiczna ocena efektywności sporządzonych według własnej receptury mieszanek mineralnych bilansujących żywienie mineralne krów. Badania przeprowadzono w 90-dniowym okresie letnim w ośmiu oborach krów mlecznych o tradycyjnym (4 obiekty, wydajność 4878 kg mleka) i intensywnym (4 obiekty, wydajność 7651 kg) modelu żywienia. Ekonomiczną analizę wyników opracowano metodą kalkulacji różnicowej, uwzględniając tylko te rodzaje nakładów i efektów, którymi różnią się porównywane grupy doświadczalne zwierząt, pomijając wspólne nakłady i efekty. Zastosowanie mieszanki mineralnej w oborach o tradycyjnym modelu żywienia zwiększyło o ok. 8% wydajność mleczną krów, zapewniając przewagę ekonomiczną wynoszącą 41,36 zł/szt. w badanym okresie. Zastąpienie mieszanką o własnej recepturze komercyjnych mieszanek mineralnych stosowanych w oborach o intensywnym modelu żywienia utrzymało wydajność mleczną krów na poziomie uzyskiwanym przy stosowaniu mieszanek komercyjnych.

Po II wojnie światowej liczba kutrów w polskiej flocie bałtyckiej zmieniała się w szerokich granicach, od 46 w 1945 r. do blisko 600 w 1969 r. i około 400 obecnie. Było to związane ze stanem zasobów ryb bałtyckich oraz czynnikami gospodarczymi w Polsce. Akcesja Polski do Unii Europejskiej wymusza redukcję tej floty przynajmniej o 30%. Rzeczywiste zmniejszenie może być jeszcze większe ze względu na wiek naszych kutrów. W 2006 r. 71% jednostek przekroczy 30 lat i będą mogły otrzymać wsparcie z UE już tylko na kasację.

W pracy zawarto wyniki badań dotyczących oceny funkcjonowania towarzystw ubezpieczeniowych, przeprowadzonych w okresie od lipca do sierpnia 2001 roku wśród 188 rolników województwa kujawsko-pomorskiego. W badaniach uczestniczyli rolnicy współpracujący z Towarzystwem Ubezpieczeniowym Agropolisa S.A. Oddział w Bydgoszczy. Jak wskazują wyniki, najczęściej zawierane są przez badanych rolników ubezpieczenia obowiązkowe, takie jak ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego oraz ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC rolników). Z przeprowadzonych badań wynika, że niewielka liczba zawartych przez respondentów ubezpieczeń dobrowolnych wynika z wysokich składek za ubezpieczenia. Firmy ubezpieczeniowe nie cieszą się wśród części respondentów zbyt dobrą opinią, bowiem wielu rolników (40,9%) wyraziło niezadowolenie z ich funkcjonowania. Badani rolnicy, także ci, którzy są zadowoleni z ich działalności, oczekują od zakładów ubezpieczeniowych przede wszystkim obniżenia składek (69,1%) i poprawy funkcjonowania, na przykład lepszego dostępu do informacji (19,1%) oraz sprawniejszej likwidacji szkód (8,0%). Większość badanych rolników (70,2%) uznała za zasadne i potrzebne powołanie instytucji Rzecznika Praw Ubezpieczonych.

Dążenie do minimalizacji ryzyka jest naturalną koncepcją inwestycyjną. W praktyce portfelowej koncepcja ta realizowana jest przez dołączenie do składu portfela papierów wolnych od ryzyka, których najbardziej popularnym reprezentantem są obligacje. W szczególności jest to możliwe nawet wtedy, gdy wyjściowo dysponuje się składem portfela o minimalnym ryzyku. Ryzyko portfela po dołączeniu obligacji może zmaleć dowolnie, jeśli w portfelu znajdzie się odpowiednio dużo tych obligacji. Dlatego też tworzone w niniejszej pracy portfele autor nazywa „portfelami o ryzyku dowolnie małym”. Koncepcja tworzenia takich portfeli jest analogiczna do budowy portfeli z linii rynku kapitałowego (CML – ang.: capital market line).

Uwzględniając rosnące znaczenie cukinii oraz reakcję plonowania na zachwaszczenie, w pracy porównano wysokość uzyskanego plonu w zależności od terminu odchwaszczania oraz rodzaju ściołowania stosowanego w uprawie. Dodatkowo przeprowadzono analizę opłacalności cukinii uprawianej z siewu w przeliczeniu na 1 ha, określając dochód, wskaźnik opłacalności, koszt jednostkowy i próg rentowności z uwzględnieniem pracy własnej i bez wyceny pracy własnej.

Dla ludności wiejskiej rolnictwo zawsze stanowiło podstawę egzystencji. Obecnie sytuacja ta ulega zmianie. W okresie 1988-2002 o połowę spadł odsetek wiejskich gospodarstw domowych utrzymujących się z pracy we własnym gospodarstwie rolnym. Udział rolnictwa w tworzeniu produktu krajowego brutto zmniejszył się o 10,4 punktów procentowych do 2,7%. Zbiory i produkcja większości płodów rolnych spadły znacznie w stosunku do okresu 1989-1991, podczas gdy w świecie zbiory i produkcja rolnicza rosną. Zaprezentowana w artykule analiza statystyczna potwierdza tezę o zmniejszaniu się znaczenia rolnictwa dla ludności wiejskiej i w rozwoju obszarów wiejskich. Prace nad stworzeniem nowej, dostosowanej do naszego członkostwa w Unii polityki rolnej powinny być kontynuowane. Rozwój gospodarczy sfery pozarolniczej ma znaczenie zasadnicze, bowiem ludziom żyjącym na wsi potrzebne jest każde zarobkowe źródło utrzymania.

Celem opracowania jest przedstawienie wspólnej organizacji rynku cukru w Unii Europejskiej i jego funkcjonowanie w Polsce po akcesji, a także przybliżenie podstawowych instrumentów prawno-ekonomicznych na tym rynku. Poważniejsze zmiany mogą nastąpić w sezonie 2006/2007. Propozycje zmian na rynku cukru zostały przedstawione w Luksemburgu 26 czerwca 2003 r. w formie trzech niezależnych scenariuszy, które będą stanowić podstawę do dyskusji w UE nad reformą.

W pracy przedstawiono poziom pracochłonności dla wybranych roślin w gospodarstwach indywidualnych na Dolnym Śląsku. Głównym narzędziem badawczym były karty technologiczne upraw, na podstawie których ustalono nakłady pracy. Badania obejmowały okres 1996-2000. Uzyskane wartości nakładów mogą być wykorzystywane jako normatywy pracochłonności dla gospodarstw indywidualnych nizinnej części Dolnego Śląska.

W opracowaniu przedstawiono wykorzystanie metod ABC i XYZ do klasyfikacji zapasów w typowym gospodarstwie indywidualnym o typie rolniczym „zwierzęta żywione paszami treściwymi”. Wyboru gospodarstwa dokonano wykorzystując metodę odległości euklidesowej i miejskiej. Stwierdzono, że w strukturze ilościowej zapasów gospodarstwa największym udziałem charakteryzowała się mieszanka zbożowa. W ujęciu wartościowym natomiast, ze zbliżonym udziałem, dominowało stado obrotowe trzody chlewnej. Znaczenie ilościowe i wartościowe pozostałych grup zapasów było niewielkie. Na podstawie przeprowadzonych analiz zaproponowano następujące relacje ilościowo--wartościowe grup zapasów w gospodarstwie: grupa A - 65/70%, grupa B - 15/20%, grupa C - 20/10%. Do grupy zapasów AX zakwalifikowano stado obrotowe trzody chlewnej, BX stado obrotowe bydła, natomiast kategorię CY stanowiły środki chemicznej ochrony roślin i nawozy mineralne.

W artykule podjęto analizę czynnika ludzkiego w rolnictwie, jako odpowiedzialnego za potencjał intelektualny mieszkańców wsi. Czynnik ludzki w rolnictwie uznano za czwarty czynnik, obok ziemi, kapitału i pracy. Potencjał intelektualny mierzono odsetkiem osób legitymujących się wykształceniem wyższym i średnim. Poziom ten w 1996 r. wynosił 19,9%, aby po 6 latach wzrosnąć do 28,8%. Wzrosła również aktywność ekonomiczna ludności związanej z rolnictwem i wewnątrz tej grupy zaszły pozytywne zmiany. W wyniku badań stwierdzono, że rolnicy są coraz lepiej przygotowani do funkcjonowania w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

Chiński przemysł owocowy od czasu reformy gospodarczej przechodzi znaczące zmiany. Produkcja owoców w Chinach wzrosła wyraźnie, sięgając w 1998 roku 54,5 miliona ton, przez co Chiny stały się największym producentem owoców na świecie. Dystrybucja owoców poprawia się znacząco, głównie dzięki powstaniu owocowych rynków hurtowych. Wraz ze wzrostem dochodów gospodarstw domowych zmieniają się wzorce konsumpcji. Konsumenci żądają wysokiej jakości owoców, także importowanych. W ostatnich latach w Chinach rozwija się także handel owocami, zarówno krajowy, jak i zagraniczny. Artykuł przedstawia tendencje konsumpcji i marketingu owoców w Chinach, w latach 1989-2002, również w porównaniu z innymi krajami (m.in. z Polską). Omówiono także główne problemy związane z marketingiem owoców i zasugerowano strategie rozwoju tego sektora.

W pracy przedstawiono i poddano analizie proces dostosowania polskiego rybołówstwa bałtyckiego do funkcjonowania we wspólnej polityce rybackiej Unii Europejskiej na podstawie oceny Komisji Europejskiej oraz realizowanych programów przedakcesyjnych: PHARE i SAPARD. Uwzględniono także przygotowania do korzystania z funduszy unijnych (FIFG) w świetle Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006”. Dostosowanie polskiego rybołówstwa bałtyckiego do warunków unijnych oceniono pozytywnie. Mogą wystąpić problemy z wykorzystaniem środków unijnych, zwłaszcza tam, gdzie niezbędne będzie współfinansowanie ze środków prywatnych. Dlatego też powinno być możliwe przesuwanie środków niewykorzystanych w danym roku na lata następne. Ponadto, w uzasadnionych przypadkach należy umożliwić przesuwanie środków pomiędzy działaniami w ramach danego priorytetu, jak też pomiędzy priorytetami.