Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Silvarum Colendarum Ratio et Industria Lignaria
(Leśnictwo i Drzewnictwo) 4 (1) 2005
Streszczenia
Wybierz numer

TytułZASIEDLENIE PNIAKÓW NA POGROMISKACH PRZEZ OWADY KAMBIO- I KSYLOFAGICZNE
AutorBartłomiej Bednarz
Strony3–10
Słowa kluczowepniaki, pogromiska, pioruny, owady
StreszczeniePokaż streszczenie
Pniaki pozostałe po usuniętych z pogromisk drzewach zasiedlało 20 gatunków owadów. W pniakach sosnowych, jodłowych i daglezjowych żerował przede wszystkim rębacz pstry, w pniakach świerkowych – drwalnik paskowany i polesiak obramowany, w bukowych – drwalnik bukowiec i rębacz szary, a w dębowych – opiętek dwukropkowy. Natomiast nie stwierdzono obecności owadów w pniakach modrzewiowych.
Pokaż

TytułDENDROKLIMATOLOGICZNA CHARAKTERYSTYKA DAGLEZJI ZIELONEJ (PSEUDOTSUGA MENZIESII (MIRB.) FRANCO) WYSTĘPUJĄCEJ W KARPATACH POLSKICH
AutorGrzegorz Durło, Edward Feliksik, Sławomir Wilczyński
Strony11–21
Słowa kluczowePseudotsuga menziesii, dendroklimatologia, dendroekologia, Karpaty
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem pracy było poznanie termiczno-pluwialnych uwarunkowań przyrostu radialnego populacji cząstkowych daglezji zielonej, rosnących na obszarze polskich Karpat. Badane daglezje pochodziły z 12 stanowisk usytuowanych od Beskidu Śląskiego po Bieszczady oraz we wschodniej części Pogórza Karpackiego. Na każdym stanowisku pobierano wywierty z 25 zdrowych drzew, na których następnie mierzono szerokości słojów. Do analiz związków między szerokością słojów a temperaturą powietrza oraz opadami atmosferycznymi wykorzystano metodę regresji wielorakiej – response function [Fritts 1976] oraz korelacji liniowej. Stwierdzono, że mimo podobieństw w przebiegu chronologii oraz związków klimat-przyrost badanych populacji drzew jest zauważalna odmienność ich wrażliwości na warunki termiczno-pluwialne panujące w poszczególnych regionach Karpat. Związana jest ona nie tylko ze specyfiką klimatu danego obszaru, ale także innymi warunkami siedliskowymi miejsca ich wzrostu. Czynnikiem mającym najsilniejszy i podobny wpływ na reakcje przyrostowe daglezji była temperatura powietrza zim (styczeń-marzec). Natomiast głównym czynnikiem różnicującym rytm przyrostowy daglezji była temperatura powietrza oraz opady atmosferyczne w lecie (lipiec-sierpień). Aktualny stan badanych drzewostanów wskazuje, że daglezja z powodzeniem zaadaptowała się do warunków klimatycznych panujących w Karpatach, mimo że nawet w wieku dojrzałym cierpi z powodu mrozów zimowych, suchego okresu wegetacji oraz niedoboru ciepła latem.
Pokaż

TytułSIEDLISKA KWAŚNEJ DĄBROWY TRZCINNIKOWEJ (CALAMAGROSTIO ARUNDINACEAE-QUERCETUM PETRAEAE) W ŚRODKOWEJ WIELKOPOLSCE
AutorSławomir Biskup, Marcin Karp, Jarosław Lasota
Strony23–39
Słowa kluczowesiedliska leśne, kwaśna dąbrowa trzcinnikowa, dąb bezszypułkowy, Wielkopolska
StreszczeniePokaż streszczenie
Badania przeprowadzono na terenie Nadleśnictwa Czerniejewo i Nadleśnictwa Jarocin, na 20 powierzchniach badawczych, w celu rozpoznania i scharakteryzowania warunków bytowania zespołu kwaśnej dąbrowy trzcinnikowej. Stwierdzono, że zespół ten występuje na glebach rdzawych, glejobielicowych oraz płowych, wykształconych z głębokich piasków wodnolodowcowych, sandrowych, zwałowych lub silnie spiaszczonych glin zwałowych. Gleby zajęte przez kwaśną dąbrowę trzcinnikową są zawsze silne zakwaszone i wyługowane w wierzchnich warstwach, co kształtuje charakter roślinności runa. Podstawą produkcyjności gleb i siedlisk jest zróżnicowanie zasobności głębokich i bardzo głębokich poziomów gleb, nierzadko zawierających węglany. W zależności od trofizmu tych poziomów, tworzą się siedliska borów mieszanych świeżych, lasów mieszanych świeżych oraz uboższe warianty lasu świeżego.
Pokaż

TytułPRACOCHŁONNOŚĆ OPERACYJNA PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH POZYSKIWANIA ZRĘBKÓW ENERGETYCZNYCH Z CIĘĆ PIELĘGNACYJNYCH DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH
AutorKatarzyna Maciejewska
Strony41–50
Słowa kluczowezrębki energetyczne, zrębkowanie, pozyskiwanie zrębków, pracochłonność operacyjna
StreszczeniePokaż streszczenie
Wyczerpywanie się zasobów paliw kopalnych oraz dążenie do ograniczenia emisji szkodliwych gazów do atmosfery przyczyniło się do wzrostu zainteresowania energetycznym wykorzystaniem surowca drzewnego, a w szczególności zrębków. Celem badań było określenie pracochłonności operacyjnej stosowanych aktualnie w praktyce PGL LP procesów technologicznych pozyskiwania zrębków energetycznych. Charakteryzujące się różnym stopniem mechanizacji, procesy poddano analizie na podstawie wskaźnika pracochłonności. Najmniej pracochłonny okazał się proces z zastosowaniem zrywki nasiębiernej i zrębkowania z mechanicznym podawaniem surowca. Z kolei najbardziej pracochłonny był proces z zastosowaniem zrywki konnej oraz zrębkowania z podawaniem ręcznym. Przeprowadzona szczegółowa analiza pracochłonności poszczególnych operacji badanych procesów pozwoliła stwierdzić, iż najbardziej pracochłonna była operacja zrywki ręcznej, zaś najmniej operacja wywozu zrębków. Wyjątek stanowił proces z zastosowaniem zrywki konnej, w którym najbardziej pracochłonna okazała się zrywka konna.
Pokaż

TytułZMIANY LESISTOŚCI POLSKI W LATACH 1990-2001
AutorMałgorzata Polna
Strony51–60
Słowa kluczowelasy, lesistość, kompleksy leśne
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono lesistość Polski w latach 1990-2001 w układzie gminnym oraz wyjaśniono uwarunkowania jej zróżnicowania przestrzennego. Ponadto przeanalizowano zmiany jakie wystąpiły w powierzchni lasów i uzasadniono przyczyny tych zmian. Istotne było również przedstawienie możliwości wzrostu lesistości kraju w przyszłości. Badania wykazały, że w 1/5 gmin lasy zajmują ponad 40% ich ogólnego areału, ale są również gminy, w których powierzchnia leśna stanowi zaledwie 10%. Stwierdzono również, że w latach 1990-2001 zaszły istotne zmiany w powierzchni lasów w Polsce.
Pokaż

TytułANALIZA STANU POSIADANIA I WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW ŁĄCZNOŚCI STOSOWANYCH W JEDNOSTKACH LASÓW PAŃSTWOWYCH I LEŚNYCH ZAKŁADACH DOŚWIADCZALNYCH
AutorMonika Gdaniec, Zenon Pilarek
Strony61–70
Słowa kluczoweśrodki łączności, telefonia stacjonarna i komórkowa, łączność radiotelefoniczna
StreszczeniePokaż streszczenie
W badaniach przeprowadzonych metodą ankietową zebrano informacje dotyczące środków łączności użytkowanych w jednostkach Lasów Państwowych, oceny przydatności poszczególnych rodzajów sprzętu w pracy oraz oceny stopnia wykorzystania wymienionych urządzeń. W sytuacjach niezwiązanych z zagrożeniem trwałości lasu największe znaczenie odgrywa telefonia komórkowa (94,4% respondentów ocenia przydatność telefonów komórkowych jako niezbędne lub potrzebne). Sieć łączności radiotelefonicznej jest niezbędna w sytuacjach zagrożenia pożarami lasu oraz w innych zdarzeniach klęskowych. Pozostałe zadania realizowane z wykorzystaniem radiotelefonów mają znaczenie drugorzędne. Przesyłanie danych najczęściej odbywa się z wykorzystaniem środków łączności przewodowej. Stosunkowo niewielka liczba respondentów wykorzystuje dodatkowe urządzenia i funkcje oferowane przez operatorów sieci (np. z faksu korzysta 5%, a z automatu zgłoszeniowego blisko 20%).
Pokaż

TytułSTAN ZDROWOTNY ZAGROŻONYCH ZAMIERANIEM DRZEWOSTANÓW BUKOWYCH W POLSCE
AutorAndrzej Szczepkowski, Stefan Tarasiuk
Strony71–85
Słowa kluczowebuk zwyczajny, defoliacja, stan zdrowotny, witalność, zamieranie drzew
StreszczeniePokaż streszczenie
Badania przeprowadzono w latach 2001-2003, w 32 drzewostanach na terenie administrowanym przez 14 nadleśnictw. Oprócz pełnej inwentaryzacji drzewostanu na powierzchniach próbnych, z których każda miała wielkość co najmniej 2500 m2, 960 trwale oznakowanych drzew, reprezentujących 4 wyróżnione obszary występowania buka w Polsce, poddano szczegółowym pomiarom i ocenie zarówno w fazie ulistnienia, jak i w sezonie bezlistnym, w celu możliwie pełnego opisu różnorodnych aspektów żywotności drzew. Stwierdzono, że kondycja drzewostanów bukowych w Polsce, mimo szeregu czynników zagrażających, jest dobra w potencjalnie najbardziej podatnych stanowiskach.
Pokaż

TytułWSKAŹNIKI PRZYROSTU MIĄŻSZOŚCI W 5-LETNICH OKRESACH PRZYROSTOWYCH I ICH ZMIENNOŚĆ W 86-LETNIM DRZEWOSTANIE SOSNOWYM
AutorMieczysław Turski
Strony87–96
Słowa kluczoweprzyrost miąższości, wskaźniki przyrostu miąższości, sosna
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy poddano podstawowej analizie cztery wskaźniki przyrostu miąższości pod względem podstawowych charakterystyk statystycznych. Materiałem empirycznym były 94 sosny pochodzące z 86-letniego drzewostanu sosnowego. Na ściętych drzewach wykonano pełną analizę strzały, a następnie obliczono w kolejnych 5-letnich okresach przyrostowych 4 wskaźniki C1, C2, C3 i C4 oraz intensywność przyrostu miąższości (koncepcja Borowskiego) i’. Na tle zmienności intensywności przyrostu miąższości i’, współczynniki zmienności w kolejnych 5-letnich okresach przyrostowych wskaźnika C1 są większe, C3 i C4 porównywalne a C2 mniejsze od współczynników zmienności i’. Brak związku pomiędzy średnią arytmetyczną wskaźników C2 i C3 a wiekiem drzew. Średnia arytmetyczna wskaźnika C1 rośnie z wiekiem drzew a wskaźnika C4 zmniejsza się. Zbiorowość i’ w każdym okresie przyrostowym posiada rozkład nie różniący się od rozkładu normalnego. W wypadku wskaźnika C3 jego rozkład różni się od rozkładu normalnego dla jednego okresu przyrostowego, C4 dwóch, C2 sześciu a C1 aż 12 na 15 analizowanych.
Pokaż

TytułCHARAKTERYSTYKA AGROFIZYCZNA NASION JODŁY POSPOLITEJ PO SEPARACJI PNEUMATYCZNEJ
AutorPaweł Tylek
Strony97–105
Słowa kluczoweseparacja nasion, cechy rozdzielcze, sortowanie pneumatyczne
StreszczeniePokaż streszczenie
Roczne zapotrzebowanie na nasiona jodły pospolitej (Abies alba Mill.) wynosi Obecnie 17 ton. Zarówno przechowywanie nasion, jak i nowoczesne technologie hodowli materiału sadzeniowego wymuszają produkcję kwalifikowanego materiału siewnego. Biologicznie mała zdolność kiełkowania nasion jodły wraz z niewielką różnicą pomiędzy cechami fizycznymi nasion żywotnych i nieżywotnych wymuszają użytkowanie precyzyjnych urządzeń sortowniczych. Najchętniej stosowane w procesie separacji nasion drzew leśnych są urządzenia pneumatyczne, bowiem charakteryzują się szeregiem zalet: umożliwiają jednoczesne czyszczenie i sortowanie nasion, nie uszkadzają nasion, nie wpływają na zmianę ich cech fizycznych i biologicznych, umożliwiają bezstopniową regulację parametrów separacji, charakteryzują się dużą wydajnością przy małych gabarytach i niskim poborze mocy, emitują niewielki poziom hałasu oraz nie zapylają powietrza. W pracy przedstawiono wyniki badań efektywności separacji nasion jodły w sortowniku pneumatycznym z pionowym kanałem, skonstruowanym w Katedrze Mechanizacji Prac Leśnych Akademii Rolniczej w Krakowie.
Pokaż

TytułDENDROFLORA UŻYTKU EKOLOGICZNEGO „OLSZAK I, II” W POZNANIU
AutorLeszek Stasik, Dorota Wrońska-Pilarek
Strony107–120
Słowa kluczowedendroflora, okazałe drzewa, użytek ekologiczny, Poznań
StreszczeniePokaż streszczenie
Dendroflora użytku ekologicznego „Olszak I i II” liczy 108 taksonów z 25 rodzin. W drzewostanach dominują drzewostany z Pinus sylvestris i Betula pendula, znaczny udział mają drzewa i krzewy liściaste związane z lasami dębowo-grabowymi, łęgami i olsami. Fragmenty drzewostanów o składzie gatunkowym najbardziej zbliżonym do naturalnego zachowały się w lasach łęgowych, olsach i grądach, głównie w dolinie Cybiny i na terenach przyległych. Dendroflora użytku ulega silnym wpływom antropogenicznym. Pomimo to użytek należy uznać za jeden z najcenniejszych, pod względem dendroflory, obiektów w Poznaniu. Występują tu 4 gatunki objęte ochroną prawną, 7 gatunków z regionalnej czerwonej listy, 20 z listy roślin zagrożonych dla miasta Poznania, a także 76 drzew wytypowanych do ochrony w formie pomników przyrody.
Pokaż

TytułCHARAKTERYSTYKA HODOWLI ZAMKNIĘTYCH ŻUBRA (BISON BONASUS L.) W POLSCE W LATACH 1997-2000
AutorWiesław A. Szczepański, Małgorzata Wołkowycka, Dariusz Zalewski
Strony121–130
Słowa kluczoweBison bonasus L., hodowla zamknięta, typy siedlisk, pojemność zagród
StreszczeniePokaż streszczenie
Zbadano warunki i stan zamkniętych hodowli żubra nizinnego w Polsce w latach 1997-2000, utrzymywanych w czterech Ośrodkach Hodowli Żubrów (OHŻ): w Wolińskim Parku Narodowym (WPN), Ośrodku Kultury Leśnej (OKL) w Gołuchowie, Parku Dzikich Zwierząt (PDZ) w Kadzidłowie, Miejskim Zakładzie Zieleni (MZZ) w Lesznie i w ośmiu ogrodach zoologicznych (ZOO).
Pokaż

TytułHODOWLE OTWARTE ŻUBRA (BISON BONASUS L.) W POLSCE W LATACH 1997-2000
AutorWiesław A. Szczepański, Małgorzata Wołkowycka, Dariusz Zalewski
Strony131–140
Słowa kluczowehodowla otwarta, stado, żubr nizinny, wskaźniki populacyjne, typy siedlisk
StreszczeniePokaż streszczenie
W niniejszym opracowaniu przedstawiono całościowo hodowlę otwartą żubra w Polsce. Omówiono ją na podstawie czterech populacji żubra nizinnego (Puszcza Białowieska, Puszcza Borecka, Puszcza Knyszyńska, Nadleśnictwo Wałcz) i jednej żubra górskiego, tj. białowiesko-kaukaskiego (Bieszczady). Analizowano strukturę płciową, wielkość grup żubrów i dynamikę liczebności stad żubrów w latach 1997-2000.
Pokaż

TytułLABORATORYJNA OCENA PRZYDATNOŚCI WYBRANYCH FUNGICYDÓW SYSTEMICZNYCH DO ZABEZPIECZANIA DREWNA PRZED ROZKŁADEM POWODOWANYM PRZEZ GRZYBY
AutorPaweł Zarzyński
Strony141–150
Słowa kluczowegrzyby rozkładające drewno, ochrona drewna, Falcon 460 EC, Preventol R 80, Laetiporus sulphureus, Trametes versicolor
StreszczeniePokaż streszczenie
Stosując laboratoryjne testy klockowe poddano ocenie pięć wybranych fungicydów systemicznych pod kątem ich przydatności do zabezpieczania drewna przed rozkładem przez grzyby. Były to: Bayleton 25 WP, Benlate 50 WP, Falcon 460 EC, Preventol R 80 oraz Sarox T 500 FS. Jako grzyby testowe posłużyły Laetiporus sulphureus i Trametes versicolor. Przetestowano cztery rodzaje próbek wykonanych z drewna bielastego i twardzielowego dębu szypułkowego oraz z drewna z zewnętrznej i z wewnętrznej partii pnia lipy drobnolistnej. Okazało się, że spośród testowanych preparatów do zabezpieczania drewna przed rozkładem przez grzyby najlepiej nadają się Falcon 460 EC oraz Preventol R 80. We wszystkich wypadkach i wariantach doświadczenia, zabezpieczone nimi drewno było rozkładane w warunkach laboratoryjnych najwolniej (w stosunku do próbek kontrolnych). Może to świadczyć o możliwości zastosowania tych preparatów w praktycznej ochronie drewna.
Pokaż

TytułBADANIE STOPNIA DEGRADACJI I STABILIZACJI WYMIAROWEJ MOKREGO DREWNA WYKOPALISKOWEGO
AutorLeszek Babiński
Strony151–169
Słowa kluczowedrewno wykopaliskowe, degradacja, kurczenie się, odkształcenie wilgotnościowe, skład chemiczny, stabilizacja wymiarowa, konserwacja
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem podjętych badań była ocena skuteczności konserwacji mokrego drewna wykopaliskowego wybranymi związkami chemicznymi oraz próba znalezienia zależności pomiędzy stopniem degradacji drewna a stabilnością jego wymiarów po zabiegu impregnacyjnym. Badania wykonywano na archeologicznym drewnie dębowym, wiązowym, sosnowym i jodłowym. Stopień degradacji drewna oceniano na podstawie ubytku substancji drzewnej i zawartości podstawowych składników chemicznych. Próbki drewna nasycano wodnymi roztworami sacharozy, laktitolu oraz poliglikoli etylenowych (PEG) 300 i 4000. W pracy porównano stopień kurczenia się drewna nieimpregnowanego i odkształcenia drewna modyfikowanego. Przedstawiono zależności pomiędzy wchłonięciem badanych związków chemicznych a stopniem odkształcenia przekroju poprzecznego drewna. Badania wykazały duże zróżnicowanie odkształceń wilgotnościowych drewna iglastego i liściastego oraz istotne różnice w skuteczności konserwacji drewna wykopaliskowego testowanymi impregnatami.
Pokaż

TytułWŁAŚCIWOŚCI PŁYT WIÓROWYCH ZAKLEJANYCH ŻYWICĄ FENOLOWO-FORMALDEHYDOWĄ MODYFIKOWANĄ ESTRAMI CZĘŚĆ B. WPŁYW RODZAJU ALKOHOLU TWORZĄCEGO ESTER NA MOŻLIWOŚĆ SKRÓCENIA CZASU PRASOWANIA PŁYT
AutorDorota Dziurka, Radosław Mirski, Janina Łęcka
Strony171–177
Słowa kluczoweżywica PF, płyta wiórowa, estry
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy zbadano wpływ modyfikacji żywicy fenolowej estrami kwasów organicznych takimi, jak octan etylu, butylu oraz pentylu, na możliwość skrócenia czasu prasowania płyt wiórowych, wytwarzanych z użyciem zmodyfikowanej żywicy PF. Przeprowadzone badania wykazały, iż wszystkie rodzaje dodawanych do żywicy estrów pozwalają na wytworzenie płyt wiórowych o dobrych właściwościach w skróconym czasie prasowania. Najbardziej efektywnym modyfikatorem okazał się octan butylu, który umożliwił skrócenie czasu prasowania o 30%.
Pokaż