Badania prowadzono w latach 1998–2000 na 6-letnich drzewach odmiany Jonagold, okulizowanych na podkładce M.9, M.26, P 2, P 22 i P 60. W latach 1998 i 1999 średnia zawartość wapnia w jabłkach była istotnie wyższa niż w roku 2000. Wysoką zawartość wapnia obserwowano w skórce jabłek, w każdym z badanych lat. Wpływ podkładki na poziom wapnia w części kielichowej, środkowej i szypułkowej jabłka zmieniał się, w zależności od sezonu wegetacyjnego. Jabłka pobrane z drzew okulizowanych na podkładce P 22 gromadziły najmniejszą ilość wapnia w analizowanych częściach.

Badania prowadzono w latach 1996–1999 na drzewach jabłoni ‘Jonica’. Czynnikami skarlającymi drzewa były: podkładki (M.9 i P60), przeszczepione pierścienie kory odmiany (w położeniu polarnym i apolarnym), mikrowstawki (przeszczepione pierścienie kory z podkładki M.9, P22 lub M.27) oraz retardant (Paclobutrazol). Najwyższą średnią zawartość wapnia stwierdzono w korze drzew (1,53% s.m.), mniej w liściach (0,98% s.m.), a następnie w korzeniach (0,48% s.m.). Najmniej Ca zawierało drewno i owoce (odpowiednio 0,09% s.m. i 0,02% s.m.). W przypadku analizy liści nie stwierdzono zróżnicowania zawartości wapnia spowodowanego wpływem podkładki. Owoce pochodzące z drzew na podkładce P60 zawierały mniej Ca niż z drzew rosnących na M.9. Zastosowane wszczepy nie wpłynęły istotnie lub obniżyły zawartość wapnia. Wyjątkiem jest mikrowstawka P22, która zwiększyła akumulację tego pierwiastka w jabłkach we wszystkich latach badań. Nie stwierdzono istotnej zależności między zawartością wapnia w owocach i liściach; wartość współczynnika korelacji r wynosiła tylko 0,03 (α= 0,05, N = 64). Przeszczepienie kory i mikrowstawki ograniczyły akumulację wapnia w korzeniach, co było szczególnie widoczne w pierwszym roku badań.

Odżywianie azotem (N) stanowi główny czynnik kontrolujący wzrost i owocowanie drzew. W krajach UE oczekiwania społeczeństwa i decyzje polityczne wymuszają przyjęcie odnawialnych sposobów prowadzenia sadów. Wskazania odnośnie gospodarki azotem są nakierowane na zastosowanie nawozów w progowych dawkach, w celu zredukowania strat N. Wzrost efektywności obiegu N obecnego w sadzie stanowi podstawowy krok w kierunku ograniczenia zewnętrznego wkładu. Zastosowania izotopu ¹⁵N jako narzędzia doświadczalnego umożliwiło znaczny postęp w poznaniu przepływów azotu w obrębie drzew i w ogóle w sadzie. W pracy dyskutowane są przepływy N wewnątrz drzewa – pomiędzy latami i w obrębie roku (obieg korzenie–pędy–korzenie) oraz ich znaczenie dla cykli wzrostowych i reprodukcyjnych drzew owocowych.

Ocenę systemu korzeniowego siewek czeremchy późnej przeprowadzono we wrześniu 2002 r. w Zakładzie Dydaktyczno-Doświadczalnym UWM w Olsztynie. Nasiona, z których otrzymano badane siewki, wysiano do gruntu 2 października 2001 r. Do doświadczenia użyto następujących nasion: świeżych, wysianych do gruntu bezpośrednio po wydobyciu z owoców, podsuszonych oraz nasion wysianych miesiąc później od poprzedniego wariantu, a także nasion niedojrzałych fizjologicznie i całych owoców świeżych. Oceniano również system korzeniowy siewek z nasion przechowywanych 1 rok i 2 lata w otwartych lub zamkniętych słoikach „twist” w temperaturze pokojowej i w zamrażalniku. Największą liczbę siewek otrzymano z nasion przechowywanych 1 rok i 2 lata w zamrażalniku. Najmniejszy odsetek wschodów zanotowano z nasion wysianych miesiąc później oraz z całych owoców świeżych. W niniejszych badaniach najkorzystniejszy rozwój systemu korzeniowego obserwowano u siewek z nasion przechowywanych 2 lata w otwartym słoiku. Termin od zbioru do wysiewu nasion miał małe znaczenie. Siewki z nasion podsuszonych i późniejszego siewu charakteryzowały się najmniejszą masą systemu korzeniowego.

Badano całkowitą zawartość żelaza, miedzi i boru w liściach czterech odmian chryzantem w 12 cyklach uprawowych rozpoczynających się drugiego dnia każdego miesiąca roku: od stycznia do grudnia. Od momentu posadzenia, rośliny traktowano dniem krótkim. W okresach naturalnego długiego dnia stosowano zaciemnianie, uzyskując dzień 10,5-godzinny. Nie stosowano doświetlania roślin. Termin uprawy i związane z tym usłonecznienie istotnie wpłynęły na zawartość mikroskładników. Największą zawartość miedzi i boru stwierdzono w liściach chryzantem uprawianych w okresie niedoboru światła. Odwrotną zależność stwierdzono w przypadku żelaza.

Na podstawie wieloletnich badań opracowano system integrowanego odżywiania roślin sadowniczych prowadzony w sadach z IPO. Nawożenie potasem i właściwy stosunek N/K mogą do pewnego stopnia zwiększyć odporność generatywnych organów drzew owocowych na mróz. Jednakże dobór właściwego stanowiska może mieć większe znaczenie niż nawożenie. Wzrost zawartości fosforu i potasu w glebie i w liściach jest często niewielki, w porównaniu z ilością tych składników dostarczonych w nawozach; jest to związane z ich wiązaniem w nawożonej warstwie gleby, a – w innych przypadkach – z wymywaniem ze strefy zalegania korzeni. Podstawowe właściwości gleby powinny być brane pod uwagę przy określaniu optymalnego poziomu fosforu lub potasu w glebie. Nadmiar minerałów wapiennych w glebie może być w pewnym stopniu, równoważony przez nawożenie potasem. Na glebach kwaśnych bardziej efektywne może być nawożenie NPK po zastosowaniu wapna, zwłaszcza dolomitowego.

W ciągu sześciu lat prowadzono badania nad wpływem nawożenia mineralnego i nawożenia preparatami biologicznymi na wzrost i owocowanie jabłoni odmiany Čaravnica na półkarłowej podkładce 57-545. Stwierdzono, że w wyniku zastosowania nawozów biologicznych – oddzielnie i kompleksowo oraz w kompleksie z nawozami mineralnymi – uległ wzmożeniu wzrost drzew, zwiększyła się średnia powierzchnia liści i ogólna powierzchnia liści na drzewach, a także zwiększył się średni ciężar owoców i poprawił ich skład chemiczny. Same nawozy mineralne nie miały wpływu na wzrost drzew i ich plonowanie. Zastosowanie różnego rodzaju nawozów nie miało wpływu na zawartość i skład barwników w liściach. Nawozy mineralne zwiększyły kwasowość gleby oraz spowodowały nieznaczny wzrost zawartości potasu, fosforu i próchnicy w glebie. Preparaty biologiczne obniżały w istotny sposób kwasowość gleby – do poziomu optymalnego dla jabłoni, a także zwiększały znacznie zawartość potasu, fosforu i próchnicy w glebie.

Drzewa, z których w latach 1999–2001 pobierano liście do analiz, zostały posadzone wiosną 1992 r. na glebie typu mada, silnie wiążącej potas. Jabłonie zaokulizowane na M.9 Emla, M.9 751, M.9 984 i P 60 rosły na poletkach nawadnianych i nienawadnianych, na których od 1980 r. stosowano zróżnicowane nawożenie potasem. Nawadnianie nie wpłynęło istotnie na zawartość makroelementów w liściach, jednak wystąpiła tendencja do wyższej zawartości K, a jednocześnie niższej Mg w liściach drzew nawadnianych. Nawożenie, niezależnie od dawki i sposobu stosowania nawozu, istotnie wpłynęło na odżywienie drzew K. Największą zawartość K w liściach drzew stwierdzono przy zastosowaniu 200 kg K₂O·ha^-1 corocznie lub 800 kg K₂O·ha^-1, co cztery lata. Ponadto, liście drzew nawożonych w ten sposób potasem wykazywały tendencję do wyższej zawartości P. Istotnie najwyższą zawartość Mg wykazywały liście drzew nienawożonych, a najniższą, liście drzew nawożonych 800 kg K₂O·ha^-1, co cztery lata. Nie wykazano jednoznacznej tendencji co do wpływu nawożenia K na zawartość Ca. Stwierdzono, że liście z drzew na P 60 zawierają więcej Ca, a mniej Mg, którego zawartość była wyższa w liściach drzew na podklonach M.9.

Między odmianami sałaty stwierdzono zróżnicowaną zdolność do akumulacji metali. W uprawie jesiennej, w kombinacjach z dodatkiem ołowiu i kadmu, najmniej ołowiu gromadziły odmiany Agora, Regina i Bona, a najmniej kadmu stwierdzono u odmian Saba i Bona. Wiosną, najmniej ołowiu gromadziła Syrena, a najmniej kadmu wykazała odmiana Marta.

Badano korzenie siewek rzodkiewki ‘Rowa’ (Raphanus sativus L. var. radicula Pers.) hodowanych w kulturach wodnych o pH 4,3. Glin zastosowano w stężeniach: 0, 10, 20 i 40 mg·dm^-3 w formie AlCl₃·6 H₂O. W obecności glinu obserwowano inhibicję wzrostu elongacyjnego korzeni oraz zmiany w ich morfologii: brązowienie, wydłużanie się lub odpadanie czapeczki, zaginanie się szczytowego odcinka korzenia oraz spękania na jego powierzchni. Korzenie o znacznie powiększonej średnicy odznaczały się zmianą długości i układu stref korzeniowych: włośnikowej i korzeni bocznych oraz redukcją długości włośników. Obumieraniu tkanek obwodowej strefy korzenia towarzyszyło znaczne powiększenie rozmiarów komórek kory w wyniku ich hipertrofii.

Przedmiotem badań były saprotroficzne bakterie i grzyby wyizolowane z gleby po uprawie żyta jarego i wyki siewnej. Badania przeprowadzono w warunkach laboratoryjnych. Antagonistyczne oddziaływanie izolatów Bacillus spp., Pseudomonas spp., Trichoderma hamatum i Trichoderma koningii określano względem takich grzybów patogenicznych jak Alternaria alternata, Botrytis cinerea, Fusarium culmorum, F. oxysporum, F. solani, Phoma exigua var. exigua, Pythium irregulare, Rhizoctonia solani i Sclerotinia sclerotiorum. Na podstawie uzyskanych wyników okazało się, że największą aktywnością antagonistycznego działania wyróżniły się izolaty T. koningii, a najmniejszą T. hamatum. Spośród badanych izolatów bakterii słabszymi antagonistami okazały się Pseudomonas spp., niż Bacillus spp.

W latach 1998–2003, w Sadowniczej Stacji Badawczo Dydaktycznej w miejscowości Samotwór koło Wrocławia, przeprowadzono badania mające na celu ocenę wartości gospodarczej kilku nowych parchoodpornych odmian jabłoni uszlachetnionych na sześciu podkładkach. Badaniami objęto 2 odmiany polskie – Waleria i Sawa oraz 4 czeskie – Rosana, Rubinola, Rajka i Topaz. Jednoroczne okulanty na podkładkach M.9, P2, P60, P16, P22 i M.27 wysadzono wiosną 1998 r. w rozstawie 3,5×1,2 m. Na podstawie 6–letnich badań stwierdzono, że najsilniej rosły drzewa odmian Rubinola i Rajka (najniższe współczynniki plenności), natomiast najsłabiej Rosana (najwyższy współczynnik plenności). Najwyższą ocenę degustacyjną uzyskały jabłka ‘Rubinoli’. Największą przydatność do uprawy w sadach towarowych wykazały odmiany Sawa, Rubinola oraz Topaz. Najbardziej przydatne dla badanych odmian jabłoni okazały się podkładki M.9 oraz P60.

W latach 1997-2000 w Gospodarstwie Doświadczalnym Felin Akademii Rolniczej w Lublinie, przeprowadzono badania mające na celu ocenę wzrostu i rozgałęziania się 6 podkładek wykorzystywanych w produkcji drzewek czereśni i wiśni. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że najsilniej rosły w szkółce podkładki F 12/1 i Colt, natomiast najsłabiej P-HL 6 i P-HL 84. Najlepszym rozgałęzianiem charakteryzowały się siewki antypki oraz podkładka P-HL 84. Największy procent przyjętych oczek wiśni odmiany ‘Łutówka’ stwierdzono na podkładkach wegetatywnych: F 12/1, P-HL 84 i P-HL 6.

W latach 2001–2003 na Wyżynie Sandomierskiej przeprowadzono badania mające na celu ocenę wpływu podkładki i wieku drzew na wzrost i plonowanie jabłoni odmiany Szampion okulizowanej na podkładce P60 i M.26. Stwierdzono, że w warunkach Wyżyny Sandomierskiej drzewa odmiany Szampion plonowały bardzo obficie (średnio 73–113 t/ha). Wysokość plonu zależała istotnie od podkładki (drzewa „sześcioletnie” na P60 plonowały istotnie lepiej niż na M.26) oraz od wieku drzew – drzewa na M.26 o 2 lata młodsze dawały istotnie niższy plon. Siła wzrostu, produktywność i masa owoców odmiany Szampion zależały od wieku badanych drzew. Udział owoców o średnicy powyżej 7.0 cm we wszystkich badanych kombinacjach przekraczał 80% i był największy u drzew na P60.

Celem pracy było określenie reakcji słonecznika (Helianthuus annuus L.) na nikiel, w zależności od stężenia i drogi wnikania metalu, tj. przez korzeń lub liść. Nikiel wprowadzano do pożywki (aplikacja dokorzeniowa) w ilościach: 0 (kontrola), 35, 100 lub 200 µM, natomiast aplikację dolistną wykonano, opryskując rośliny wodą (kontrola) lub roztworem zawierającym nikiel w stężeniu 5 lub 10 µM. Znacznie wyższą zawartością niklu w korzeniach i niższą w liściach charakteryzowały się rośliny traktowane niklem dokorzeniowo niż dolistnie. Niezależnie od sposobu wnikania, wzrastające stężenia niklu wpłynęły na istotny spadek parametrów fizjologicznej aktywności korzeni, tj. objętości, ogólnej i aktywnej powierzchni adsorpcyjnej oraz powierzchni 1 cm³, przy czym większy spadek wskaźników korzeni wykazano po dokorzeniowej niż dolistnej aplikacji metalu. Skażenie środowiska niklem powodowało również spadek koncentracji chlorofilu w liściach, przy czym dolistna aplikacja niklu, w przeciwieństwie do aplikacji dokorzeniowej wpłynęła na większy spadek chlorofilu b niż a. Większą wrażliwością na nikiel aplikowany dokorzeniowo mają liście starsze w porównaniu z liściami młodymi, natomiast organami odpornymi na nikiel aplikowany dolistnie są korzenie. Zawartość S-SO₄ w słoneczniku zależała od drogi wnikania i stężenia niklu – aplikacja dolistna wpłynęła wyraźnie na wzrost koncentracji S-SO₄ w liściach i korzeniach, natomiast aplikacja dokorzeniowa na zwiększenie zawartości S-SO₄ szczególnie w korzeniach.

W doświadczeniu polowym badano wpływ dodatku Ekosorbu potasowego do czarnej ziemi i gleby piaszczystej na zawartość wody w glebach, przebieg wymiany gazowej w liściach i plonowanie roślin truskawki odmian Senga Sengana, Dukat, Kent i Elsanta. Uzyskane wyniki wykazały, że dodatek hydrożelu zwiększył w okresie wegetacyjnym zawartość wody w obu glebach, jednakże ten wpływ był średnio dwukrotnie większy w czarnej ziemi niż glebie piaszczystej. Najwyższą przewodność szparkową liści, transpirację i fotosyntezę wykazywały rośliny uprawiane w czarnej ziemi i glebie piaszczystej z dodatkiem 3 g dm^-3 hydrożelu. Dodatek do obu gleb wyższej dawki hydrożelu wywierał niejednoznaczny wpływ na wartość analizowanych cech liści. Niezależnie jednak od dawki zastosowanego Ekosorbu średnia przewodność szparkowa liści, transpiracja i fotosynteza roślin wyrosłych w czarnej ziemi była od 1,8 do 2,9-krotnie wyższa niż w glebie piaszczystej. Najwyższy plon owoców na obu typach gleb wydały rośliny korzystające z dodatku 3 g dm^-3 hydrożelu. Zastosowanie dawki 6 g dm^-3 spowodowało obniżenie plonowania roślin. Najsłabiej na obu glebach zareagowała truskawka odmiany Elsanta.

Streszczenie: Badania przeprowadzono w latach 2001–2002. Ocenie poddano dwie odmiany borówki wysokiej: Bluecrop i Darrow. Analizy chemiczne dotyczące zawartości fitozwiązków w owocach wykonano w fazie dojrzałości zbiorczej. Stężenie antocyjanów oraz niskocząsteczkowych związków tiolowych było istotnie wyższe w owocach odmiany Darrow w porównaniu z odmianą Bluecrop, niezależnie od roku badań. Udział zredukowanego glutationu w jego całkowitej zawartości kształtował się na zbliżonym poziomie u obu ocenianych odmian. Przeciwnie, istotnie wyższą zawartością zredukowanego askorbinianu charakteryzowała się odmiana Bluecrop, ale tylko w pierwszym roku badań. Aktywność enzymów oksydacyjnych w dojrzałych owocach borówek była bardzo niska. Jakkolwiek przeciętnie, wyższą aktywnością reduktazy glutationowej charakteryzowała się odmiana Darrow, natomiast ekstrakt z owoców odmiany Bluecrop wykazywał wyższą aktywność katalazy. Ekstrakty z owoców odmiany Bluecrop nie wykazywały aktywności peroksydazy askorbinianowej. Owoce odmiany Darrow, które charakteryzowały się na ogół wyższym stężeniem antyoksydantów w pierwszym roku badań, w roku kolejnym poddano analizie w dwóch terminach: w połowie lipca i końcu sierpnia. Termin zbioru wpłynął istotnie na poziom fitozwiązków. W owocach zebranych w sierpniu stwierdzono niższą zawartość cysteiny, glutationu, związków fenolowych ogółem jak i flawonoli oraz antocyjanów w porównaniu do zbioru wcześniejszego. Poziom askorbinianu był zbliżony, niezależnie od terminu zbioru. Stwierdzono wyraźny wpływ sezonu wegetacyjnego na poziom analizowanych antyoksydantów, szczególnie dotyczyło to stężenia askorbinianu.