Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Piscaria
(Rybactwo) 5 (1) 2006
Streszczenia
Wybierz numer

TytułWPŁYW KATASTROFALNYCH POWODZI NA POZARYBIENIOWĄ PRZEŻYWALNOŚĆ PODCHOWANEGO NARYBKU PSTRĄGA POTOKOWEGO (Salmo trutta m. fario L.)
AutorLeszek Augustyn, Ryszard Bartel, Piotr Epler
Strony3–16
Słowa kluczowepstrąg potokowy, tempo wzrostu, zarybienie
StreszczeniePokaż streszczenie
Przedmiotem badań było określenie wpływu katastrofalnych powodzi z 1997 i 2001 r. na przeżywalność i tempo wzrostu podchowanego narybku (0+) i (1+) pstrąga potokowego w dwóch dopływach Kamienicy Nawojowskiej (System Dunajca). Przeżywalność narybku (0+) i (1+) pstrąga potokowego w skalnym korycie potoku Homrzyska była mniejsza niż w aluwialnym korycie potoku Kamionka. Przejście fal powodziowych w 1997 i 2001 r. w porównaniu do lat bez katastrofalnych wezbrań (1998–2000) spowodowało w potoku Kamionka ponad 15-krotny spadek przeżywalności pstrągów (0+) oraz ponad 10-krotny spadek przeżywalności pstrągów (1+). W potoku Homrzyskim powodziowych wezbrań nie przeżył żaden pochodzący z zarybień pstrąg potokowy. Główną przyczyną wysokich strat powodziowych w rybostanach potoków górskich jest ruch rumowiska korytowego. Działalność człowieka może go zwiększać lub ograniczać. Deforestacja zlewni przyspiesza erozję, która jest odpowiedzialna na dostawę rumowiska do koryta. Betonowe stopnie poprzez stabilizację dna ograniczają erozję. Te konstrukcje wpływają pozytywnie o ile nie ograniczają migracji ryb i innych organizmów wodnych. Dobrym rozwiązaniem mogą być sztuczne bystrza kamienne (bystrotoki). Tempo wzrostu pstrągów (0+) w latach z powodziami było dwukrotnie, a pstrągów (1+) trzykrotnie wolniejsze niż w latach bez katastrofalnych wezbrań.
Pokaż

TytułWPŁYW WIELKOŚCI NARYBKU PSTRĄGA POTOKOWEGO (Salmo trutta m. fario L.) NA TEMPO POZARYBIENIOWEJ ŚMIERTELNOŚCI I WZROSTU
AutorLeszek Augustyn, Ryszard Bartel, Piotr Epler
Strony17–28
Słowa kluczowepstrąg potokowy, tempo śmiertelności, wielkość narybku, zarybienie
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań było porównanie śmiertelności i wzrostu narybku pstrągów potokowych wypuszczonych jesienią 2001 roku i wiosną 2002 roku do 3 dopływów Kamienicy Nawojowskiej (system Dunajca – Polska S). Wypuszczane ryby były znakowane przez obcięcie płetwy tłuszczowej i wstrzyknięcie błękitu alcjanowego. Połowy kontrolne wykonano 1 marca i 2 września 2002 roku. Narybek pstrągów potokowych wypuszczony jesienią miał wyższe tempo dziennej śmiertelności niż pstrągi wypuszczone wiosną. Dzienne tempo wzrostu było zdecydowanie niższe u ryb wypuszczonych jesienią niż wiosną. Dzienne tempo śmiertelności i wzrostu istotnie zależało od jednostkowej masy wpuszczanego narybku.
Pokaż

TytułWZROST DŁUGOŚCI SIELAWY W DWÓCH JEZIORACH Z OKOLICY OLSZTYNA (POJEZIERZE MAZURSKIE)
AutorWładysław Ciepielewski, Anna Hornatkiewicz-Żbik
Strony29–44
Słowa kluczoweodczyty wsteczne, sielawa, tempo wzrostu
StreszczeniePokaż streszczenie
W dwóch blisko siebie położonych jeziorach sielawowych (Jezioro Łańskie i jezioro Pluszne) o podobnej powierzchni (ok. 1000 ha) i głębokości (ponad 50 m), charakteryzujących się od wieloleci dużymi wahaniami odłowów sielawy, oceniono metodą odczytów wstecznych Dahl-Lea, tempo wzrostu sielawy, gdyż długość (LT) osobników odławianych z jeziora Pluszne wontonami (gill nets) o takich samych rozmiarach oczek jak stosowane w drugim zbiorniku jest mniejsza – średnio o ponad 2 cm od sielawy łowionej w Jeziorze Łańskim. Analiza tempa przyrastania długości sielawy w tych zbiornikach wykazała szybsze tempo wzrostu w Jeziorze Łańskim. Ocenione testem Studenta różnice pomiędzy średnimi począwszy od drugiego roku życia są bardzo istotne statystycznie (α<0,001). Porównanie tempa wzrostu ocenionego z prób zebranych w okresie tarła 2003 roku i marca 2004 (dla sielawy z jeziora Pluszne oceniono również tempo wzrostu z próby zebranej w lipcu 2005 r.) z wzrostem oszacowanym z prób pozyskanych w latach 60. i 80. wykazało, że sielawa w jeziorze Pluszne obecnie (pierwsze lata XXI wieku) rośnie wolniej. W Jeziorze Łańskim tempo wzrostu nie uległo zmianie. Sielawa w jeziorze Pluszne przyrasta, podobnie jak (sielawa) z jeziora Narie, znanego w minionych dekadach z wolno rosnącej sielawy. Prawdopodobnie niekorzystne obecnie, warunki bytowania starszej sielawy w jeziorze Pluszne (w sezonie letnim przebywa głównie w epilimnionie) przejawiające się nasiloną konkurencją pokarmową, skutkują okresowym niedostatkiem pokarmu i powodują w efekcie spowolnienie tempa wzrostu osobniczego.
Pokaż

TytułWIEK I WZROST LESZCZA ZE ZBIORNIKÓW ZAPOROWYCH SOLINA, TRESNA I ROŻNÓW
AutorEwa Drąg-Kozak, Piotr Epler, Włodzimierz Popek, Magdalena Socha, Paweł Szczerbik, Ewa Łuszczek-Trojnar
Strony45–56
Słowa kluczoweleszcz, wiek, wzrost, zbiorniki zaporowe
StreszczeniePokaż streszczenie
Określono wzrost długości ciała leszczy oraz średnie roczne przyrosty długości i masy ciała z pomiarów rzeczywistych. Badania przeprowadzono na leszczach pozyskanych ze zbiornika Solina (447 osobników), Tresna (190 osobników) oraz Rożnów (804 osobników). Wiek badanych ryb w Solinie, Tresnej i Rożnowie wahał się odpowiednio od 4 do 15 lat, od 3 do 13 oraz od 3 do 10 lat. Najszybszy wzrost wykazywały leszcze z Rożnowa, słabszy leszcze z Tresnej, a najsłabszy ryby z Soliny. W 10. roku życia średnia długość ciała leszczy wyniosła 30,8 cm w Solinie, 31,9 cm w Tresnej oraz 41,5 cm w Rożnowie. Na wzrost leszczy z Rożnowa miały najpewniej wpływ wieloletnie systematyczne odłowy sieciowe zbiornika, co powinno być podstawowym zadaniem gospodarki rybacko-wędkarskiej w zbiornikach zaporowych.
Pokaż

TytułWZROST PŁOCI, Rutilus rutilus (L., 1758), Z MIĘDZYODRZA W PIERWSZYM ROKU ŻYCIA
AutorAndrzej Kompowski, Zbigniew Neja
Strony57–72
Słowa kluczoweMiędzyodrze, płoć, Rutilus rutilus, wzrost 0 grupy wieku
StreszczeniePokaż streszczenie
Zbadano wzrost w pierwszym roku życia, w sezonie wegetacyjnym czterech pokoleń płoci, urodzonych w latach 1996, 1997, 2000 i 2001, śledząc stopniowe zwiększanie się długości modalnych osobników. Średni dobowy przyrost długości modalnej pokolenia 1996 wyniósł 0,182 mm (SL), zaś w początkach jesieni (6 września) długość modalna tego pokolenia wynosiła 34,0 mm. Pokolenie 1997 r. rosło znacznie szybciej, gdyż średni dobowy przyrost długości modalnej wynosił 0,397 mm, zaś długość modalna w początkach jesieni (2 września) wyniosła aż 44,5 mm. Przyrost długości modalnej pokolenia 1996 r. w okresie jesienno-zimowym (5 września 1996 – 12 maja 1997 r.; 248 dni) wyniósł tylko 4 mm, czyli [średnio] 0,016 mm na dobę. Wzrost długości modalnych pokoleń urodzonych w latach 2000 i 2001 był kilkakrotnie szybszy w pierwszej części sezonu wegetacyjnego (maj–czerwiec) niż w drugiej jego części (lipiec–sierpień). Zależność długości promienia kaudalnego łuski, V (powiększenie 18-krotne, mm) od długości standardowej, SL (mm), można u płoci z Międzyodrza o długości 18,0–83,5 mm wyrazić równaniem prostej: V = 0,5213 SL – 6,5052; zaś zależność liczebności sklerytów, Ns, od długości standardowej, SL (mm), równaniem: Ns = 0,9813 SL – 19,03. Teoretyczna długość ryby (SL, mm) w momencie zakładania się łusek została oceniona na 12,48 mm (przy wykorzystaniu zależności między długością promienia kaudalnego łuski i długością ryby) oraz na 19,39 mm (przy wykorzystaniu zależności między liczebnością sklerytów i długością ryby). Metodą odczytów wstecznych zrekonstruowano długość płoci w momencie zakładania się pierwszego pierścienia rocznego (L1). Zawierała się ona w granicach: 31,7–54,7 mm, średnio 44,88 ± 5,54 mm.
Pokaż

TytułWARUNKI HYDROCHEMICZNE, PODATNOŚĆ NA DEGRADACJĘ, POZIOM TROFII ORAZ TEMPO EUTROFIZACJI JEZIORA BĘDGOSZCZ
AutorJacek Kubiak, Arkadiusz Nędzarek, Agnieszka Tórz
Strony73–90
Słowa kluczoweeutrofizacja, hydrochemia, jezioro Będgoszcz, monitoring jezior, substancje biogenne
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono badania z lat 1996–2001 jakości wody jeziora Będgoszcz usytuowanego w zlewni rzeki Płoni na Pomorzu Zachodnim, w bliskim sąsiedztwie jeziora Miedwie. Stwierdzono, że badany akwen cechuje się znaczną dynamiką mas wodnych i można go zaliczyć do zbiorników polimiktycznych. Mała odporność jeziora Będgoszcz na degradację oraz duża zdolność jego zlewni do dostarczaniu biogenów do tego akwenu powodują, że ulega on szybkiej eutrofizacji. Na podstawie powszechnie przyjętych systemów oceny trofii wód jeziornych należy stwierdzić, że w całym okresie badań jezioro Będgoszcz było zbiornikiem hipertroficznym, a jego wody należało zaliczyć do pozaklasowych. Występujące w jeziorze warunki siedliskowe nie stwarzały zagrożenia dla ichtiofauny. Dopływające wody rzeczne są dla jeziora Będgoszcz istotnym źródłem allochtonicznej materii organicznej oraz związków biogennych, podobnie jak wody wypływające z jeziora Będgoszcz poprzez rzekę Ostrawicę dla jeziora Miedwie. Na podstawie obowiązujących przepisów jezioro Będgoszcz jest zbiornikiem zagrożonym zanieczyszczeniem zawiązkami azotu ze źródeł rolniczych.
Pokaż

TytułŚREDNI STOSUNEK PRZYROSTÓW DŁUGOŚCI JAKO WSKAŹNIK, CHARAKTERYZUJĄCY PRZEBIEG WZROSTU DŁUGOŚCI WYBRANYCH GATUNKÓW RYB
AutorJerzy Szypuła
Strony91–106
Słowa kluczowematematyczny model wzrostu, metoda odczytów wstecznych, średni stosunek przyrostów, wzrost długości
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono propozycję uzupełnienia charakterystyki wzrostu długości różnych gatunków ryb o średni stosunek przyrostów długości – wskaźnik charakteryzujący kształt krzywej wzrostu długości. Analizy obejmowały 799 prób (liczących od kilkunastu do kilkuset osobników) 20 gatunków ryb. Średnie stosunki przyrostów określano, stosując 4 warianty metodyczne (A, B, C i k); po szczegółowej analizie statystycznej za najbardziej miarodajny uznano wariant A, obliczany na podstawie pełnego zakresu wieku w badanym materiale. Wartości A wahały się w granicach od 0,60 (śledź) do 1,02 (sum); średnia wartość A dla 20 zbadanych gatunków wyniosła 0,89. Stwierdzono statystycznie istotne uzależnienie wartości A od wieku badanych ryb (dla 17 na 20 analizowanych gatunków). Analiza skupień (liczona dla wartości A i k) wykazała dość znaczne odróżnienie 3 gatunków (śledź, sielawa i witlinek) od 17 pozostałych: 3 pierwsze charakteryzowały się wyraźnym spadkiem tempa wzrostu długości; u 17 pozostałych wzrost długości był znacznie bardziej równomierny.
Pokaż

TytułPORÓWNANIE EFEKTÓW CHOWU LARW SIEI Coregonus lavaretus (L.) NA PASZY SZTUCZNEJ, ZOOPLANKTONIE MROŻONYM I DIECIE MIESZANEJ
AutorJacek Kozłowski, Paweł Poczyczyński, Bożena Szczepkowska, Mirosław Szczepkowski, Dariusz Ulikowski
Strony107–114
Słowa kluczowedieta, koregonidy, podchów, sieja Coregonus lavaretus, żywienie
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem przeprowadzonych badań było porównanie efektów pochowu larw siei z wykorzystaniem trzech diet pokarmowych, tj. starteru pstrągowego, zooplanktonu mrożonego i diety mieszanej (starter + zooplankton mrożony). Po 21 dniach chowu przeżywalność i wzrost ryb były podobne we wszystkich trzech wariantach pokarmowych (P>0,05). Wszystkie zastosowane diety można z powodzeniem stosować w podchowie larw siei. Stwierdzono, że w podchowie larw siei na paszy sztucznej dodatkowe dokarmianie ryb pokarmem naturalnym korzystnie jest stosować przez pierwsze dwa tygodnie chowu. Zastosowanie diety mieszanej opartej na paszy sztucznej i zooplanktonie mrożonym czterokrotnie zmniejszyło ryzyko wystąpienia niekorzystnego zjawiska nieprawidłowo (na boku) pływających ryb, które masowo obserwowano u osobników karmionych wyłącznie paszą sztuczną.
Pokaż

TytułZOOSYRTON WYNOSZONY Z JEZIOR PRZEZ RZEKĘ DRAWĘ I CIEK LEŚNY JAKO BAZA POKARMOWA DLA NARYBKU
AutorRobert Czerniawski, Maria Wolska
Strony115–128
Słowa kluczowebaza pokarmowa, narybek, system jezioro–rzeka, zoosyrton
StreszczeniePokaż streszczenie
Badano zoosyrton rzeki Drawy za wypływem z jeziora Grażyna – stanowisko I, oraz cieku leśnego za wypływem z jeziora Krzywy Róg – stanowisko II. Na stanowisku II stwierdzono blisko 2-krotnie większą liczbę taksonów. Na obu stanowiskach stwierdzono jedynie 24 wspólne taksony. Zagęszczenie zoosyrtonu na stanowisku II było średnio blisko 50-krotnie, a biomasa 9-krotnie większa, w porównaniu ze stanowiskiem I. Na stanowisku I w grupie skorupiaków najliczniej występowały: Bosmina longirostris i nauplii, a w grupie wrotków Polyarthra sp. Na stanowisku II do najliczniej występujących należały: B. longirostris, Chydorus sphaericus i nauplii oraz Keratella cochlearis i P. vulgaris. Największą biomasę na stanowisku I tworzyły kolejno: Nematoda i larwy Chironomidae, B. longirostris, copepodites i Asplanchna. Na stanowisku II: Polyarthra, K. cochlearis, Ascomorpha ecaudis i Ch. sphaericus. W ciągu roku przepływ zoosyrtonu na stanowisku I wyniósł 44 575 kg. Zasoby zoosyrtonu na st. II były 4-krotnie mniejsze. Są to ilości pokarmu wystarczające do wyprodukowania 8915 kg ryb niedrapieżnych na stanowisku I i 2165 kg na stanowisku II. W przeliczeniu na narybek o masie 2 g·szt-1 stanowi to odpowiednio to 4 457 510 i 1 082 520 narybku.
Pokaż

TytułZNAKOWANIE NARYBKU CERTY Z WYKORZYSTANIEM FLUORESCENCYJNYCH ZNACZNIKÓW ELASTOMEROWYCH (doniesienie)
AutorPiotr Dębowski, Aleksandra Gancarczyk, Jarosław Gancarczyk, Adam Grochowski, Piotr Hliwa, Jarosław Król, Grzegorz Radtke
Strony129–134
Słowa kluczowecerta, Drawieński Park Narodowy, fluorescencyjne znaczki elastomerowe, znakowanie
StreszczeniePokaż streszczenie
Jednym z niezbędnych warunków właściwej oceny i monitorowania efektów programu restytucji ryb anadromicznych, jaki od połowy lat 90. prowadzony jest m.in. w odniesieniu do certy Vimba vimba L., są obserwacje przeżywalności zarybianego materiału czy też porównawcze studia efektywności reprodukcji naturalnej oraz stadiów narybkowych wprowadzanych do danego cieku/zbiornika. W ramach prac badawczych związanych z programem restytucji certy, zarybiono w 2003 roku wody Drawieńskiego Parku Narodowego narybkiem w wieku 1+. Ryby o średniej długości całkowitej 12,5 ± 1,7 cm oraz średniej masie ciała 13,7 ± 4,9 g, poznakowano za pomocą fluorescencyjnych znaczków elastomerowych. Metoda ta stosowana przede wszystkim w znakowaniach ryb, wykorzystywana jest z powodzeniem także w odniesieniu do innych kręgowców – płazów, gadów, a nawet zwierząt bezkręgowych. Stosowanie znaczków elastomerowych wiąże się z minimalnym wpływem na wzrost i przeżywalność ryb oraz zachowanie zwierząt. Niewątpliwą ich zaletą jest fakt, iż można je stosować u małych osobników, a samo znakowanie jest łatwe i szybkie do wykonania. Natomiast najpoważniejszym ograniczeniem omówionej metody jest ewentualne zarastanie i „tuszowanie” znaczków po dłuższym okresie (najczęściej kilkuletnim) poprzez narastanie i gromadzenie się w miejscu znakowania komórek pigmentowych.
Pokaż

TytułWPŁYW WYSOKIEGO pH NA POZIOM NIEZJONIZOWANEGO AMONIAKU ORAZ ICH ŁĄCZNY WPŁYW NA FIZJOLOGIĘ STRESU U PSTRĄGA TĘCZOWEGO Oncorhynchus mykiss HODOWANEGO W SYSTEMIE O OBIEGU ZAMKNIĘTYM (doniesienie)
AutorTimothy Keefe, Ahmed Mustafa, Parveen Quarrar
Strony135–140
Słowa kluczoweamoniak, pH, stres, system w obiegu zamkniętym
StreszczeniePokaż streszczenie
Prezentowane badania zostały przeprowadzone w celu określenia wpływu pH na poziom amoniaku oraz łącznego wpływu tych czynników na reakcję stresową pstrąga tęczowego Oncorhynchus mykiss. Poziom stresu był analizowany w oparciu o zapis zarówno pierwotnej jak i wtórnej reakcji na stres. Zaobserwowano, że ryby poddane działaniu wyższego poziomu pH i amoniaku wykazywały podwyższony poziom stresu. Zostało to wykazane poprzez pierwotną fizjologiczną reakcję na stres, tj. zawartość kortyzolu w osoczu, oraz wtórną fizjologiczną reakcją na stres, tj. zawartość glukozy w osoczu oraz hematokryt. Stwierdzono, że pieczołowita kontrola pH i stężenia amoniaku w systemach hodowli ryb w obiegu zamkniętym może doprowadzić do redukcji nadmiaru stresu, co z kolei może przyczynić się do poprawy przeżywalności i tempa wzrostu ryb.
Pokaż