Celem niniejszej pracy było zbadanie wpływu niektórych czynników fizjologicznych i środowiskowych na zawartość komórek somatycznych w mleku krów jersey.Pobrano 1 618 próbek mleka od 196 krów będących od pierwszej do szóstej laktacji w okresie od 1 stycznia 1997 roku do 31 grudnia 1999 roku. Dla przeanalizowania zależności pomiędzy liczbą komórek somatycznych a kolejną laktacją krowy pogrupowano według kolejnej laktacji. Laktacje podzielono na trzy okresy: pierwsze 100 dni, drugie 100 dni, trzecie 100 dni. Podział taki pozwolił zbadać zależność pomiędzy liczbą komórek somatycznych a stopniem zaawansowania laktacji. Okres, w którym pobrano próbki mleka podzielono na cztery kwartały-pory roku: zimę (grudzień, styczeń, luty), wiosnę (marzec, kwiecień, maj), lato (czerwiec, lipiec, sierpień), jesień (wrzesień, październik, listopad) w celu zbadania zależności między liczbą komórek somatycznych a porą roku. Analizowano także wpływ wieku pierwszego wycielenia na liczbę komórek somatycznych w mleku. Dokonano podziału wieku pierwszego wycielenia u krów według następującego schematu: < 23 miesiące, 23-25 ≥ miesięcy, 26-28 ≥ miesięcy, 29-31 ≥ miesięcy, 32-34 ≥ miesięcy, > 34 miesiące. Dla uzyskania rozkładu normalnego liczby komórek somatycznych zastosowano logarytmiczną transformację według Ali i Shooka [1980], posługując się następującym wzorem: y =  ln(x +  10) gdzie:x – doświadczalna liczba komórek somatycznych. Różnice pomiędzy poziomami omawianych czynników obliczono za pomocą analizy wariancji i testu najmniejszych istotnych różnic (NIR). W modelach statystycznych uwzględniono następujące efekty: kolejnej laktacji, okresu laktacji, pory roku i wieku pierwszego wycielenia oraz stanu zdrowotnego wymienia. Do wykonania analiz statystycznych użyto procedur pakietu statystycznego SAS [1991]. Wykazano wzrost liczby komórek somatycznych w mleku krów jersey w kolejnych laktacjach, natomiast nie stwierdzono istotnych różnic między poszczególnymi fazami laktacji. Stwierdzono najmniejszą ilość elementów komórkowych w mleku krów w okresie jesieni i zimy.

9-18