Oceniano zdolność tworzenia radialnej segmentacji jąder (RS) oraz aktywność fosfatazy kwaśnej (Fk) w limfocytach krwi kurcząt, którym operacyjnie usunięto centralne (grasicę, torbę Fabrycjusza) lub obwodowe (śledzionę) narządy limfatyczne. Kurczęta te w 6 tygodniu życia dodatkowo immunizowano LPS lub SRBC. Zabiegi usunięcia centralnych narządów (tymektomię i bursektomię) przeprowadzono w 1 dobie życia kurcząt. Splenektomii (zabiegowi usunięcia śledziony) poddano kurczęta 3-tygodniowe. Materiał do badań stanowiła krew pobrana od kurcząt doświadczalnych w 6 dniu po stymulacji antygenowej. Wykonano test spontanicznej i indukowanej radialnej segmentacji jąder oraz cytochemiczne oznaczanie aktywności fosfatazy kwaśnej w limfocytach pobranej krwi. Wykazano, że u kurcząt operowanych, poddanych immunizacji zdolność tworzenia RS oraz aktywność Fk w limfocytach są zróżnicowane. Uzależnione jest to od rodzaju wykonanego zabiegu operacyjnego oraz w pewnym stopniu – od rodzaju antygenu użytego do stymulacji. Zmieniona zdolność tworzenia jąder segmentowanych oraz zmiany aktywności fosfatazy kwaśnej są prawdopodobnie skutkiem defektu funkcjonalnego i zaburzeń kooperacji limfocytów, spowodowanych brakiem oddziaływania narządów limfatycznych. Stwierdzono też, że istotny wpływ na RS i aktywność Fk wywiera stan układu immunologicznego ptaków doświadczalnych w momencie immunizacji.

81-101