Na podstawie przeprowadzonych badań i analiz wykonanych w latach 1972, 1992 i 2010 oceniono zmiany wybranych chemicznych właściwości gleby, na której uprawiano 5 gatunków zbóż w dwóch przyrodniczo poprawnych płodozmianach i w jednogatunkowych monokulturach. W przyjętym za wyjściowy do oceny zmian 1972 roku zawartość węgla organicznego i fosforu przyswajalnego była z reguły większa w glebie zbóż uprawianych w płodozmianie niż w monokulturze. Odczyn gleby oraz zawartość pozostałych przyswajalnych form makroskładników nie wykazały tak jednokierunkowych tendencji. W zależności od gatunku zboża notowano większą ich zawartość glebie płodozmianu lub monokultury. W 1992 roku, po 20 latach bezobornikowej uprawy roślin, stwierdzono spadek zawartości węgla organicznego, z reguły większy na obiektach monokultur niż płodozmianów. Zmniejszyła się zawartość przyswajalnego wapnia, zwiększyły się natomiast pH gleby i zawartość pozostałych przyswajalnych form makroskładników. Nawożenie obornikiem, stosowane od 1992 roku, przyczyniło się do zwiększenia zawartości węgla organicznego w glebie. Po 18 latach jego stosowania zawartość węgla organicznego prawie na wszystkich obiektach była większa niż w wyjściowym 1972 roku. Natomiast obniżce uległo pH gleby, a także, z nielicznymi wyjątkami, zawartość wapnia. Zawartość pozostałych makroskładników, w zależności od gatunku zboża i stanowiska uprawy, zwiększyła się lub uległa obniżeniu.

3-10