Współczesne układy ruralistyczne na Mazurach składają się głównie z budynków pochodzących z początku XX w. Obiekty te charakteryzują się niezwykłym kunsztem budowlanym i stanowią trzon zabudowy wiejskiej. Niezwykle ważną rolę w ich wizualnym odbiorze pełni detal architektoniczny. Analizowano zabudowę regionalną gminy wiejskiej Ostróda. Do szczegółowych analiz wybrano 8 miejscowości, w których zidentyfikowano wartościowy materiał badawczy. Badania przeprowadzono we wrześniu 2011 r. w: Brzydowie, Durągu, Lichtajnach, Lipowie, Ornowie, Reszkach, Turznicy i Tyrowie. W inwentaryzacji szczególną uwagę zwrócono na: dachy, otwory okienne i drzwiowe oraz wykończenie elewacji. Elewacje istniejących budynków często są tynkowane lub pokrywane sidingiem. Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej powiązana jest ze zmianą kształtu otworów, natomiast zmiany pokrycia dachów wpływają negatywnie na odbiór wizualny architektury. Ozdobny detal architektoniczny często jest usuwany lub przykrywany. We współczesnych projektach zauważalna jest marginalizacja znaczenia detalu i maksymalne uproszczenie elewacji budynku.

5-13