Badania przeprowadzono na gruntach porolnych, nieużytkowanych rolniczo, w południowo-wschodniej części Polski, w 2012 roku. Celem badań było określenie tempa i kierunków przemian zachodzących w zbiorowiskach roślinnych na opuszczonym areale, z uwzględnieniem bezpośredniego sąsiedztwa z gruntami rolnymi. Obserwacje zbiorowisk roślinnych prowadzono na 6 stanowiskach badawczych. Wybór stanowisk uzależniono od wielkości obszaru porzuconych gruntów, ich bezpośredniego sąsiedztwa, reprezentatywności i jednorodności zbiorowisk. Występujące gatunki roślin, z uwzględnieniem ilościowości i towarzyskości, zapisywano w formularzu zdjęcia fitosocjologicznego. Roślinność grupowano w czterech warstwach (w każdej z osobna). Czynnikami stanu badanych, opuszczonych pól uprawnych były abiotyczne zmienne ekologiczne, jak: nachylenie pola, kamienistość podłoża, zasobność i pH gleby, a także historia gruntów i wiek opuszczonych pól uprawnych. Na gruntach położonych w pobliżu lasów obserwowano kolejne fazy sukcesji wtórnej, zmierzającej w kierunku lasu liściastego, zaś na gruntach oddalonych od naturalnych zbiorowisk leśnych zachodzące przemiany były znacznie wolniejsze lub prawie niezauważalne. Stopień różnorodności gatunkowej na porzuconych gruntach porolnych był uzależniony od charakteru i składu gatunkowego sąsiadujących zbiorowisk roślinnych. Dynamika roślinności w poszczególnych zbiorowiskach roślinnych była natomiast uzależniona od czynników środowiska i właściwości gleb. Grunty nieużytkowane rolniczo, z dominacją gatunków trawiastych, mogą stanowić trwały składnik krajobrazu porolnego. Zaprzestanie produkcji rolnej i pozostawienie gruntów porolnych może mieć istotny wpływ na kształtowanie krajobrazu w południowo-wschodniej Polsce. Możliwe są alternatywy zarządzania gruntami porolnymi w celu integracji nowych środowisk do współczesnego krajobrazu rolniczego, takie jak: ponowne zalesianie, restytucja pastwisk podgórskich czy tworzenie użytków ekologicznych, dzięki czemu zostaną zachowane obszary o naturalnych warunkach siedliskowych występującej tam roślinności.

51-68